Grigori Rasputin: Ο έκφυλος της τσαρικής Ρωσίας

Grigori Rasputin: Ο έκφυλος της τσαρικής Ρωσίας.

Procrastination is our sworn and hated lover: όλοι, μα όλοι (κυρίως εδώ στην Ελλάδα) έχουμε μια ερωτική σχέση με την αναβλητικότητα. Η παροιμία που λέει «κάνε σήμερα αυτό που έχεις να κάνεις για αύριο» έχει γίνει το σλόγκαν πολλών ανθρώπων ανά τον πλανήτη, κυρίως από τότε που οι συνδέσεις στο Internet απέκτησαν αξιοσέβαστες ταχύτητες. Το διαδίκτυο κατάφερε εντός λίγων ετών να ανεβάσει τα επίπεδα της έμφυτης τεμπελιάς και του “δεν βαριέσαι βρε αδερφέ” που μας δέρνει ενίοτε σαν είδος και σαν κουλτούρα, στα ύψη. Θα έλεγε κανείς πως η πληθώρα πληροφορίας μας προκαλεί μια έντονη διάσπαση προσοχής και δεν μας αφήνει να συγκεντρωθούμε πολλές φορές σε κάτι συγκεκριμένο, ώστε να ολοκληρώσουμε κάποιο στόχο, αλλά μας ωθεί στο να βολοδέρνουμε σε όλο της το ζουμερό κορμί.

Φυσικά και η γραφούσα έχει πέσει στο αμάρτημα της αναβλητικότητας ουκ ολίγες φορές και έχει κάνει άνομο έρωτα με την πληθώρα πληροφορίας. Πολλές φορές αυτός ο άνομος έρωτας είχε σαν αποτέλεσμα να αφήνω στην άκρη περιπτώσεις που είχα στα σκαριά, αλλά και να πιάνω άλλες οι οποίες απλά προέκυψαν.

Ο σημερινός τύπος είναι μια τέτοια περίπτωση. Πολλές φορές είπα θα γράψω για την αφεντιά του και άλλες τόσες μου έκατσαν βίοι άλλων ανδρών, επιφανών και μη. Αλλά δεν πάει, ήρθε η ώρα (τώρα που έχει αρχίσει να ψυχραίνει και ο καιρός, που ρουτινιαζόμαστε, που κάποιοι προσπαθούν έστω, να γίνουν πιο παραγωγικοί) να ποδοπατήσουμε δίχως οίκτο και φορώντας τα καλογυαλισμένα άρβυλα μας την αναβλητικότητα και να γράψουμε για τον μπάρμπα Rasputin.

Τον ξέρεις. Από το τραγούδι των Bonney M, από το animation της Αναστασίας, από το comic του Hellboy, από τους “δεν ψoφάω με τίποτα” τυπάδες στο Team Fortress 2 ή αν είσαι αρκετά αρχαίος, από κάποια ταινία του περασμένου αιώνα. Όπως και να ‘χει η pop κουλτούρα είναι γεμάτη με αναφορές στο πρόσωπό του και σίγουρα από κάπου έχεις ακούσει για αυτόν και για τις παρασπονδίες του.

Πραγματικά δεν ξέρεις από που να πρωτοπιαστείς με την περίπτωση του. Από τα ψευδοθαύματα; Από τον αξεπέραστο τυχοδιωκτισμό του; Από το ότι κατάφερε να έχει το τσαρικό ζεύγος σήκω-σήκω, κάτσε-κάτσε; Από το μνημειώδες φινάλε του βίου του; Το πέρασμα του στο χωροχρονικό μας συνεχές, όπως μάλλον έχεις στα υπόψιν σου, προκάλεσε ιστορικά αναπουπουλιάσματα και του άφησε μια διόλου ευκαταφρόνητη και χαριτωμένα τσαλακωμένη υστεροφημία.

Στο σημερινό άρθρο λοιπόν θα πιάσουμε τον βίο του μπάρμπα Grigori Rasputin (ελληνικά: Γκριγκόρι Ρασπούτιν) και θα τον ξεζουμίσουμε όσο εκτενέστερα και ηδονικότερα μπορούμε.

Ο Grigori Yefimovich Rasputin (όπως ήταν ολόκληρο το πραγματικό του όνομα) γεννήθηκε στις 22 Ιανουαρίου του 1869 (και 10 Ιανουαρίου 1869 κατά τους παλαιοημερολογίτες), σε ένα χωριό ονόματι Ποκρόφσκογε της επαρχίας Τομπόλσκ κάπου στη Σιβηρία.

Ο μικρός Grigori, από όσο γνωρίζουμε είχε δύο μεγαλύτερα αδέρφια, την Maria και τον Dmitri, τα οποία έχασε σε μικρή ηλικία. Η Maria, η οποία ήταν επιληπτική, πνίγηκε στο ποτάμι του χωριού (μη με ρωτάτε “πώς“, η πηγή δεν αναφέρει) και ο Dmitri, αφού έπεσε στο ίδιο ποτάμι, πήγε από πνευμονία κάτι μήνες μετά το περιστατικό. Ωραίο πράγμα τα θανατικά συγγενών όταν είσαι πιτσιρδέλι… Κατά τ’ άλλα δεν είναι γνωστά ή εξακριβωμένα παραπάνω πράγματα για την παιδική του ηλικία.

Μετά από μια σκιερή περίοδο λοιπόν, ξαναπέφτουμε πάνω του όταν αυτός πατάει τα 18 και πηγαίνει σε ένα μοναστήρι στο Verkhoturye, όπου μένει για ένα τρίμηνο — μάλλον για να εξιλεωθεί για κάποια μπαγαποντιά ψειριστικής φύσεως. Εξαιτίας της όλης εμπειρίας του εκεί (ξέρεις τώρα: θρησκευτική κατάνυξη, ενοχικός αυνανισμός και τα ρέστα) την είδε μυστικιστής και πνευματικός αναζητητής. Μη ξεχάσω να σου αναφέρω πως την περίοδο που διέμενε στο μοναστήρι είδε σε όραμα την Παναγία. Δέσαμε.

Εν συνεχεία λέγεται πως τα έμπλεξε με ένα αιρετικό χριστιανικό τάγμα, τους Khlysts. Δαύτοι ήταν από εκείνα τα συμπαθέστατα τυπάκια που κατέφευγαν σε αυτοβασανισμό και σε χαριτωμένες εκστατικές τελετές που συνήθως κατέληγαν σε όργιο. Τα ιστορικά κιτάπια, μας λένε πως δεν είναι σίγουρη η συμμετοχή του στο εν λόγω τάγμα — ο Τσάρος όταν βγήκε βρώμα για το εν λόγω γεγονός έκανε τα αδύνατα δυνατά για να την καθαρίσει, ενώ η κόρη του Raspy, η Maria αναφέρει στη βιογραφία που έγραψε για τον πατέρα της ότι μεν ενδιαφέρθηκε για το τάγμα, αλλά το απέρριψε πάραυτα. Προσωπικά θεωρώ την συμμετοχή του σε μια τέτοια κατάσταση λίαν πιθανή και ένα άψογο starter για την μετέπειτα “καριέρα” του.

Τέλος πάντων, μάλλον πιο έγκυρες πηγές αναφέρουν πως μετά εκείνο το έξοχο τρίμηνο στο μοναστήρι, πήγε να “σπουδάσει” δίπλα σε έναν ασκητή και κατά τον κόσμο “άγιο άνθρωπο” τον Makariy — ο οποίος όπως λέγεται είχε πολύ μεγάλη επιρροή στα πιστεύω του Gregori. Μετά από εκείνη την περίοδο μαθητείας του, όταν ήταν 20 χρονών γιαβρί ακόμη, παντρεύτηκε την Praskovia Fyodorovna Dubrovina με την οποία απέκτησε 3 παιδιά: τον Dmitri την Varvara και τη Maria — κάνε τα connections σου όσον αφορά τα ονόματα και κέρδισε μία σακούλα μύδια. Φυσικά υπάρχει αναφορά πως είχε αμολήσει τουλάχιστον ένα ‘ξώγαμο εκείνο τον καιρό, αλλά Rasputin είναι αυτός, τι να τον κάνεις.

Από το 1901 όμως αρχίζουν τα ωραία. Κατά αρχάς παρατάει την Praskovla και τα τέκνα του στο χωριό και κάνει ένα διετές ταξίδι σε Ελλάδα και Ιεροσόλυμα ως τυχοδιώκτης προσκυνητής. Το 1903 καταλήγει στην Αγία Πετρούπολη.

Εκεί, σιγά-σιγά αρχίζει να γίνεται γνωστή μούρη εξαιτίας των θεραπευτικών και προφητικών του δυνάμεων. Ένα χρόνο αργότερα βγήκε στη φόρα πως ο μικρός μοναχογιός του Τσάρου, ο Alexei, ήταν αιμοφιλικός. Σκάνδαλο! Ο διάδοχος του τσαρικού θρόνου ήταν με το ένα πόδι στον τάφο και ο κόσμος το έκανε τούμπανο! Και φυσικά η τσαρική οικογένεια έπρεπε να κάνει ότι ήταν δυνατόν για να διασώσει τη φήμη αλλά και τη ζωή του διαδόχου της. Έτσι η Τσαρίνα μέσω της φίλης της Anna Vyrubova, ήρθε σε επαφή με τον θαυματουργό μας τυχοδιώκτη.

Το 1908 ο διαβολομοναχός μας μπήκε με τα μπούνια στο τσαρικό ανάκτορο, ως θεραπευτής του μικρού Alexei, τον οποίο λέγεται πως ανακούφιζε από τον πόνο του μέσω της “θαυματουργής” του προσευχής. Υπάρχουν σκεπτικιστές που πάνω σε αυτό αναφέρουν πως μάλλον χρησιμοποιούσε τεχνικές ύπνωσης για να χαλαρώνει τον πιτσιρικά και να τον απαλλάσσει (πάντα προσωρινά) από τον πόνο του.

Φυσικά και μόνο αυτό ήταν αρκετό για να πείσει την τσαρική φαμίλια πως αυτός ο άνθρωπος ήταν “άγιος” και “φίλος” τους. Δεν συμφωνούσαν όλοι μαζί τους βέβαια. Πολλοί ευγενείς έβλεπαν με στραβό μάτι την ανέλιξη αυτού του χωρικού σε έμπιστο της οικογένειας του Τσάρου και κατ’ επέκτασιν σε έναν από τους ισχυρότερους άνδρες της Ρωσίας.

Βέβαια, τον Raspy λίγο τον ένοιαζε η αντιπάθεια του πόπολου, μια που αυτός έκανε την ζωάρα του. Είχε την αμέριστη εύνοια της τσαρικής οικογένειας, ζούσε βίο ακόλαστο με πολύ έκφυλο σεξ και αλκοόλ, τα άρπαζε από τους διάφορους θαυμαστές του για να τους κάνει “πνευματικές χάρες” και αν κάποιος του έμπαινε στο μάτι (και μάλιστα αν ήταν κληρικός), έβαζε τον Τσάρο να τον στείλει κάπου στις εσχατιές της Αυτοκρατορίας έτσι για το γούστο.

Να σου αναφέρω επίσης πως δικαιολογούσε ευφάνταστα τον ακόλαστο βίο του, λέγοντας πως επιδιδόταν σε αμαρτωλές πράξεις για να φτάσει στη “θέωση”, μέσω της συγχώρεσης που θα λάμβανε από τον Κύριο και πως το να αμαρτάνει ήταν μια πράξη ταπείνωσης. Βέβαια αν δεν ήσουν χαλβαδιασμένος θαυμαστής του, έβλεπες πως όλα αυτά ήταν παπάρες και πως εν ουσία το μόνο που ενδιέφερε το πως θα την βγάλει λάδι, συχνά εις βάρος των ανθρώπων τριγύρω του.

Στην Τσαρίνα δε, είχε την απόλυτη επιρροή. Φημολογείται βεβαίως-βεβαίως ότι την γέμιζε με το κρέα του (κατά πάσα πιθανότητα όχι αυτό), πράγμα μάλλον σιγουράκι σκεφτόμενοι το “δεν έχω ιερό και όσιο” του χαρακτήρα του, καθώς και την έντονη σεξουαλική έλξη που ασκούσε στο γυναικείο (και όχι μόνο) φύλο. Επίσης, ήταν αυτός που έπεισε τον Τσάρο, μέσω της επιρροής που ασκούσε στη Τσαρίνα, να υπογράψει συνθήκη ειρήνης με την Γερμανία, με την οποία εξαιτίας του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου βρίσκονταν στα μαχαίρια — αυτό το τελευταίο έκανε πολλούς εχθρούς του να τον θεωρήσουν πράκτορα των Γερμανών.

Όπως και να ‘χει ο Rasputin άρχισε να θεωρείται από λαό και αριστοκρατία επικίνδυνος για την μοναρχία, ενώ πολλοί δημοσιογράφοι της εποχής χρησιμοποιούσαν τη δύναμη που ασκούσε πάνω στην τσαρική φαμίλια, ως μέσο για να κλονίσουν το κύρος και την αξιοπιστία αυτής. Έτσι κάτι έπρεπε να γίνει για να βγει από την μέση ο λιγδιάρης.

Η πρώτη απόπειρα εναντίον του έγινε στις 28 Ιουνίου του 1914 από μια πρώην πόρνη, την Khionlya Guseva, πρώην ερωμένη του Rasputin και νυν προστατευόμενη ενός ιερέα και πολέμιου του, του Sergei Trufanov.

Η Khionlya λοιπόν τον πέτυχε να περπατάει στον δρόμο (ήταν να πάει να δει την οικογένεια του στο χωριό μετέπειτα) και του έμπηξε ένα μαχαίρι στην κοιλιά. Ο δικός μας άρχισε να μαζεύει τα έντερα του από το οδόστρωμα και η επίδοξη φόνισσα του, πιστεύοντας πως το χτύπημα της ήταν θανάσιμο άρχισε να πανηγυρίζει πως “σκότωσε τον Αντίχριστο“. Έλα όμως που τον περίλαβαν οι γιατροί του Τσάρου, και μετά από ένα εκτενές χειρουργείο τον έφεραν στα ίσα του — εδώ επιβεβαιώνεται το ρητό “κακό σκυλί ψόφο δεν έχει” μιας και ο Rapsy την γλίτωσε, αν και για την επόμενη διετία συχνά απολάμβανε έντονη σωματική κούραση και πόνους, τους οποίους καταλάγιαζε μπουκώνοντας γενναιόδωρες ποσότητες οπίου.

Η επόμενη – και πετυχημένη- απόπειρα, για να βγει από το σκηνικό δαύτος ο ενοχλητικός μπάρμπας, ήταν πιο οργανωμένη: τα τρία παλικάρια που έβαλαν μπρος αυτή την απόπειρα ήταν ο πρίγκιπας Felix Yusupov, γόνος της δεύτερης ισχυρότερης οικογένειας της Ρωσίας και γνωστός εκφυλάκιας του παλατιού, ο αρχιδούκας Dmitri Pavlovich, ο οποίος είχε υπάρξει αρραβωνιασμένος με τη μεγαλύτερη κόρη του Τσάρου, την Όλγα, και ο πολιτικός Vladimir Purishkevich. Οι δύο τελευταίοι κυρίως τα είχαν μαζεμένα στον Rasputin. Ο Dmitri, εξαιτίας του γεγονότος πως αυτός έβαλε λόγια στην Τσαρίνα για να διαλυθεί ο αρραβώνας του με την Όλγα και ο Vladimir γιατί τον θεωρούσε πολιτική απειλή. Έτσι, με την βοήθεια άλλων τριών ατόμων (δύο στρατιωτικών και ενός γιατρού) έγινε το φονικό.

Ήταν 30 Δεκεμβρίου του 1916. Ο Felix πήρε τον Rasputin από το χεράκι και τον οδήγησε στο παλάτι του, με πρόφαση ότι θα γνωρίσει (και θα πηδήσει, προφανώς) την γυναίκα του την Ειρήνη. Η Ειρήνη φυσικά δεν ήταν εκεί, αλλά στην Κριμαία, γιατί μπορεί αρχικά να συμφώνησε με το όλο σχέδιο, αλλά μετά κότεψε και δεν ήθελε να έχει καμία απολύτως ανάμιξη με αυτό. Ο Felix λοιπόν οδήγησε τον έκφυλο μοναχό μας στο ειδικά διαμορφωμένο υπόγειο του παλατιού του, το οποίο αποτελούταν από μία πολυτελή σαλονοτραπεζαρία. Εκεί υποτίθεται πως θα ερχόταν και η Ειρήνη που και καλά περιποιούνταν στον πάνω όροφο κάποιους καλεσμένους που δεν είχαν φύγει ακόμα. Κατά την υποτιθέμενη αναμονή, ο Felix κέρασε στον Rasputin κρασί και γλυκίσματα τα οποία ήταν ποτισμένα με κυανιούχο κάλιο.

Αρχικά ο δικός μας δεν δέχτηκε το κέρασμα. Ο Felix πανικοβλήθηκε και ανέβηκε πάνω για να ενημερώσει τους υπόλοιπους συνωμότες. Κατεβαίνοντας όμως ξανά, βρήκε τον Rasputin να χλαπακιάζει τα φαρμακωμένα καλούδια που του πρόσφερε. Το κακό είναι πως το δηλητήριο ΔΕΝ ΤΟΝ ΕΠΙΑΝΕ. Ένα δίωρο τον περίμενε ο Felix να καταρρεύσει, αλλά αυτός δεν του έκανε την χάρη. Έτσι ξανανέβηκε πάνω και πήρε από τον Pavlovich ένα όπλο. Κατέβηκε λοιπόν με το όπλο πίσω από την πλάτη, είπε στον Rasputin να κοιτάξει τον σταυρό που βρισκόταν σε κάποιο τοίχο του δωματίου και να προσευχηθεί. Μετά τον πυροβόλησε. Οι συνωμότες, αφού θεώρησαν πως ο Rasputin ήταν νεκρός, ανέβηκαν επάνω για να γιορτάσουν την νίκη τους και να περιμένουν την κατάλληλη ώρα για να ξεφορτωθούν το πτώμα του θύματος.

Μετά από μερικές ώρες ο Felix κατέβηκε για να ελέγξει το πτώμα, το οποίο ήταν ακόμα ζεστό. Μετέπειτα τον ταρακούνησε λίγο, εκείνος δεν αντέδρασε και ο Felix είπε να τον αφήσει στην ησυχία του. Με το που πήγε να φύγει ο Rasputin άνοιξε τα μάτια του και όρμηξε πάνω στον φονιά του. Ο Felix ξέφυγε, και ανέβηκε επάνω φωνάζοντας πως ο Rasputin είναι ακόμα ζωντανός. Το αγαπητό μας απέθαντο τον πήρε στο κατόπι, απειλώντας πως θα τα πει όλα στη Τσαρίνα. Ο Purishkevich έριξε μερικές με το όπλο του και πέτυχε τον Rasputin στη πλάτη. Εκείνος ξαναέπεσε κάτω.

• “OΚ guys! Πάμε να τον ξεφορτωθούμε πριν ξαναζωντανέψει!“

Τον έδεσαν χειροπόδαρα, τον τσουβάλιασαν και πήγαν να τον πετάξουν στον Neva. Ξέχασαν όμως να του βάλουν βαρίδια ώστε να βυθιστεί. Το πτώμα βρέθηκε από τις αρχές 2 μέρες μετά, αφού είχε πέσει σύρμα από τις κόρες του Rasputin ότι ο πατέρας τους είχε εξαφανιστεί . Επίσης, ένας χωροφύλακας είδε τους συνωμότες, και αυτοί του είπαν να κρατήσει το στόμα του κλειστό αν αγαπάει την Μητέρα Ρωσία, πράμα που δεν έκανε. Κατά τη νεκροψία οι γιατροί βρήκαν πως ο μπάρμπας δεν πήγε ούτε από το δηλητήριο (που όπως λέγεται δεν βρέθηκε καν στο αίμα του), ούτε από τους πυροβολισμούς, ούτε από κάτι χτυπήματα στο κεφάλι όταν τον έσυρε ο Felix, ούτε από πνιγμό. Από κρυοπάγημα τον χάσαμε τον απέθαντο.

Μετά από τον θάνατό του η ιστορία συνεχίζει να μην είναι ωραία: οι δύο από τους συνωμότες, ο Dmtri και ο Felix, δεν οδηγήθηκαν σε δίκη λόγω της συγγένειάς τους με την τσαρική οικογένεια. Αντ’ αυτού εξορίστηκαν. Τρεις μήνες αργότερα ο τσάρος παραιτήθηκε και μετά από ένα χρόνο, η τσαρική οικογένεια δολοφονήθηκε από τους Μπολσεβίκους. Τα έχουμε ξαναπεί νομίζω, οι ιστορίες με βασιλικές φαμίλιες -συνήθως- δεν έχουν ωραίο τέλος.

Φυσικά και μετά τον θάνατο του, ο Rasputin εξακολουθούσε να είναι σημείον αμφιλεγόμενο: άγιος ή ρέμπελος;

Σίγουρα έχει να κάνει με το από ποια σκοπιά θα το δεις το θέμα, αλλά κατά πάσα πιθανότητα πιστεύω πως η αλήθεια κλίνει προς το “ρέμπελος”.

Όπως και να ‘χει, η ιστορία του όπως προανέφερα έχει επηρεάσει κατά πολύ την pop κουλτούρα, ενώ επί του γενικότερου, με δυσκολία περνάει απαρατήρητη από τους περισσότερους ανθρώπους. Κλείνοντας, είναι από εκείνες τις ιστορίες που δείχνουν πως ο ανήθικος ωφελιμισμός και το παρτάλιασμα πληρώνονται αρκετά ακριβά.

Τι να το κάνεις όμως, οι άνθρωποι δεν μαθαίνουν από τα λάθη των άλλων, αλλά πρέπει να μαλακιστούν οι ίδιοι για να βάλουν μυαλό.

Αυτά για τον μπάρμπα Rasputin, τα λέμε από βδομάδα, όπου πάλι θα καταπιαστούμε με κάποιο ξεχωριστό άνθρωπο που χρήζει άξιος αναφοράς.

Oh, oh, Rasputin

Όπως λέει και το τραγούδι, ο Grigori Rasputin ήταν «η μεγαλύτερη σεξομηχανή της Ρωσίας»! Και μπορεί οι ερωτικές περιπέτειες του ανά την αυτοκρατορία να μην διακρίνονταν από την αλεγκρία του ντίσκο άσματος, αλλά ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει τις αναρίθμητες επιτυχίες του. Κυρίες της Aυλής, θεατρίνες, σύζυγοι στρατηγών (και λοχαγών…), υπηρέτριες, πόρνες… Ο καλός ο μύλος άλεθε ό,τι έβρισκε.

Ο Rasputin έμοιαζε να έχει μάτια και πλοκάμια παντού, εκμεταλλευόμενος τη θέση του στο πλευρό της τσαρίνας Αλεξάνδρας. Μήπως δεν ήταν άραγε αυτός που με τις δυνάμεις του τις μαγικές έσωζε το διάδοχο Alexei από τις απανωτές κρίσεις αιμοφιλίας; Μήπως δεν προφήτευε σημεία και τέρατα, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων μάλιστα πέφτοντας μέσα; Ακόμη και οι εχθροί του αναγκάζονταν να παραδεχθούν ότι αυτός ο αμόρφωτος χωρικός από τα βάθη της Σιβηρίας διέθετε ικανότητες που άγγιζαν τα όρια του εξωπραγματικού.

Εξού και σχεδίασαν πολύ προσεκτικά τη δολοφονία του, στις 16 Δεκεμβρίου 1916. Πρώτα, τον τάισαν γλυκά εμποτισμένα με μεγάλη δόση αρσενικού κι όταν το δηλητήριο αποδείχθηκε παιχνιδάκι για το 47χρονο τότε Rasputin, τον πυροβόλησαν τέσσερις φορές! Κι αφού ούτε οι σφαίρες έκαναν τη δουλειά τους, τον έριξαν στα παγωμένα ύδατα του ποταμού. Εντέλει, κατά τις πρώτες πρωινές ώρες, άφησε εκεί την τελευταία του πνοή!

Τι απέμεινε από τον πανίσχυρο μοναχό; Ένας ωκεανός ολόκληρος από φημολογίες και δοξασίες συν ένα τμήμα της ανατομίας του, που εκτίθεται στο Μουσείο του Σεξ στην Αγία Πετρούπολη και φανερώνει, αν όχι μαγικές ικανότητες, ασυνήθιστη ρώμη. Σημειώνω ότι έφθανε τους 30 πόντους και αφήνω τα υπόλοιπα στην οργιαστική φαντασία σας!