Για τους περισσότερους από μας, φαίνεται πως όλος ο κόσμος γυρίζει γύρω από το χρήμα. Όχι όμως και για τον Mark Boyle, που αποφάσισε να κάνει ένα ριζοσπαστικό πείραμα και να προσπαθήσει να ζήσει χωρίς μετρητά, πιστωτικές κάρτες και δάνεια.
Ο Βρετανός, απόφοιτος οικονομικών, εμπνεύστηκε από τον Gandhi, που είχε πει πως θα πρέπει να γίνουμε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε στον κόσμο. Μετά από τρία χρόνια εργασίας ως μάνατζερ σε μία εταιρεία οργανικών τροφίμων στο Μπρίστολ, ο Boyle αποφάσισε να αλλάξει εντελώς ρότα στη ζωή του.
«Πριν μερικά χρόνια, καθόμουν με έναν φίλο ένα βράδυ και συζητούσαμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος, προσπαθώντας να βρούμε σε ποιο να αφιερώσουμε τη ζωή μας για να βοηθήσουμε στην επίλυσή του,» δήλωσε ο Boyle.
«Ξαφνικά, συνειδητοποιήσαμε πως η ρίζα του κακού για όλα τα προβλήματα ήταν τα χρήματα, που δημιουργούν ένα είδος αποσύνδεσης μεταξύ του ίδιου μας του εαυτού και των πράξεων μας και έτσι αποφάσισα να δοκιμάσω να ζήσω χωρίς αυτά.»
Ο Mark πούλησε το σπίτι του και άρχισε να προετοιμάζεται για τη νέα του ζωή. Δημοσίευσε μία αγγελία στο Freecycle, ζητώντας μία σκηνή, ένα τροχόσπιτο ή οποιοδήποτε άλλο είδος θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για τη διαμονή του και αμέσως πήρε μία πρώτη ιδέα της ανθρώπινης καλοσύνης.
«Όταν έγραψα ότι θέλω ένα τροχόσπιτο, το έγραψα για πλάκα. Δεν περίμενα ποτέ ότι θα το αποκτήσω τελικά,» αναφέρει ο ίδιος.
«Η γυναίκα που μου το χάρισε είχε ένα παλιό τροχόσπιτο που δεν το χρειαζόταν πια και έτσι μου το έδωσε.»
Τουλάχιστον είχε μία στέγη πάνω από το κεφάλι του. Το τροχόσπιτο μεταφέρθηκε σε μία οργανική φάρμα, στην οποία προσέφερε εθελοντική εργασία τρεις μέρες την εβδομάδα με αντάλλαγμα ένα μικρό χώρο για να μένει και να καλλιεργεί τα δικά του λαχανικά.
Στη συνέχεια, ένας φίλος του τού έφτιαξε μία φθηνή ξυλόσομπα, από μια παλιά μπουκάλα υγραερίου, για να ζεσταίνεται στο τροχόσπιτο και με ελάχιστες ακόμα αγορές, όπως ηλιακά πάνελ και ένα τρέιλερ για το ποδήλατό του, ήταν έτοιμος να ξεκινήσει την περιπέτειά του.
Θα έψηνε το φαγητό του σε μία εστία, φτιαγμένη από δύο παλιές μεγάλες κονσέρβες και θα πλενόταν σε μία ηλιακή ντουζιέρα, αποτελούμενη από μία μαύρη πλαστική σακούλα, κρεμασμένη σε ένα δέντρο, που θα ζεσταινόταν από τον ήλιο.
Ως τουαλέτα θα χρησιμοποιούσε μία τρύπα στο έδαφος, την οποία είχε περιφράξει με μία ξύλινη κατασκευή, ώστε να μην βάλει σε μπελάδες τυχόν διερχόμενους πεζούς.
Έχοντας τις τσέπες του άδειες -δεν κουβαλούσε ούτε καν τα κλειδιά για το τροχόσπιτο, καθώς αποφάσισε ότι θα πρέπει να αρχίσει να εμπιστεύεται τον κόσμο λίγο περισσότερο- ο Mark ήταν έτοιμος να ξεκινήσει. Τα πάντα θα άλλαζαν.
Ακόμα και το πρωινό του την πρώτη μέρα ήταν διαφορετικό, καθώς στις επιλογές του δεν υπήρχε πλέον ο καφές και τα συστατικά για το ρόφημά του περισυλλέγονταν από τους θάμνους γύρω από το τροχόσπιτο.
«Πίνω τσάι από τσουκνίδα και κολληστίδα και κάποιες φορές, όταν βρίσκω, προσθέτω λουΐζα. Είναι εκπληκτικό ρόφημα. Περιέχει σίδηρο, ασβέστιο και αντιοξειδωτικά. Επίσης, πίνω τσάι από πεντάνευρο για την αλλεργία του αναπνευστικού και το βρίσκω παντού.»
Παρόλο που τα πράγματα δεν ήταν πάντα εύκολα και υπήρχαν πολλές προκλήσεις αλλά και θυσίες, 18 μήνες μετά ο Mark εξακολουθεί να ζει με αυτό τον τρόπο, δηλώνοντας μάλιστα πως ποτέ στη ζωή του δεν υπήρξε πιο ευτυχισμένος και πιο υγιής.
«Οι πρώτοι μήνες ήταν δύσκολοι και προσπαθούσα να βρω μια άκρη,» παραδέχεται ο ίδιος. «Εάν σκεφτείτε πόσο αποδιοργανωτικό είναι να αλλάξεις σπίτι ή δουλειά, τότε σκεφτείτε τι συμβαίνει εάν αποφασίσεις να αλλάξεις τα πάντα μονομιάς. Μετά, όμως, από δύο μήνες, τα πράγματα έγιναν πολύ πιο εύκολα και πλέον είχα μπει στην καθημερινότητά μου.»
Το εκπληκτικό ταξίδι του Mark περιγράφεται στο καινούργιο του βιβλίο με τίτλο «The Moneyless Man» («Ο άνθρωπος χωρίς χρήματα»), και εκτός από τις λεπτομέρειες γύρω από τις πρακτικές προκλήσεις που βρήκε στον γεμάτο εμπόδια δρόμο για τον νέο του κόσμο, εξηγεί επίσης τη φιλοσοφία που τον οδηγεί και σύμφωνα με την οποία η κοινωνία είναι πιο δίκαιη, πιο ευτυχισμένη και πιο ασφαλής όταν οι σχέσεις δεν καθοδηγούνται από το χρήμα.
Τα έσοδα από το βιβλίο του θα επενδυθούν για την αγορά γης, με στόχο να δημιουργήσει μία κοινότητα, στην οποία οι άνθρωποι θα μπορούν να πειραματιστούν να συμβιώσουν μεταξύ τους χωρίς χρήματα.
Οι απόψεις για το εγχείρημα του Mark ποικίλλουν. Αν και ένας πολύ μεγάλος αριθμός ατόμων υποστηρίζει την προσπάθειά του αυτή, κάποιοι άσκησαν έντονη κριτική.
«Είναι αστείο. Εάν δεν έχεις μία τεράστια τηλεόραση plasma στις μέρες μας θεωρείσαι ακραίος,» προσθέτει ο ίδιος.
«Ο κόσμος είναι συνήθως είτε πολύ θετικός γι’ αυτό που κάνω, είτε πολύ αρνητικός. Σε ποσοστό αυτό μεταφράζεται περίπου 70/30. Προσπαθώ, όμως, να μην επηρεάζομαι ιδιαίτερα καθώς είναι πολύ νωρίς ακόμα και ζούμε σε έναν κόσμο που εξαρτάται κατά πολύ από το χρήμα.»
Φυσικά, δεν μπορεί και δεν είναι έτοιμος ο οποιοσδήποτε να ζήσει με τον τρόπο που επέλεξε να ζήσει ο Mark. Ο ίδιος, όμως, πιστεύει πως οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν περισσότερο όπως ζει εκείνος και να είναι πιο ευτυχισμένοι.
«Δεν υπάρχει μία λύση για όλους και όλοι μας έχουμε διαφορετικές ανάγκες,» υποστηρίζει ο Mark. «Σε κάθε περίπτωση, όμως, έχει να κάνει με τη μείωση της κατανάλωσης που κάνει ο καθένας και υπάρχουν πολλοί τρόποι που μπορούμε να υιοθετήσουμε για να επωφεληθούμε τόσο εμείς οι ίδιοι όσο και το ίδιο το περιβάλλον, όπως για παράδειγμα η κοινή χρήση των αυτοκινήτων.»
Έχοντας αυτό στο μυαλό του, ο Mark διέθεσε τα χρήματα που πήρε από την πώληση του σπιτιού του στη δημιουργία του μίας ιστοσελίδα που έχει ως σκοπό να βοηθήσει τον κόσμο να επανασυνδεθεί με τις τοπικές του κοινότητες μέσω της απλής ενέργειας του μοιράσματος.
Οι χρήστες που εγγράφονται στην ιστοσελίδα προσφέρουν δωρεάν σε άλλους τις ικανότητές τους, χώρο και εργαλεία. Εάν κάποιος χρειάζεται κάτι, απλά το ζητάει. Είναι ένας ενάρετος κύκλος. Μέχρι στιγμής η ιστοσελίδα έχει 17.882 μέλη σε 131 χώρες που μοιράζονται 315.575 ικανότητες, 62.033 εργαλεία και 287 χώρους.
Μέχρι στιγμής, η περιπέτεια του Mark χωρίς χρήματα του έχει διδάξει πολλά και έχει εμπνεύσει πολύ κόσμο να ακολουθήσουν το παράδειγμά του, αλλά παραμένει σκεπτικός για την επιτυχία του.
«Ξυπνάω κάθε πρωί και προσπαθώ να πείσω τον εαυτό μου ότι αν πετύχει, πέτυχε. Προσπαθώ να ζω τη ζωή όπως έρχεται και να απολαμβάνω την κάθε της στιγμή.»