Είναι κάποιες φορές που μπορεί να τάσσεσαι εκ πεποιθήσεως αιώνιος εχθρός κάποιας μουσικής, συγκροτήματος ή μέλους μπάντας για τον οποιοδήποτε λόγο και δια μαγείας να συνειδητοποιείς μετά από αρκετό καιρό, ακόμη και χρόνια, πως όχι μόνο τρέφεις άφθονα αισθήματα θαυμασμού του μέχρι προσφάτως μισητού προσώπου, αλλά πως έχεις αρχίσει να βιώνεις τα πρώτα συμπτώματα φανατισμού. Κάτι που μπορεί να το είχες βιώσει στο παρελθόν με κάποιον άλλο ή στην τελική να είναι ένα πρωτόγνωρο συναίσθημα — που σου δίνει το κόκκινο φωτάκι στο να το ρίξεις λίγο προς τα έξω, να αφεθείς λίγο σε αυτό το ανθρώπινο αν και πρωτόγονο -εκτός από πρωτόγνωρο- συναίσθημα με όλο σου το είναι, να θέλεις να πωρωθείς κι ας είναι μόνο γι αυτή την φορά…
Όσον αφορά το θέμα «δια μαγείας», πάντα υπάρχει κάτι που υποσυνείδητα δεν το έχεις προσέξει ή ακόμα και ένας υπερμεγέθης εγωισμός που λόγω συνειδητοποίησης χάνεται, ξεκλειδώνοντας νέες απόλαυσεις γήινες και μη. Μια τέτοια απόλαυση και μια παρόμοια κατάσταση φανατισμού βίωσα κι εγώ πριν μερικά χρόνια, αφού είχα πρώτα φυλακίσει όλα τα αισθητήρια όργανα που χρειάζονταν για να μπορέσω να προσέξω αυτό το άτομο — που στην ουσία πρόσφερε στον κόσμο αυτό που περίμενε τόσα χρόνια από όλους τους λοιπούς μουσικούς και συνθέτες: μια συνεχή ροή μουσικής, πρωτοτυπίας και νέων ιδεών σε ένα μουσικοτεχνολογικό τσουβάλι που θα κρέμονται από κάτω του σταλακτίτες ως φυσικά διαπασών.
Ας δούμε τι λέει η ίδια η τραγουδίστρια για τον εαυτό της:
Με λένε Björk. Γεννήθηκα 21 Νοεμβρίου το 1965 στην Ισλανδία και το πλήρες όνομα μου είναι Björk Guðmundsdóttir Είμαι τραγουδίστρια συνθέτης και μουσικός παραγωγός, μάλιστα έχω συνθέσει 8 σόλο δίσκους και οι δύο για κινηματογράφους. Το στυλ μουσικής μου μπορεί να χαρακτηριστεί ως άκρο εκλεκτικό και πειραματικό, και προορίζεται μόνο για ακροατές με έξυπνο αυτί μιας και τα μουσικά μου πειράματα περιέχουν κρέμα από ροκ, τζαζ, κλασική, παραδοσιακή και χορευτική ηλεκτρονική μουσική. Κάτι ακόμα που θα παρατηρήσει σε εμένα ο ακροατής είναι η ιδιαίτερη φωνητική μου ικανότητα.
Ας περάσουμε ξανά στο σχολιασμό.
Σε όλες τις συζητήσεις με φίλους μου μουσικούς, εδώ στη Θεσσαλονίκη αλλά και σε άλλα μέρη εξίσου φανταστικά, με παιδιά που λάμπουν τα μάτια τους και το χαμόγελο τους ξεχωρίζει, υπήρχε πάντα μια ερώτηση παγίδα, που αναφέρεται στο γιατί ο ακροατής διστάζει να παρακολουθήσει μουσικό που το θάρρος του είναι περίσσιο και προσφέρει τεχνολογία μαζί με την μουσική του. Δεν υπάρχει ανταπόκριση, μια ανταπόκριση που λογικά όλοι περιμένουν να δουν μιας και η λογική λέει πως ο άνθρωπος ως περίεργο και εξελικτικό ον, θέλει να διασκεδάζει και μπορεί να το κάνει με ότι καινούργιο και ενδιαφέρον θα του προσφερθεί στο πιάτο του.
Στον μεσαίωνα δεν ζούμε αν και ακόμα πατάμε στην ουρά του άσχημου αυτού δεινόσαυρου που μας κοιτάζει από απόσταση που ίσα ίσα βλέπουμε τα μάτια του να λαμπυρίζουν δείχνοντας από απόσταση την ανάγκη για εκμετάλλευση και υποδούλωση.
Το αγαπητό μας ξωτικό που αρκετοί το έχουν ερωτευτεί, προσφέρει και υλοποιεί τις πιο ψυχαγωγικά όμορφες ιδέες της στο κοινό ως μια γνήσια σύγχρονη καλλιτέχνις-μουσικός. Αυτό λέγεται contemporary art my dear, είπε χαμογελαστά η Björk.
Τι φοβάσαι; Το ότι σου προσφέρω τεχνολογία, διαφορετικούς και ολόφρεσκους τρόπους, γιατί μπορώ -ω ναι μπορώ- να σου δείξω το πως νιώθω; Φοβάσαι να αφεθείς στο καινούργιο; Φοβάσαι να δεις τι δεν σου αρέσει επάνω μου; Δεν μπορείς μήπως να ακολουθήσεις ή να σιγοτραγουδήσεις την μελωδία που βγαίνει από τις φωνητικές μου χορδές; Δεν μου αρέσει να βασίζομαι και τόσο σε κλασικά μοτίβα αλλά μου αρέσει να σου δείχνω ακριβώς πως νιώθω.
Τόσα χρόνια που η Björk ακολούθησε τον δικό της μουσικό δρόμο (και ίσως να τον χάραξε σε παρθένες μαρμάρινες βουνοπλαγιές) ως νέο δρόμο για νέους μουσικούς, μας έδειξε το ούτως η άλλως αναμενόμενο πάντρεμα διαφόρων ειδών μουσικής, με νέα μουσικά όργανα και άφθονο το αυτοσχεδιαστικό στοιχείο. Ας δούμε λοιπόν τα μουσικά “παιχνίδια” που χρησιμοποίησε για να μας αποπλανήσει…
Ένα από τα πιο φαντασμαγορικά και πρωτότυπα μουσικά όργανα που χρησιμοποιεί εδώ και μερικά χρόνια η Björk στις συναυλίες τις αλλά και στα τραγούδια της είναι το Reactable. Στην ουσία είναι ένα μουσικό όργανο που καταλαμβάνει τον όγκο ενός τραπεζιού και η λειτουργία του έχει να κάνει με την αφή. Το κυρίως μέρος ελέγχου περιέχει μία οθόνη αφής. Με τα δάχτυλά σας μπορείτε να ελέγξετε ήδη προυπάρχοντα μουσικά μοτίβα ή και να δημιουργήσετε μόνοι σας από ένα απλό ήχο μέχρι και ένα σύνθετο όργανο.
Reactable
Ένα από τα πιο φαντασμαγορικά και πρωτότυπα μουσικά όργανα που χρησιμοποιεί εδώ και μερικά χρόνια η Björk στις συναυλίες τις αλλά και στα τραγούδια της είναι το Reactable. Στην ουσία είναι ένα μουσικό όργανο που καταλαμβάνει τον όγκο ενός τραπεζιού και η λειτουργία του έχει να κάνει με την αφή. Το κυρίως μέρος ελέγχου περιέχει μία οθόνη αφής. Με τα δάχτυλά σας μπορείτε να ελέγξετε ήδη προυπάρχοντα μουσικά μοτίβα ή και να δημιουργήσετε μόνοι σας από ένα απλό ήχο μέχρι και ένα σύνθετο όργανο.
Το Reactable το παρουσιάσαμε σε προηγούμενα άρθρα με τίτλους Reactable, μέρος πρώτο: ζωγραφίζοντας τη μουσική και Reactable, μέρος δεύτερο: ReacTIVision. Το δεύτερο άρθρο αναφέρεται σε μια πιο… ευκολοοικονομική λύση, για τους μουσικούς που θέλουν απλώς να ελέγξουν την λειτουργία και την νοοτροπία της ιδέα αυτής.
Tenori-on
Ενα επίσης περίεργο στην χρήση μουσικό όργανο, που βασίζεται κατά πολύ στην νοοτροπία του step sequencing μιας και μπορεί να εμφανιστεί ο ήχος ή η μελωδία που θέλεις ως ίσα κατανεμημένα και κατακερματισμένα σημεία επάνω στην επιφάνεια ελέγχου. Αυτό μας δίνει την δυνατότητα να αυξομειώσουμε την ταχύτητα της ρυθμικής μελωδίας, να συνθέσουμε περίπλοκες μελωδίες και να πειραματιστούμε.
Για το Tenori–on αναφερθήκαμε στο παρελθόν σε δυο άρθρα που μπορείτε να διαβάσετε, Tenori-on: Μουσική απο το μέλλον και το Tenori-on, μουσική από το μέλλον: Μερος δεύτερο.
JazzMutant – Lemur
Αμφιβάλω αν είχατε παρατηρήσει την εμφάνιση αυτού του μικρού διαμαντιού πριν μερικά χρόνια. Κάποιοι μουσικοί το πρόσεξαν όμως, το υιοθέτησαν και το χρησιμοποίησαν με τον καλύτερο τρόπο. Κάποιοι μάλιστα φάνηκε πως ασέλγησαν επάνω του με τον πιο μουσικά ανώμαλο τρόπο και κάποιοι απλώς το χρησιμοποίησαν ως το κύριο μέσο δημιουργίας μουσικής τους.
Είναι το Lemur, ακόμη ένα μουσικοτεχνολογικό θαυματάκι που χρησιμοποιεί η Björk στις συναυλίες της, ένα μουσικό gadget που προσφέρει παραπάνω απ’ ό,τι θα μπορούσε να φανταστεί κανείς απο πρώτη ματιά. Θυμίζοντας ένα iPad εκ πρώτης όψεως, είναι ικανό για οποιαδήποτε μουσική χρήση μιας και έχει ενσωματωμένο επάνω του ένα δικό του μουσικό πρόγραμμα. Περισσότερες πληροφορίες εδώ.
Tesla Coil
“Αυτό κι αν είναι πολύ περίεργο!“, φώναξε ένας τυχαίος λαϊκός τραγουδιστής που του ανέφερα το μηχάνημα αυτό. Τόσο γούρλωσαν τα μάτια του που για κάποια κλάσματα δευτερολέπτου νόμιζα ότι μου έκανε πλάκα επειδή είχε την εντύπωση ότι τον δούλευα.
Ο αγαπητός Nicolai Tesla πρωτοδημιούργησε αυτό το μηχάνημα το 1891 για μη μουσικούς σκοπούς. Η πρώτη του χρήση ήταν για να παράγει υψηλής τάσης / υψηλής συχνότητας εναλλασσόμενο ρεύμα. Τότε αλλά και τώρα συνέφερε την κοινωνία. Απλώς, όπως γίνεται και με τα ηλεκτρικά αμάξια, δεν μπορείς να πεις “κοιτάξτε, πρέπει να μαζέψουμε ότι βενζινοκίνητο αμάξι υπάρχει και να το αντικαταστήσουμε με ηλεκτρικό, όπως επίσης να κλείσουμε και όλες τις βιομηχανίες βενζινοκίνητων αυτοκινούμενων“. Δεν είναι τόσο απλό… Το ίδιο έγινε και με αυτή την κατασκευή, που είναι μεν πολύ καλή αλλά δεν γίνεται να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο ηλεκτροδοτείται ολόκληρος ο πλανήτης.
Βρήκε, με κάποιες σοβαρές αλλαγές στον μηχανισμό του, μια άλλη έκδοση το Tesla Coil και αυτό ήταν ως μουσικό όργανο. Μπορεί να το θυμάστε που κάποια στιγμή παρουσιάστηκε στην ταινία Coffee and Cigarettes του Jim Jarmusch. Συγκεκριμένα στο σημείο που εμφανίζονται οι White Stripes.
Το ίδιο μουσικό όργανο χρησιμοποιείται στον νέο δίσκο της Björk, Biophilia (θ’ ανέβει εντός των ημερών ανάλογο T&T για αυτό ε!) και είμαι σίγουρος ότι στις συναυλίες της θα προκαλέσει θαυμασμό…
Biophillia
Στον νεό δίσκο της Björk, εμφανίζονται μια πληθώρα απο νεα αλλα και ιδιαίτερα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούνται έτσι ώστε το καθένα να προσφέρει την δικιά του μουσική χρoιά στον δίσκο αυτό. Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να δείτε μερικά απ;o αυτά αλλα και τι ήχο δίνουν.
Επίλογος
Η Björk ως γνήσια μουσική ηχώ της εποχής μας μάς προκαλεί με τις ριζοσπαστικές ιδέες της και εκπλήσσει κάθε φορά με τις πρωτότυπες συνθέσεις της. Για να καταλάβεις τις ήμερες και ψυχεδελικές μουσικές τις προθέσεις, οφείλεις να αφήσεις τα αισθητήρια σου όργανα να ξεχάσουν οτιδήποτε έχει να κάνει με παρελθοντικές αναμνήσεις περί μουσικής και τέχνης και απλώς «να αφήσεις το μυαλό σου να φύγει». Έτσι όπως το λένε και στα αγγλικά, «just let go».
