ΑρχικήΤι είναιΒασικές αρχές μείξης στον ήχο μουσικών κομματιών και τραγουδιών

Βασικές αρχές μείξης στον ήχο μουσικών κομματιών και τραγουδιών

Υπάρχουν κάποιες βασικές γνώσεις που χρειάζεται να κατέχει αυτός που έχει αποφασίσει να ασχοληθεί με τον ήχο, με την λεπτομερέστατη ερμήνευση της δομής του αλλά και την επεξεργασία του. Για να βουτήξουμε στις λεπτομέρειες του ήχου θα πρέπει να γνωρίσουμε τις ιδιότητές του.

Γνωρίζοντας τις βασικές αρχές, θα μπορέσουμε να αντιληφθούμε το τι χρειάζεται μια σωστή μείξη και γι’ αυτό θα χρειαστεί να εκπαιδεύσουμε την ακοή μας στο να μπορεί να επεξεργάζεται ταχύτερα από το μέσο αυτί τους ήχους και να μπορεί να αποφασίζει για την σωστή τοποθέτησή τους μέσα σε μια ομάδα ήχων.

Όπως η όρασή μας μπορεί να αναγνωρίσει μια σειρά αντικειμένων -και να τα αναγνωρίσει σε μια ομάδα μικρότερων αντικειμένων- ή όπως μπορεί, για παράδειγμα, να διαχωρίσει τα χέρια, τα πόδια, το κεφάλι στο ανθρώπινο σώμα και να αντιληφθεί από την πρώτη στιγμή εκτός απο την σωστή ονομασία τους αλλά και την σωστή τοποθέτησή τους.

Έτσι όπως ο εγκέφαλος μπορεί να διαχωρίσει από ποια γράμματα αποτελείται μια λέξη, ή μπορεί να ομαδοποιήσει μια σειρά από αντικείμενα σε μια μεγαλύτερη ομάδα. Έτσι και η ακοή μας μπορεί σε συνεργασία με τον εγκέφαλο να ομαδοποιήσει μια σειρά απο ήχους σε μια σειρά απο μεγαλύτερες ομάδες, για να μπορέσει να αντιληφθεί καλύτερα το όλο σύνολο.

Όσο πιο πολύ εκπαιδεύουμε την ακοή μας, τόσο θα μπορούμε να την φέρουμε σε σημείο να αντιλαμβάνεται όλο και περισσότερους ήχους όταν ακούγονται ταυτοχρόνως, για να κάνει ειδική ανάλυση στον καθένα και να αποφασίσει καλύτερα για το σύνολό τους. Ένας άνθρωπος μπορεί να αντιληφθεί ταυτοχρόνως 4 με 5 ήχους και τους υπόλοιπους απλώς δεν μπορεί να τους αντιληφθεί και τους διαγράφει απο την μνήμη του ή τους αντιλαμβάνεται ως μέρος ενός άλλου ήχου στην καλύτερη.

Πολλές φορές έχω παρατηρήσει την αδυναμία ανθρώπων να προσέξουν μια συζήτηση όταν ακούγονται άλλοι ήχοι δίπλα, διότι ο εγκέφαλος έχει ήδη ξεκινήσει να δίνει σημασία στον πιο δυνατό ή σημαντικό. Στην χειρότερη μπορεί να σε κοιτάνε, να τους μιλάς αλλα να βλέπεις πως το μυαλό τους έχει κλειδώσει σε άλλον ήχο.

Από την άλλη μεριά όμως, υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που μπορούν να προσέξουν από 8 και πάνω ήχους, να τους ομαδοποιήσουν, να καταλάβουν την δομή του κάθε ενός από αυτούς και να προσέξουν τις εναλλαγές τους. Αυτού του είδους η αντίληψη είναι αναγκαία για κάποιον που πρέπει στη δουλειά του να έχει “ανοιχτά αυτιά“, λόγω του ότι δουλεύει με ήχους. Είναι η αντίληψη του ηχολήπτη, είναι αυτή του μαέστρου.

Συχνοτικός τομέας

Όπως όταν διαιρέσουμε ένα αντικείμενο σε όλο και μικρότερα κομμάτια θα φθάσουμε να κοιτάμε ένα πλήθος από άτομα, έτσι και με την νοοτροπία — αν ξεκινήσουμε να κοιτάμε όλο και πιο βαθιά έναν ήχο, θα δούμε την κυματομορφή του και θα καταλήξουμε στο να έχουμε ένα πλήθος από συχνότητες. Αυτό το πλήθος των συχνοτήτων είναι που μας δίνει τον ήχο, αυτό που αποκαλούμε χροιά, υφή και ύφος. Έτσι, με λίγα λόγια, όταν κοιτάζουμε την δομή ενός ήχου είναι σαν να κοιτάμε με ένα μικροσκόπιο ένα αντικείμενο. Αν δεν μελετήσουμε τα μικρότερα στοιχεία που αποτελούν αυτό το αντικείμενο, δεν θα αντιληφθούμε πλήρως ποτέ το ίδιο το αντικείμενο.

Η συχνότητα είναι ένα ημίτονο κύμα (sine wave) που έχει δεχθει ταλάντωση — και είναι αυτό που θα βλέπουμε ως oscillation. Ένα ταλαντευμένο κύμα έχει τον χαρακτήρα από την συχνότητα ταλάντωσης, που αυτή μετριέται σε Hz, σε ταλαντώσεις ανά δευτερόλεπτο. Η ονομασία Herz προήλθε απο τον Heinrich Rudolf Hertz που πρώτος διαπίστωσε την ύπαρξη ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων.

Ως γνωστόν, έτσι όπως μας έχει δείξει η επιστήμη, το ανθρώπινο αυτί λόγω της κατασκευής του μπορεί να ακούσει συχνότητες σε ένα συγκεκριμένο φάσμα. Απο 20 Hz έως 20000 Hz (ή αλλιώς 20Khz). Οποιεσδήποτε άλλες συχνότητες πριν ή μετά από αυτό το φάσμα δεν είναι αντιληπτές από αυτό το ευαίσθητο και πολύπλοκο ανθρώπινο εργαλείο που λέγεται ανθρώπινο αυτί.

Γι’ αυτό τον λόγο, οι συχνότητες κάτω από το ανθρωπίνως αντιληπτό φάσμα λέγονται “υπόηχοι” και πάνω απο αυτό λέγονται “υπέρηχοι“. Ανάλογα βέβαια με την ηλικία του, ο άνθρωπος ακούει όλο και μικρότερο φάσμα ήχων. Ως ανθρώπινο εργαλείο, το αυτί δέχεται φθορά με τον χρόνο και έτσι οι άνθρωποι μεγάλης ηλικίας δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να ακούσουν πολύ χαμηλές ή πολύ υψηλές συχνότητες.

Υπάρχουν αρκετά ζωα που για λόγους επιβίωσης ή ακόμα και επικοινωνίας μπορούν να αντιληφθούν πολύ πιο μεγάλο ακουστικό φάσμα από τον άνθρωπο. Μερικά απο αυτά τα ζώα είναι οι γάτες, οι νυχτερίδες, τα δελφίνια και οι φάλαινες.

Διαφορετικές συχνότητες έχουν και διαφορετική επίδραση στην ψυχολογία μας. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι οι χαμηλές συχνότητες έχουν διαφορετική «γεύση» στην διάθεσή μας απ’ ότι οι υψηλές. Μπορούμε να παρακολουθήσουμε αρκετά πειράματα με συχνότητες και το πόσο εύκολα μπορούν να αλλάξουν την διάθεσή μας με την εμφάνισή τους. Λόγω του ότι, όπως είπαμε και πριν, οι συχνότητες είναι στην ουσία ταλαντώσεις, κάποιες από αυτές μπορούν να μας επηρεάσουν και σωματικά.

Αυτό γίνεται πιο πολύ με τις χαμηλές συχνότητες που έχουν άμεση επίδραση. Η σωστή επιλογή συχνοτήτων, που θα μπορούσαμε να την αποκαλέσουμε και «κλίμακα», μαζί με την σωστή επιλογή εμφάνισης αυτών των συχνοτήτων θα μπορούσαν να επιδράσουν ακόμη πιο δραστικά επάνω μας — οδηγώντας ακόμα και σε ίαση. Αυτό το μυστικό το γνωρίζανε οι αρχαίοι Έλληνες και γι΄αυτό υπήρχε η πρακτική τους στα λεγόμενα Ασκληπιεία, που ήταν κέντρα ιατρικής περίθαλψης που κτίζονταν πολύ μακριά από τις πόλεις σε μέρος με απόλυτη ηρεμία, που με αυτό τον τρόπο υπήρχε ίαση σε μια πληθώρα παθήσεων.

Παρακάτω θα δούμε μια λίστα που θα εξηγεί και ομαδοποιεί τις συχνότητες.

20 Hz – 40 Hz (Subsonic)

Οι λεγόμενοι υπόηχοι εδρεύουν στο χαμηλότερο συχνοτικό τομέα και εμφανίζονται αρκετά σπάνια στην μουσική λόγω του ότι χρειάζονται ειδικά διαμορφομένα ηχεία και μεγάλη ένταση για να ακουστούν. Στην ουσία εμφανίζονται σε κάποια είδη μουσικής για να εμπλουτίσουν ως αίσθηση τις χαμηλές συχνότητες του ήχου, όσες από αυτές είναι αντιληπτές από το ανθρώπινο αυτί.

Έτσι, όπως όλες οι συχνότητες, και οι υπόηχοι έχουν την ανάλογη δράση στην ανθρώπινη ψυχολογία προσφέροντας δυσφορία, ναυτία αλλά και πίεση στο στήθος σε μεγάλες εντάσεις. Κατεβαίνοντας ακόμα πιο κάτω συχνοτικά, στα 15 Hz, o άνθρωπος βιώνει παραισθήσεις.

Ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο και επειδή αυτή η συχνότητα δεν είναι αντιληπτή από το αυτί μας, υπάρχει μια ισχυρή υποψία οτι σε κάποια εγκατελημένα σπίτια λόγω διαφόρων συθηκών που θα μπορούσαν να είναι και καθαρά γεωλογικές, υπάρχει η παρουσία αυτής της συχνότητας και γι’ αυτό η παραμονή σε τέτοιους χώρους προσφέρει δυσφορία αλλά και μια γκάμα απο παραισθήσεις — όπως φαντάσματα και διάφορα άλλα “υπερφυσικά“.

40 Hz – 100 Hz (Sub-Bass)

Έτσι όπως το αντιλαμβάνονται αρκετοί άνθρωποι, σημειώνει την αρχή των χαμηλών συχνοτήτων και εμφανίζεται σε όργανα όπως το μπάσο, το κοντραμπάσο αλλά και το kick σε ένα σετ κρουστών. Αυτές οι συχνότητες μας προσφέρουν μια πλήρης σωματική εμπειρία! Μουσική με απώλεια αυτών των ήχων θεωρείται «φτωχή» — αν από την άλλη “τα μπάσα” υπάρχουν σε αφθονία, μας δίνουν την εντύπωση πως η μουσική είναι «φουσκωμένη».

100 Hz – 300 Hz (Bass)

Έχοντας ακόμα την αίσθηση του μπάσου ήχου, το συχνοτικό αυτό εύρος μας προσφέρει την αίσθηση της σταθερότητας και της σιγουριάς. Επίσης εμφανίζεται αρκετά στον απόηχο των κρουστών. Για να γίνουμε λίγο ποιητικοί: η έλλειψη τους κάνει τον ήχο «κρύο» αλλά η υπερβολική παρουσία τους δίνει το αίσθημα της… «λάσπης».

Είναι το πιο κλασικό λάθος σε έναν νέο ηχολήπτη: να παραδώσει μια μείξη με αυξημένες αυτές τις συχνότητες μιας και είναι κλασικό το να εμφανιστούν άπαξ και ηχογραφήσουμε με μικρόφωνο μια οποιαδήποτε πηγή ήχου. Θα πρέπει αυτές οι συχνοτητες να ελαττώνονται και να «δαμάζονται» ώστε να μην μας… προσφέρουν δυσκολοάκουστη μείξη.

300 Hz – 1000 Hz (Lower Midrange)

Χαμηλομεσαία. Είναι ένα αρκετά ουδέτερο συχνοτικό εύρος, που όμως στην ουσία είναι ο σύνδεσμος μεταξύ χαμηλών και μεσαίων συχνοτήτων. Η απώλειά τους μας δίνει την αίσθηση της ανισορροπίας

1000 Hz – 8000 Hz (Upper Midrange)

Υψηλομεσαία. Εδώ έχουμε το συχνοτικό ευρος που εστιάζει περισσότερο το ανθρώπινο αυτί, οπότε αν θέλουμε να βάλουμε κάποιον ήχο για να τον προσέξει ο άνθρωπος, θα πρέπει να τον τοποθετήσουμε σε αυτό το σημείο. Η έλλειψή τους προσφέρει έναν μη-ενδιαφέροντα ήχο και η υπερβολική τους χρήση ένα είδος δυσφορίας αλλά και αίσθηση… λάθους.

8000 Hz – 20000 Hz (Trebble)

Υψηλές. Οι συχνότητες αυτές μας δίνουν κρυστάλλινη καθαρότητα στον ήχο αλλά και την απαιτούμενη λεπτομέρεια. Η έλλειψή τους μας δίνει την αίσθηση του βαρετού, ενώ η υπερβολική χρήση τους κάνει έναν ήχο δύσκολο έως και αδύνατο να τον παρακολουθήσουμε.

Έτσι βλέπουμε ότι η κατάλληλη τοποθέτηση των ήχων, όσον αφορά την ένταση, μας προσφέρει και διαφορετικά συναισθήματα. Σε πιο χορευτικές μουσικές θα προτιμήσουμε να έχουμε περισσότερες υψηλές συχνότητες ενώ σε μουσικές που προσφέρουν χαλάρωση έχουμε περισσότερες χαμηλές συχνότητες. Σε συνδιασμό με την ταχύτητα (ρυθμός) της μουσικής υποδηλώνουμε και τις προθέσεις του μουσικού κομματιού.

Χαρακτηριστικά του ήχου

Ένας ήχος αποτελείται από μια σειρά συχνοτήτων που, με την κατάλληλη ένταση, μεταφράζεται στο μυαλό μας ώς κάποιος γνώριμος ή μη ήχος. Αυτό που υπάρχει σε όλους τους ήχους και γενικώς είναι αρκετά γνώριμο στην φύση είναι δύο χαρακτηριστικά σημεία: η Θεμέλιος και οι Αρμονικές.

Η Θεμέλιος εμφανίζεται στις χαμηλότερες συχνότητες και μπορεί να αποκαλεστεί και «σώμα» του ήχου. Οι αρμονικές είναι μια σειρά συχνοτήτων στις υψηλές που δίνουν τον υπόλοιπο χαρακτήρα στον ήχο. Υπάρχει όμως και μια συγκεκριμένη ακολουθία τοποθέτησης των αρμονικών ήχων — και έχουν άμεση σχέση με την θεμέλιο.

Έτσι, η πρώτη αρμονική, εμφανίζεται σε σημείο που έχει δυο φορές την συχνότητα της θεμελίου, η δεύτερη αρμονική συχνότητα σε σημείο με τρεις φορές την συχνότητα της θεμελίου και ούτω καθ’ εξής. Θεωρητικά βέβαια, οι αρμονικές μπορούν να εμφανίζονται επ’ άπειρον στο συχνοτικό φάσμα, αλλά από τη στιγμή που κάθε φορά που εμφανίζεται μια αρμονική χάνει σε ένταση, σε κάποιο σημείο η ένταση είναι τόσο χαμηλή που η αρμονική εξαφανίζεται.

Επίλογος

Σκοπεύουμε με μια σειρά άρθρων να καλύψουμε όλες τις λεπτομέρειες της μείξης. Το πρώτο μέρος είχε να κάνει περισσότερο με τον ήχο και την ομαδοποίησή του, θέματα περί αντίληψης των ήχων αλλά και επεξήγηση των ομάδων. Στα επόμενα άρθρα θα περνάμε σιγά σιγά σε πιο πρακτικά θέματα όσον αφορά την μείξη, τα προγράμματα και τις τεχνικές της.

Στέλιος Θεοδωρίδης
Στέλιος Θεοδωρίδης
Ο ήρωας μου είναι ο γάτος μου ο Τσάρλι και ακροάζομαι μόνο Psychedelic Trance
RELATED ARTICLES

Πρόσφατα άρθρα

Tηλέφωνα έκτακτης ανάγκης

Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος: 11188
Ελληνική Αστυνομία: 100
Χαμόγελο του Παιδιού: 210 3306140
Πυροσβεστική Υπηρεσία: 199
ΕΚΑΒ 166