Sprezzatura (ελληνιστί Σπρετσατούρα) είναι η διακριτικά εκκεντρική και καλλιτεχνική αποδόμηση που κάνει κάποιος στην εμφάνισή του, αλλά το αποτέλεσμα είναι ένα υπέροχο, μοναδικό και θηριώδες στυλ.
«Η εμφανής προσπάθεια είναι το αντίθετο της χάρης». Κάπως έτσι εξηγείται ο όρος «sprezzatura» στο Βιβλίο του Ευγενούς, του Baldassare Castiglione. Είναι «μια τέχνη που δεν φαίνεται καν να είναι τέχνη… Πρέπει να εξασκείς σε όλα τα πράγματα μια περιφρόνηση ή μια έλλειψη προσοχής, ώστε ό,τι λέγεται ή γίνεται να εμφανίζεται χωρίς προσπάθεια και σχεδόν χωρίς καμία περίσκεψη». Τι κάνει το χαρακτηριστικό αυτό εξίσου περιζήτητο σήμερα όσο και το 1508, όταν γράφτηκε ο ως άνω «οδηγός» του ιδανικού ευγενούς; Μα, το απολύτως προφανές: Η ανάγκη του άντρα να εκφραστεί και να λειτουργήσει ως αυτόνομη προσωπικότητα μέσα στους αυστηρούς κανόνες του ντυσίματός του. Για μια γυναίκα, οι ευκαιρίες να επιδείξει το «δικό της» στυλ μοιάζουν σχεδόν ανεξάντλητες. Μέσα σε έναν κόσμο όπου ακόμη και το εκατοστό υφάσματος, στην υπερβολή ή στην περίσσειά του, μπορεί να καθορίσει το καλοντυμένο ή το κακοντυμένο αρσενικό, τι περιθώρια αυτοσχεδιασμού υπάρχουν, αλήθεια; Ιδίως όταν θέλεις να αποφύγεις τον σκόπελο του «επαναστατημένου νεανία» ή του «λοξού εκκεντρικού»;
Οι στυλιστικές αναζητήσεις και το personalization σε αναγκάζουν διαρκώς να φλερτάρεις με την υπερβολή και την εκκεντρικότητα. Η αποφυγή τους δεν είναι εύκολη, ωστόσο αξίζει η προσπάθεια.
Και αυτές είναι μόλις δύο από τις «παγίδες» που περικυκλώνουν τον επίδοξο καλοντυμένο. Εστω κι αν δεν θα σκεφτόταν ποτέ στη ζωή του να εμφανιστεί με biker δερμάτινο ή με μοβ βελούδινο γιλέκο μέσα από το γκρι κοστούμι του, δεν μπορεί με ασφάλεια ούτε στον δανδή να στραφεί. Κι αυτό γιατί ο δανδής εξ ορισμού αφιερώνει μεγάλη προσοχή στην επιλογή της ενδυμασίας του, άρα είναι επιρρεπής στο να δείχνει υπερβολικά τέλειος, «ατσαλάκωτος», και εντέλει στο να χάνει το ζητούμενο της έλλειψης εμφανούς προσπάθειας.
Και είναι αληθινά δύσκολο να «λυγίσεις» κάπως τους κανόνες χωρίς να τους «σπάσεις». Επίσης, πολύ σημαντικό: Για να μπορείς με τόση άνεση να παίζεις μαζί τους, πρέπει πρώτα να τους γνωρίζεις καλά. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, για να πετύχει το πείραμα της sprezzatura, να φαίνεσαι άψογος χωρίς να έχεις περάσει άπειρες ώρες μπροστά στον καθρέφτη (ή χωρίς αυτό να φαίνεται), απαιτείται μια γερή δόση αυτογνωσίας. Η άνευ προμελέτης λεπτομέρεια εκ των πραγμάτων τραβά το βλέμμα και καλό είναι να το πάρει μαζί του προς τα πλέον ενδιαφέροντα σημεία του προσώπου ή της κορμοστασιάς και μακριά από τις όποιες ατέλειες.
Αψηφώντας το άψογο. Ακολουθούν παρακάτω τα είδωλα.
Steve McQueen Ο πρίγκιπας του cool
Εκτός από την αδιαφορία προς την επιτήδευση, ένα άλλο στοιχείο-κλειδί για την κατάκτηση της sprezzatura είναι η αυτοπεποίθηση. Και εδώ μιλάμε για το poster boy όλων των παραπάνω. Ιδίως σε στιγμές όπως αυτή η κλασική από την Υπόθεση Τόμας Κράουν, όπου η cool προδιάθεση και η αθλητική κορμοστασιά συναντούν outfits όπως αυτό (το ρολόι-αλυσίδα και η υποδειγματική χρήση χρωματικών τόνων είναι τα μόλις προφανή).
James Dean Ο Νάρκισσος σε άρνηση
Εκτός από την ατημέλητα δεμένη γραβάτα του στο Ανατολικά της Εδέμ, ο Jimmy είχε και άλλους άσους στο όχι και τόσο εμφανώς επαναστατημένο μανίκι του. Ο τρόπος που ενσωμάτωσε στοιχεία από τον κώδικα των beatniks στο casual mainstream (σαν να μην έφταναν τα nerd γυαλιά του), τον κάνει γνήσιο σταρ της επιμελημένης αφροντισιάς. Ο πιο stylish δρόμος που μπορεί να τραβήξει ένας κλασικά όμορφος άντρας.
Lapo Elkann Ο άξιος απόγονος
Ο εγγονός του Gianni Agnelli εκτοξεύει το ιδανικό σε νέα, δυσθεώρητα ύψη. Δύσκολα θα γίνεις icon της sprezzatura ακολουθώντας ακριβώς τα βήματά του, γιατί πολλές φορές αγγίζει την εκκεντρικότητα –κυρίως στη χρήση των αξεσουάρ, ιδίως μέσα από την αδυναμία του στο οριακά κραυγαλέο footwear. Ωστόσο, είναι αδύνατον να μην θαυμάσεις όχι μόνο τα ρούχα, και τους συνδυασμούς, αλλά και τα cojones.
David Niven Ο ανατρεπτικός δανδής
Αν και το σπορ της sprezzatura είναι κυρίως ιταλικό, ο Αγγλος αποδεικνύει και εδώ την έμφυτη ευχέρειά του στα περί στυλ. Συνοδεύοντας τα sporty σύνολά του με τα πιο αδιανόητα slippers ή ακόμη και με παπιγιόν, χωρίς ωστόσο να φαίνεται ούτε στο ελάχιστο ότι υπερβάλλει, ο τύπος αυτός απέδειξε σε κάθε on και off camera εμφάνισή του, την καθοριστική διαφορά μεταξύ εκκεντρικότητας και εφευρετικού λεπτού γούστου.
Από έναν Ιταλό περιμένει κανείς την ενσάρκωση του ιδανικού της sprezzatura. Ο Gianni Agnelli φορούσε το ρολόι του πάνω από τη μανσέτα του γιατί δεν είχε καν τον χρόνο να τη σηκώνει ώστε να βλέπει τι ώρα είναι!
 είναι η διακριτικά εκκεντρική και καλλιτεχνική αποδόμηση που κάνει κάποιος στην εμφάνιση του){kind=link}