The Passion of the Christ (soundtrack)

• Σύνθεση Μουσικής: John Debney
• Εκτέλεση Μουσικής: Nick Ingman
• Παραγωγή Μουσικής: John Debney, Mel Gibson
• Κυκλοφορία: Sony Music / Integrity Music, 2004
• Συνολική Διάρκεια: 54 λεπτά

Μία από τις πλέον συζητημένες ταινίες ήταν τα Πάθη του Χριστού. Το άκρως ριψοκίνδυνο εγχείρημα του Mel Gibson προκάλεσε όλες τις πιθανές αντιδράσεις, από κραυγές απόρριψης μέχρι ενθουσιώδεις εκδηλώσεις αποδοχής.

Η μουσική της ταινίας, μετά από διάφορες φήμες για το ποιος θα την αναλάβει, κατέληξε στα χέρια του John Debney, ενός συνθέτη που ποτέ δεν είχε τη φήμη του συνθέτη πρώτης κατηγορίας. Η πρώτη και αναμενόμενη επιλογή του σκηνοθέτη, ήταν ο James Horner, συνθέτης των άλλων δύο ταινιών που έχει σκηνοθετήσει, “A Man without a Face” και “Braveheart”. Δεδομένης, όμως, της δυσκολίας του James Horner να συμμετάσχει μιας και ήδη εργαζόταν σε άλλη ταινία, οι επιλογές που είχαν δει το φως της δημοσιότητας άκουγαν στα ονόματα των Lisa Gerrard και Rachel Portman.

Ξεκινώντας να γράψει τη μουσική μιας ταινίας, η πρώτη απόφαση που πρέπει να πάρει ο συνθέτης είναι η γωνία προσέγγισης. Και όταν η ταινία περιγράφει τη μεγαλύτερη ιστορία που ειπώθηκε ποτέ στον κινηματογράφο (τις τελευταίες στιγμές του Θεανθρώπου), το αποτέλεσμα φαίνεται ακόμη πιο δύσκολο για να έρθει σε πέρας.

Από τη μία, λοιπόν, υπήρχε η επιλογή του επικού, απολύτως ορχηστρικού soundtrack με πλούσια θέματα και τη σύμπραξη της χορωδίας, κατά το πρότυπο των soundtracks ανάλογων ταινιών του παρελθόντος με κύριους εκφραστές τους Miklos Rozsa (King of Kings, Ben Hur) και Alfred Newman (The Robe, The Greatest Story Ever Told). Aπό την άλλη, η προσέγγιση που είχαμε ήταν ένα soundtrack με ethnic ατμόσφαιρα, σόλο φωνές και synthesizers μαζί με την παραδοσιακή ορχήστρα και χορωδία.

Ένας συνθέτης όπως ο John Debney, που γενικά γράφει μουσική για παιδικές/εφηβικές ταινίες (με παραδείγματα τις Cats & Dogs, The Scorpion King, Elf κ.α.) εκ πρώτης όψεως δε φαίνεται να έχει τα κατάλληλα εφόδια για τη μουσική που περιγράφει τις τελευταίες δώδεκα ώρες του Ιησού. Ο βασικότερος λόγος αυτού είναι επειδή φαίνεται να έχει τυποποιηθεί πλέον στο συγκεκριμένο είδος ταινιών. Ωστόσο, η επιμονή και η εκτεταμένη του έρευνα όσον αφορά τον τρόπο που θα προσεγγίσει την ταινία και τα όργανα που θα εξέφραζαν καλύτερα τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, είναι δύο από τις βασικές συνιστώσες της επιτυχίας που είχε η μουσική του, καλλιτεχνικά και εμπορικά.

Υπάρχουν αρκετά κομμάτια που φαίνεται να αποδίδουν πιο πολύ ατμόσφαιρα παρά αυτούσιο μουσικό λόγο, όπως το κομμάτι “The Olive Garden” (#1). Σκοτεινή κατά κύριο λόγο, η μουσική του John Debney καταφέρνει περίτεχνα να συνυπάρξει στο ίδιο μουσικό σύνολο το δράμα και τους ανατολίτικους ήχους που περιγράφουν με καταπληκτικό τρόπο τη χρονική περίοδο και την τοποθεσία που λαμβάνουν χώρα τα όσα περιγράφει η ταινία.

Ο συνθέτης χρησιμοποιεί και συνδυάζει πολλά όργανα που δε συναντάει κανείς σε μια ορχήστρα, εκτός από τα synthesizers: duduk, double violin, erhu, oud, bamboo flute κ.α. Παράλληλα, οι φωνές δίνουν ιδιαίτερο δραματικό βάθος στη μουσική. Είτε τα σόλο φωνητικά της Tanya Tsarouska, είτε η χορωδία… είτε ο Mel Gibson, o οποίος συμμετείχε σε κάποιες χορωδιακές στιγμές, το αποτέλεσμα δεν είναι τίποτα λιγότερο από πανέμορφο.

Πλούσια θέματα δε θα ακούσετε στη μουσική του The Passion of the Christ. Το πιο χαρακτηριστικό θέμα που υπάρχει στο soundtrack, το συναντάμε στο κομμάτι “Mary Goes to Jesus” (#9) και αναφέρεται στην Παναγία. Ένα θέμα άκρως δραματικό που έδεσε αριστουργηματικά με την εικόνα (στη σκηνή του flash-back με το Χριστό σε παιδική ηλικία) και ήταν όχι μόνο μία από τις πιο συγκινητικές σκηνές που είδαμε στην ταινία αλλά η δραματικότερη κινηματογραφική σκηνή της χρονιάς!

Το πάντρεμα της χορωδίας και των βιολιών θα λυγίσει κάθε σας συναισθηματική αντίσταση. Επιπλέον, κομμάτια όπως τα “Crucifixion” (#11) και “Bearing the Cross” (#2) αποτελούν τους καλύτερους εκπροσώπους μιας μουσικής που αναμένεται να μην ξεχάσετε γρήγορα. Στο τελευταίο κομμάτι “Resurrection” (#15) που ουσιαστικά πρόκειται για τους τίτλους τέλους της ταινίας, τα αρχικά κρουστά προετοιμάζουν το έδαφος για την τελική μεγαλειώδη σφραγίδα της χορωδίας. Είναι οι μόνες στιγμές που κάπως θα θυμίσουν τις επιβλητικές συνθέσεις των Rozsa και Newman. Ένα κομμάτι μουσικής που αναμφισβήτητα θα λατρέψετε.

Βλέποντας κανείς την ταινία και ακούγοντας τη μουσική, δε μπορεί να μην καταλήξει στην παρακάτω διαπίστωση: αν η ταινία είχε βγει μερικούς μήνες νωρίτερα στις κινηματογραφικές αίθουσες, είναι πολύ πιθανόν να είχε στερήσει το όσκαρ μουσικής από την Επιστροφή του Βασιλιά. Εκτός από ότι βρίσκεται στο top-5 με τα καλύτερα soundtracks της χρονιάς, είναι το δεύτερο καλύτερο που έχει συνθέσει ο John Debney μετά το αριστουργηματικά επικό Cutthroat Island (Το Νησί των Κουρσάρων). Η ιδιαίτερα επιτυχημένη μουσική του, τον έκανε γνωστό ευρύτερα και αυτομάτως τον ανέβασε ποιοτικά στο χώρο της κινηματογραφικής μουσικής. Έπαψε να θεωρείται συνθέτης δεύτερης κατηγορίας.

Σε μια χρονιά που η κινηματογραφική μουσική δεν είχε ιδιαιτέρως καλές επιδόσεις, η μουσική του John Debney έρχεται να αναπληρώσει κάποιο από το χαμένο έδαφος και να επαναφέρει τη μαγεία της στις σκοτεινές αίθουσες. Αν είδατε την ταινία και σας άρεσε, τότε αναμένεται να λατρέψετε το soundtrack. Αν δε σας άρεσε (για τους οποιουσδήποτε λόγους) μην απορρίψετε τη μουσική μαζί με την ταινία. Πρόκειται για ένα εμπνευσμένο μουσικό σύνολο που έχει να σας προσφέρει μεγάλη ποικιλία ακουσμάτων. Μην το προσπεράσετε. Μην το αγνοήσετε. Ποτέ πριν μουσική του John Debney δεν άρεσε – ακούστηκε τόσο πολύ από τόσο πολλούς.