Κάθε φορά που γνωρίζω έναν μουσικό ή ένα διαφορετικό περιβάλλον δημιουργίας μουσικής, συνειδητοποιώ ότι υπάρχουν αμέτρητοι τρόποι για να συνθέσει κάποιος μουσική. Πολλές φορές τα μουσικά είδη εξαρτιούνται και απο τα εργαλεία που θα χρησιμοποιήσεις και άλλες φορές από τους ήχους που θα επιλέξεις.
Μπορούμε να δούμε μουσικούς που ως καθαροί συντηρητικοί, χρησιμοποιούν το ίδιο σύστημα και τα ίδια εργαλεία τα τελευταία δέκα χρόνια όπως και πολλούς μουσικούς που είτε διαρκώς ψάχνουν, είτε έχουν την ευχέρεια και την γνώση να δημιουργήσουν τα δικά τους εργαλεία που θα τους συντροφευόσουν στην μουσική δημιουργία. Ο κάθε ένας με τον τρόπο του.
Κάποιες φορές όμως υπάρχουν στο διαδύκτιο εργαλεία που πραγματικά είναι πολύ δύσκολο να σκεφτεί κάποιος να τα δημιουργήσει ή να τα χρησιμοποιήσει. Εργαλεία δυσεύρετα, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι είναι και δύσχρηστα ή δύσκολα στην χρήση. Γενικά, κανένα εργαλείο δεν είναι πιο δύσκολο από το ίδιο το πρόγραμμα που παράγει τη μουσική. Έτσι λοιπόν, με λίγο ψάξιμο, βρέθηκε ένα εκπληκτικό εργαλείο που χρησιμοποιεί γεωμετρικά σχέδια που μεταφράζονται σε ρυθμικά μοτίβα, ικανά να δημιουργήσουν ακόμα και τους πιο πολύπλοκους ρυθμούς — και όλα αυτά με μεγάλη ευκολία. Πριν να συνεχίσουμε στον τρόπο όμως, ας δούμε τα βασικά…
Ευκλείδεια γεωμετρία
Η Ευκλείδεια γεωμετρία, ή απλώς γεωμετρία, έχει ως αντικείμενο την μελέτη του χώρου και των σχημάτων που μπορούν να νοηθούν μέσα σε αυτόν. Λόγω της άμεσης πρακτικής της εφαρμογής, η γεωμετρία θεωρείται από τους πρώτους ιστορικά κλάδους των μαθηματικών. Ευκλείδεια ονομάστηκε από τον θεμελιωτή της, τον Ευκλείδη. Ο Ευκλείδης γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου τον τρίτο αιώνα π.Χ και θεωρείται στις μέρες μας ο «Πατέρας της Γεωμετρίας». Μιλώντας στο άρθρο για Ευκλείδεια γεωμετρία, θα έχουμε να κάνουμε με γεωμετρικά σχήματα και την χρήση τους σε διάφορα μουσικά προγράμματα.
Εργαλεία
Ως sequencer χρησιμοποιήσαμε το Ableton Live. Πρόγραμμα που χρησιμοποιεί γεωμετρικά σχήματα και τα μεταφράζει σε MIDI μηνύματα είναι και το Euclidean MIDI Patterns, που μπορείτε να το κατεβάσετε από εδώ. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οποιοδήποτε σύστημα (Mac/PC/Linux) μιας και υπάρχουν εκδόσεις για OSX αλλα και Java, που είναι συμβατή με όλα τα λειτουργικά συστήματα. Εκτός από αυτά τα δυο, θα χρειαστείτε έναν τρόπο να μεταφέρετε τα MIDI δεδομένα από το ένα πρόγραμμα στο άλλο. Για το OSX υπάρχει ενσωματωμένο το IAC Bus που είναι και το πιο κατάλληλο για αυτή την εργασία.
Αυτό που θα χρειαστούμε είναι να δημιουργήσουμε στο Ableton Live τα κανάλια που χρειαζόμαστε. Στην προκειμένη περίπτωση θα δημιουργήσουμε έξι κανάλια, με τα ονόματα Kick, Snare, HiHat, Bass, Melody και Perc.
Διαδικασία
Ως MIDI κανάλι δίνουμε αύξων αριθμό, ξεκινώντας από το ένα μέχρι το έξι. Στην επιλογή MIDI From θα επιλέξουμε (στο OSX) το IAC Driver σε όλα τα κανάλια, έτσι ώστε τις εντολές που θα παράγει το πρόγραμμα να μπορεί να τις λαμβάνει με αυτό τον τρόπο το Ableton Live.
Ως Monitor επιλέγουμε σε αυτά τα κανάλια το IN, για να μπορούν οι ήχοι να ακούγονται από κάθε κανάλι. Όσον αφορά το Ableton Live είμαστε καλυμμένοι, οπότε τώρα πηγαίνουμε στις ρυθμίσεις του Euclidian MIDI Patterns. Με διπλό click μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα νέο γεωμετρικό σχήμα, οπότε θα πρέπει να το κάνουμε έξι φορές για να δημιουργήσουμε και τα ανάλογα σχήματα για τα ανάλογα κανάλια που έχουμε στο Ableton. Αφού τα δημιουργήσουμε θα πρέπει να ορίσουμε σε κάθε ένα το MIDI κανάλι τους με τον ίδιο τρόπο που τα ορίσαμε στο Ableton, από το ένα μέχρι το έξι δηλαδή. Αυτό γίνεται από το MIDI settings που βρίσκεται στο παράθυρο στα δεξιά μας.
Για να επιλέξουμε και να δούμε τις επιλογές κάθε σχήματος κάνουμε click στο κέντρο του και εμφανίζονται οι ρυθμίσεις. Εκτός από το κανάλι, μπορούμε να αλλάξουμε μια σειρά από ρυθμίσεις όπως: Steps, πόσες γωνίες θα έχει το σχήμα, Fills, πόσες γωνίες θα διαχειρίζεται αλλά και το Rotate, που μας δίνει επιλογή σε ποια γωνία να ξεκινήσουμε το ρυθμικό μοτίβο. Επίσης υπάρχουν και τα Pitch, με το οποίο μπορούμε να αλλάξουμε το τονικό ύψος της νότας μας, το Velocity, που μας δίνει την δυνατότητα να αλλάξουμε την ένταση της νότας, αλλά και το Length που αλλάζει την διάρκεια .
Δεν θα πρέπει να ξεχάσουμε δύο βασικά πράγματα. Το να ορίσουμε το MIDI out, που θα είναι το IAC Bus, όπως επίσης και το Tempo μας για να γνωρίζουμε την ταχύτητα της μουσικής. Αφου τελειώσουμε, πατώντας το PLAY θα αρχίσει το πρόγραμμα να στέλνει εντολές MIDI στο Ableton δημιουργώντας ήχο!
Αποτέλεσμα
Διαβάζοντας το κείμενο The Euclidean Algorithm Generates Tradition Musical Rhythms μπορούμε να δούμε πως η ευκλείδεια γεωμετρία και τα γεωμετρικά μοτίβα της έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην μουσική, στην πυρινική φυσική ακόμα και στα καλλιτεχνικά μοτίβα παραδοσιακών αντικειμένων. Πιο ορθό θα ήταν πάντως να πούμε πως αυτά τα μοτίβα αναγνωρίστηκαν μέσω της Ευκλείδειας γεωμετρίας, όχι πως δημιουργήθηκαν μέτα την θεμελίωση της.
Στο απλό πείραμα που έγινε, το Ableton Live μας έδωσε ένα αποτέλεσμα με minimal νοοτροπία. Είχαμε φροντίσει βέβαια να δώσουμε μια πνοή φυσικότητας, χρησιμοποιώντας εκτενέστερα τους επεξεργαστές που βρίσκονται στα MIDI Effects: Random, Velocity και Arpeggiator. Θα παρατηρήσουμε επίσης πως κάποια κανάλια, λόγω του ότι χρησιμοποιήσαμε μονό αριθμό ως γεωμετρικό σχήμα στο πρόγραμμα, δίνουν έναν άλλο και πιο φυσικό τρόπο διαχείρισης του γενικού ήχου, που μεταφράζεται ως λιτός αλλά και ρυθμικά πολύπλοκος — κάτι που θα ήταν πολύ δύσκολο να γίνει χωρίς την βοήθεια του προγράμματος. Με λίγο ακόμα πειραματισμό, θα συναντήσετε ρυθμούς ποντιακούς, αφρικάνικους και κουβανέζικους.
Επίλογος
Αφου έχουμε δει τις εικόνες και έχουμε πάρει μια γεύση του πώς θα μπορούσαμε να κάνουμε κάποια παραπλήσια μουσική, σας δίνω παρακάτω και ένα μέρος από το μουσικό κομμάτι που, αφού ηχογραφήθηκε με την επιλογή Record (το κόκκινο κουμπί στο Toolbar, αφού έχουμε κάνει ARM όλα τα κανάλια) επεξεργάστηκε και δημιουργήθηκε ένα απλό μέρος του συνολικού κομματιού.