Συμπυκνωμένος χρόνος που δεν είναι τελικά εύκολο να προσδιοριστεί. Ας γίνω πιο κατανοητός. Παράδοση δεν είναι μόνον το χθες, αλλά και το αύριο. Τώρα, σήμερα, αυτήν τη στιγμή, χτίζονται νέες παραδόσεις, και με το δικό μας τρόπο συμμετέχουμε όλοι σε μια διαδικασία που θα επηρεάσει τελικά τις συμπεριφορές των επόμενων γενεών.
Παράδοση δεν είναι μόνον το να ακολουθείς τα ίχνη των προηγουμένων. Η παράδοση χτίζεται κάθε μέρα από τον καθένα μας. Κάθε οικογένεια, κάθε ομάδα, κάθε τόπος πλάθει τους συμβολισμούς που δίνουν στο χρόνο ταυτότητα και ψυχή. Η παράδοση είναι συμπυκνωμένος χρόνος που αποκρυσταλλώθηκε. Αλλά δεν θα μείνει για πάντα έτσι. Είναι οι άνθρωποι πάλι που θα συνεχίζουν να διαμορφώνουν το τελικό του σχήμα, που δεν θα είναι ποτέ τελικό. Η παράδοση δεν είναι μια πράξη που ολοκληρώνεται, είναι μια διαδικασία που αναμειγνύει τάσεις, ήθη, ανάγκες, χαρισματικές προσωπικότητες στο μπλέντερ της ιστορίας για να βγάλει τελικά μια απόχρωση, μια υφή, που θα συνεχίζει να αλλάζει τόνους και εντάσεις αδιάκοπα. Η παράδοση είναι, όμως, και μια αγκαλιά ασφαλείας. Σαν να ακολουθείς το μέλλον των προγόνων σου. Είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο κατοικούν οι ψυχές, η γνώση, το απόσταγμα σοφίας εκείνων που έφυγαν, σαν παρακαταθήκη, σαν πυξίδα, που προσανατολίζει τους επομένους σηματοδοτώντας την πορεία προς το μέλλον.
Όλα αυτά είναι η παράδοση κι ακόμα άλλα τόσα. Αλλά σε μια χώρα που από τη μία έχει συνδέσει την παράδοση μόνο με το τσάμικο και το αρνί στη σούβλα, το οποίο παρεμπιπτόντως δεν απαντάται ως παράδοση σε όλη την Ελλάδα, και από την άλλη φοβάται τις ίδιες τις παραδόσεις της γιατί κινδυνεύει να αυτοχαρακτηριστεί οπισθοδρομική, τα σχόλια περιττεύουν. Οι παραδόσεις βεβαίως και είναι υπαρκτές, ασχέτως αν κάποιες «κουλτούρες» για να το θέσω κομψά, τις αμφισβητούν. Πάρτε για παράδειγμα τις στυλιστικές παραδόσεις των Ελλήνων. Για πολλές δεκαετίες, η γραβάτα αποτέλεσε ένα βασικό στοιχείο που έδινε νόημα στην εικόνα και το χαρακτήρα ακόμα και των άπορων παππούδων μας, με αυτόν το μαγικό τρόπο που μόνο μια καλοστημένη γραβάτα μπορεί να το κάνει.
Ακόμα και στα γήπεδα, κάποτε οι άντρες πήγαιναν ντυμένοι κομψά. Ακόμα και στα ταβερνεία της σειράς. Σίγουρα, οι καιροί έχουν αλλάξει και οι CEO’s κολοσσών της Wall Street περιφέρονται στους διαδρόμους των εταιρειών τους με κοντομάνικα και πόλο. Αλλο, όμως, αυτό και άλλο η ποινικοποίηση της γραβάτας, που προβάλλεται ως σύμβολο γραφειοκρατίας και απόδειξη συμβιβασμού με το κατεστημένο, το κακό κατεστημένο, όχι το καλό. Αλλά αυτά δεν συμβαίνουν μόνο στην Ελλάδα. Συμβαίνουν και στο Ιράν…
Η παράδοση είναι και μια αγκαλιά ασφαλείας. Σαν να ακολουθείς το μέλλον των προγόνων σου. Είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο κατοικούν οι ψυχές, η γνώση, το απόσταγμα σοφίας.
Ο τρόπος ζωής των Ελλήνων είναι περιβεβλημένος με αναρίθμητες παραδόσεις που αφορούν τη γαστρονομία, τη διακόσμηση, τις τέχνες, την αισθητική. Ειδικά αυτή η τελευταία, χιλιοβασανισμένη, συνεχίζει ακόμα να στέκεται όρθια –δειλά– στις προσόψεις κάποιων κτιρίων μιας ταλαιπωρημένης Αθήνας, που δεν κατάφερε ποτέ στην πραγματικότητα να γίνει πρωτεύουσα και να επιβληθεί με το στυλ της στα καραβάνια που την έπνιξαν για να τη σώσουν. Αντίθετα, συνεχίζουμε να είμαστε μάρτυρες του αρχιτεκτονικού θαύματος των Λευκών Σπιτιών στα νησιά του Αιγαίου, που αποθεώνουν τη μοναδικότητα, την αγνότητα και αυτό το θρασύτατο φυσικό φως του τόπου μας.
Οι παραδόσεις, βέβαια, δεν δημιουργούνται μόνον από αυτά που συμβαίνουν ή από αυτά που υπάρχουν σε αφθονία. Δημιουργούνται και από ελλείψεις, από ανάγκες, από απωθημένα και ανεκπλήρωτες επιθυμίες. Σήμερα, μάλιστα, χτίζονται με νέα υλικά, όπως η Τεχνολογία, που αλλάζει πλέον δομικά τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν οι άνθρωποι μεταξύ τους. Γιατί, στο κάτω κάτω, η παράδοση γύρω από τον άνθρωπο γύριζε πάντοτε. Παράδοση δεν είναι μόνο μια συμπεριφορά μιας ομάδας ανθρώπων που αποκτά μαζικό χαρακτήρα και επαναληψιμότητα. Απαιτείται απαραιτήτως να έχει στον πυρήνα της τις ανθρώπινες σχέσεις. Να τις τονώνει, να τις ζωντανεύει και να τις ποτίζει με το κορυφαίο superfood των παλαιών και των καινούριων καιρών: Το συναίσθημα.
