Τι είναι Πανίδα: Πληροφορίες και διάφορα ιστορικά στοιχεία

Τι είναι Πανίδα: Πληροφορίες και διάφορα ιστορικά στοιχεία

Ως Πανίδα ορίζεται Το σύνολο των ζωικών ειδών που ζουν σε μία ορισμένη περιοχή ή σε ένα ορισμένο περιβάλλον ή κατά τη διάρκεια μιας γεωλογικής περιόδου. Η π. εξαρτάται από κλιματικούς, φυσικούς και οικολογικούς παράγοντες.

Κάθε ζωικό είδος ζει μέσα σε ορισμένα ελάχιστα και μέγιστα όρια κλιματικών παραγόντων, σπουδαιότεροι από τους οποίους είναι το νερό, το φως και η θερμοκρασία. Όταν οι τιμές των κλιματικών παραγόντων ξεπεράσουν τα όρια αντοχής των ζωικών οργανισμών αποβαίνουν δυσμενείς για τη ζωή τους, με αποτέλεσμα πολλές φορές την εξαφάνισή τους. Εκτός από τους κλιματικούς παράγοντες, την κατανομή των ζωικών ειδών πάνω στον πλανήτη μας, καθορίζουν το ανάγλυφο του εδάφους, η χλωρίδα και ο ανταγωνισμός μεταξύ των διάφορων ειδών. Ορισμένα είδη έχουν μεγάλη αντοχή και προσαρμόζονται στα πιο αντίξοα περιβάλλοντα.

Τα είδη αυτά ονομάζονται κοσμοπολιτικά, ενώ εκείνα που είναι προσαρμοσμένα να ζουν μόνο σε ορισμένα σταθερά περιβάλλοντα ονομάζονται ενδημικά. Η χλωρίδα παίζει σπουδαίο ρόλο για την κατανομή των ζωικών ειδών, γιατί τα τελευταία είναι ετερότροφα, δηλαδή δε φωτοσυνθέτουν, αλλά τρέφονται με έτοιμες από τα φυτά οργανικές ουσίες. Το ανάγλυφο εξάλλου του εδάφους αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη διάκριση της π. σε χερσαία και σε θαλάσσια.

Χερσαία πανίδα

Η χερσαία πανίδα διαχωρίζεται:

• σε δασική
• ορεινή
• αλπική
• πεδινή κ.λ.π.

και περιλαμβάνει ζώα που ζουν:

1. στην επιφάνεια του εδάφους (επίγεια π.)
2. μέσα σε σπηλιές (σπηλαιόβια π.)
3. κάτω από την επιφάνεια του εδάφους (υπόγεια πανίδα)
4. και τα ζώα που πετούν με δυναμική στήριξη στον αέρα (πουλιά και έντομα).

Ανάλογα με τη γεωγραφική κατανομή των ζώων, η χερσαία π. υποδιαιρείται σε τρεις μεγάλες ζώνες: 1. την αρκτόγεια ή ολαρκτική 2. τη νεόγεια ή νεοτροπική και 3. τη νοτόγεια ή αυστραλιανή ή ωεκάνια ζώνη.

H αρκτόγεια που είναι η μεγαλύτερη από όλες τις ζώνες, περιλαμβάνει την Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική και τη Β. Αμερική. Υποδιαιρείται σε πέντε δευτερεύουσες περιοχές:

• την παλαιοαρκτική
• τη νεοαρκτική
• την αιθιοπική
• την ινδομαλαϊκή ή ανατολική
• και τη μαλγασική.

Η παλαιοοαρκτική περιλαμβάνει την Ευρώπη, τη Β Αφρική μέχρι την έρημο Σαχάρα και την Ασία, εκτός από τη ΝΑ Ασία από τα Ιμαλάια και κάτω και το νότιο τμήμα της Αραβίας. Τυπικά είδη ζώων της παλαιοαρκτικής περιοχής είναι ο λύκος, η άσπρη αρκούδα, ο άσπρος πελαργός, η καμήλα, η γκρίζα αρκούδα, η αντιλόπη άδακας, ο γύπας ο μοναχός, το ζαρκάδι της Μαντζουρίας, η ενυδρίδα, το σαμούρι, το γιακ, η δρομάδα, η αντιλόπη Μπένετ, ο μπαμπουίνος κ.ά.

Η νεοαρκτική περιοχή περιλαμβάνει τη Β Αμερική (από το Β Πόλο μέχρι και το Β Μεξικό). Τα πιο χαρακτηριστικά είδη ζώων της νεοαρκτικής περιοχής είναι: η άλκη, ο αλιγάτορας του Μισισιπή, η γκρίζα αρκούδα της Β Αμερικής, ο κροταλίας ο αδαμάντινος, η καναδική χήνα, ο αμερικανικός βίσονας, ο τάρανδος της Γροιλανδίας κ.ά.

Η αιθιοπική περιοχή περιλαμβάνει τη Ν Αφρική από την έρημο Σαχάρα και κάτω και το νότιο τμήμα της Αραβίας. Τυπικά είδη ζώων της αιθιοπικής περιοχής είναι το λιοντάρι, ο αφρικανικός ελέφαντας, ο πιγκουίνος του Ζακάς, η ζέβρα, η καμηλοπάρδαλη, το παγόνι του Κονγκό, ο ορυκτερόποδας κ.ά.

Η ανατολική ή ινδομαλαϊκή περιοχή περιλαμβάνει την Ινδία, τη Μαλαισία και την Ινδοκίνα. Τα κυριότερα είδη ζώων της περιοχής είναι: ο ουραγκουτάγκος, η κόμπρα η διοπτροφόρα, ο ρινόκερος της Σουμάτρας, η τίγρη, ο ινδικός ελέφαντας κ.ά.

Η μαλγασική περιοχή περιλαμβάνει τη Μαδαγασκάρη και τα γειτονικά αρχιπελάγη. Θεωρείται ξεχωριστή περιοχή γιατί χωρίστηκε από την Ινδία και την Αφρική πριν από πολλά εκατομμύρια χρόνια και η πανίδα της χαρακτηρίζεται από ιδιόμορφα είδη ζώων, όπως είναι το αγιέ-αγιέ κ.ά.

1. Η νεόγεια ζώνη περιλαμβάνει τη νότια και κεντρική Αμερική, μέχρι και το κεντρικό Μεξικό. Χαρακτηριστικά είδη ζώων της περιοχής είναι: ο κόνδορας, ο μυρμηγκοφάγος, ο μαγγελανικός και μεγαλόσωμος πιγκουίνος, ο ιαγουάρος, η ανακόνδα, το λάμα, το κολίμπρι κ.ά.
2. Η νοτόγεια ζώνη περιλαμβάνει την Αυστραλία και χαρακτηρίζεται από καγκουρό, παραδείσια πουλιά, ορνιθόρυγχους, έχιδνες, χερσαίες ιγουάνες, χελώνες, κίβι, εμού, σφηνίσκους κ.ά.

Θαλάσσια πανίδα

Η θαλάσσια πανίδα διαρίνεται:

• στο πλαγκτό, που περιλαμβάνει όλους τους ζωικούς οργανισμούς που κινούνται κολυμπώντας μέσα στα νερά ή παρασύρονται παθητικά από τα διάφορα ρεύματα της υγρής μάζας
• και στο βένθος, που περιλαμβάνει όλα τα ζωικά είδη που ζουν προσκολλημένα στο βυθό.

Ανάλογα με τη διάδοση και τη γεωγραφική κατανομή των υδρόβιων ζωικών οργανισμών, η θαλάσσια π. υποδιαιρείται σε επτά περιοχές:

1. τη βορειοατλαντική πανίδα που περιλαμβάνει ποικιλία ειδών, σπουδαιότερα από τα οποία είναι: η φώκια, ο γράμπος, το τόνος, το δελφίνι, το γαλάζιο φαλαινόπτερο, η φάλαινα, η αμφίβια χελώνα, ο σολομός, ο βακαλάος κ.ά. ,
2. τη νοτιοατλαντική πανίδα η οποία έχει λιγότερα είδη (φυσητήρας, θαλάσσια χελώνα, μανάτος, άσπρος καρχαρίας κ.ά.). ,
3. τη μεσογειακή πανίδα η οποία χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία ειδών,τα περισσότερα από τα οποία προέρχονται από τη βορειοατλαντική πανίδα Κυριότερα είδη της είναι: ο τόνος, η σαρδέλα, ο ξιφίας, η θαλάσσια χελώνα, το δελφίνι, ο σολομός κ.ά.,
4. την αρκτική πανίδα που χαρακτηρίζεται από τα είδη: κοινή φώκια, φώκια της Γροιλανδίας, φάλαινα του Βορά, ναρβάλ, τρίχεχος κ.ά.,
5. την ανταρκτική πανίδα στην οποία περιλαμβάνονται τα είδη: γράμπος, λεοπάρδαλη φώκια, μεγάπτερο και διάφορα είδη ωταριών
6. την καραϊβομεξικανική πανίδα στην οποία περιλαμβάνονται τα τυπικά γένη “μοναχός” της οικογένειας των φωκιδών, “μανάτος” της οικογένειας των τριχεχιδών κ.ά. και
7. την ινδοειρηνική πανίδα. Η ινδοειρηνική περιοχή είναι η μεγαλύτερη περιοχή και χαρακτηρίζεται από τα είδη: άσπρος καρχαρίας, φάλαινα του Βορρά, θαλάσσια χελώνα, αμφίβια χελώνα, τνούγκονγκ, καλιφορνική ωταρία, κοινό δελφίνι, λεοπάρδαλη φώκια, γαλάζιο φαλαινόπτερο, μεγάπτερος κ.ά.

Πρέπει να σημειωθεί πως η θαλάσσια π. είναι πιο πλούσια στα ρηχά νερά από ό,τι στα βαθιά, γιατί το φως είναι άφθονο στα μικρά βάθη και η ανάπτυξη της υδρόβιας βλάστησης ευνοείται.

Η χερσαία πανίδα ευνοείται γενικά από την υψηλή θερμοκρασία και την υγρασία, εκτός από ακραίες περιπτώσεις, όπως συμβαίνει σε ελώδεις περιοχές (υπερβολική υγρασία) και στις ερήμους (πολύ υψηλή θερμοκρασία).

Η βιολογική ισορροπία της π. μπορεί να διαταραχτεί από διάφορες προσωρινές ή μόνιμες φυσικές αλλαγές των κλιματικών παραγόντων ή από τον άνθρωπο, σε περιπτώσεις που εισάγει καινούρια είδη σε ένα καθορισμένο περιβάλλον.