Παρά τα πολλά χρόνια εξάσκησης και συλλογής εμπειριών από εκατομμύρια χρήστες, τα Windows παραμένουν αινιγματικά και, παράλληλα, συνοδεύονται από μερικά λάθη. Σε κάθε νέα έκδοση του λειτουργικού συστήματος παρατηρείται προσθήκη νέων χαρακτηριστικών γνωρισμάτων, αλλά και συνάμα θεμάτων που συνοδεύονται από δυσλειτουργίες.
Μερικές φορές τα νέα τεχνικά χαρακτηριστικά, αλλά και οι βελτιωμένες λειτουργίες των Windows προκαλούν προβλήματα. Από την άλλη μεριά, οι προγενέστερες εκδόσεις των Windows δεν βοηθούν στην πραγματοποίηση εργασιών που είναι απολύτως απαραίτητες για τη βελτίωση της καλής εμπειρίας του χρήστη.
Ευτυχώς, δεν είναι ανάγκη να ξοδέψετε ώρες για να εντοπίσετε τον τρόπο με τον οποίο θα προσπεράσετε οποιαδήποτε δυσκολία εμφανιστεί. Και αυτό επειδή έχουμε συλλέξει όλες τις απαραίτητες διορθώσεις και βελτιώσεις, για να κάνετε το PC σας να… πετάει. Τα συγκεκριμένα tips, γραμμένα με τρόπο απλό, θα σας βοηθήσουν να επιταχύνετε την εκκίνηση και το κλείσιμο του συστήματός σας, καθώς και να αυτοματοποιήσετε τη συντήρησή του, επιτρέποντάς σας να αναλάβετε τον απόλυτο έλεγχο του υπολογιστή σε ελάχιστο χρόνο.
Spyware & Adware
Ο υπολογιστής σας λειτουργεί κανονικά. Ξαφνικά παρατηρείτε ότι δευτερεύουσες εφαρμογές εμποδίζουν τη σωστή λειτουργία του και μειώνουν την αποδοτικότητά του. Το γεγονός αυτό αποτελεί καλή ένδειξη ότι έχει μολυνθεί από κακόβουλο λογισμικό. Η παρουσία malware στον υπολογιστή σας ενδέχεται να επηρεάσει την ομαλή λειτουργία του και, παράλληλα, να εμποδίσει το σύστημα να φτάσει στη μέγιστη απόδοσή του.
Αν έχετε εγκατεστημένες πολλές εφαρμογές στο σύστημά σας, μη βιαστείτε να αποδώσετε σε αυτές τη δυσλειτουργία. Ελέγξτε με προσοχή μήπως έχετε προσβληθεί από spyware. Το λογισμικό malware λαμβάνει πολλές μορφές, αλλά οποιαδήποτε μορφή και να πάρει, ένα είναι σίγουρο: έχει δημιουργηθεί με σκοπό να προκαλέσει προβλήματα στον υπολογιστή σας.
Τα keyloggers (λογισμικό που λειτουργεί και παραμένει στο background συλλέγοντας οποιαδήποτε πληροφορία δίνετε στον υπολογιστή σας) και, γενικά, τα spyware χρησιμοποιούνται συνήθως για την κλοπή προσωπικών πληροφοριών. Από την άλλη μεριά, υπάρχει η κατηγορία των adware. Αν και δεν είναι τόσο επικίνδυνη όσο ενοχλητική, σε ακραίες περιπτώσεις κρύβει ransomware. Πρόκειται για λογισμικό που κρυπτογραφεί τα δεδομένα ενός υπολογιστή, ενώ στη συνέχεια είναι ορατός ο κίνδυνος να μη σας επιτραπεί η πρόσβαση στα ίδια σας τα δεδομένα. Αρκετές περιπτώσεις εκβιασμού χρηστών έχουν δει τα φώτα της δημοσιότητας από το 2006, οι οποίοι έχουν αναγκαστεί να πληρώσουν, προκειμένου να επανακτήσουν την πρόσβαση στα δεδομένα τους.
Καταπολέμηση
Για όλες τις περιπτώσεις που αφορούν στην ομαλή λειτουργία του υπολογιστή σας αλλά και στην προστασία των δεδομένων σας μία είναι η συμβουλή: κάντε έναν λεπτομερή έλεγχο του PC με τη βοήθεια ενός αναγνωρισμένου προγράμματος προστασίας και στη συνέχεια ακολουθήστε τις συμβουλές αντιμετώπισης του εντοπισμένου κακόβουλου ή ύποπτου λογισμικού. Διατηρώντας τον υπολογιστή σας “καθαρό”, έχετε με το μέρος σας τις πιθανότητες να αποτρέψετε οποιαδήποτε μελλοντική επίθεση.
Η πιο απλή και ολοκληρωμένη λύση ασφάλειας παρέχεται από τις εμπορικές σουίτες, για παράδειγμα, μπορείτε να συνδυάσετε το firewall της Comodo, τη δωρεάν εφαρμογή antivirus της AVG αλλά και την εφαρμογή antispyware Spyware Blaster, ώστε να δημιουργήσετε μια ισχυρή άμυνα. Μην αρχίσετε να πειραματίζεστε με άγνωστες online υπηρεσίες που υπόσχονται ότι προστατεύουν τον υπολογιστή σας, γιατί συχνά αντί να λειτουργούν ως ασπίδα προστασίας, τελικά συμβάλλουν στο να γίνει ο υπολογιστής σας στόχος κακόβουλου λογισμικού, ανοίγοντας κερκόπορτες προς το Internet.
Απαλλαγείτε από το spyware
Το πρώτο που πρέπει να κάνετε είναι να επιβεβαιώσετε την παρουσία spyware στον υπολογιστή σας. Πιέστε Alt+Ctrl+Del, ώστε να εμφανιστεί στο προσκήνιο η λειτουργία διαχείρισης του υπολογιστή (Task Manager). Στην καρτέλα “Processes” μπορείτε να δείτε οτιδήποτε “τρέχει” τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή στον υπολογιστή σας. Για όποια από τις εργασίες δεν γνωρίζετε τι αντιπροσωπεύει πληκτρολογήστε την ονομασία της σε οποιαδήποτε μηχανή αναζήτησης και πληροφορηθείτε σχετικά. Κάντε το ίδιο για τις υπηρεσίες που εκτελούνται στο PC σας (για να δείτε ποιες είναι ενεργές πηγαίνετε στο Start>Run και πληκτρολογήστε services.mcs).
Μια ένδειξη ότι έχετε προσβληθεί από spyware είναι να συνεχίζει το PC τη δραστηριότητά του, ενώ εσείς δεν είστε offline και δεν εργάζεστε στο σύστημά σας. Ελέγξτε λεπτομερώς τον υπολογιστή με τη βοήθεια της δωρεάν έκδοσης του Avira (http://www.free-av.com) και του Malicious Software Removal Tool της Microsoft. Και τα δύο μπορούν να εντοπίσουν με μεγάλη επιτυχία την παρουσία λογισμικού spyware.
Αν εξακολουθείτε να έχετε αμφιβολίες για το αν και κατά πόσο απαλλαχθήκατε από οποιοδήποτε κακόβουλο λογισμικό, δεν μένει παρά να ελέγξετε το σύστημά σας με δύο ακόμα εργαλεία: το Process Explorer (https://docs.microsoft.com/en-us/sysinternals/downloads/process-explorer) και το Security Task Manager (https://www.neuber.com/taskmanager). Τα συγκεκριμένα εργαλεία ελέγχουν σε βάθος τον υπολογιστή και εντοπίζουν κάθε καλά κρυμμένο κακόβουλο λογισμικό.
Μια ακόμα λύση ακούει στο όνομα “HiJackThis”. Πρόκειται για ένα από τα δημοφιλέστερα εργαλεία εντοπισμού και επαλήθευσης της παρουσίας malware, που επιπλέον δίνει τις απαραίτητες οδηγίες για τη χειροκίνητη απομάκρυνση τέτοιου είδους λογισμικού, όταν αυτό κριθεί αναγκαίο. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να στείλετε το αποτέλεσμα του ελέγχου στο επίσημο site του κατασκευαστή, για να λάβετε στη συνέχεια τη διαδικασία που θα σας βοηθήσει να απαλλαγείτε από αυτό.
Αργή εκκίνηση των Windows
Τις περισσότερες φορές το πρόβλημα της αργής εισόδου στα Windows μπορεί να ξεπεραστεί με άνεση, αν ελέγξετε προσεκτικά τι φορτώνει ο υπολογιστής κατά την εκκίνηση. Συγκεκριμένα, η αργοπορία θα μπορούσε να αποφευχθεί με την απενεργοποίηση περιττών λειτουργιών που πραγματοποιούνται παράλληλα.
Ο υπολογιστής φορτώνει τους drivers συσκευών ανεξάρτητα αν κάποιες από αυτές δεν τις χρησιμοποιείτε. Για να διαφυλάξετε τους πόρους του συστήματος και να πετύχετε μια πιο γρήγορη εκκίνησή του δεν έχετε παρά να απεγκαταστήσετε τις συγκεκριμένες συσκευές, αρκεί να δείξετε τη δέουσα προσοχή, ώστε να αποφύγετε τη διαγραφή συσκευής που εξακολουθείτε να τη χρησιμοποιείτε. Καλό είναι, λοιπόν, να δημιουργήσετε ένα Σημείο Επαναφοράς (System Restore Point) προτού ξεκινήσετε την εκκαθάριση.
Εξ ορισμού, ο Device Manager (Διαχείριση Συσκευών) δεν εμφανίζει τις συσκευές που δεν χρησιμοποιούνται. Για να εμφανιστούν επιλέξτε το συνδυασμό των πλήκτρων “Windows” + R και εισαγάγετε την εντολή cmd. Στη συνέχεια στη γραμμή εντολών πληκτρολογήστε set devmgr_show_nonpresent_devices=1, πατήστε “Enter” και αφήστε το παράθυρο εντολών (command-prompt) ανοικτό.
Πατήστε εκ νέου το πλήκτρο των Windows και το R και πληκτρολογήστε devmgmt.msc. Έπειτα στο παράθυρο του Device Manager (Διαχείριση Συσκευών) επιλέξτε τη ρύθμιση “Show Hidden Devices” και κάντε κλικ στο “+”, ώστε να αναπτυχθούν όλες οι συσκευές. Οι συσκευές που δεν χρησιμοποιούνται εμφανίζονται ελαφρά πιο αχνά από τις υπόλοιπες. Σε κάθε συσκευή που δεν χρησιμοποιείτε κάντε δεξί κλικ και επιλέξτε την απεγκατάστασή της.
Χωρίς καθυστέρηση
Δυστυχώς, μερικά προγράμματα συμβάλλουν αρκετά σε μια καθυστερημένη εκκίνηση, καθώς έχουν αναπτυχθεί/σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να εκκινούν παράλληλα με τον υπολογιστή. Αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να διαγράψετε αυτά τα προγράμματα από την αντίστοιχη λίστα “run at startup”. Επιλέξτε την εντολή “Run” από το μενού “Start”, πληκτρολογήστε msconfig και πατήστε “Enter”. Κάντε κλικ στην καρτέλα “Startup” και αποεπιλέξτε όλα τα περιττά προγράμματα. Για να διακρίνετε με μεγαλύτερη ευκολία και σιγουριά ποια προγράμματα είναι περιττό να εκκινούν μαζί με τον υπολογιστή σας δεν έχετε παρά να συμβουλευτείτε τα εργαλεία της εφαρμογής Autoruns.
Άμεσo shut down
Καθυστέρηση παρατηρείται όχι μόνο κατά την εκκίνηση του υπολογιστή αλλά και κατά το κλείσιμό του. Για να το αποφύγετε αυτό είναι πολύ πιθανό να χρειάζεται επαναπροσδιορισμός του πλήκτρου λειτουργίας (power button) χωρίς την παρουσία καμίας περιττής εντολής, εκτός φυσικά της αποθήκευσης δεδομένων. Αν είστε χρήστης XP, ανοίξτε το Control Panel (Πίνακας Ελέγχου) και επιλέξτε την κατηγορία “Performance and Maintenance” (Απόδοση και Συντήρηση), μεταφερθείτε στο “Power Options” και κάντε κλικ στην καρτέλα “Advanced”. Εκεί, βεβαιωθείτε ότι κάτω από τη ρύθμιση “When I press the power button on my computer” έχετε επιλέξει “Shut down”. Αν χρησιμοποιείτε Vista, κάντε κλικ στο “Start” (Εκκίνηση) και πληκτρολογήστε την εντολή “Power Options”. Ακολούθως, αλλάξτε τη ρύθμιση του πλήκτρου “Power” του υπολογιστή όπως ακριβώς στα XP.
Ανεβάστε ταχύτητα στα Windows
Αν εχετε ακολουθησει τις συμβουλές των σελίδων που προηγήθηκαν (π.χ. για τον καθαρισμό της λίστας από τις περιττές εφαρμογές που εκκινούν μαζί με τον υπολογιστή – startup list), υπάρχουν μερικά ακόμα tips που θα δώσουν “φτερά” στο PC σας.
Η πιο συνηθισμένη ενέργεια δεν είναι άλλη από την ανασυγκρότηση του σκληρού δίσκου (defragment). Είναι αναγκαίο να γίνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ειδικά αν χρησιμοποιείτε τον υπολογιστή σε καθημερινή βάση. Αν, βέβαια, ο περιορισμένος ελεύθερος χρόνος σας δεν σας επιτρέπει να κάνετε ανασυγκρότηση, δεν έχετε παρά να δημιουργήσετε μια αυτοματοποιημένη ενέργεια (Scheduled Task).
Πηγαίνετε στο Control Panel του υπολογιστή και επιλέξτε “Add Scheduled Task” (Δημιουργία νέας εργασίας). Στη συνέχεια ακολουθήστε πιστά τα βήματα του οδηγού και στο πεδίο “Advanced Properties” πληκτρολογήστε cmd.exe /c defrag c: -f -v > “c:\doc\report.txt. Η αντίστοιχη εντολή για όσους χρησιμοποιούν Vista είναι box to /c defrag -c -f -v -w > “c:\doc\report.txt.
Καλό ξεκαθάρισμα
Ωφελημένοι θα βγείτε, αν αξιοποιήσετε τα ενσωματωμένα εργαλεία των Windows, όπως το Desktop Cleanup. Με το συγκεκριμένο εργαλείο μπορείτε να ομαδοποιήσετε τις εφαρμογές ή και τις λειτουργίες που χρησιμοποιείτε συχνά, κάτι που θα διευκολύνει αρκετά το έργο σας. Για παράδειγμα, μπορείτε να δημιουργήσετε συντομεύσεις (shortcuts), ώστε να μεταβαίνετε εύκολα και αμέσως στις εφαρμογές που επιθυμείτε. Επιπλέον, με αυτόν τον τρόπο θα οργανώσετε τα δεδομένα σας και θα γίνετε περισσότερο παραγωγικοί.
Βοήθεια εκ των έσω
Στις προηγούμενες εκδόσεις των Windows οι ρυθμίσεις με τις οποίες επιτυγχάνατε αύξηση της απόδοσης του συστήματός σας ήταν κάπως κρυμμένες και απαιτούσαν αρκετές γνώσεις για να εντοπιστούν και, φυσικά, να αξιοποιηθούν. Αν και στα Vista είναι σαφώς πιο εύκολο να εντοπίσετε τις πληροφορίες του συστήματός σας, τα εργαλεία που θα αυξήσουν την ταχύτητά του παραμένουν καλά κρυμμένα.
Ο νέος Πίνακας Ελέγχου (Control Panel) ενσωματώνει ένα νέο applet, το οποίο συλλέγει και αναλύει όλες τις πληροφορίες των εφαρμογών που χρησιμοποιείτε συχνότερα. Για να επωφεληθείτε από το συγκεκριμένο εργαλείο επιλέξτε τη ρύθμιση “Performance Information and Tools” από το μενού Start > Control Panel > System and Maintenance και κάντε κλικ στα links στο αριστερό μέρος του παραθύρου. Μερικά από τα εργαλεία που θα συναντήσετε στα Vista είναι μοναδικά, ενώ οι κάτοχοι XP πρέπει να χρησιμοποιήσετε εναλλακτικές λύσεις, όπως μπορείτε να δείτε στο σχετικό πίνακα. Ανασυγκροτηση δισκου: Επωφεληθείτε από τη συγκεκριμένη λειτουργία, όταν δεν χρησιμοποιείτε τον υπολογιστή.
Αναβάθμιση: Ο εύκολος τρόπος
Η προσθήκη μνήμης είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να αυξήσετε την απόδοση του συστήματος και να εργάζεστε με μεγαλύτερη άνεση σε περισσότερες από μία εργασίες. Στα Vista, με τη βοήθεια της λειτουργίας ReadyBoost, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε USB flash drive ως εξωτερική μνήμη. Για να επωφεληθείτε από το ReadyBoost δεν έχετε παρά να ενεργοποιήσετε τη συγκεκριμένη ρύθμιση στον φορητό σας. Βέβαια, μην περιμένετε να δείτε κάποια εξαιρετική διαφορά στο σύστημά σας. Το σίγουρο είναι ότι μειώνετε το χρόνο αναμονής, ειδικά για τις απαιτητικές εργασίες.
