Η διάδοση θεωριών συνωμοσίας σε ολλανδικά podcast
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της δημοσιογραφικής πλατφόρμας Pointer, τουλάχιστον 30 ολλανδικά podcast διαδίδουν συστηματικά παραπληροφόρηση και θεωρίες συνωμοσίας.
Ορισμένα από τα θέματα που προβάλλονται σε αυτά περιλαμβάνουν ακραίες και αβάσιμες υποθέσεις, όπως ότι δήθεν διάσημοι άνθρωποι πίνουν αίμα παιδιών ή ότι τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού περιέχουν HIV.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, περίπου το 33% από αυτά τα podcast θεωρούνται αρκετά δημοφιλή και μάλιστα βρίσκονται στις κορυφαίες θέσεις της κατάταξης στην κατηγορία τους. Αυτό είναι αξιοσημείωτο, καθώς τα περιεχόμενα αυτά παραβιάζουν τις πολιτικές των διαδικτυακών πλατφορμών που φιλοξενουν αυτά τα ηχητικά υλικά, όπως το Spotify, το YouTube και η Apple σχετικά με την παραπληροφόρηση, αλλά παραμένουν διαθέσιμα.
Τι είναι θεωρία συνωμοσίας;
Μια θεωρία συνωμοσίας αναφέρεται στην πεποίθηση ότι ένα γεγονός δεν συνέβη τυχαία αλλά είναι αποτέλεσμα κάποιου κρυφού σχεδίου ή συνωμοσιών από ομάδες ανθρώπων, συνήθως με κακόβουλες προθέσεις. Αυτές οι θεωρίες συχνά αμφισβητούν τις επίσημες εξηγήσεις και υποστηρίζουν ότι οι κυβερνήσεις, οι οργανισμοί ή άλλες ισχυρές οντότητες κρύβουν την αλήθεια από το κοινό.
Οι θεωρίες συνωμοσίας μπορεί να αφορούν ποικιλία θεμάτων, όπως πολιτικά γεγονότα, υγειονομικές κρίσεις, ή ακόμα και ιστορικά γεγονότα. Συχνά βασίζονται σε ελλιπή ή παραποιημένα στοιχεία και μπορεί να διαδίδονται μέσω κοινωνικών δικτύων και άλλων μέσων ενημέρωσης.
Η μέθοδος ανάλυσης των podcast
Για την έρευνα, η ομάδα του Pointer χρησιμοποίησε τεχνητή νοημοσύνη (AI) για την ανάλυση 150.000 επεισοδίων podcast που δημοσιεύθηκαν το 2022 και το 2023. Η ανάλυση επικεντρώθηκε στον εντοπισμό συγκεκριμένων όρων και φράσεων που συνδέονται με ιατρική παραπληροφόρηση και θεωρίες συνωμοσίας. Από την έρευνα αυτή εντοπίστηκαν 7.500 αποσπάσματα, τα οποία αναλύθηκαν περαιτέρω από ειδικούς.
Εάν σε ένα επεισόδιο εντοπίζονταν τέτοιες παραπλανητικές πληροφορίες, τότε το podcast ταξινομούνταν ως podcast συνωμοσίας. Παρά την ανάλυση, είναι πιθανό ότι υπάρχουν περισσότερα podcast που διαδίδουν ψευδείς ειδήσεις ή άλλες θεωρίες συνωμοσίας, οι οποίες δεν καλύφθηκαν στην έρευνα.
Η ανταπόκριση των πλατφορμών podcast
Η έρευνα κατέδειξε ότι πολλές από αυτές τις πλατφόρμες εξακολουθούν να φιλοξενούν περιεχόμενο παραπληροφόρησης, παρά τις κατευθυντήριες γραμμές τους. Το YouTube αφαίρεσε βίντεο από τέσσερα κανάλια μετά τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων της έρευνας, ενώ το Apple και το Spotify δεν απάντησαν στο αίτημα του Pointer για σχόλια, σύμφωνα με την NOS. Η έλλειψη ανταπόκρισης από τις πλατφόρμες εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη στάση τους απέναντι στην παραπληροφόρηση.
Επιπτώσεις της παραπληροφόρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Η εξάπλωση της παραπληροφόρησης μέσω podcast έχει σημαντικές επιπτώσεις, καθώς η αυξανόμενη δημοτικότητα των podcast τα καθιστά ένα ισχυρό μέσο επιρροής του κοινού. Οι θεωρίες συνωμοσίας διαδίδονται συχνά γρήγορα και μπορούν να παραπλανήσουν το κοινό σχετικά με σοβαρά ζητήματα, όπως η δημόσια υγεία.
Ειδικά στην περίπτωση της πανδημίας του κορωνοϊού, οι αβάσιμες θεωρίες και οι ψευδείς πληροφορίες είχαν σοβαρές συνέπειες στην εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στα εμβόλια και στα μέτρα προστασίας.
Η αξιοπιστία των πληροφοριών είναι πλέον κρίσιμη για τις πλατφόρμες αυτές, και απαιτούνται πιο αυστηροί έλεγχοι και κριτήρια για την αποτροπή της διασποράς ανακριβών δεδομένων.
Η ανάγκη για κατευθυντήριες γραμμές και έλεγχο του περιεχομένου
Για να αντιμετωπιστεί η παραπληροφόρηση, είναι σημαντικό να θεσπιστούν αυστηρότερες κατευθυντήριες γραμμές από τις πλατφόρμες που φιλοξενούν περιεχόμενο. Επίσης, απαιτείται η εφαρμογή πιο αυστηρών μέτρων ελέγχου και η ανάπτυξη εργαλείων που θα επιτρέπουν την αναγνώριση περιεχομένου παραπληροφόρησης.
Παράλληλα, οι χρήστες θα πρέπει να ενθαρρύνονται να είναι κριτικοί απέναντι σε πληροφορίες που ακούνε ή διαβάζουν και να επιβεβαιώνουν την αξιοπιστία των πηγών τους.
Η σωστή εκπαίδευση και ενημέρωση του κοινού θα βοηθήσει στη δημιουργία μιας υγιούς κοινωνίας πληροφορίας, στην οποία οι πολίτες είναι σε θέση να ξεχωρίζουν την αλήθεια από τις αναληθείς θεωρίες και την παραπληροφόρηση.
