Τη στιγμή που γράφεται αυτή η εισαγωγή, στην Αθήνα λαμβάνει χώρα η ετήσια εκδήλωση του Gay Pride. Ως γνωστόν, το Pride αποτελεί έναν θεσμό που ξενίζει πολύ κόσμο. Τώρα, γιατί να βγούνε οι ομοφυλόφιλοι έξω στους δρόμους και να μας τρίψουν την ανωμαλία τους στα μούτρα σας;” είναι από τα υπέρλαμπρα ερωτήματα / αντεπιχειρήματα που έχει τύχει να πάρει το αυτί μου κατά καιρούς.
Χμ. Κατ’ αρχάς στο Pride δεν παίρνουν μέρος μόνο “gay“, λεσβίες, αμφί, διεμφυλικοί, αλλά και όσοι άλλοι άνθρωποι έχουν έναν σεξουαλικό προσανατολισμό που αποκλίνει από αυτόν που θεωρείται “κανονικός“.
Τώρα ας σου απαντήσω στο “γιατί” αγάπη μου: πρώτον, το να διαφέρει κανείς από αυτό που προβάλλεται ως “νορμάλ” δεν τον κάνει “ανώμαλο“, “άρρωστο” ή “κακό“. Τον κάνει απλά “διαφορετικό” και ίσως να λειτουργεί με τρόπους που δεν θέλεις να κατανοήσεις όταν φοράς την μπουρμπουλήθρα της -όποιας- κανονικότητας και προνομίου σου.
Δεύτερον, η κουλτούρα μας έχει το υπέροχο χόμπι να εξοστρακίζει ό,τι δεν κινείται στα πλαίσια του “κανονικού” ή να πλάθει υποτιμητικά στερεότυπα για αυτό. Οπότε ένας άνθρωπος του οποίου όχι μόνο η τιμή και αξιοπρέπεια, αλλά και η σωματική και ψυχική ακεραιότητα βάλλονται με πολλούς και διάφορους τρόπους από τη κοινωνία, επειδή είναι ομοφυλόφιλος, τρανς ή ό,τι άλλο, πες μου: είναι λογικό να δέχεται αγόγγυστα την κακοποίηση του; Όχι. Έχει το κάθε δίκιο και δικαίωμα να βγει έξω, να φωνάξει και να γίνει δεικτικός προς την κοινωνία που τον καταπιέζει. Είναι άνθρωπος και πέρα από οποιοδήποτε πλαίσιο -σεξουαλικότητας, φύλου, καταγωγής κ.ο.κ.- έχει δικαίωμα να απαιτεί ανθρώπινη συμπεριφορά απέναντι του.
Φυσικά γνωρίζει πως, μέχρι ενός σημείου, οι αντιδράσεις του θα έχουν πισωγύρισμα, μιας και “που ακούστηκε” ο καταπιεζόμενος να γυρνάει και να φτύνει τον καταπιεστή του επειδή του στερεί το δικαίωμα να ζει σαν άνθρωπος; Μα ζούμε σε ένα κόσμο που ο “ισχυρός“, το καθίκι, ο ασυνείδητος και ο μαλάκας κάνουν κουμάντο και οι υπόλοιποι πρέπει να κάνουμε μόκο μπροστά στην απαστράπτουσα εγκεφαλική και συναισθηματική τους αγκύλωση και να τους αφήνουμε να χορεύουν κλακέτες πάνω στα δάχτυλά μας.
Για να μη το πάμε μακριά: ήδη αναφορικά με το φετινό Pride -πριν καν εκείνο γίνει- έπαιξαν διάφορα backlash-ιλίκια. Από το ΕΣΡ που απέρριψε το σποτ του αθηναϊκού Pride επειδή “δεν δίνει κοινωνικό μήνυμα” -έλα μου;- μέχρι τις προσαγωγές των διεμφυλικών γυναικών από την αστυνομία εν όψει του Pride στη Θεσσαλονίκη και τα ρισπέκια αυτής της κίνησης από τον Άνθιμο που όταν έχει να κάνει με “άπιστους” και “αμαρτωλούς” ξεχνάει το κάθε κόνσεπτ “χριστιανικής αγάπης και κατανόησης προς τον πλησίον“.
Η αλήθεια είναι πως στο Texnologia.Net γενικά αποφεύγουμε περιεχόμενο το οποίο έχει να κάνει με την “επικαιρότητα” αλλά στην προκείμενη, το γεγονός του Pride και του ότι έγινε τριγύρω, μου δίνει βήμα για να εκφράσω προβληματισμούς αναφορικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την “ταυτότητα φύλου” και να περιλάβω κάτι σχετικό και πολύ ενδιαφέρον για τη σημερινή βιογραφία.
Όταν με χτύπησε η έμπνευση για ένα τέτοιο άρθρο έλεγα αρχικά να σου παρουσιάσω ένα από τα ιστορικά ομοφυλοφιλικά ρομάντζα που πάντα με συγκινούσε: αυτό του αυτοκράτορα Αδριανού με τον νεαρό Αντίνοο, αλλά επειδή όση γαρνιτούρα και να βάλεις σε δαύτο δεν βγάζεις άρθρο με αξιοπρεπή έκταση (είμαστε ανώμαλοι και μας αρέσει να γράφουμε πολύ), είπα να γυρίσω το θέμα σε μια τελείως διαφορετική ιστορία.
Παρ’όλα αυτά θέλω να σου κάνω μια σούμα της ιστορίας του Αντίνοου και του Αδριανού πριν προχωρήσουμε στο βιογραφικό ψητό, έτσι για να δεις πως πολλές από τις μαλακίες που πιστεύει η “κοινή γνώμη” για τους ομοφυλόφιλους (ότι ας πούμε είναι πλάσματα δίχως συναισθήματα, με μόνη τους έννοια το πως θα πηδήξουν/πηδηχτούν) είναι πέρα από κακεντρεχείς και αναληθείς.
Να σημειώσουμε εδώ πως στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, πριν παρεισφρήσει ο Χριστιανισμός και η αντί-σεξουαλική του ηθική όπου καταδίκαζε όχι μόνο το ομοφυλοφιλικό έρωτα αλλά και κάθε σεξουαλική δραστηριότητα που δε στόχευε στην αναπαραγωγή, η ανδρική ομοφυλοφιλία (παρ’όλο που οι έννοιες “ομοφυλοφιλία” και “ετεροφυλοφιλία” δεν υπήρχαν τότε) δεν ήταν μόνο αποδεκτή αλλά και ιδιαίτερα διαδεδομένη, κυρίως μεταξύ ενός νεαρού εφήβου και ενός μεγαλύτερου άνδρα-μοτίβο που απαντάται και σε ορισμένες ανατολικές κουλτούρες.
Τέτοιο τύπο σχέσης είχαν και ο Αδριανός με τον Αντίνοο.
Έτσι για την ιστορία, ο Αδριανός, υπό ακαθόριστες συνθήκες, έπεσε πάνω στον νεαρό Αντίνοο κάπου στα παράλια της Βιθυνίας το 123 μ.Χ. Έφαγε στιγμιαίο έρωτα (μιας και ο Αντίνοος, περιγράφεται από τις πηγές, αλλά παρουσιάζεται και στα αγάλματα του ως ένας πανέμορφος νέος) και τον πήρε μαζί του στη Ρώμη.
Εκεί φρόντισε να τον μορφώσει στέλνοντάς τον στους καλύτερους δασκάλους αλλά αναλαμβάνοντας και ο ίδιος κομμάτι της διδασκαλίας του. Η στοργή που ένιωθε για τον Αντίνοο και το δέσιμο που είχε μαζί του ήταν πρωτόγνωρα, ιδίως για έναν αυτοκράτορα. Από την άλλη, ο Αντίνοος φαίνεται να ήταν εξίσου πιστός και αφοσιωμένος στον εραστή του. Μιλάμε για έναν έρωτα έντονο και δυνατό, που προεκτεινόταν πέρα από το σαρκικό κομμάτι και τίποτα δεν φαινόταν ικανό να τον διαλύσει.
Δυστυχώς “όλα τα όμορφα πράγματα τελειώνουν κάποτε” — τουλάχιστον έτσι μας έχουν πει να πιστεύουμε — και στη περίπτωση των εραστών μας το τέλος ήταν σπαραξικάρδιο. Ήταν τέλη Οκτωβρίου του 130 και ο αυτοκράτορας με όλο του το συρφετό και τον αγαπημένο του πήγαν στην Ερμούπολη της Αιγύπτου για να πάρουν μέρος στους εορτασμούς προς τιμήν του Όσιρη. Εκεί η ιστορική αλήθεια κάπως θολώνει και περνάμε απλά σε υποθέσεις.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο όμορφος Αντίνοος πνίγηκε στα νερά του Νείλου. Δεν ξέρουμε όμως αν αυτό ήταν ατύχημα, αν τον έφαγαν άλλοι ή αν ο ίδιος αυτοκτόνησε ακολουθώντας το τυπικό που ήθελε όμορφους νέους να θυσιάζονται στα νερά του ποταμού για να παρέλθει η περίοδος της ξηρασίας. Μια άλλη εκδοχή λέει πως το ιερατείο θεώρησε αναγκαίο να θυσιαστεί ο Αντίνοος στα νερά του Νείλου γιατί η ζωή του αυτοκράτορα κινδύνευε από κάποιον απροσδιόριστο κίνδυνο και “έπρεπε να θυσιαστεί το άτομο που αγαπούσε πιο πολύ“.
Πάμε όλες μαζί: “και ο κλήρος πέφτει στον Αντίνοο, και ο κλήρος πέφτει στον Αντίνοο! Ο-ε-ο-ε-ο-ε-ο-ε!”
Οι κακιές οι γλώσσες λένε πως το ιερατείο δεν ήθελε τον μικρό γιατί είχε επιρροή πάνω στον αυτοκράτορα και γι’ αυτό οργανώθηκε εις βάρος του η μασκαράτα που αναφέρθηκε παραπάνω. Όποια και αν ήταν τα αληθινά αίτια και ο τρόπος, βέβαια το κακό είχε γίνει και ο αγαπημένος Αντίνοος μας άφησε χρόνους, πράγμα που έκανε τον Αδριανό κάτι παραπάνω από δυστυχισμένο.
Για να ξεπεράσει τον πόνο του αποφάσισε να τον θεοποιήσει. Έφτιαξε αγάλματα με την μορφή του ώστε να μείνει για πάντα στην ιστορία, έχτισε ναούς προς τιμήν του και μια ολόκληρη πόλη, την Αντινοόπολη. Η λατρεία του Αντίνοου εξαπλώθηκε γρήγορα στην αυτοκρατορία και μάλιστα ανταγωνιζόταν σθεναρά την χριστιανική λατρεία που ακόμη δεν είχε αποκτήσει το status θρησκείας.
Είπε κανείς πως δεν υπάρχει συναίσθημα στον ομοφυλοφιλικό έρωτα μήπως; Ο έρωτας είναι έρωτας, ότι φύλο και να έχουν οι ερωτευμένοι.
Πάμε παρακάτω.
Αφού είδαμε αυτή την όμορφη και λυπητερή συνάμα ιστορία αγάπης, μπορούμε να περάσουμε στο κύριο βιογραφικό μέρος του άρθρου μας.
Η κυρία που φιλοξενούμε σήμερα είναι η βασίλισσα Χριστίνα της Σουηδίας. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ίσως ως ένα από τα πιο έκδηλα queer ατομάκια που πέρασαν ποτέ από τους κύκλους της αριστοκρατίας και παράλληλα ίσως μία από τις πιο συμπαθητικές και ανθρώπινες μορφές με βασιλικό αξίωμα.
Σε καταστάσεις που άλλοι θα σφάζονταν για την εξουσία, χαλώντας τις δικές τους αλλά και τις ζωές άλλων, η Christina θεώρησε πιο έξυπνο απλά να αγκαλιάσει τις ιδιαιτερότητές της και να ζήσει μια ζωή όπως την ήθελε η ίδια και όχι όπως την επέβαλλαν οι νόμοι μιας άκαρδης αριστοκρατίας.
Προς απογοήτευση όσων την ήθελαν να συνεχίσει την γενιά της, η ίδια προτίμησε να καταλήξει βασίλισσα δίχως θρόνο και να επιδοθεί στη χρηματοδότηση των γραμμάτων και των τεχνών, πράγμα που είχε κάνει και όσο ήταν ακόμη στην εξουσία προσπαθώντας τότε να μετατρέψει την Στοκχόλμη σε “Αθήνα του Βορρά“, με αποτέλεσμα να μείνει η ίδια γνωστή ως “Αθηνά του Βορρά” — αν έβλεπε τα σημερινά χάλια της Αθήνας πάντως ίσως να άλλαζε γνώμη.
Τέλος πάντων, πολύ το καθυστερήσαμε. Έλα, τσάκω τη βιογραφία δαύτης της υπέροχης queer queen:
Γεννήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου του 1626 στο κάστρο Tre Kronor της Στοκχόλμης και ήταν το μόνο νόμιμο τέκνο του βασιλιά Gustav II Adolf που επιβίωσε μέχρι την ενηλικίωση. Όταν γεννήθηκε η μικρή ο βασιλιάς περίμενε γιο, όπως όλοι οι βασιλιάδες που ο μόνος τους νταλκάς είναι να περάσουν τα βασιλικά τους πρωτεία στην επόμενη γενιά και να διαιωνίσουν την εξουσία της οικογένειας τους.
Αρχικά βέβαια την μπέρδεψαν με γιο, γιατί όταν βγήκε από τη κοιλιά της μαμάς της λέγεται πως ήταν τριχωτή και έκλαιγε δυνατά “όπως κλαιν τα σερνικά“. Μετά είδαν πως δεν έχει λιλί, αλλά θεώρησαν πως το παιδί τους θα γινόταν πολύ έξυπνο όταν μεγάλωνε, μιας και με το που γεννήθηκε “κατάφερε να τους ξεγελάσει όλους“. Τουλάχιστον λόγω αυτών των συγκυριών, η γέννησή της ειδώθηκε με σχετικά καλό μάτι.
Ο πατέρας της, όταν αυτή ήταν 6 ετών, έφυγε από το παλάτι για να πολεμήσει στον Τριακονταετή πόλεμο. Πριν φύγει όμως κανόνισε να είναι νομικά κατοχυρωμένη η πρόσβαση της κόρης του στο θρόνο δίχως να χρειάζεται σύζυγο έτσι και αυτός πεθάνει, ενώ φρόντισε η μόρφωση που θα πάρει να αντιστοιχεί σε αυτή που έπαιρναν τα αγόρια των αριστοκρατικών οικογενειών.
Έτσι κι αλλιώς από τότε που ήταν δύο χρονών την έπαιρνε παντού μαζί του και την μεγάλωνε “σαν αγόρι“, οπότε στήριζε τις ελπίδες του σε αυτό το παιδί, άσχετα αν γεννήθηκε κορίτσι. Και έκανε καλά που προνόησε για όλα αυτά, γιατί στον πόλεμο τον ‘φάγαν οι οχτροί.
Εν το μεταξύ, μετά το χαμό του βασιλιά, η μάνα της μικρής Christina άρχισε να βαράει σχίζες. Από εκεί που ήταν τελείως αδιάφορη απέναντι στη Christina, την έκανε επίκεντρο της προσοχής της σε αρρωστημένο βαθμό. Αλλά αυτό είναι μικρό σε σχέση με το ότι έφερε το πτώμα του νεκρού της συζύγου μέσα στο παλάτι και έβαλε την καρδούλα του σε ξεχωριστό κουτί, ενώ απαίτησε να μη τον θάψουν μέχρι να πεθάνει και αυτή. Εν τέλει (και ευτυχώς για όλους) την έπεισαν να τους αφήσει να βάλουν τον μακαρίτη στο τάφο 18 μήνες αργότερα — η ιστορία συνεχίζει να θυμάται τη βασίλισσα Maria Eleonora με μια μεγάλη ρετσινιά τρέλας στο μέτωπο της.
Εκτός αυτού της πήραν και τη μικρή Christina και την πήγαν στην θεία της την Catherine, στην αδερφή του πατέρα της. Εκεί έμεινε για τα τρία επόμενα χρόνια.
Μέχρι τα 16 της η μικρή δεν συμμετείχε στη διακυβέρνηση του κράτους αλλά επένδυε στις σπουδές της. Την διακυβέρνηση την είχε αναλάβει ένα συμβούλιο ευγενών όπου ήταν αρκετά καθαρό ώστε όντως να την αφήσει να μπλέκεται στις υποθέσεις του κράτους από τα 16 της και στα 18 της να αναλάβει φουλ καθήκοντα — Σουηδοί μάνα μου, κρατάνε ζωντανά τα θετικά στερεότυπα.
To 1644 κάθισε στο θρόνο. Η επίσημη στέψη της όμως άργησε να γίνει, γιατί η χώρα της βρισκόταν σε πόλεμο με τη Δανία. Μία από τις πρώτες της δουλειές ως βασίλισσα ήταν να κλείσει σύμφωνο ειρήνης με τους Δανούς. Έτσι για να το έχεις στα υπόψιν σου, οι περισσότερες διαμάχες που γινόταν μεταξύ όλων αυτών των βασιλείων εκείνο τον καιρό (πέρα από τα γεωπολιτικά συμφέροντα) είχαν και μια επικάλυψη θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, με τα προτεσταντικά βασίλεια όπως αυτό της Christina να σκοτώνονται με τα καθολικά.
Εδώ κάνουμε ένα μπρέικ από την ιστορική αφήγηση για να κάνουμε μια σκιαγράφηση της φρεσκοανεβασμένης στο θρόνο βασίλισσας και να καταλάβεις γιατί στην περιέγραψα ως “queer ατομάκι” στην αρχή της βιογραφίας.
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω είχε πάρει “αγορίστικη” παιδεία και αυτό όχι μόνο από άποψη μόρφωσης αλλά και ασχολιών. Στα μικράτα της ήταν αυτό που λέμε “αγοροκόριτσο“: ίππευε, κυνηγούσε, έκανε ξιφασκία και συνήθιζε να φοράει ανδρικά ρούχα.
Μεγαλώνοντας αντί να κομφορμιστεί στους “γυναικείους” τρόπους συμπεριφοράς, να φορέσει κάνα φόρεμα και να αρχίσει το κέντημα (όχι πως τα φορέματα και το κέντημα έχουν κάτι κακό) συνέχισε να ακολουθεί τους δικούς της τρόπους. Περπατούσε, ίππευε και καθόταν “σαν άνδρας” (διάβαζε εδώ “κινούταν με τρόπο που δεν ικανοποιεί το ανδρικό βλέμμα“) έβριζε, φορούσε ανδρικά παπούτσια, συχνά και ενδύματα, επειδή τα έβρισκε πιο βολικά και συνήθιζε να κυκλοφορεί άβαφη και με τα μαλλιά λυμένα. Έτσι κι αλλιώς ήταν απορροφημένη στα βιβλία της και στις κρατικές υποθέσεις — που χρόνος για καλλωπισμούς.
Όλο αυτό το σύνολο, όπως καταλαβαίνεις, ξένιζε τους περισσότερους ανθρώπους τριγύρω της: “Μα κορίτσι πράμα να φέρεται σαν άντρας;“.
Το μόνο που την γλίτωνε από τον ανοιχτό χλευασμό και τον εξοστρακισμό ήταν η θέση της και, για όσους ανθρώπους βλέπουν πέρα από εμφανίσεις και προσχήματα, ίσως και ο γοητευτικός της χαρακτήρας. Παρά τους ανδροπρεπείς τρόπους της, που φάνταζαν περίεργοι και την έκαναν να μοιάζει ερμαφρόδιτη, ήταν ένας ένας άνθρωπος φιλομαθής και ευφυής και συχνά αυτά τα δύο χαρακτηριστικά της υπερκάλυπταν τις ιδιομορφίες της συμπεριφοράς της.
