Της Laurie Penny. Δημοσιογράφος και συνεργάτης στο New Statesman και στο The Independent.
Είμαι κουλουριασμένη στο μπροστινό δωμάτιο του διαμερίσματός μου μαζί με κάποιους σοκαρισμένους φίλους, παρακολουθώντας την πόλη μου να καίγεται. Στο BBC εναλλάσσονται σκηνές πυρπολημένων αυτοκινήτων και οδομαχιών στο Hackney, αλόγων της αστυνομίας να κάνουν σειρά στο Lewisham, από φλεγόμενες κολάσεις που κάποτε ήταν καταστήματα και σπίτια στο Croydon και στο Peckham.
Την προηγούμενη νύχτα, το Enfield, το Walthamstow, το Brixton και το Wood Green λεηλατήθηκαν. Έγιναν εκατοντάδες συλλήψεις και υπήρξαν δεκάδες σοβαροί τραυματισμοί, και θα είναι θαύμα αν δεν σκοτωθεί κανείς σήμερα το βράδυ. Είναι η Τρίτη συνεχόμενη νύχτα ταραχών στο Λονδίνο, και τώρα η αναστάτωση επεκτάθηκε στο Leeds, στο Liverpool, στο Bristol και στο Birmingham.
Οι πολιτικοί και οι αξιωματικοί της αστυνομίας, που μόλις πριν λίγες ώρες, έκαναν με ανέκφραστο πρόσωπο, δηλώσεις για την εγκληματικότητα, τώρα απλώς ικετεύουν τη νεολαία των κέντρων των πόλεων της Βρετανίας να πάνε σπίτι τους. Η Βρετανία είναι μια πυριτιδαποθήκη και την Παρασκευή, κάποιος έριξε ένα σπίρτο. Πως στο διάολο συνέβει αυτό; Και τι θα κάνουμε τώρα;
Προσπαθώντας να κατανοήσει τις ταραχές, ο κάθε ξεχωριστός σχολιαστής άρχισε τελετουργικά να καταδικάζει τη βία, σαν να υπάρχει αμφιβολία ότι ο εμπρησμός, οι ληστείες και οι λεηλασίες είναι άσχημα περιστατικά. Αυτό τουλάχιστον θα πρέπει να είναι προφανές για τον οποιονδήποτε βλέπει τώρα στο BBC το Croydon να καίγεται.
Ο David Lammy, βουλευτής του Tottenham, χαρακτήρισε τις ταραχές «άνευ νοήματος». Ο Nick Clegg κατήγγειλε τις ταραχές ως «άχρηστες ευκαιριακές κλοπές και βιαιότητες». Μιλώντας από τη βίλλα των διακοπών του στην Τοσκάνη, ο πρωθυπουργός David Cameron – ο οποίος αποφάσισε μετά από αρκετή καθυστέρηση να επιστρέψει για να αναλάβει τα ηνία- διακήρυξε απλώς ότι η κοινωνική έκρηξη που συγκλονίζει τις φτωχότερες συνοικίες της χώρας είναι «εντελώς απαράδεκτη».
Η βία στους δρόμους καταδικάστηκε ως «καθαρή εγκληματικότητα» και ως «έργο μιας βίαιης μειονότητας», ως «οπορτουνισμός». Όλα αυτά είναι εξωφρενικά ανεπαρκή. Είναι προφανές ότι πρόκειται για «μεταδοτική» πολιτική αναταραχή. Οργισμένοι νέοι που δεν έχουν τίποτα να κάνουν και έχουν λίγα να χάσουν, στρέφονται κατά των δικών τους κοινοτήτων, και κανείς δεν μπορεί να τους σταματήσει. Και αυτό το ξέρουν.
Η βία σπανίως δεν έχει νόημα. Η πολιτική πίσω από ένα καμένο κτίριο, ένα σπασμένο κατάστημα ή έναν νεαρό που έχει δεχθεί πυρά από την αστυνομία, μπορεί να μην είναι διόλου ξεκάθαρη ούτε γι αυτούς που λεηλατούν τα ράφια ή πυροβολούν, αλλά υπάρχει. Πέραν κάθε αμφιβολίας, υπάρχουν πολύ, πάρα πολύ περισσότερα πίσω από αυτές τις ταραχές από το θάνατο του Mark Duggan, του οποίου ο θανάσιμος τραυματισμός από αστυνομικούς πυροδότησε την αναταραχή που ξέσπασε το Σάββατο, όταν δύο αστυνομικά αυτοκίνητα πυρπολήθηκαν μετά από πέντε ώρες επεισοδίων στο αστυνομικό τμήμα του Tottenham.
Μια ειρηνική διαμαρτυρία για το θάνατο ενός ανθρώπου στα χέρια της αστυνομίας, σε μια κοινότητα της οποίας οι πολίτες έχουν κάθε λόγο μην εμπιστεύονται τις δυνάμεις του νόμου και της τάξης, είναι ένα είδος πολιτικής δήλωσης. Οι επιδρομές σε καταστήματα τεχνολογίας, των οποίων το εμπόρευμα έχει δέκα φορές μεγαλύτερη αξία από τα επιδόματα που πλέον δεν λαμβάνεις, είναι μια άλλη πολιτική δήλωση. Ένα συντονισμένο, «μεταδοτικό» κύμα κοινωνικής αναταραχής στις φτωχότερες συνοικίες της Βρετανίας, κατά το οποίο νέοι άνθρωποι από όλη τη χώρα και από όλη την πρωτεύουσα συγκρούονται με την αστυνομία, είναι μια άλλη πολιτική δήλωση.
Μήνες συζητήσεων και αναλύσεων θα ακολουθήσουν αυτές τις ταραχές. Ήδη, το διαδίκτυο βρύθει από ρατσιστικά, δηλητηριώδη και άγρια σχόλια. Η αλήθεια είναι ότι πολύ λίγοι άνθρωποι γνωρίζουν γιατί συμβαίνει ό,τι συμβαίνει στους δρόμους των βρετανικών πόλεων. Δεν γνωρίζουν, γιατί δεν έριχναν ποτέ το βλέμμα τους σε αυτές τις κοινότητες. Κανείς δεν ξαναείδε το Tottenham, από τη στιγμή που απομακρύνθηκαν οι τηλεοπτικές κάμερες το 1985, μετά από τις ταραχές στο Broadwater Farm.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που θα γράψουν, θα μιλήσουν και θα διαπληκτιστούν με θέρμη για τα γεγονότα αυτών των ημερών δεν έχουν απολύτως καμία ιδέα για το τι σημαίνει να μεγαλώνεις σε μια κοινότητα όπου δεν υπάρχουν καθόλου δουλειές, όπου δεν υπάρχει καθόλου χώρος για να ζήσεις ή να κινηθείς, με την αστυνομία να βρίσκεται στους δρόμους και να σε σταματά καθημερινά για έλεγχο από το σπίτι σου στο σχολείο και αντίστροφα.
Όσοι άνθρωποι γνωρίζουν τι σημαίνει αυτό θα ξυπνούν αυτήν την εβδομάδα με τη βεβαιότητα ότι μετά από δεκαετίες που παρέμειναν στο περιθώριο, στην άγνοια και στο έλεος της αστυνομικής παρενόχλησης, μετά από μήνες που είδαν την οποιαδήποτε ελπίδα τους για ένα καλύτερο μέλλον να κατάσχεται, αυτοί οι άνθρωποι θα δουν ότι επιτέλους βρίσκονται στις ειδήσεις.
Σε ένα ρεπορτάζ του NBC, ένας νεαρός από το Tottenham όταν ρωτήθηκε αν με τις ταραχές επιτυγχάνεται τίποτε απάντησε:
«Ναι, δεν θα μιλούσες με εμένα τώρα εάν δεν κάναμε ταραχές, θα μιλούσες; Πριν από δύο μήνες, κάναμε πορεία προς τα γραφεία της Scotland Yard, ήμασταν περισσότεροι από 2.000, όλοι μαύροι, και ήταν μια ήρεμη και ειρηνική πορεία και ξέρεις τι; Δεν γράφτηκε ούτε μια λέξη στον Τύπο. Χθες βράδυ, με λίγες ταραχές και λίγες λεηλασίες, και κοίτα τι γίνεται τώρα εδώ γύρω σου.» Και το ρεπορτάζ κατέληγε: «Κοίταξα γύρω μου. Δεκάδες τηλεοπτικά συνεργεία και δημοσιογράφοι έπαιρναν συνεντεύξεις με τους νεαρούς παντού».
Υπάρχουν κοινότητες σε ολόκληροι τη χώρα, ομάδες του πληθυσμού, στις οποίες κανένας δεν δίνει σημασία παρά μόνο αν γίνουν επεισόδια ή αν δολοφονηθεί ένα παιδί. Ε, λοιπόν, τώρα τους δίνουν σημασία.
Σήμερα το βράδυ, στο Λονδίνο, η κοινωνική τάξη και ο νόμος καταλύθηκαν εντελώς. Η πόλη έφτασε σε αδιέξοδο. Δεν είναι ασφαλές να βγει κανείς στους δρόμους και εδώ που είμαι, στο Holloway, η βία πλησιάζει. Ενώ γράφω, οι λεηλασίες και οι εμπρηστικές επιθέσεις επεκτάθηκαν σε τουλάχιστον άλλες 50 διαφορετικές περιοχές σε όλη τη Βρετανία, συμπεριλαμβανομένων δεκάδων στο Λονδίνο, και οι διαφορετικές κοινότητες στρέφονται η μία ενάντια στην άλλη, με τον Guardian να αναφέρει ότι αντίπαλες συμμορίες θέτουν γραμμές μάχης.
Έχει γίνει σαφές σε όλους αυτούς τους νέους της Βρετανίας που δεν έχουν κανένα δικαίωμα, που νιώθουν ότι δεν έχουν τίποτε να κερδίσουν από την κοινωνία και τίποτε να χάσουν, ότι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν αυτές τις νύχτες, και η αστυνομία είναι, εντελώς, ανίκανη να τους σταματήσει. Αυτό ακριβώς είναι το βαθύτερο νόημα των ταραχών.
Οι ταραχές έχουν να κάνουν με τη βία, και με την κάθαρση. Δεν έχουν να κάνουν ούτε με την ελλιπή γονεϊκή φροντίδα, ούτε με τις υπηρεσίες για τη νεολαία που περικόπηκαν, ούτε με καμία άλλη από τις επιφανειακές εξηγήσεις που οι αυθεντίες των ΜΜΕ αναμασούν: οι δομικές ανισότητες, όπως επεσήμανε ένας φίλος μου σήμερα, δεν λύνονται με μερικά περισσότερα τραπέζια για μπιλιάρδο. Οι άνθρωποι συμμετέχουν σε ταραχές γιατί αυτό τους κάνει να νιώθουν δυνατοί, έστω και αν αυτό κρατά μόνο για μία νύχτα.
Οι άνθρωποι συμμετέχουν σε ταραχές γιατί έχουν περάσει όλη τους τη ζωή να ακούν ότι δεν είναι καλοί για τίποτε απολύτως, και μέσα από τα επεισόδια, συνειδητοποιούν ότι ενωμένοι μπορούν να κάνουν το ο,τιδήποτε – κυριολεκτικά το ο,τιδήποτε. Άνθρωποι στους οποίους κανένας δεν έδειξε τον παραμικρό σεβασμό ποτέ, συμμετέχουν σε ταραχές γιατί νιώθουν ότι δεν έχουν σχεδόν κανένα λόγο να δείξουν οι ίδιοι σεβασμό στον οποιονδήποτε και στο ο,τιδήποτε. Και αυτό επεκτείνεται σαν πυρκαγιά μια ζεστή καλοκαιρινή νύχτα. Και τώρα, κόσμος έχει χάσει τα σπίτια του και η χώρα διαλύεται.
Κανένας δεν το περίμενε αυτό. Οι λεγόμενοι ηγέτες, στους οποίους χρειάστηκαν τρεις ολόκληρες μέρες για να γυρίσουν από τις διακοπές τους στο εξωτερικό σε μια χώρα που φλέγεται, δεν το περίμεναν αυτό. Εκείνοι που κυβερνούν την Βρετανία δεν είχαν καμία απολύτως ιδέα για το πόσο απελπιστική έχει γίνει η κατάσταση.
Πίστευαν ότι μετά από 30 χρόνια αυξανόμενης ανισότητας, στο μέσον μιας ύφεσης, μπορούσαν να περικόψουν τα τελευταία μικρά πράγματα που έδιναν στον κόσμο ελπίδα, τα επιδόματα, τις δουλειές, τη δυνατότητα για υψηλότερη μόρφωση, τις υποστηρικτικές δομές, χωρίς να κουνηθεί φύλλο. Έκαναν λάθος. Και τώρα, η πόλη μου καίγεται και θα συνεχίσει να καίγεται μέχρι να σταματήσουν οι καταδίκες που κουκουλώνουν την αλήθεια και οι τυφλές υποθέσεις, και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τι ακριβώς προκάλεσε την μεταδοτική κοινωνική έκρηξη στη Βρετανία. Να σας βοηθήσω λίγο: δεν το προκάλεσε το Twitter.
Παραμένω κολλημένη μέσα στο σπίτι, ενώ γίνονται ταραχές μόλις λίγο πιο κάτω στο δρόμο στο Chalk Farm. Το Ealing, το Clapham και το Dalston έχουν μετατραπεί σε σκουπίδια. Δημοσιογράφοι προπηλακίζονται και τρώνε ξύλο στους δρόμους ενώ οι άνδρες των δυνάμεων καταστολής υποχωρούν από όπου έστω εμφανίστηκαν. Αστυνομικά τμήματα πυρπολούνται σε όλη τη χώρα. Σήμερα το πρωί, όταν ο καπνός θα αρχίσει να κατακάθεται, όσοι από εμάς καταφέρουμε να κοιμηθούμε, θα ξυπνήσουμε σε μια χώρα σε χάος. Θα ξυπνήσουμε με το φόβο και το ρατσισμό, με την καταδίκη από δεξιά και αριστερά. Τίποτε από όλα αυτά, όμως, δεν θα αποτρέψει αυτό που έγινε να ξαναγίνει, καθώς ήδη στο περιθώριο των, εδώ, γεγονότων, οι ειδήσεις μιλούν για την προοπτική μιας νέας κρίσης στις αγορές.
Τώρα, είναι η ώρα να κάνουμε τις επιλογές μας. Τώρα είναι η ώρα να αποφασίσουμε αν θα κατρακυλήσουμε στο μίσος, ή αν θα βάλουμε στην άκρη τις προκαταλήψεις και θα εργαστούμε μαζί. Τώρα, είναι η ώρα να αποφασίσουμε σε τι είδους χώρα θέλουμε να ζήσουμε.
Διάβασε επίσης: Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Πληροφορίες και στοιχεία
