Σε αυτά τα παράξενα internets κυκλοφορούν πολλοί κακόβουλοι και απάτριδες που διαδίδουν ψευδείς πληροφορίες. Μια από αυτές είναι πως η δουλειά των αστυνομικών δεν σφύζει από ενδιαφέρον. Πως αναλώνονται σε σχεδόν ανούσιες περιπολίες και απλά σταματάνε άτομα για αναγνώριση για να συμπληρώσουν το daily quota τους. Πως βρίσκουν εύκολους και επι το πλείστον ακίνδυνους στόχους για να μεγαλώσουν το “ενεργητικό” τους, όπως μετανάστες που κάνουν μπαμ από χιλιόμετρα πως δεν έχουν τα απαραίτητα χαρτιά ή τα κλασικά πλέον πρεζάκια που αν τα γυρίσεις ανάποδα και τα τινάξεις όλο και κανένα ψιλάκι θα πέσει.
Πως γενικά διώκουν τον μικρόμεσαίο εγκληματία ενώ -στις αναταραχές- επίσημα προστατεύουν κουστουμάτα άτομα που αν και νόμιμες οι πράξεις τους βλάπτουν περισσότερο το κοινωνικό σύνολο από τον μέσο εγκληματία που θα ακούσεις σήμερα στο “αστυνομικό δελτίο”.
Τέτοια άτομα που παραπληροφορούν τον κόσμο υπάρχουν ακόμα και μέσα στο ένδοξο ελληνικό αστυνομικό σώμα! Προσφάτως άτομο που εξασκεί αυτό το λειτούργημα μου παραπονέθηκε πως “αυτό το επάγγελμα τον κάνει να μην σκέφτεται” και δεν άντεξα, σε μια σπάνια για εμένα στιγμή συμπόνιας έσπασα. Πέρασα το χέρι μου φιλικά στην πλάτη του και τον ενημέρωσα πως αυτό δεν είναι παράξενο αλλά είναι προαπαιτούμενο για αυτήν την δουλειά. “Άλλος σκέφτεται, εσύ εκτελείς, δεν σε έχουν για να σκέφτεσαι ή να αμφιβάλλεις, αλλιώς θα έπρεπε να μην εκτελείς μεγάλο μέρος των εντολών που έλαβες“. Κάπου εκεί με κοίταξε με τα μεγάλα αγελαδίσια του μάτια, πήρε σοβαρό ύφος και με ρώτησε αν έχω πάνω μου “τίποτα παράνομο” ή αν σκοπεύω να κάνω τίποτα παράνομο τις προσεχείς ώρες.
Απάντησα “πιθανόν” και έτσι πέρασα την νύχτα μου στην θαλπωρή του τμήματος στο οποίο υπηρετεί, διαπιστώνοντας πρώτο χέρι τα παραπάνω…
Αυτά όλα όμως είναι συκοφαντίες και υπερβολές. Όλοι μας γνωρίζουμε, και μάλιστα απο πρώτο χέρι, ότι το επάγγελμα του αστυνομικού είναι γεμάτο δράση — το είδαμε με τα μάτια μας στην τηλεόραση! Να, όπως στο CSI, γεμάτο μυστήριες υποθέσεις! Η πραγματικότητα πάει κάπως έτσι: λαμβάνεις κλήση στο κινητό σου, όπου σε καλούν εσπευσμένα στην οδό Καμένου 5. Όταν φτάσεις εκεί αντικρύζεις ανοιχτή την πόρτα και ήδη το όλο crew να δουλεύει πυρετωδώς. Άλλοι ψάχνουν τα συρτάρια, άλλος ρίχνει παντού εκείνη την χαριτωμένη σκόνη για συλλογή αποτυπωμάτων, παραπέρα βγάζουν φωτογραφίες το παραμικρό, συλλέγουν τρίχες και σάλια από τα πατώματα και στο background κάποιος άλλος δοκιμάζει τις ζαρτιέρες που βρήκαν στα συρτάρια του θύματος.
“Τι έχουμε εδώ;” ρωτάς πίσω απ’ τα μαύρα σου γυαλιά, σαν την Βίσση, και κάποιος μπλεφορεμένος βιάζεται να σε ενημερώσει. “Τον βρήκαμε αφότου οι γείτονες παραπονέθηκαν για δυσοσμία, άντρας γύρω στα 67. Πιθανότατα εμπρησμός αλλά… ελάτε να δείτε“. Μπαίνεις λοιπόν στο δωμάτιο και τότε το βλέπεις. Ένα δωμάτιο ανέγγιχτο, σχεδόν κουκλίστικο, και σε μια άκρη μια καρέκλα με ένα κάρβουνο. Πλησιάζεις και βλέπεις καλύτερα: η καρέκλα στην οποία κάθεται το “πτώμα” (ή ότι έχει μείνει από αυτό) είναι μισοκαμμένη και τα μόνα σημάδια που υποδηλώνουν φωτιά είναι το μαύρο σημάδι στο πάτωμα και το αντίστοιχο μαύρο σημάδι στο ταβάνι. Οσμίζεσαι χαρακτηριστικά το πτώμα με την αέριο-χρωματογράφο-μάζας μύτη σου και μονολογείς με σιγουριά “χμ… δεν χρησιμοποιήθηκε επιταχυντικό… δεν πρόκειται για εμπρησμό“.
Κάπου εδώ πέφτει η απαραίτητη δραματική πάυση όπου σηκώνεσαι πάνω και ανακοινώνεις σε όλο το συνεργείο “έχουμε μια περίπτωση ανθρώπινης αυτανάφλεξης στα χέρια μας“, καθώς από πίσω ο νιούμπης που έφερες “να μαθαίνει την δουλειά” σφυρίζει την μουσική από τα X-Files ή του Fringe αν είναι νεότερος…
Τι είναι ανθρώπινη αυτανάφλεξη
Για αρχή είναι δείγμα του ότι δεν έβλεπες X-Files, δεν διάβαζες Strange, Fortean times και λοιπά παρόμοια περιοδικά ή δεν ασκεί πάνω σου γοητεία το επιτηδευμένα παράξενο. Ας το πάρουμε όμως λεξούλα λεξούλα και πολύ απλά, σεβόμενοι τις μειωμένες νοητικές σου ικανότητες. Αυτανάφλεξη είναι το άναμα φωτιάς και το κάψιμο ενός υλικού χωρίς την βοήθεια “φλόγας” ή αν προτιμάς εξωτερικής πηγής θερμότητας — με απλά λόγια εκεί που κάθεται το αντικείμενο όμορφα και ωραία, αρπάζει φωτιά. Ανθρώπινη είναι αυτή που αφορά τον… άνθρωπο. Βάλε τα μαζί και έχεις έναν άνθρωπο που χωρίς κανέναν προφανή λόγο γίνεται -ω, πόσο τραγικά δημοσιογραφικό- παρανάλωμα του πυρός και αφήνει πίσω του μόνο το καψαλισμένο κουφάρι του. Τρίβεις τα ματάκια σου; Θεωρείς πως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί;
Κι όμως! Υπάρχουν αρκετές αναφορές για αυτό το φαινόμενο από πολύ παλιά -γύρω στις 300, ίσως και παραπάνω- όπου άνθρωποι βρέθηκαν αποτεφρωμένοι με σχετικά λιγότερη ζημιά από όσο θα περίμενες στον περιβάλλοντα χώρο απ’ ότι π.χ. αν λουζόταν με βενζίνη και έβαζαν φωτιά στον εαυτό τους ή αν απλά τύχαινε να αρπάξει το δωμάτιο στο οποίο βρισκόντουσαν φωτιά. Εδώ κολλάει και το σχόλιο περί “επιταχυντικού“, οποιασδήποτε ένωσης (όπως η βενζίνη) χρησιμοποιείται για να βάλεις φωτιά σε κάτι, για να κάψει γρήγορα και έντονα — συνήθως τέτοια υλικά αφήνουν υπολλείματα και την πληρώνει και ο περιβάλλοντας χώρος. Τέτοιες περιπτώσεις αποδίδονται στην “ανθρώπινη αυτανάφλεξη” (spontaneous human combustion), ο τυπάς δηλαδή κάηκε από τον ίδιο του τον εαυτό — σαν τον μέσο ψηφοφόρο δηλαδή ή τον δανειάκια πατέρα σου.
Αν αναρωτιέσαι τι μπορεί να προκαλέσει κάτι τέτοιο, η απάντηση που θα πάρεις εξαρτάται απο το ποιον θα ρωτήσεις. Συνήθως εδώ θα σε προλάβουν μεταφυσικάκηδες και συνομωσιολόγοι, με τον καθένα να προτείνει ό,τι ορέγεται.
Εδώ θα ακούσεις για “πνεύματα“, εκείνες τις πολύ popular μωρό μου και πάντα ακαθόριστες “ενέργειες“, πιθανότατα για ψυχοτρονικό πόλεμο και τηλεπαθητικές δολοφονίες ή ακόμα και για δοκιμές “υπερόπλων“. Οι λιγότερο “θερμοκέφαλοι” των παραπάνω κατηγοριών προτείνουν πιο “λογικοφανείς” εξηγήσεις με μεγαλύτερη επαφή με τον “φυσικό” κόσμο, που όμως πάλι είναι ελαφρώς τραβηγμένες — αν δεν ήταν θα ήταν μεταφυσικάκηδες ή συνομωσιολόγοι;
Σε αυτή την συνομοταξία απαντήσεων ανήκουν: το ότι η ανθρώπινη αυτανάφλεξη οφείλεται σε στατικό ηλεκτρισμό από περπάτημα σε χαλί, σε κάποια “άγνωστη βιοχημική διαδικασία” που ξάφνου ξέφυγε από τον κυτταρικό έλεγχο και τους έβαλε φωτιά ή πως το έκαψαν κυριολεκτικά λόγω υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ (αυτό διότι σε αρκετές περιπτώσεις είχε διαπιστωθεί η κατανάλωση αλκοόλ ή το θύμα ήταν γνωστός τσούχτης).
Πως γίνεται η ανθρώπινη αυτανάφλεξη
Αν έχεις μάθει ο Στέλιος τότε η παρακάτω ερώτηση πρέπει να θεωρηθεί άμεσο επόμενο και να μην σου κάνει καμία εντύπωση. Υφίσταται πραγματικά η ανθρώπινη αυτανάφλεξη; Προτού αρχίζεις πάλι να φωνάζεις πως ο Στέλιος είναι ξερόλας ή ξερολού, πάρε μια βαθιά ανάσα και βάλε το εξής μέσα στο μικρό σου κεφαλάκι: κανείς δεν γνωρίζει με σιγουριά πώς συμβαίνει το φαινόμενο αυτό! Έχει όμως υπάρξει μια εύλογη υπόθεση που έχει πειραματική στήριξη. Αυτή η υπόθεση δεν δέχεται την ανθρώπινη αυτανάφλεξη ως αυτανάφλεξη αλλά… ως μια ιδιαίτερη μορφή ανάφλεξης.
Γενικά το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να καεί εύκολα, με την έννοια πως δεν λαμπαδιάζει όσο εύκολα θα περίμενες — εδώ έχεις δυσκολία να κάψεις χλωρά ξύλα ή χόρτα, πόσο μάλλον ένα σώμα πλούσιο σε νερό να αναφλεχθεί μόνο του! Εδώ μέσα βάλε πως όπως γνωρίζουμε από τα κρεματόρια (αποτεφρωτήρες) χρειάζεσαι κάμποση ενέργεια για να κάψεις ένα σώμα, που λίγο δύσκολα θα στην δώσει σπινθήρας στατικού ηλεκτρισμού χωρίς κάποιο επιταχυντικό και πως για να γίνεις ευφλεκτος από αλκοόλη θα πρέπει να πιεις τόσο που θα είσαι νεκρός πριν πιάσεις επαρκή επίπεδα στο αίμα σου.
Για να κρακάρεις ένα μυστήριο θέλει παρατηρητικότητα και μια από τις πολύ βασικές διαδικασίες που την αξιοποιεί και λύνει μυστήρια είναι το να συγκρίνεις τι κοινά είχαν οι περιπτώσεις μεταξύ τους. Τα θύματα συνήθως ήταν ηλικιωμένα ή μεθυσμένα άτομα, ήταν καπνιστές ή υπήρχε εστία φωτιάς στο δωμάτιο (τζάκι), πολλοί είχαν τα κιλάκια τους και συνήθως δεν υπήρχε σημαδί “πάλης” ή οτιδήποτε που να δείχνει πως το θύμα δοκίμασε να αντισταθεί σε αυτό που έλαβε χώρα. Επίσης ορισμένες αναφορές, που δεν γνωρίζω πόσο αξιόπιστες είναι, αναφέρουν παρουσία ενός λιπαρού υπολλείματος γύρω από τα αποκαΐδια.
Η υπόθεση που ικανοποιεί αυτά τα κριτήρια είναι πως τα θύματα δεν αυταναφλέχθηκαν, αλλά πήραν φωτιά είτε από κάρβουνο που πετάχτηκε από το τζάκι είτε από τσιγάρο που έπεσε πάνω τους όταν αυτά είχαν αποκοιμηθεί/λιποθυμήσει λόγω αλκοόλ ή ηλικίας. Εδώ θα βιαστείς να μας υπενθυμίσεις στα σχόλια πως την τελευταία φορα που έπεσε κάφτρα ή καρβουνάκι πάνω σου δεν λαμπάδιασες ολόκληρος και οι περιπτώσεις που γνωρίζεις να έχουν αποκοιμηθεί με τσιγάρο κατέληξαν σε γενικευμένη φωτιά και όχι τόσο εντοπισμένη καύση. Εδώ όμως έρχεται το “ιδιαίτερο” της “ιδιαίτερης μορφής ανάφλεξης“: το φαινόμενο του φυτιλιού (Wick effect).
Έχεις σκεφτεί ποτέ πώς δουλεύει αυτή η καταπληκτική εφεύρεση που ονομάζεται φυτίλι; Το φυτίλι συνήθως είναι ένα εύφλεκτο υλικό (ύφασμα,κλωστές) το οποίο είναι βουτηγμένο και εμποτισμένο μέσα σε μια βραδύκαυστη ουσία. ‘Ετσι όταν το ανάβεις αυτό δεν καταναλώνεται αμέσως. Αντίθετα, συντηρεί τοπικά την φωτιά ώστε να αναπτυχθεί μεγάλη θερμοκρασία, που σταδιακά αρχίζει καίει το βραδύκαυστο υλικό, το οποίο είτε είναι υγρό είτε υγροποιείται και λόγω τριχοειδούς φαινομένου “σκαρφαλώνει” στο φυτίλι για να καεί.
Το φαινόμενο του φυτιλιού είναι η κύρια θεωρία εξήγησης της ανθρώπινης αυτανάφλεξης ή καλύτερα ανάφλεξης. Στην περίπτωση που η κάφτρα ή το κάρβουνο πέσει πάνω στα ρούχα κάποιου, αυτή δημιουργεί τοπικά μεγάλη θερμοκρασία και συνάμα αρχίζει να καεί το ρούχο εκεί που έπεσε. Τώρα ετοιμάσου για την υπέρτατη αηδία! Η θερμοκρασία που συνοδεύει ένα τέτοιο φαινόμενο είναι ικανή να κάψει το δέρμα και να εκθέσει τον λιπώδη ιστό -λίπος, λαδάκι, να το επιταχυντικό σου!- ο οποίος υγροποιείται και στην συνέχεια ποτίζει τα ρούχα σου! Ακριβώς σαν το φυτίλι στο λαδοκάντηλο που ανάβει η γιαγιά στην παναγίτσα της!
Το τι επακολουθεί είναι υπερβολικά όμορφο για να μην γοητεύσει κάθε πυρομανή. Τα ρούχα ποτισμένα από το λίπος καίνε σιγά σιγά, σαν φυτίλι, αλλά δυνατά, με αποτέλεσμα να αποκαλύπτουν όλο και περισσότερο λίπος και να αρπάζει και αυτό φωτιά! Συνέπεια; Ένα αρκετά αργό αλλά πλήρως αποτεφρωτικό barbeque, που και τον επιταχυντή του έχει και είναι εντοπισμένο στην “εστία” που παρέχει τον επιταχυντή, χωρίς να ξεφεύγει και να καίει τα πάντα τριγύρω του. Παρακαλάς να είσαι τόσο αναίσθητος που να μην ξυπνήσεις κατά την διάρκειά του ή αν ξυπνήσεις να είσαι τόσο πανικόβλητος που απλά να τα χάσεις και να παγώσεις (εχμ, μεταφορικά — θα καείς όπως και να έχει).
Η παραπάνω θεωρία δοκιμάστηκε σε γουρούνι τυλιγμένο με κουβέρτα όπου και απέδωσε -καιγόταν για καμιά ώρα, όπως επίσης υπάρχουν και εγκληματολογικά στοιχεία για άτομα που έβαλαν φωτιά στα θύματά τους και αυτά έκαιγαν μέχρι και 10 ώρες αργότερα. Magnifique!
Αν δεν πιστεύεις εμένα, καλά κάνεις — σου τα έχω πρήξει να μην πιστεύεις αλλά να ερευνάς! Ίσως όμως πιστέψεις τον Βρούτο Πουτσομεσαγιό. Up The Irons!
Τελικά μήπως είναι μύθος η υπόθεση της αυτανάφλεξης
Κράτα όρεξη! Αν είσαι γνήσιος πυρομανής θα θες κάτι πιο βαρβάτο από φυτιλάκια και γιαλαντζί αυταναφλέξεις. Εδώ, ως πρώτη επιλογή, σου έχω οποιαδήποτε πυροφόρο ουσία — πυροφόρες ουσίες είναι οι ουσίες που το σημείο αυτανάφλεξής τους είναι μικρότερο από ην θερμοκρασία δωματίου ή που αρπάζουν φωτιά παρουσία οξυγόνου ή νερού! Μπορώ να σου προτείνω λοιπόν λευκό φωσφόρο, τριφθοριούχο χλώριο, τριαιθυλοβοράνιο ή νάτριο αν είσαι πραγματικά τσίπης. Επίσης τα υπέροχα άρρωστα γούστα σου θα καλύψει οποιοδήποτε ισχυρό οξειδωτικό αρκεί να το φέρεις σε επαφή με κάποια οργανική ένωση. Για περισσότερες ιδέες αρκεί να γράψεις “πυροφόρο” (pyrophoric) στην Wikipedia.
Αν βρίσκεις τα παραπάνω πολύ εξεζητημένα και θέλεις κάτι πιο καθημερινό, κάτι πιο κοντά σου, τότε ίσως θα πρέπει να αρχίσεις να αγαπάς περισσότερο τα βουνά κοπριάς ή τα δεμάτια άχυρου. Αν έχεις κομποστοποιήσει ποτέ υλικά -αν τα έχεις βάλει σε κάδο να σαπίσουν για να φτιάξεις λίπασμα- θα έχεις παρατηρήσει ότι το εσωτερικό μπορεί γίνει από ζεστό εώς καυτό στο άγγιγμα! Αυτό γίνεται λόγω των ζυμώσεων και της βακτηριακής αποδόμησης και οι θερμοκρασίες μπορούν να φτάσουν πάνω απο 70 βαθμούς κελσίου. Στην περίπτωση που η θερμότητα δεν μπορεί να διαφύγει και κυριαρχούν ξηρές συνθήκες, τα δεμάτια αχύρου ή το βουνό από την κοπριά μπορεί να πάρει φωτιά μόνο του!
Επειδή όμως δεν σε βλέπω να κάθεσαι με τις ώρες δίπλα σε λόφους από σβουνιές και ως γνήσιο παιδί της πόλης μπορεί να μην ξέρεις πως μοιάζει το άχυρο για να πας και να κυλιστείς πάνω του, θα σου δώσω ένα υπέροχο tip για αυταναφλέξεις, και με λίγη τύχη ίσως κάψεις το σπίτι σου και σε χάσω απο αναγνώστη. Λινέλαιο! Ναι, το λάδι που βγαίνει από τον λιναρόσπορο (linseed oil, flaxseed oil)! Αυτό το λάδι έχει την ιδιότητα να αυτο-οξειδώνεται αν μείνει αρκετή ώρα εκτεθειμένο στον αέρα με την… προβλεπόμενη παραγωγή θερμότητας. Αν βρέξεις πανιά με λινέλαιο και τα αποθηκεύσεις σε μια κούτα ή έναν τενεκέ, σε λίγες ώρες πιθανότατα θα αυταναφλεγούν! Το κόλπο είναι να μπορούν να πάρουν αρκετό οξυγόνο ώστε να αρχίσει η διαδικασία, να είναι όμως συνάμα σε σωρό και σε σχετικά κλειστό χώρο ώστε η θερμότητα να μην μπορεί να διαφύγει!
Εναλλακτικά, αν δεν μπορείς να περιμένεις, παίξε αλευροπόλεμο με ένα φίλο σου σε κλειστό δωμάτιο και όταν δεν μπορείς να δεις μπροστά σου από το αλευρί στον αέρα, σφύρα του να ανάψει έναν αναπτήρα… Θα διασκεδάσεις τόσο όσο εγώ όταν μάθω τα νέα!
