Μια από τις πιο εμβληματικές μορφές στον χώρο της πληροφορικής, o Scott Forstall, ο άνθρωπος πίσω από το OS-X, όπως και για 6 χρόνια, επικεφαλής του σχεδιασμού του User Interface στο iOS αποχώρησε από την Apple μετά από 15 χρόνια συνεργασίας.
Και αυτό είναι κάτι καλό, γιατί ο Scott Forstall είναι υπεύθυνος για τον σκευομορφισμό του iOS σε iPhone και iPad αλλά και κατ’ επέκταση του σκευομορφισμού των μιμητών του στις κινητές συσκευές και στις ταμπλέτες Android.
Σύμφωνα με τον ορισμό, Σκευομορφισμός σημαίνει:
«Μια συνειδητή, σχεδιαστική επιλογή για την μορφή και την κατασκευή ενός νέου αντικειμένου έτσι ούτως ώστε το αντικείμενο αυτό να μιμείται φυσικές ιδιότητες στην μορφή και στο σχήμα που δεν εξυπηρετούν κανέναν πρακτικό σκοπό , αλλά το κάνουν να μοιάζει με κάποιο άλλο αντικείμενο που μας είναι ήδη οικείο».
Τα πλαστικά καθίσματα ενός αυτοκινήτου που είναι κατασκευασμένα από δερματίνη (η δερματίνη είναι είδος πλαστικού) είναι σκευομορφισμός για να μας κάνει να αισθανόμαστε ότι το αυτοκίνητο μας είναι πιο πολυτελές από ότι είναι . Η ίδια η λέξη “δερματίνη” είναι και αυτή σκευομορφισμός γιατί και μόνο που την ακούμε αισθανόμαστε την ψευδαίσθηση, πιστεύουμε το ψέμα.
Στην Πληροφορική με τον όρο σκευομορφισμός ορίζουμε τις σχεδιαστικές επιλογές που γίνονται από τους κατασκευαστές Λογισμικού, ώστε το περιβάλλον εργασίας μιας εφαρμογής , το GUI της, να προσομοιάζει μια φυσική ιδιότητα του πραγματικού κόσμου γύρω μας, έτσι ούτως ώστε οι λειτουργίες του λογισμικού να γίνονται κατανοητές στο ευρύ κοινό. Σκευομορφισμό έχουμε , όταν αντί να πληκτρολογούμε “delete keimeno.doc” “σέρνουμε” με το ποντικι μας ένα εικονίδιο που μοιάζει με μερικές δακτυλογραφημένες σελίδες προς ένα εικονίδιο που μοιάζει με σκουπιδοτενεκέ. Μεγάλη Εφεύρεση. Ο Σκευομορφισμός ήταν χρήσιμος την δεκαετία του 1980, όταν οι λέξεις Ηλεκτρονικός Υπολογιστής έφερναν στο μυαλό των ανθρώπων μεγάλες ντουλάπες με λαμπάκια που αναβοσβήνουν.
Ο σκευομορφισμός ΔΕΝ είναι χρήσιμος σήμερα και ο σκευομορφισμός που o Scott Forstall εισήγαγε στα iPhone και iPad είναι υπερβολικός, είναι ανόητος, είναι μη αναγκαίος και πλέον φέρνει το αντίθετο αποτέλεσμα από εκείνο που κάποτε έφερνε την δεκαετία του 80.
Ο σκευομορφισμός σήμερα δυσκολεύει την χρήση των συσκευών μας.
Να εξηγήσω τι εννοώ. Όταν ένα νέο παιδί , 20 χρονών, χρησιμοποιεί την μουσική εφαρμογή “Podcasts” της Apple και την ώρα που ακούει το Podcast του βλέπει ένα μπομπινόφωνο του 1960 να περιστρέφει τις μαγνητικές μπομπίνες του, τι στην ευχή του Καλού Θεού καταλαβαίνει ;
Εδώ που τα λέμε, έχει ξανακούσει ποτέ την λέξη “Μπομπινόφωνο”;
Όταν βλέπει ότι όλες σχεδόν οι εφαρμογές της Apple από τότε που εγκαινιάστηκε το iOS5 έχουν δερμάτινο φόντο και άσπρο γαζί γύρω-γύρω , νομίζει άραγε κάποιος, ότι ο νεαρός νοιώθει μια “πολυτέλεια”, γιατί του θυμίζει το δικηγορικό του γραφείο του στην οδό Ακαδημίας , τότε που η Αλίκη Βουγιουκλάκη έπαιζε τον Πίπη;
Γιατί η πυξίδα , θα πρέπει να μοιάζει σαν να βγήκε μόλις από την τσέπη του Μάρκο Πόλο; Ισχύει ακόμα το “αν μοιάζει με κάτι παλιό, θα είναι και πιο εύκολο στη χρήση”;
Πείτε μου, όταν κάποιος ανοίγει το ημερολόγιο του κινητού του ή του ipad του και το ημερολόγιο αυτό προσομοιάζεται με ένα χάρτινο ημερολόγιο με δερμάτινο εξώφυλλο, τι λειτουργικός σκοπός εξυπηρετείται; Αν ο σκοπός ΔΕΝ είναι λειτουργικός αλλά στοχεύει στην νοσταλγία, αναρωτήθηκε ποτέ κανείς πόσα χρόνια έχει ο μέσος χρήστης μιας τέτοιας συσκευής να πιάσει ένα τέτοιο χάρτινο ημερολόγιο στα χέρια του;
Να σας πω εγώ. Είμαι σαράντα χρονών και έχω να χρησιμοποιήσω “χάρτινο” ημερολόγιο εικοσιπέντε χρόνια. Διότι εδώ και εικοσιπέντε χρόνια η ατζέντα μου βρίσκεται μέσα σε κάποιον υπολογιστή. Δεν νοσταλγώ κανένα δερμάτινο αντικείμενο τέτοιου είδους . Ήταν άβολα, μπαντάλικα, χάνονταν και δεν μου υπενθύμιζαν τα ραντεβού μου. Έπρεπε εγώ να κοιτάξω μέσα τους. Άσε που οι μικρότεροι από εμένα, το μόνο δερματόδετο ημερολόγιο που έχουν δει στη ζωή τους, το έχουν δει “ψηφιακά” , μέσα στο iphone τους και αναρωτιούνται : “Τι στην ευχή είναι αυτό;”
Οι εφαρμογές στο iphone, στο ipad, στο Android είναι γεμάτες με νοσταλγικές αναφορές σε αντικείμενα που δεν αφορούν πλέον σχεδόν κανένα. Νοσταλγικές αναφορές σε περιστροφικούς διακόπτες, σε λαμπάκια από φακό με πλακέ μπαταρία τεσσερισήμισι βολτ, σε αναλογικούς δείκτες με βελόνες, σε κουμπιά που πατιούνται μηχανικά μέσα στην εσοχή τους, όπως στις παλιές τηλεοράσεις. Όταν οι σχεδιαστές τις Apple θέλουν να αναπαραστήσουν μια τηλεφωνική επικοινωνία, μας δείχνουν ένα ακουστικό τηλεφώνου από εκείνα τα παλιά του ΟΤΕ . Πόσες δεκαετίες έχετε να μιλήσετε σε τέτοιο τηλέφωνο; Όταν θέλουν να μας δείξουν ένα σημείο στο χάρτη , τότε καρφιτσώνουν μια καρφίτσα (ναι καρφίτσα για όνομα του Άγιου Συμεών) στον χάρτη (που μοιάζει χάρτινος, έχει και τσαλακώματα στις άκρες) λες και είμαστε εντελώς βλάκες και δεν θα καταλαβαίναμε αλλιώς.
Κάποτε όλα αυτά τα κουμπάκια και όλες αυτές οι αναφορές στην αναλογική μας καθημερινότητα ήταν απαραίτητες , για να εισαχθεί στην πληροφορική , ολόκληρη σχεδόν η ανθρωπότητα, πλην λίγων μυημένων.
Σήμερα, όλη σχεδόν η ανθρωπότητα ζει μέσα στην Πληροφορική. Ο Σκευομορφισμός δεν είναι απαραίτητος και αποτελεί βαρίδι στην σχεδίαση μοντέρνων λειτουργικών συστημάτων που θα μας κάνουν ακόμα πιο παραγωγικούς.
Απαλλαγμένοι λοιπόν από τα βαρίδια του καημένου του Scott Forstall, μόνο προς τον ουρανό μπορούμε να κοιτάξουμε. Στο καλό και να μας γράφεις (σε δερμάτινο μπλοκάκι).
