Πόσο πειστικό μπορεί να είναι ένα σλόγκαν σε μπλουζάκι; Αρκετά ώστε να σε φέρει αντιμέτωπο με δυσάρεστες καταστάσεις. Ίσως για αυτό ο συντάκτης μας έχει εδώ και καιρό πάψει να φοράει Τ-shirt.
Τα πιο παλιά Τ-shirts με σλόγκαν που θυμάμαι ήταν ελληνικά. Μάλιστα, ήταν χτυπημένα σε παιδικά μπλουζάκια και αφορούσαν τίτλους και στιχάκια από «κουλά» σουξέ της μεταπολίτευσης: «Του άντρα του πολλά βαρύ, μην του μιλάτε το πρωί» και «Λούλα, Λούλα, πού είσαι, Λούλα;» (Όσο τα θυμάμαι στα μικρά σώματα συνομήλικων μπόμπιρων τόσο πιο διεστραμμένο μου φαίνεται.) Ο απόλυτος «εκδημοκρατισμός» του λογότυπου στο μπλουζάκι, όμως, όπου οτιδήποτε μπορεί να σκεφτεί κανείς πιθανότατα υπάρχει γραμμένο στο στέρνο κάποιου κάπου στον κόσμο, είναι πρόσφατη σχετικά μαζική τάση (από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 και μετά), η οποία δεν λέει να υποχωρήσει με τίποτα.
Αν επιμένεις να φοράς Τ-shirt με τυπωμένο κάποιο αμφιλεγόμενο σλόγκαν (πολιτικού, σεξουαλικού ή άλλου ιδεολογικά φορτισμένου περιεχομένου), είναι σίγουρο ότι κάποια στιγμή θα μπλέξεις· ειδικά αν δεν είσαι προετοιμασμένος να το υπερασπιστείς από επιθετικά σχόλια κάποιου του οποίου την ατζέντα «κλοτσάει» το εν λόγω σλόγκαν ή απλώς έχει πιει λίγο παραπάνω και έχει όρεξη και χρόνο να σου την πει –ένα ωραίο σλόγκαν για μπλουζάκι θα μπορούσε να είναι το γνωμικό «Είδε ο τρελός το μεθυσμένο και φοβήθηκε». Και δεν μιλάμε καν για ποδοσφαιρικά συνθήματα, οπότε κάποιος να μπορεί να σου καταλογίσει ότι πήγαινες γυρεύοντας. Μου είχε φέρει προ καιρού μια φίλη που είχε πάει ταξίδι στην Ινδία ένα μαύρο μπλουζάκι που έγραφε απλώς «Free Tibet» («Ελεύθερο Θιβέτ»). Το φορούσα κυρίως στο σπίτι, ακριβώς για να μην πέσω σε κάποιον που ίσως ήθελε να το συζητήσει το θέμα ή απλώς να με κράξει ως ξενόδουλη ψωνάρα και φερέφωνο του Δαλάι Λάμα, δηλαδή, ως «Αμερικανάκι».
Ένα σπάνια πολύ κρύο βράδυ, όμως, του περυσινού χειμώνα, που το φορούσα μέσα από χοντρό πουλόβερ, βρέθηκα σε ένα πολύ θερμό λόγω πολυκοσμίας πάρτι και αναγκάστηκα να το… αποκαλύψω. Λάθος κίνηση. Δεν πέρασαν δέκα λεπτά και μια κοπέλα (Αμερικανίδα, μάλιστα), η οποία κιόλας τελούσε εν πλήρη ευθυμία, διέσχισε τη μισή αίθουσα για να έρθει να διαμαρτυρηθεί για το «επιπόλαιο» σλόγκαν και να μου κάνει μια έντονη προσωπική ανάλυση του θέματος, σολάροντας επί μακρόν για τον «απατεώνα» Δαλάι Λάμα, τους σαδιστές μοναχούς, που είναι χειρότεροι κι από τους καταπιεστές Κινέζους, για να καταλήξει (πριν προλάβω να απολογηθώ, έτσι κι αλλιώς, δεν είχα έντονη άποψη) ότι ήταν εξαιρετικά επιπόλαιο να κυκλοφορώ με τέτοιο σύνθημα από τη στιγμή που δεν έχω επισκεφτεί καν το Θιβέτ. Μιλάμε για ισοπεδωτικό ξενέρωμα.
Αν επιμένεις να φοράς Τ-shirt με τυπωμένο κάποιο αμφιλεγόμενο σλόγκαν (πολιτικού ή σεξουαλικού περιεχομένου), είναι σίγουρο ότι κάποια στιγμή θα μπλέξεις.
Και το πρόβλημα δεν είναι μόνον τα «σοβαρά» σλόγκαν στα μακό, όπως τα λέμε εδώ. Ακόμα και τα πιο ειρωνικά, σεξουαλικά, άσχετα, χυδαία, βρόμικα, έξυπνα, χαζά logos, κάποια στιγμή θα «τρακάρουν» σε κάποιου τύπου politics, προσβάλλοντας την ιδεολογική ατζέντα αυτού που θα τα αντικρίσει. Τελικά, η καλύτερη ιδέα –η πιο ασφαλής έστω– είναι να φοράει κανείς μονόχρωμα μακό χωρίς σλόγκαν και λογότυπα, ειδικά αν έχει ξεπεράσει την ηλικία του φοιτητικού χαβαλέ.
Στον ωκεανό των συνθημάτων, των λογοτύπων και των γκράφιτι που πλημμυρίζει τους δρόμους, τα σλόγκαν στα μπλουζάκια είναι έξτρα θόρυβος. Συγκριτικά, οι μπλούζες με τις εμφανίσεις ποδοσφαιρικών ομάδων αποτελούν οπτική ανακούφιση.
Βλέποντας τις ημέρες του μουντιάλ διάφορους τύπους να κυκλοφορούν με τα χρώματα διάφορων εθνικών ομάδων, θυμήθηκα ένα μπλουζάκι που είχα παλαιά (και εξαφανίστηκε ή, μάλλον, εγκαταλείφθηκε υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες, όπως συμβαίνει συνήθως) και έγραφε μια ρήση του ποδοσφαιρόφιλου υπαρξιστή συγγραφέα, και δεινότατου τερματοφύλακα, Αλμπέρ Καμί: «Οσα γνωρίζω για την ηθική και τις κοινωνικές υποχρεώσεις τα χρωστάω στο ποδόσφαιρο».
Τότε μου άρεσε, αλλά ακόμα κι αυτό μου κάνει πια κάπως εξυπνακίστικα εναλλακτικό. Τυχερός ο Καμί αν κατάφερε και πήρε τόσο υψηλά μαθήματα αντίληψης και ζωής από το ποδόσφαιρο· εγώ, τόσα χρόνια που ταλαιπωρούμαι με το οπαδιλίκι του αθλήματος, κυρίως πίκρα, γκαντεμιά και απόλυτη καχυποψία έχω κερδίσει για τον κόπο μου. Από την άλλη, έχω δει μερικά από τα πιο πνευματώδη σλόγκαν που μπορεί να συναντήσει κανείς –και οπωσδήποτε κάποια απ’ αυτά («Το παοκίζειν εστί φιλοσοφείν» φερ’ ειπείν) έχουν κοσμήσει και τις μπλούζες οπαδών. Ενα από τα καλύτερα που έχω δει σε μπλουζάκι –και σκέφτηκα πολύ σοβαρά να το αποκτήσω και εγώ– ήταν το σύνθημα του συνδέσμου οπαδών της Α.Ε.Κ. στο Χαϊδάρι, συνοικία που φιλοξενεί τα δύο πιο γνωστά ψυχιατρικά «καταστήματα» της χώρας: «Original Χαϊδαρίου: Από το Δαφνί στο Δρομοκαΐτειο!»
