Μήπως είσαι κατά φαντασίαν ασθενής και ταλαιπώρησε δίχως να υπάρχει λόγος. Μπορείς να θεραπεύσεις το σώμα σου με τον εγκέφαλο σου. Είναι αλήθεια! Υπάρχουν 3 τρόποι για να το πετύχεις.
Ο άντρας που μπήκε τρεκλίζοντας στο γραφείο του Δρ. Herbert Benson έδειχνε χάλια. Και όντως ήταν. Μία φιγούρα πόνου και απόγνωσης. Το στρες στη δουλειά είχε αρχίσει να κατατρώει τον οργανισμό του, που αντιδρούσε πλέον με φοβερούς πονοκεφάλους και πίεση, η οποία φανέρωνε ότι το αίμα του πρέπει να κόχλαζε μέσα στις ταλαιπωρημένες αρτηρίες του. Και τα φάρμακα που του είχαν συστήσει δεν έκαναν και πολλά. Οι δόσεις δεν είχαν πια καμία σημασία. Κάτι έπρεπε να γίνει.
Αντί να τον μπουκώσει με επιπλέον φάρμακα, ο Herbert Benson, γιατρός που εργάζεται στο -συνεργαζόμενο με το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ- Κέντρο The Mind/Body Medical Institute, του σύστησε μια αγωγή, που ο ίδιος την ονομάζει «Χαλαρωτική αντίδραση». Μία 20λεπτη, δηλαδή, άσκηση, που βασίζεται στη χαλάρωση των μυών και την ελεγχόμενη αναπνοή. «Σταδιακά, ο ασθενής μου παρατήρησε, με ενθουσιασμό μικρού παιδιού, ότι η ένταση των πονοκεφάλων μειώθηκε, ώσπου τελικά εξαφανίστηκαν. Η υπέρταση του, που απαιτούσε σχετικά μεγάλες δόσεις από συνδυασμό δύο φαρμάκων, έπεσε τόσο πολύ, ώστε έφτασε στο σημείο να χρειάζεται μία μικρή μόνο δόση από το ένα φάρμακο.
Οι ιστορίες ασθενών, που χρησιμοποίησαν το διαλογισμό και τη θετική ενέργεια ως φάρμακα για την ασθένειά τους, είναι τόσο παλιές όσο και τα βουνά. Στην αρχή, φυσικά, τα πράγματα δεν ήταν ειδυλλιακά. Οι περισσότεροι γιατροί αντιμετώπιζαν αυτού του είδους τη θεραπεία όπως οι χριστιανοί τις αιρέσεις. Σαν μία ύποπτη ιατρική παραφυάδα, που είχε ίσως μεγαλύτερη σχέση με τα voodoo παρά με την ιατρική. Ολα αυτά μέχρι πρόσφατα. Γιατί τα τελευταία 20 χρόνια γιατροί και επιστήμονες άρχισαν να μελετούν σοβαρά τη σχέση πνεύματος-σώματος και τώρα πια έχουν αποδεχτεί την ικανότητα του εγκεφάλου να επηρεάζει τη διαδικασία της θεραπείας. Εντάξει, δεν λέει κανείς ότι μπορείς να πεις στα κύτταρα του αμυντικού μηχανισμού σου τι ακριβώς να κάνουν, γίνεται όμως όλο και πιο σαφές πλέον ότι μπορείς να τα «καθοδηγήσεις».
Και μην το παίρνεις στην πλάκα. Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά. Ο δρ Michael Irwin, διευθυντής του κέντρου The Cousins Center of Psychoneuroimmunology του Πανεπιστημίου UCLA, εξετάζει χρόνια τώρα τι συμβαίνει όταν οι άνθρωποι μαθαίνουν πώς να χαλαρώνουν. «Στις έρευνές μας τα αποτελέσματα που παρατηρούμε -με αυτές τις συμπεριφοριστικές παρεμβάσεις- είναι πιο εντυπωσιακά απ’ ό,τι όταν χορηγούμε ψευδοφάρμακα». Φυσικά και μιλάμε για ολόκληρη επιστήμη που έχει αναπτυχθεί και το περιεχόμενό της δεν στριμώχνεται μέσα σε λίγες σελίδες. Υπάρχουν όμως μερικές στρατηγικές, που αν τις γνωρίζεις, μπορείς να παίξεις με το μυαλό σου και να το χρησιμοποιήσεις ως Δούρειο Ιππο για να κατακτήσεις την υγεία σου. Είναι έξι. Και είναι οι παρακάτω.
Θέμα μυαλού
Το στρες είναι ο Νο 1 εγκεφαλικός ένοχος για την καθυστέρηση της επούλωσης των τραυμάτων. Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ohio έκαναν πείραμα σε 11 σπουδαστές οδοντιατρικής, αφαιρώντας ένα μικρό κομμάτι σάρκας από το εσωτερικό μέρος του στόματος (κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών). Ύστερα, τρεις ημέρες πριν από την πρώτη εξεταστική περίοδο του πρώτου τριμήνου, αφαίρεσαν ένα κομμάτι και από την άλλη πλευρά του στόματος. Τα τραύματα χρειάστηκαν -κατά μέσο όρο- 40% περισσότερο χρόνο να επουλωθούν κατά τη διάρκεια της αγχωτικής εξεταστικής περιόδου απ’ ό,τι χρειάστηκαν τις ξένοιαστες ημέρες των διακοπών. Μπορείς, λοιπόν, να γίνεις θύμα του περιβάλλοντος ή του μυαλού σου, ή να αλλάξεις ο ίδιος το περιβάλλον του μυαλού σου.
Τι μπορείς να κάνεις για αυτό: Πάρε μία βαθιά ανάσα. Κράτα την. Εξέπνευσε αργά. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι οι τεχνικές χαλάρωσης, όπως η ελεγχόμενη αναπνοή με έμφαση στις μακρόσυρτες εκπνοές, μειώνουν σημαντικά τις επιδράσεις του στρες και της υψηλής πίεσης.
Εξωσωματικές διεργασίες
Ο καλύτερος τρόπος για να αφήσεις το μυαλό σου να κάνει κουμάντο στο σώμα σου είναι, φυσικά, να κατορθώσεις να βάλεις τον εαυτό σου σε μια κατάσταση «έκστασης». Ο Jim Nicolai, γιατρός ειδικευμένος στην ολιστική ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, αναφέρει την ύπνωση ως μία από τις πιο διαδεδομένες τεχνικές για να πετύχεις το επιθυμητό αποτέλεσμα. Και, φυσικά, δεν χρειάζεται να χαζεύεις ένα εκκρεμές για να «φύγεις».
Και η κατάσταση της ονειροπόλησης κάνει μια χαρά τη δουλειά της. «Αντιλαμβάνεσαι ότι συμβαίνουν πράγματα έξω από σένα. Απλώς δεν σε ενδιαφέρει, είσαι συγκεντρωμένος». Οταν ερευνητές του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ εξέτασαν, με τη βοήθεια του μαγνητικού τομογράφου, τι συμβαίνει στον εγκέφαλο, κατά τη διάρκεια του διαλογισμού, παρατήρησαν ότι ενεργοποιούνται τα μέρη του εγκεφάλου που ενέχονται στη λειτουργία της προσοχής.
Όταν πλέον πετάς στα σύννεφα, είναι πιο εύκολο να πεις στο σώμα σου τι να κάνει. Τεχνικές χαλάρωσης, όπως αυτές που χρησιμοποιεί ο Benson, ελαττώνουν τα επίπεδα ορμονών του στρες. Ο Benson παραδέχεται ότι αυτές παίζουν σημαντικό ρόλο στην ενεργοποίηση του οργανισμού -να τρέξει ή να παλέψει, για παράδειγμα-, είναι όμως καταστροφικές όταν εμπλέκονται σε άλλους τομείς της ζωής. «Τι νόημα έχει να είσαι στην πρίζα αν δεν πρόκειται να τρέξεις ή να παλέψεις;».
Τι μπορείς να κάνεις για αυτό: Αν ψήνεσαι να δοκιμάσεις την ύπνωση, κάν’ το με έναν ειδικό – όπως, για παράδειγμα, κάποιον ψυχολόγο που έχει άδεια να εφαρμόζει τη μέθοδο της υπνοθεραπείας. Αν όλα αυτά σου φαίνονται πολύ κοντά στη Ζώνη του Λυκόφωτος, δοκίμασε απλώς να αφήσεις το μυαλό σου να περιπλανηθεί. Η ονειροπόληση δεν είναι τόσο δύσκολη όσο ακούγεται. Παρότι ο ίδιος ο Nicolai αναφέρει ότι περίπου το 20% των ανθρώπων συναντούν δυσκολίες στο να μπουν σε κατάσταση έκστασης, είναι κάτι το οποίο μπορείς να το δουλέψεις – ξεκινώντας με εκείνες τις ασκήσεις αναπνοής που λέγαμε.
Κάνε φίλους
Όσο κι αν φαίνεται πραγματικά απίστευτο και ας μην το φανταζόσουν ποτέ, είναι γεγονός ότι οι φίλοι σου είναι τόσο σημαντικοί για τη θεραπεία σου όσο, ίσως, και τα ίδια τα φάρμακα. Επομένως αυτές οι σχέσεις είναι εξαιρετικά πολύτιμες για μία φυσιολογική ζωή σε κάθε άνθρωπο.
Έρευνες δεκαετιών έχουν αποδείξει ότι η συμπαράσταση είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους ανάπτυξης των ικανοτήτων ανάρρωσης του οργανισμού (ιδιαίτερα σε ασθενείς με «δύσκολες» ασθένειες). Ενας ευτυχισμένος γάμος, μάλιστα, είναι σε θέση να ενεργοποιήσει το ανοσοποιητικό σύστημα – ακόμα και σε περιπτώσεις ασθενών, οι οποίοι έχουν εγκαταλείψει κάθε προσπάθεια ανάνηψης. Η σημασία των διαπροσωπικών μας σχέσεων είναι τόσο μεγάλη, ώστε ο Irwin φτάνει στο σημείο να υποστηρίζει ότι «αν απομονωθούμε από τον περίγυρό μας, βάζουμε τον εαυτό μας σε κίνδυνο. Ο άνθρωπος έχει, κυριολεκτικά, ανάγκη τις διαπροσωπικές σχέσεις».
Φυσικά, κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις. Οπως μια δυνατή φιλία ή ένας ευτυχισμένος γάμος σε κάνουν Ποπάι και σε βοηθούν να γίνεις καλά γρηγορότερα, έτσι κι ένας γάμος ή μια σχέση, που θυμίζει τελικό βαρέων βαρών στην πυγμαχία, κάνει πολλά περισσότερα από το να σε ρίξει ψυχολογικά κι εσύ να το ρίξεις στα Johnnie Walker. Καταστρέφει το ανοσοποιητικό σου σύστημα για ορεκτικό και μετά προχωράει στο κυρίως που περιλαμβάνει το καρδιαγγειακό σου σύστημα.
Εσύ πως αντιδράς σε όλα αυτά;
Κατ’ αρχάς, πρέπει να θυμάσαι ότι -όσον αφορά στις διαπροσωπικές σχέσεις σου- η ποιότητα μετράει όσο και η ποσότητα. Ερευνα που έκανε το Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon αποκάλυψε ότι οι κοινωνικοί άνθρωποι με ποικιλία διαπροσωπικών σχέσεων στη ζωή τους είναι λιγότερο επιρρεπείς σε κρυολογήματα. Όσον αφορά στην ποιότητα, τα αποτελέσματα ήταν κι εδώ εύγλωττα.
Τα ζευγάρια που βιώνουν αποτυχημένες σχέσεις, γεμάτες από εντάσεις και αντιδικίες (είτε πρόκειται για νιόπαντρους ή για ζευγάρια που μετρούν δεκαετίες), έχουν πιο αδύνατο ανοσοποιητικό σύστημα από τους ζηλευτούς «συναδέλφους» τους, που θυμίζουν σαπουνόπερα του 1960. Και για να προλάβουμε τη σκέψη σου… Ναι, η σαρκική πράξη κάνει πολύ καλό και εδώ, αφού ενεργοποιεί την προστατευτική δύναμη, που μπορεί να ασκήσει το μυαλό σου πάνω στο σώμα σου.
Οι ψυχολόγοι του Πανεπιστημίου Wilkes στην Πενσυλβάνια παρατήρησαν ότι ο έρωτας βελτιώνει την απόδοση του ανοσοποιητικού σου συστήματος κατά 30%, διότι εκτοξεύει την ανοσοσφαιρίνη Α, την εμπροσθοφυλακή του οργανισμού σου, δηλαδή, ενάντια σε ιούς και κρυώματα.
