CryptoAnarchy (Κρυπτοαναρχισμός): Η Αναρχία στο Διαδίκτυο

Η λέξη αναρχία, κυριολεκτικά σημαίνει την απουσία της κυβέρνησης (άνευ αρχής). Το 1840 ο Pierre-Joseph Proudhon, ένας Γάλλος οικονομολόγος και σοσιαλιστής φιλόσοφος, ήταν ο πρώτος άνθρωπος που αυτοπροσδιορίστηκε ως αναρχικός˙ κάποιος δηλαδή που διατείνεται ότι η πολιτική οργάνωση που βασίζεται στην αρχή (στην εξουσία) πρέπει να αντικατασταθεί από την κοινωνική και οικονομική οργάνωση που θα βρίσκει σύμφωνη τη βάση η οποία ελεύθερα θα αποφασίζει. Ο δε Peter Ludlow, καθηγητής φιλοσοφίας στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, περιγράφει λεπτομερώς τις πολλαπλές πτυχές της αναρχίας του κυβερνοχώρου ή της κρυπτο-αναρχίας.

Στο βιβλίο του με τίτλο CryptoAnarchy, Cyberstates, and Pirate Utopias (MIT Press, 2001) υπάρχει μια συλλογή κειμένων για τα θέματα αυτά και περιλαμβάνει τις αντιδράσεις σε διάφορα σχέδια crypto-αναρχίας. Αναφέρεται με λεπτομέρειες στα ουτοπικά και αναρχικά μανιφέστα, στις συζητήσεις σχετικά με το δίκαιο και τη δικαιοδοσία και σε ένα ευρύ φάσμα καίριων θεμάτων γύρω από το Διαδίκτυο και τον κυβερνοχώρο, ζητήματα όλα που βρίσκονται στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης. Στο βιβλίο του High Noon on the Electronic Frontier που έγραψε το 1996, αναλύει καυτά θέματα όπως είναι τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, η ιδιωτική ζωή, η κοινότητα και η ταυτότητα. Μετά από αυτήν την εισαγωγή, μια ερώτηση μου έρχεται μόνο:

Είναι άραγε το ίδιο το Διαδίκτυο η αναρχία σε όλο της το μεγαλείο; Είναι το Ελεύθερο Λογισμικό η απόλυτη Αναρχία; Αν ο Ανοιχτός Κώδικας, απελευθερωμένος από κάθε είδους πατέντα και επιβολή, δεν είναι η πλήρης έννοια της αναρχίας, τότε τι είναι;

Το Διαδίκτυο είναι ίσως το μεγαλύτερο εργαλείο που αναπτύχθηκε μέσα από τις τελευταίες δύο γενιές. Είναι προφανής η χρησιμότητά του όσον αφορά τόσο την επικοινωνία όσο και την έρευνα. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι είναι ένα υποπροϊόν κάποιου κυβερνητικού έργου (του ARPANET του αμερικάνικου στρατού, στη δεκαετία του 1960s), η ειρωνεία της τύχης είναι ότι μετατράπηκε σε ένα σημαντικό όπλο κατά του κρατισμού και της τυραννίας.

Για παράδειγμα υπήρξε ο μεγαλύτερος μάρτυρας στις «επαναστάσεις» των socials, των κοινωνικών μέσων μαζικής ενημέρωσης στη Μέση Ανατολή και στην Αίγυπτο. Βλέπετε, όταν οι ιδέες μπορούν να ρέουν ανεμπόδιστα, δίνεται η ευκαιρία για πραγματική αλλαγή.

Βέβαια, όπως ήταν αναμενόμενο, τα κράτη έχουν μια αέναη επιθυμία να ρυθμίζουν και να ελέγχουν το Ιντερνέτ, αφού είναι το σύγχρονο μέτωπο της Ελευθερίας και της Ελεύθερης σκέψης. Τα κράτη και οι πολιτείες θέλουν να πολεμήσουν και αυτό το, τελευταίο ίσως, μέτωπο. Ήδη, οι νόμοι διατήρησης των δεδομένων και οι σαφείς οδηγίες που έχουν δοθεί στους παρόχους υπηρεσιών Διαδικτύου τους έχουν επιβάλλει έξτρα κόστος. Και σίγουρα, αυτός που πληρώνει πάντα τον… λογαριασμό δεν είναι άλλος από τον τελικό καταναλωτή˙ εγώ, εσύ, εμείς. Και, μέσα σε όλο αυτό, έχουμε να ανησυχούμε και για την προστασία της ιδιωτικής μας ζωής!

Ο Κρυπτοαναρχισμός (CryptoAnarchy), λοιπόν, περιγράφει ένα σενάριο στο οποίο η κυβερνητική εξουσία υπονομεύεται επειδή οι άνθρωποι μπορούν να επικοινωνούν εξ αποστάσεως, χωρίς η επικοινωνία τους αυτή να ελέγχεται από το κράτος. Αυτό το είδος της ιδιωτικής ζωής είναι ζωτικής σημασίας και θα έπρεπε να προκαλεί ανησυχία το γεγονός ότι πάρα πολλοί άνθρωποι δεν εκτιμούν την σπουδαιότητα του ηλεκτρονικού απορρήτου.

Αντιθέτως, είναι κάτι παραπάνω από πρόθυμοι να δώσουν «στο πιάτο» τα ευαίσθητα δεδομένα τους. Όλο και περισσότερο, η κυβέρνηση επιχειρεί να λογοκρίνει ό,τι αναρτάται στο Διαδίκτυο. Αυτή να χτυπάει παλαμάκια κι εμείς να χορεύουμε.

Προκειμένου να μην τους κάνουμε το χατίρι, η μόνη μας διαφυγή είναι να συνδεόμαστε στο Internet μέσω μιας κρυπτογραφημένης σύνδεσης ή ανώνυμα, μέσω δηλαδή ενός εικονικού ιδιωτικού δικτύου (VPN) ή του κρυπτογραφημένου και ασφαλούς δικτύου TOR. Είναι κάτι που το έχουν συνειδητοποιήσει οι άνθρωποι και συμβαίνει ήδη σε πολλές χώρες του κόσμου. Παίρνουν πλέον στα σοβαρά την ιδιωτική τους ζωή και κάνουν χρήση υπηρεσιών VPN, έτσι ώστε να προστατέψουν την ανωνυμία τους στο Διαδίκτυο. Και είναι γεγονός πως πολύς ντόρος έχει γίνει για τον ρόλο που διαδραματίζει η ανωνυμία και τα ψηφιακά ψευδώνυμα.

Αλήθεια, τα πραγματικά μας ονόματα πού χρειάζονται; Ποιοι είναι αυτοί που μας τα ζητάνε και γιατί; Μήπως το έθνος-κράτος έχει βάσιμους λόγους που απαιτεί να τα χρησιμοποιούμε;

Οι άνθρωποι θέλουν να ξέρουν με ποιους συναλλάσσονται, για ψυχολογικούς / εξελικτικούς λόγους και για να εξασφαλίσουν ότι, σε περίπτωση που χρειαστεί, θα μπορούν να εντοπίσουν το άλλο άτομο ώστε να επιβάλλουν τους όρους της συναλλαγής. Τα αμιγώς ανώνυμα πρόσωπα, ίσως δικαιολογημένα, τα κοιτάζουν με καχυποψία. Και όμως, τα ψευδώνυμα είναι επιτυχή σε πολλές περιπτώσεις.

Για σκεφτείτε το λίγο˙ και εμείς σπανίως μπορούμε να είμαστε σίγουροι για το αν κάποιος που παρουσιάζει τον εαυτό του με κάποιο όνομα είναι όντως το εν λόγω πρόσωπο. Συγγραφείς, καλλιτέχνες, ερμηνευτές και τόσοι άλλοι, συχνά χρησιμοποιούν ψευδώνυμα. Αυτό που έχει σημασία είναι η επιμονή και η αποφυγή της πλαστογράφησης. Και αυτό, είναι κάτι που η κρυπτογράφηση το διασφαλίζει.

Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από τον σύγχρονο κόσμο, το φάντασμα της crypto-αναρχίας. Η τεχνολογία των υπολογιστών είναι στα πρόθυρα του να παρέχει τη δυνατότητα στα άτομα και στις ομάδες να επικοινωνούν και να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους εντελώς ανώνυμα. Δύο άτομα μπορούν να ανταλλάσσουν μηνύματα, να συνάπτουν επιχειρηματικές συμφωνίες και να διαπραγματευθούν ηλεκτρονικές συμβάσεις, χωρίς ποτέ να γνωρίζουν το πραγματικό όνομα ή τη νομική οντότητα, ο ένας του άλλου. 

Οι αλληλεπιδράσεις μέσω των δικτύων θα είναι δύσκολο να εντοπιστούν, μέσω της εκτεταμένης επαναδρομολόγησης των κρυπτογραφημένων πακέτων και των απαραβίαστων κουτιών που εφαρμόζουν πρωτόκολλα κρυπτογράφησης με σχεδόν τέλεια διασφάλιση έναντι οποιασδήποτε αλλοίωσης.

Οι εξελίξεις αυτές θα αλλάξουν εντελώς την φύση των νόμων και των ρυθμίσεων της κυβέρνησης, τη δυνατότητα να φορολογούν και να ελέγχουν τις οικονομικές αλληλεπιδράσεις μας, την ικανότητα να διατηρούνται μυστικές οι πληροφορίες μας. Θα αλλάξει ακόμα και την φύση της εμπιστοσύνης και της φήμης.

Θεωρητικά, η τεχνολογία για μία τέτοια επανάσταση -γιατί σίγουρα μιλάμε για μια κοινωνική και οικονομική επανάσταση- υφίσταται, εδώ και μία δεκαετία. Οι μέθοδοι βασίζονται στο δημόσιο κλειδί κρυπτογράφησης και στα διάφορα πρωτόκολλα λογισμικού που υπάρχουν για την αλληλεπίδραση αλλά και για τον έλεγχο της γνησιότητας και της επαλήθευσης. Μέχρι τώρα, η προσοχή εστιάζεται στα επιστημονικά συνέδρια που λαμβάνουν χώρα στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, συνέδρια τα οποία εννοείται πως παρακολουθούνται στενά από την Υπηρεσία Εθνικής Ασφαλείας. 

Αλλά πρόσφατα, τα δίκτυα υπολογιστών και οι προσωπικοί μας υπολογιστές κατάφεραν να έχουν επαρκή ταχύτητα ώστε να υλοποιηθούν αυτές οι ιδέες που μέχρι πρότινος έμεναν στη θεωρία. Και μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια θα έχουμε υψηλότερες ταχύτητες και θα μπορέσουν έτσι, οι ιδέες, να γίνουν οικονομικά εφικτές. Τα δίκτυα υψηλών ταχυτήτων, τα ISDN, οι έξυπνες κάρτες, οι δορυφόροι, οι αναμεταδότες Ku-band, οι προσωπικοί υπολογιστές multi-MIPS και τα τσιπ κρυπτογράφησης που τώρα βρίσκονται υπό ανάπτυξη θα είναι μερικές μόνο από τις τεχνολογίες ευρείας εφαρμογής.

Το κράτος θα προσπαθήσει φυσικά να επιβραδύνει ή να σταματήσει την εξάπλωση της τεχνολογίας αυτής, επικαλούμενο τις εθνικές ανησυχίες για την ασφάλεια, την χρήση της τεχνολογίας από τους εμπόρους ναρκωτικών και τους φοροφυγάδες. Θα επικαλεστεί ακόμα και τους φόβους του για κοινωνική αποσύνθεση. Αλλά αυτό δεν θα σταματήσει την εξάπλωση της crypto αναρχίας.

Όπως ακριβώς η τεχνολογία της εκτύπωσης μετέβαλλε και μείωσε τη δύναμη των μεσαιωνικών συντεχνιών και τη δομή της κοινωνικής εξουσίας, έτσι και η κρυπτογραφικές μέθοδοι θα μεταβάλλουν ριζικά τη φύση των επιχειρήσεων και της κυβερνητικής παρέμβασης στις οικονομικές συναλλαγές. Σε συνδυασμό με τις αναδυόμενες αγορές πληροφοριών, η crypto αναρχία θα δημιουργήσει μια ρευστή αγορά για όλα τα υλικά που μπορούν να τεθούν σε λέξεις και εικόνες. Και όπως ακριβώς μία φαινομενικά ήσσονος σημασίας εφεύρεση, όπως είναι τα συρματοπλέγματα που κατέστησαν δυνατή την περίφραξη τεράστιων αγροκτημάτων αλλοιώνοντας για πάντα τις έννοιες της γης και των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, εντός της παραμεθόριας Δύσης, έτσι και η φαινομενικά ήσσονος σημασίας ανακάλυψη των μαθηματικών θα έρθει ως η πένσα που θα διαλύσει τα συρματοπλέγματα γύρω από την πνευματική ιδιοκτησία. [crypto-anarchy manifesto]

Η κρυπτοαναρχία (Cryptoanarchy), σε όλες της τις εκφάνσεις, συνδυάζεται άρρηκτα με την ελευθεριακή σκέψη. Έχουμε δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και στην online ασφάλεια.

Το τεκμήριο θα πρέπει να είναι ότι είμαστε αθώοι, εκτός και αν αποδειχθεί η ενοχή μας. Και όχι το αντίστροφο, να παλεύουμε δηλαδή να αποδείξουμε ότι δεν είμαστε… ελέφαντες.

Ηθικόν Δίδαγμα: Η ισχυρή κρυπτογραφία θα μπορούσε να θεωρηθεί ως «δομικό υλικό» για τον κυβερνοχώρο. Είναι αυτή που «χτίζει» τα δοκάρια, τους τοίχους αλλά και τις κλειδαριές του. Δείτε για παράδειγμα μερικές από τις ιδιαιτερότητες του Διαδικτύου. Κάποιες συνέπειές του που είναι αναπόφευκτες και που σίγουρα θα είναι απεχθείς σε πολλούς, με πρώτη και καλύτερη την πολιτεία και τις εταιρείες.

Το τέλος της καλοπέρασης των λίγων εις βάρος των πολλών. Τη συντριβή του κράτους, που από κράτος πρόνοιας -που θα έπρεπε να είναι- έχει μετατραπεί σε κράτος επιτήρησης και δυνάμεων καταστολής. Η ψηφιακή πληροφόρηση και γνώση κηρύσσεται καθημερινά παράνομη, με όλο και καινούριους νόμους να κάνουν την εμφάνισή τους προκειμένου να καταλύσουν την πολυφωνία και την Ελεύθερη και Δωρεάν πρόσβαση στους πόρους. Ορισμένοι μπορεί να αποκαλούν το Διαδίκτυο ακόμα και παράνομο, ανατρεπτικό αλλά και επικίνδυνο. Ας είναι.

Διάβασε επίσης: Τι είναι αναρχία. Αναρχισμός στα χρόνια του διαδικτύου