Όταν τα πράγματα γίνονται δύσκολα στην επιλογή του προορισμού για τις καλοκαιρινές διακοπές της παρέας και οι επιθυμίες συγκρούονται, με αφορμή τα διαφορετικά γούστα και πορτοφόλια, τότε πέφτει στο τραπέζι η πρόταση «Σάμος» και τις περισσότερες φορές αποδεικνύεται σωτήρια. Για να καταλάβεις τι είναι αυτό που την κάνει να ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, θα πρέπει να τη ζήσεις από κοντά για πολύ καιρό, να ανακατευτείς με τους ανθρώπους της, να νιώσεις τη γαλήνη ενός απογευματινού περιπάτου στην προβλήτα του Πυθαγορείου, να ανεβείς το Ποτάμι καταμεσήμερο και να κολυμπήσεις στα παγωμένα νερά του, να αγναντέψεις τις ακτές της Τουρκίας από την Ψιλή Άμμο της ανατολικής πλευράς, να φας μεζέδες ντόπιους και να πιεις γλυκό σαμιώτικο κρασί, με θέα το πέλαγος από τα αγνάντια του Καρλοβάσου.
Η Σάμος συνδυάζει τα πάντα, και θα ήταν ακόμη πιο καλότυχη αν δεν έπεφτε θύμα της ανθρώπινης εκμετάλλευσης, αφού ολόκληρη η ανατολική της πλευρά και ένα μεγάλο τμήμα της νότιας, έχουν καεί τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτό το γεγονός, όμως, δεν την κάνει λιγότερο γοητευτική και ακόμη και έτσι, με λιγότερο πράσινο, η ανατολική πλευρά του νησιού είναι και σήμερα η πλέον τουριστική, με μεγάλο της πλεονέκτημα τις εξαιρετικές αμμουδιές της, αλλά και τα γραφικά λιμανάκια της, όπως του Πυθαγορείου και του Ποσειδωνίου. Η γοητεία της Σάμου κυριαρχεί πάνω σου στις αποχρώσεις των πεύκων και των αμπελιών, στα ορεινά χωριά της αλλά και στα παραθαλάσσια θέρετρά της.
Καρλόβασι Σάμου
Το Καρλόβασι και το Βαθύ είναι οι δύο κωμοπόλεις του νησιού. Δύο λιμάνια και ιστορικοί οικισμοί που διαφέρουν αρκετά μεταξύ τους.
Το Καρλόβασι είναι μια παλιά βιομηχανική περιοχή και τα απομεινάρια αυτής της παράδοσης υπάρχουν ακόμη, κυρίως στην παραλιακή ζώνη της πόλης, με τα παλιά βιομηχανικά κτίρια. Στέκουν εκεί και λειτουργούν ως ζωντανοί οργανισμοί σε μια καινούργια πόλη, σαν να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του αστικού τοπίου. Το Καρλόβασι διατηρεί το ίδιο χρώμα στα δρομάκια του, κυρίως σε αυτά που οδηγούν σε παλιότερα κομμάτια της πόλης.
Στο Βαθύ, το πρώτο λιμάνι του νησιού, αξίζει τον κόπο να κάνεις μια βόλτα στην Άνω Πόλη, με τα γραφικά πλακόστρωτα σοκάκια και τα νησιώτικα σπίτια με τα κεραμίδια. Στην παραλία ξεχωρίζουν για την αρχιτεκτονική τους κάποια δημόσια κτίρια, όπως η Νομαρχία, η Λέσχη των αξιωματικών, η Ταξιαρχία, η Εθνική Τράπεζα. Ο παραλιακός περίπατος στο Βαθύ, κάθε απόγευμα, αποτελεί μια ξεχωριστή απόλαυση, καθώς η προβλήτα έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια ειδικά για να προσφέρει όμορφες στιγμές με θέα το άνοιγμα του κόλπου Βαθέως.
Με αυτές τις πρώτες εικόνες του νησιού, αλλά και με την εντύπωση που αφήνει η βόρεια πλευρά του, καθώς το πλοίο της γραμμής ταξιδεύει από το Καρλόβασι προς το Βαθύ, όταν αποβιβαστείς δεν βλέπεις την ώρα να ξεκινήσεις την περιήγησή σου, με τελικό προορισμό, κάποια από τις πολλές και μεγάλες σε έκταση αμμουδερές παραλίες του νησιού.
Πηγαίνοντας προς Πυθαγόρειο μπορείς να διαλέξεις ανάμεσα σε δύο διαδρομές, η μία ακολουθεί τον εσωτερικό δρόμο, μέσα από πλαγιές κατάφυτες από πεύκα, και καταλήγει στο Πυθαγόρειο μέσω Μυτιληνιών και Χώρας. Στους γραφικούς Μυτιληνιούς, θα κάνεις μια στάση στο Παλαιοντολογικό Μουσείο να παρατηρήσεις τα ευρήματά που προέρχονται από ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή. Η δεύτερη διαδρομή ακολουθεί τον ανατολικότερο δρόμο, είναι συντομότερη και έχει θέα τις ακτές στα ανατολικά και φόντο τα Μικρασιατικά παράλια.
Ολόκληρη εκείνη η πλευρά είναι γεμάτη όμορφες αμμουδιές. Μπορείς να κάνεις το μπάνιο σου στην Κέρβελη, στο λιμανάκι του Ποσειδωνίου, στην Ψιλή Άμμο, στο Κανόνι και στο Φονιά και, φυσικά, στην ομορφότερη, ίσως, παραλία, αυτή του Πυθαγορείου, που καλύπτει ολόκληρο το άνοιγμα του όρμου, που ονομάζεται, επίσης και Τηγάνι, εξαιτίας της μεγάλης πεδιάδας που απλώνεται, σχεδόν στο επίπεδο της θάλασσας από το Πυθαγόρειο μέχρι το Ηραίο και από τη θάλασσα μέχρι τη Χώρα. Εδώ βρίσκεται και το αεροδρόμιο του νησιού, ένα από τα δυσκολότερα του Αιγαίου για τους πιλότους, αφού το χτυπούν αρκετά συχνά, πλευρικοί άνεμοι που κάνουν την προσγείωση και την απογείωση, αδύνατες.
Πυθαγόρειο Σάμου
Το Πυθαγόρειο είναι το πιο τουριστικό, μαζί με το Κοκκάρι, θέρετρο του νησιού. Όσο ησυχία επικρατεί εδώ το χειμώνα, όταν και οι μόνιμοι κάτοικοι λιγοστεύουν, τόσο η ένταση και ρυθμός το καλοκαίρι, όταν το Πυθαγόρειο κατακλύζεται από τουρίστες. Το θετικό, όμως, είναι ότι το Πυθαγόρειο δεν σε κάνει ποτέ να ασφυκτιάς. Στα αριστερά του λιμανιού δεσπόζει το άγαλμα του Πυθαγόρα, το μεγαλύτερου μαθηματικού της αρχαιότητας που καταγόταν από εδώ. Τα ίχνη του αρχαίου πολιτισμού του νησιού τα βρίσκει κανείς σε κάθε του βήμα.
Ο ναός της Αφροδίτης, ο ναός της Κυβέλης, το Ηραίο, στο ομώνυμο, σήμερα, χωριό και φυσικά το Ευπαλίνειο Όρυγμα, ένα πραγματικό θαύμα αρχαίας μηχανικής και Τεχνολογίας, που δημιουργήθηκε το 550 π.Χ. για να αποτελέσει το σύστημα υδροδότησης του Πυθαγορείου, στα χρόνια του Τύραννου Πολυκράτη. Η διάνοιξη του ορύγματος ξεκίνησε από τις δύο άκρες και τελικά, με μαθηματικούς υπολογισμούς της εποχής, τα δύο τμήματα του έργου συναντήθηκαν στη μέση με ελάχιστη απόκλιση. Στο αρχαιολογικό Μουσείο της Σάμου, βλέπει κανείς σήμερα πολλά από τα ευρήματα των αρχαίων πόλεων που μεσουράνησαν στα χρόνια της ακμής του νησιού.
Από το Πυθαγόρειο, ξεκινώντας, οι διαδρομές προς τα νότια και δυτικά του νησιού είναι γεμάτες με ευχάριστες αποκαλύψεις. Όμορφα ορεινά χωριά, βουτηγμένα στο πράσινο, διαδέχονται τεράστιες παραλίες, όπως του Μαραθοκάμπου και της Χρυσής ‘Αμμου Μαραθοκάμπου. Υπέροχη θέα προς τη δύση έχουν τα χωριά που χτίστηκαν πάνω στον Κέρκη, με γνωστότερο την Καλλιθέα. Αν είσαι αρκετά τολμηρός και αναζητάς την περιπέτεια, αξίζει τον κόπο να τραβήξεις με 4χ4 προς τις παραλίες που βρίσκονται κάτω από τον Κέρκη, ανάμεσα σε απόκρημνους βράχους και παλιά καρνάγια.
Αποκορύφωμα της περιπέτειας θα μπορούσε να αποδειχθεί η απόπειρα να διασχίσεις ένα σχετικά βατό μονοπάτι που ξεκινά από το σημείο που τερματίζει ο χωματόδρομος της ανατολικής πλευράς, μετά το Καρλόβασι και καταλήγει στο Μικρό και το Μεγάλο Σεϊτάνι. Οι παραλίες αυτές είναι από τις ομορφότερες του ανατολικού Αιγαίου αλλά είναι προσβάσιμες μόνο από τη θάλασσα ή από ορειβατικά μονοπάτια.
Κοντά στην αφετηρία αυτού του μονοπατιού βρίσκεται και η πιο εντυπωσιακή, ίσως, τοποθεσία της Σάμου, ο Ποταμός. Από ένα μικρό ξωκλήσι πάνω από την τελευταία αμμουδιά του Καρλοβάσου, ξεκινά μια διαδρομή μέσα στα πλατάνια, στην κοίτη ενός ποταμού, που οδηγεί σε διαδοχικούς μικρούς καταρράκτες. Κάθε καλοκαίρι, γίνεται εκεί, πραγματικό λαϊκό προσκύνημα για να βουτήξουν στα νερά του ποταμού.
Από τις ομορφότερες διαδρομές που μπορεί κανείς να κάνει με αυτοκίνητο σε νησί του Αιγαίου είναι και η βορινή της Σάμου, από το Καρλόβασι μέχρι το Βαθύ. Περνάς διαδοχικά από την τοποθεσία Αηδόνια και επιβάλλεται να παρακάμψεις αρκετές φορές για να δεις από κοντά τα ορεινά χωριά Μανωλάτες, Βουρλιώτες, Σταυρινήδες και Άμπελο. Εκεί θα βρείτε υπέροχες μικρές ταβέρνες με ωραίους μεζέδες και καλές τιμές και, το κυριότερο, με εκπληκτική θέα στο απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου. Συνεχίζοντας θα δεις τις κοσμοπολίτικες πλαζ Τσαμαδού και Λεμονάκια, ενώ για τη νυχτερινή διασκέδαση που θα ακολουθήσει το Κοκκάρι είναι η ιδανικότερη λύση, αφού είναι η καρδιά του ξεφαντώματος, κυρίως για τη νεολαία.
Η Σπηλιά του Πυθαγόρα
Το μύθο της θρυλικής μορφής του Πυθαγόρα συναντά κανείς και στα δυτικά του νησιού, στις απόκρημνες πλαγιές του ψηλότερου βουνού του, του Κερκετέα. Εδώ βρίσκεται το Σπήλαιο του Πυθαγόρα, ένα σπήλαιο αρκετών δεκάδων μέτρων, στο οποίο, σύμφωνα με την παράδοση, πέρασε τα τελευταία του χρόνια, εξόριστος από τον Πολυκράτη, ο Πυθαγόρας. Στην είσοδο του σπηλαίου υπάρχει ένα μικρό ξωκλήσι, που συμπληρώνει μοναδικά το σκηνικό. Η πρόσβαση στο σπήλαιο είναι δυνατή μόνο στα πρώτα 20 μέτρα και στη συνέχεια συνεχίζεται σε ένα βάραθρο, το οποίο απαιτεί ειδικό εξοπλισμό για την εξερεύνησή του.
Πως θα πάτε στη Σάμο
Από τον Πειραιά, ακτοπλοϊκώς, το ταξίδι προς τη Σάμο διαρκεί από 11 έως και 15 ώρες, αναλόγως εποχής και καιρικών συνθηκών. Τα δρομολόγια είναι καθημερινά και με μεγάλη συχνότητα. Η δεύτερη επιλογή είναι το ταξίδι με το αεροπλάνο. Η Σάμος συνδέεται και με τα γύρω νησιά, ενώ με καραβάκι από το Πυθαγόρειο, μπορείτε να φτάσετε και στην Πάτμο. Από τη Σάμο, καραβάκια πραγματοποιούν καθημερινά δρομολόγια και στις ακτές της Τουρκίας και κυρίως στο Κουσάντασι. Η Σάμος, συνδέεται και με τη Θεσσαλονίκη, ακτοπλοϊκώς και αεροπορικώς.
Τι θα φάτε στη Σάμο
Η Σάμος φημίζεται για το ιδιαίτερο κρασί της. Ό,τι κι αν κάνετε δοκιμάστε το γλυκόπιοτο σαμιώτικο πριν φύγετε από το νησί. Φάτε οτιδήποτε αποτελεί παραγωγή της θάλασσας, αφού τα νερά αποτελούν πέρασμα. Επίσης ντολμαδάκια με αμπελόφυλλα από τα σαμιώτικα αμπέλια των ορεινών χωριών του βορρά και ψευτοκεφτέδες, καθώς επίσης και τις σαμιώτικες τηγανίτες. Αναζητήστε το διαφορετικό στις ταβέρνες που βρίσκονται στις ορεινές διαδρομές της βορινής πλευράς, στις Μανωλάτες, στους Βουρλιώτες, στην Άμπελο, στα χωριά του Κέρκη, αλλά και στο Πυθαγόρειο και το Καρλόβασι.
Τι θα αγοράσετε…
Γλυκό κόκκινο ή λευκό κρασί. Η χρυσή Σάμαινα είναι από τα πιο δημοφιλή αλλά και όλα τα υπόλοιπα γλυκά σαμιώτικα κρασιά, τα οποία, όμως, θα πρέπει να καταναλώσετε με μέτρο. Η Σάμος έχει και πολύ καλό ούζο. Επίσης, μπορείτε να αγοράσετε παραδοσιακά ελληνικά μουσικά όργανα στο οργανοποιείο του Πυθαγορείου. Λαϊκά έργα τέχνης, εφόσον, είστε βέβαιος ότι είναι χειροποίητα, αξίζουν την προσοχή σας, όπως και κοσμήματα από χρυσό και ασήμι. Στα κεντρικά ορεινά χωριά, θα βρείτε και παραδοσιακό θυμαρίσιο μέλι.
