Το περιεχόμενο, που παράγεται από τα εκατομμύρια των χρηστών του διαδικτύου καθημερινά, γίνεται ανάρπαστο, αφού αρκετά άρθρα παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον για τον μέσο αναγνώστη. Πρόκειται για μια νέα μορφή δωρεάν δημοσιογραφίας ή για μορφή έκφρασης; Το Texnologia.Net αναλύει τη σύγχρονη αυτή τάση!
Παρεμπιπτόντως, πριν συνεχίσεις την ανάγνωση του παρόντος άρθρου δες το τελευταίο μας βίντεο στο YouTube:
Σε παλαιότερο μας άρθρο, «Ο έχων δύο…» είχαμε συζητήσει τη σύγχρονη διάσταση του sharing. Του να μοιράζεσαι δηλαδή σκέψεις, κείμενα, φωτογραφίες, βίντεο, μουσική και άλλα προϊόντα πνευματικής δημιουργίας μέσα από το διαδίκτυο. Το sharing, όμως, και το blogging φαίνεται πως εξελίσσονται σε μια άκρως επικερδή επιχείρηση για τα μέσα ενημέρωσης, που σε μια ανέλπιστη εξέλιξη για τη βιομηχανία χτύπησαν φλέβα χρυσού: Δωρεάν περιεχόμενο που δημοσιεύεται ταχύτατα και στο οποίο η πρόσβαση είναι υπόθεση μόλις μερικών κλικ.
Daily Content
Σε παγκόσμιο επίπεδο, αίσθηση προκάλεσε η περίπτωση του, ελληνικής καταγωγής, Μάρκου Μουλίτσα ο οποίος, μετά το τέλος της στρατιωτικής του θητείας, ξεκίνησε το διάσημο blog Daily Kos σχολιάζοντας την πολιτική κατάσταση στην Αμερική και κυρίως την προεδρία «Μπους». Οι εκατοντάδες χιλιάδες καθημερινών επισκέψεων στο blog του και τα εκατομμύρια των unique visitors υποχρέωσαν τους ρεπουμπλικάνους να τον αναγνωρίζουν ως σοβαρή δύναμη κριτικής, τους δημοκρατικούς να λαμβάνουν υπόψη τη γνώμη του. Παράλληλα έπεισαν και διάφορες εταιρείες να στηρίζουν το blog του με διαφημιστικές χορηγίες.
Το περίφημο You
Από την άλλη πλευρά όμως υπάρχουν και bloggers που γράφουν χωρίς προφανές κέρδος ή τουλάχιστον με την προσδοκία να γίνουν γνωστοί και να προσληφθούν στα μέσα ενημέρωσης ως συντάκτες. Οι δικτυακές ιστοσελίδες ανώνυμων και επώνυμων bloggers είναι πρακτικά αναρίθμητες και ο όγκος του περιεχομένου που παράγεται ήταν πίσω από την απόφαση του περιοδικού Time να επιλέξει ως πρόσωπο της χρονιά 2006 το περίφημο “You”. Δηλαδή τους χρήστες που σε καθημερινή βάση παράγουν αφιλοκερδώς περιεχόμενο.
Αγάπη και μίσος
Σε ό,τι αφορά την παραγωγή άρθρων και κειμένων, η σχέση μεταξύ χρηστών και μέσων ενημέρωσης είναι αυτό που χαρακτηρίζουμε «αγάπης και μίσους». Από τη μία πλευρά, πολλοί bloggers δημοσιεύουν υλικό των εφημερίδων χωρίς έγκριση ή χωρίς να αναφέρουν καν την πηγή. Από την άλλη δεν είναι λίγες οι φορές που οι εφημερίδες για παράδειγμα -κυρίως στην ηλεκτρονική τους έκδοση- προσαρμόζουν υλικό που έχει συντάξει κάποιος ανώνυμος χρήστης και καταστρατηγούν τα πνευματικά δικαιώματα.
You sink
Η εκμετάλλευση όμως των γραπτών κειμένων έχει σχετικά περιορισμένες διαστάσεις σε σύγκριση με τα βίντεο και τις φωτογραφίες. Το πρόσφατο ατύχημα του Sea Diamond είναι μόνο ένα από τα πολλά παραδείγματα όπου φωτογραφίες και βίντεο από ένα περιστατικό βρίσκουν το δρόμο τους μέχρι τον κυβερνοχώρο μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Και από εκεί στα μέσα ενημέρωσης.
Αν για παράδειγμα εκείνες τις μέρες ένας εκδότης χρειαζόταν μια φωτογραφία του κρουαζιερόπλοιου θα μπορούσε να τη βρει στο Flickr και σε όλες τις εκδοχές: Με το σκάφος άθικτο, σε λιμένα ή σε δρομολόγιο, με κλίση, με επιβάτες ή χωρίς επιβάτες. Οι δυνατότητες ατελείωτες. Και το ίδιο φυσικά ισχύει για τα βίντεο. Μέσα σε λίγες ώρες από το δυστύχημα οι ερασιτεχνικές λήψεις από τις βιντεοκάμερες των επιβατών στο πλοίο ήταν στον αέρα του YouTube και στη διάθεση του οποιουδήποτε να τις δει και να τις χρησιμοποιήσει αναλόγως.
Η εποχή του μεταδίδειν
Είτε το θέλουμε, είτε όχι ζούμε στην εποχή του sharing. Του «μεταδίδειν» που θα έλεγαν και οι απόστολοι της χριστιανοσύνης. Του να μοιράζεσαι. Το Texnologia.Net καταγράφει τη παγκόσμια αυτή τάση μέσα από τα πιο απτά παραδείγματα
ΛΟΥΚ γ.11: Αποκριθείς δε λέγει προς αυτούς, Ο έχων δύο χιτώνας ας μεταδώση εις τον μη έχοντα· και ο έχων τροφάς ομοίως. Αιώνες αργότερα από την εποχή του Ιωάννη του Βαπτιστή, η κεντρική ιδέα της χριστιανικής διδασκαλίας, το να μοιράζεσαι, υλοποιείται με τον πιο αναπάντεχο τρόπο. Το ίντερνετ είναι το εργαλείο του «μεταδίδειν» και χιτώνες η μουσική, ο κινηματογράφος, οι ερωτικές εμπειρίες και οτιδήποτε μπορούν οι άνθρωποι να μοιράζονται.
Ξεκινώντας από τη μουσική
Η ιστορία του sharing, στις διαστάσεις που ξέρουμε σήμερα, ξεκινάει λίγο-πολύ από τη μουσική και το περίφημο Napster. Ένα φοιτητής από την Αμερική θέλει να βοηθήσει το συγκάτοικο του να ψάχνει μουσική πιο γρήγορα και γράφει ένα λογισμικό φόβητρο για τις δισκογραφικές. Το Napster γίνεται ένα από τα πρώτα ιντερνετικά φαινόμενα και διευκολύνει δισεκατομμύρια (;) ανταλλαγές ετησίως.
Η κεντρική του λίστα (η λίστα με τα διαθέσιμα αρχεία), όμως, δίνει στις δισκογραφικές το πάτημα που χρειάζονταν για να σύρουν τους υπεύθυνους του λογισμικού στα δικαστήρια. Μετά από αυτό το Napster ποτέ δεν θα είναι το ίδιο. Θα γίνει νόμιμο και θα πουλάει μουσική, μερικά λεπτά το κομμάτι.
Ήταν η αντίδραση της μουσικής βιομηχανίας δικαιολογημένη; Όσες έρευνες έγιναν επί του θέματος έδειξαν δύο πράγματα: Ή ότι το κατέβασμα μουσικών αρχείων δεν είχε καμιά επίδραση στις πωλήσεις δίσκων ή ότι τις αυξάνει κιόλας. Ήταν η καταδίκη του Napster το τέλος του Filesharing; Σε καμία περίπτωση. Οι συνεχιστές του, eMule, Kazaa, Azureus κατήργησαν την κεντρική λίστα, έλυσαν τα προβλήματα ανωνυμίας, παρέκαμψαν τα προβλήματα ταχύτητας που όλα αυτά συνεπάγονται και επέκτειναν τις ανταλλαγές σε πρακτικά οποιοδήποτε είδος αρχείου.
Με φωτογράφο εσένα και εμένα
Δεν είναι καθόλου περίεργο που οι κάτοχοι των πνευματικών δικαιωμάτων θα έχουν πάντα τις ενστάσεις τους για την ελεύθερη διακίνηση των αρχείων και οι μεγάλες εταιρείες επίσης. Στον αντίποδα όμως, υπάρχουν και κάποιοι δημιουργοί που μοιράζουν τα αρχεία τους ελεύθερα στον κυβερνοχώρο. Ποιοι είναι αυτοί; Μα φυσικά όλοι εμείς. Οι απλοί καθημερινοί άνθρωποι. Με μπροστάρη το Flickr στη φωτογραφία και το YouTube στα βίντεο, εκατομμύρια άνθρωποι καθημερινά γίνονται παραγωγοί των προσωπικών τους στιγμών και τις διαθέτουν στο διαδίκτυο χωρίς καμιά απολύτως χρέωση.
Ας πούμε ότι θέλετε μια φωτογραφία από το Sea Diamond ή να μάθετε αν όντως επικράτησε πανικός κατά την εκκένωση. Αντί να τρέχετε στα μέσα ενημέρωσης μπορείτε να ρωτήσετε όσους ήταν παρόντες στο ατύχημα. Πιο συγκεκριμένα να αναζητήσετε τα βίντεο και τις φωτογραφίες τους. Ο κόσμος έχει πλέον ψύχωση με το sharing και το πρώτο πράγμα που θα κάνει μετά από ένα τέτοιο γεγονός δεν είναι να ειδοποιήσει ότι είναι καλά αλλά να δημοσιεύσει το υλικό του. Και το Flickr και το YouTube είναι αυτή τη στιγμή επαναστάσεις σε εξέλιξη. Και άλλη μία περίπτωση μετά τα μπλογκς όπου η δύναμη περνάει από τις εταιρείες στους απλούς ανθρώπους.
Τζάμπα άσεμνο περιεχόμενο και ανταλλαγή εμπειριών
Η καταγραφή των προσωπικών στιγμών και η ελεύθερη διακίνηση αρχείων έχει δώσει και νέα διάσταση στο χώρο της πορνογραφίας. Στα χνάρια του YouTube, ακολουθούν εκατοντάδες ιστότοποι άσεμνου περιεχομένου που δίνουν ελεύθερη πρόσβαση σε ερασιτεχνικό υλικό που καταγράφουν, μοντάρουν και δημοσιεύουν ερασιτέχνες του χώρου παγκοσμίως.
Δηλαδή πάλι ο απλός κοσμάκης. Το Foro Argentino de Amateur λειτουργεί σαν ένα κλασσικό φόρουμ μόνο που οι περισσότερες καταχωρήσεις είναι προσωπικές φωτογραφίες και βίντεο. Ανώνυμα πάντα αλλά αποκαλυπτικά. Το NewbieNudes λειτουργεί και σαν filesharing και σαν φόρουμ γνωριμιών. Οι χρήστες δημοσιοποιούν τις στιγμές τους και προκαλούν τους υπόλοιπους να ανταλλάξουν υλικό και εμπειρίες.
Κούνα κούνα
Περνώντας από την ανταλλαγή ερωτικών εμπειριών στην ανταλλαγή συντρόφων, το ίντερνετ, έδωσε τη δυνατότητα στο swinging να μετατραπεί από τοπικός τρόπος ζωής σε κουλτούρα με παγκόσμιας διάσταση. Με ρίζες από τη σεξουαλική επανάσταση της δεκαετίας του 60, το swinging πάντα οργανωνόταν σε πριβέ κλαμπ. Και τα μέλη προέκυπταν μόνο από μέλη. Στις ιστοσελίδες αυτές όμως οι γνωριμίες και τα ραντεβού είναι υπόθεση μερικών κλικ.
Η πιθανότητα εύρεσης του επιθυμητού πολύ μεγαλύτερη ενώ κάποιοι βγάζουν και χρήματα αναλόγως του πόσο δημοφιλής είναι ο λογαριασμός τους και το υλικό τους. Έτσι δεν έπιασε ο Μάκης τον αξιωματικό θα πει κάποιος. Μπορεί; Αλλά τα πράγματα στο εξωτερικό είναι διαφορετικά και οι ηθικολογίες για το θέμα περιττεύουν.
Η σεξουαλική επανάσταση είναι τόσο σοβαρή όσο και η ψηφιακή επανάσταση. Και αν κρίνει κανείς από τις παραλλαγές του φαινομένου δεν πρόκειται για μία συγκεκριμένα αλλά για πολλές μικρές σεξουαλικές επαναστάσεις του σήμερα που πραγματοποιούνται με τη βοήθεια του ίντερνετ και της ψηφιακής τεχνολογίας. Η ανταλλαγή συζύγων (Wifeswapping) έγινε πολύ γρήγορα ανταλλαγή συντρόφων (Partnerswapping) με τις «γυναίκες να ηγούνται πλέον του κινήματος», όπως υποστηρίζει ο Dr. Ted McIlvenna, πρόεδρος του οργανισμού Institute for Advanced Study of Human Sexuality.
Το Dogging δίνει και παίρνει στη Μεγάλη Βρετανία (πολλαπλοί σύντροφοι-δημόσιοι χώροι) και το HotWife είναι η επιτομή της προσφοράς στο συνάνθρωπο. Ενώ οι περισσότεροι μοιράζονται συντρόφους κάποιοι άλλοι δεν έχουν κανένα πρόβλημα να δανείσουν τη γυναίκα τους χωρίς αντάλλαγμα.
Βookcrossing
Η κουλτούρα του «μεταδίδειν» όμως δεν είναι μόνο βίντεο, φωτογραφίες και «εμπειρίες» τρίτου τύπου. Το Βookcrossing είναι η νέα μόδα για όσους «διαβάζουν». Η πρακτική, δηλαδή, του να αφήνεις ένα βιβλίο σε ένα δημόσιο χώρο για να το βρει κάποιος άλλος, να το διαβάσει, να το αφήσει κάπου άλλου κ.ο.κ. Και εδώ οι παραλλαγές πολλές. Όταν το βιβλίο επιστρέψει στο ίδιο σημείο έχει κλείσει ένας κύκλος -Bookring- και ο κάτοχος του μπορεί να το πάρει πίσω. Αν στη θέση ενός βιβλίου ήταν ένα δώρο τότε πρόκειται για ένα Giftring. Και αν αντί για ένα δώρο ήταν…
Carsharing
Θυμάστε μια εποχή που στο κέντρο απαγορεύονταν τα αυτοκίνητα με μόνο έναν επιβάτη; Αυτό ήταν η κακή εφαρμογή του Carsharing που πλέον έχει αλλάξει όνομα σε Ridesharing. Δεν πρόκειται για τη χρήση ενός αυτοκινήτου από τρεις τέσσερις εργαζόμενους που πάνε όλοι κάθε πρωί στον ίδιο προορισμό αλλά για την κατοχή από κοινού ή την κατοχή μεριδίων σε αυτοκίνητα του δήμου ή ιδιωτικών εταιρειών.
Έτσι εξυπηρετούνται οι σκοποί της μετακίνησης με αυτοκίνητο χωρίς περιβαλλοντικό κόστος. Τα διαθέσιμα αυτοκίνητα για κάθε άτομο είναι περισσότερα, δεν χρειάζεται να ψάχνει κανείς στη γειτονιά για συνεπιβάτη και η εξυπηρέτηση παραμένει πολύ καλύτερη από τα μέσα συγκοινωνίας.
Και τίποτα να βγάλουμε χρήμα;
Και ενώ όλοι εμείς μοιραζόμαστε τα αρχεία μας απλώς για να τα μοιραζόμαστε υπάρχουν και κάποιοι που αναπτύσσουν επαγγελματικά εργαλεία και στήνουν εταιρείες εκατομμυρίων δολαρίων από το μηδέν. Αυτός είναι ο κόσμος του Open Source. Σε αντίθεση με τη Microsoft που δεν αποκαλύπτει τους κώδικες των προγραμμάτων της το λειτουργικό Linux και οι εφαρμογές του αναπτύσσονται από προγραμματιστές σε όλο τον κόσμο. Οι εφαρμογές του Mozilla Firefox, το αντίπαλο δέος του Internet explorer, είναι γραμμένες από χρήστες και διατίθενται δωρεάν στους χρήστες. Πως επιβιώνουν αυτές οι εταιρείες; Αφενός τα προγράμματα τους διατίθενται και στο εμπόριο και αφετέρου δέχονται δωρεές.
Όπως ακριβώς και η Wikipedia. Με περίπου 60 άτομα προσωπικό και σχεδόν 2 εκατομμύρια λήμματα στα αγγλικά έχει ένα τεράστιο διεθνές αναγνωστικό κοινό που αναζητά εγκυκλοπαιδικές γνώσεις αλλά και εξειδικευμένες πληροφορίες. Αλλά η Wiki έχει και κάτι διαφορετικό να προτείνει. Το Firefox το γράφει η Mozilla, το διανέμει δωρεάν και τα έσοδα έρχονται με δωρεές. Στο επιχειρηματικό μοντέλο της Wiki, τα λήμματα τα γράφει η παγκόσμια κοινότητα, τα λήμματα τα διαβάζει η παγκόσμια κοινότητα αλλά τα έσοδα τα εισπράττει η ίδια. Μίλησε κανείς για το κόστος της ιστοσελίδα;
