Με θαυμασμό παρακολουθώ τις αντιδράσεις στα blogs και άλλες ιστοσελίδες για το νέο επεισόδιο στο σίριαλ «ψηφιακά δικαιώματα, άρση απορρήτου στο Internet», και λοιπά θεσμικά, μετά απο την πρόσφατη γνωμοδότηση Σανιδά. Λέω με θαυμασμό, επειδή απορώ πως, σε αυτό το Μέσο που μας δίνει τόσες ελπίδες να χτίσουμε μια πιο υγιή σχέση πολιτών και κοινωνίας, καταφέρνουμε να αναπαράγουμε τις μόνιμες παθογένειες της Ελλάδας, μιζέρια και εσωστρέφεια.
Εγώ βλέπω τη γνωμοδότηση Σανιδά σαν ένα ακόμα επεισόδιο στο σήριαλ «συζητάμε για να συζητάμε». Κάποτε ήταν οι δηλώσεις κάποιου υπουργού. Αργότερα ήρθαν «δημοσιογραφικές πηγές και διαροές» από το υπουργείο Δικαιοσύνης για «επερχόμενη ρύθμιση». Μετά είχαμε τις «αμφιλεγόμενες δηλώσεις κάποιων θεσμικών παραγόντων». Και όλα αυτά για το τίποτα.
Γιατί τίποτα; Γιατί όσοι κάνουν τέτοιες σκέψεις ή δηλώσεις, οι οποίες ξεσηκώνουν τις αντιδράσεις της μπλογκόσφαιρας, δεν έχουν ιδέα για ποιό πράγμα μιλάνε. Νομίζουν ότι έχουν να κάνουν με την τηλεόραση ή τις εφημερίδες. Πιστεύουν ότι έχουν να κάνουν με ένα μέσο που ελέγχεται εύκολα, συνεπώς κάθε λίγο «απειλούν» να το ελέγξουν.
Ας ρίξουν όμως μια ματιά στο Ιράν. Το καθεστώς εκεί δεν είναι από αυτά που έχουν ανάγκη να προτείνουν νομοθετικές ρυθμίσεις προκειμένου να ελέγξουν το Διαδίκτυο, ή όποιο άλλο Μέσο. Το καθεστώς εκεί απλώς εφαρμόζει τον έλεγχο, χωρίς να νομοθετεί. Ποιό είναι το αποτέλεσμα που είχε η προσπάθεια ελέγχου στα πρόσφατα γεγονότα με την εξέγερση μετά τις εκλογές;
Η κυβέρνηση Αχμαντινετζάντ έκανε το παν για να διακόψει τη ροή της πληροφόρησης μέσα από τη χώρα προς τα έξω, αλλά και το αντίθετο, χρησιμοποιώντας μάλιστα πολύ εξελιγμένες τεχνικές. Στάθηκε αδύνατο να έχουν το οποιοδήποτε σοβαρό αποτέλεσμα. Κάθε δευτερόλεπτο ανέβαιναν πληροφορίες από τους πολίτες στο Twitter, στο YouTube, στο Flickr, στα blogs και αλλού.
Λίγες εβδομάδες νωρίτερα το Πεκίνο είχε καταλάβει ότι δεν θα κατάφερνε να φιλτράρει τα μηνύματα που φεύγουν προς το Twitter με αφορμή την 20η επέτειο της εξέγερσης στην πλατεία Τιεν αν Μεν. Το αποτέλεσμα ήταν να το κόψουν τελείως, κάτι που ξεσήκωσε διεθνή κατακραυγή.
Αν αυτές οι κυβερνήσεις με τόση ισχύ και εξουσία στα χέρια τους δεν καταφέρνουν να ελέγξουν το περιεχόμενο του Social Web, που τρέχει σε πραγματικό χρόνο, που η πληροφόρηση μετά από λίγες μέρες ή και ώρες μπορεί να θεωρείται απαρχαιωμένη, πως θα το καταφέρει η όποια γνωμοδότηση ενός δικαστικού – γενικότερα ενός συστήματος που δεν μπορεί καν να παρακολουθήσει τις ταχύτητες και τη φυσιογνωμία αυτού του Μέσου?
Δεν μου κάνουν εντύπωση γνωμοδοτήσεις σαν αυτή του Σανιδά. Η άγνοια τα έχει αυτά. Με εντυπωσιάζει το πως όλοι εμείς, σαν μπλογκόσφαιρα, «τσιμπάμε» κάθε φορά που ένας Σανιδάς κάνει το κομμάτι του πιστεύοντας ότι μπορεί να ασκήσει εξουσία σε αυτό το Μέσο, και καταφεύγουμε σε νομικές αναλύσεις και ερμηνείες ανθυπο-νόμων. Με εντυπωσιάζει που βρίσκουμε ευκαιρία να ξεσπαθώσουμε έναντια στην όποια καταπιεστική δύναμη πάει να μας περιορίσει, και με αυτό τον τρόπο χάνουμε καθημερινά ευκαιρίες να συζητήσουμε για τα μεγάλα, τα σημαντικά θέματα που έχουμε μπροστά μας.
Τις μεγάλες ευκαιρίες των Social Media και του εκδημοκρατισμού της πληροφόρησης. Της δυνατότητας να έχουμε περισσότερη διαφάνεια και καλύτερη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά. Τις δυνατότητες να αναπτύξουμε νέες επιχειρηματικότητες, περισσότερες θέσεις εργασίας και ανάπτυξη.
Να έχουν δίκιο άραγε όσοι λένε ότι δεν σωζόμαστε με τίποτα;
Παρακάτω θα προβώ σε μία πρωτοτυπία παραθέτοντας και ένα αντίλογο πάνω σε τούτες τις σκέψεις.
Η αντίδραση της μπλογκόσφαιρας και του social web είναι υγιής και ικανοποιητική. Κατ’ αρχήν δείχνει καλά αντανακλαστικά, καθώς οι online κοινότητες δεν περιορίζονται να ασκούν την συμμετοχικότητα τους στα κοινά κάθε 4 χρόνια, αλλά συμμετέχουν με πάθος κάθε στιγμή του 24ώρου όταν έχουν έμπνευση.
Αντανακλαστικά λοιπόν αλλά και preemption, δηλαδή προ-αντίδραση προκειμένου να υποβληθεί ή να κομπλάρει ο αντίπαλος, πριν υποτιμήσει την στάση των κοινοτήτων ή της κοινωνίας και βγάλει εσπευσμένα εκτρώματα όπως ο πρόσφατος νόμος για τις κουκούλες και τα ρέστα, τα οποία μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε ταλαιπωρούμενοι σε αστυνομικά τμήματα ή σε αυτόφωρα…
Επιπλέον αυτές οι κατά την άποψη σου υπερ-αντιδράσεις, είναι πρώτης τάξεως προπόνηση συλλογικού συντονισμού και συλλογικής δράσης, τα οποία σε συνδυασμό με την αμεσότητα που προανέφερα, δημιουργούν ένα εξαιρετικό μείγμα, πολλά υποσχόμενο για τους κοινωνικούς αγώνες που αναμφισβήτητα έχουμε μπροστά μας.
Τώρα θα μου πεις, έχουμε πιο σοβαρές ατζέντες να προτάξουμε, πιθανώς έχεις δίκιο, μόνο που οι ατζέντες ίσως να είναι οι αντίστροφες από αυτές που προσδιορίζεις. Λόγου χάρη, αντί για εγχώρια και παγκόσμια ανάπτυξη που δεν είναι βιώσιμη καθώς οι απαραίτητοι φυσικοί (μη ανανεώσιμοι) πόροι της γης τελειώνουν και τα 3 απαραίτητα στοιχεία της ζωής (αέρας, νερό, γη) έχουν μολυνθεί, πιθανότατα χρειάζεται αντιστροφή της ανάπτυξης, δηλ. μείωση της παγκόσμιας παραγωγής έως και 90% και εκ βάθρων εξορθολογισμός της προκειμένου τα παραγόμενα αγαθά αντί για καταναλωτικά να είναι διαρκείας (από τα αυτοκίνητα έως τα κινητά).
Αυτό είναι ένα τεράστιο ζήτημα που απαιτεί επιμόρφωση και έρευνα σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο, και το διαδίκτυο μπορεί να βοηθήσει. Τέτοιου είδους προοπτικές ανατρέπουν πλήρως το τρέχον καπιταλιστικό μοντέλο (που ούτως ή άλλως έχει καταρρεύσει) και απαιτούν σημαντικό συλλογικό συντονισμό και δράσεις, όσο το διαδίκτυο παραμένει ανοικτό και ελεύθερο…
Το τελευταίο δεν το θεωρώ καθόλου δεδομένο.
Ανά πάσα στιγμή ο δυτικός κόσμος (ΗΠΑ, Ε.Ε. αλλά και ανατολικοί “εταίροι” Ρώσοι, Κινέζοι, Ιάπωνες, κλπ) μπορεί να συντονίσει σαρωτικές αλλαγές στην λειτουργία του διαδικτύου προσπαθώντας να ελέγξει νεο-εξεγειρόμενες κοινωνίες που βγαίνουν “έξω” για να δώσουν την μάχη της επιβίωσης.
Όποιος έχει δει το πρόσφατο ΗΟΜΕ καταλαβαίνει ότι ο κόσμος δεν είναι ούτε η Αθήνα, ούτε η Ελλάδα, ούτε η Ευρώπη, αλλά είναι άλλα 4 δισεκατομμυρίων ανθρώπων που έχει ήδη ξεκινήσει να κινείται πάνω στον πλανήτη προς αναζήτηση συνθηκών επιβίωσης (είναι τα σαρωτικά κύματα μετανάστευσης).
Οι συνθήκες λοιπόν αλλάζουν με ένα εκπληκτικό ρυθμό και μπορεί οι καραγκιοζοπαίχτες των εκάστοτε κυβερνήσεων (και οι δικαστικοί υπάλληλοι τους) να μην έχουν πάρει χαμπάρι τίποτα, αλλά έχω την αίσθηση ότι οι κοινότητες ενστικτωδώς αντιλαμβάνονται τι παίζεται και οι αντιδράσεις τους είναι ανάλογες.
Θα δείξει…
Υστερόγραφο 1. «Η μιζέρια και εσωστρέφεια» μπορεί να μην είναι άλλο από μια συσσώρευση ενέργειας σε επίπεδο κοινωνίας, απαραίτητη ώστε να τροφοδοτήσει μια μεγάλη έκρηξη και μια μεγάλη ανατροπή της (τσιμεντωμένης) διεφθαρμένης και αυταρχικής εξουσίας η οποία υπό τις παρούσες συνθήκες δεν αφήνει κανένα περιθώριο στην κοινωνία να ανασυντάξει τον εαυτό της και να επιβιώσει δημιουργώντας ένα βιώσιμο μέλλον. Η εκάστοτε εξουσία «βλέπει» μέχρι εκεί που τελειώνουν τα δικά της συμφέροντα, δηλ. μερικά μόλις χρόνια. Οι κοινότητες νομίζω ότι ήδη βλέπουν πολλές δεκαετίες μπροστά και αυτό θα φέρει μεγάλες ρίξεις σύντομα…
Υστερόγραφο 2. Πρέπει να σκεφτούμε όλοι σοβαρά τις προυποθέσεις ενός βιώσιμου κοινωνικού μοντέλου. Η έννοια «βιώσιμο» έχει πολύ περισσότερες διαστάσεις από αυτές που φαίνονται και από αυτές που χρησιμοποιούν τα άχρηστα πολιτικά κόμματα «εξουσίας».
