Άρθρο της Ιωάννας Παπασπύρου.
Η ελευθερία είναι ένας από τους θεμελιώδεις πόθους του ανθρώπου. Από τη χαραυγή της ανθρώπινης ύπαρξης στην κοσμική σκηνή, βλέπουμε αυτό τον πόθο να εκφράζεται με χιλιάδες τρόπους. Στο όνομα της ελευθερίας έχουν χυθεί και συνεχίζουν να χύνονται ποτάμια αίματος. Ο άνθρωπος μάχεται συνέχεια εναντίον των εξωτερικών πιέσεων που δέχεται. Ένας ατέλειωτος αγώνας για να απαλλαγεί από τη σκλαβιά, την καταπίεση, την εκμετάλλευση, τη φτώχεια, την αγραμματοσύνη και την αρρώστια, αναζητώντας όλο και περισσότερη ελευθερία από τις περιστάσεις που περιορίζουν τις κινήσεις του. Αυτοί οι αγώνες για ελευθερία, παρατηρούνται τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.
Ο άνθρωπος έχει συνδέσει την ελευθερία με την ευτυχία, διότι ευτυχία και περιορισμός δεν συμβαδίζουν. Πιστεύει, ότι μόνο αν μπορέσει να συντρίψει τους περιορισμούς των εξωτερικών παραγόντων, θα είναι σε θέση να βιώσει την απόλυτη ελευθερία και ευτυχία. Επομένως ελευθερία είναι η απαλλαγή από κάθε εξωτερικό εμπόδιο, δέσμευση ή περιορισμό.
Όλοι αυτοί οι αγώνες που έγιναν στο όνομα της ελευθερίας μέχρι σήμερα, μπορούμε να πούμε ότι, τουλάχιστον για την πλειονότητα των ανθρώπων, εξασφάλισαν, μετά την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ένα μεγάλο βαθμό ελευθερίας.
Είναι κοινή διαπίστωση όμως, ότι ο άνθρωπος εξακολουθεί να μην αισθάνεται ελεύθερος και ευτυχισμένος. Κάτω από το πρίσμα της Μυστικισμού, η έννοια της ελευθερίας αποκτά μια βαθύτερη σημασία, γιατί ασχολείται με τα εσωτερικά εμπόδια του ανθρώπου, που πρέπει πρώτα να τα συνειδητοποιήσει και στη συνέχεια να τα εξαλείψει μόνος του.
Η λέξη ελευθερία προέρχεται ετυμολογικά από το πρόθεμα έψιλον (ε-) και την Ινδοευρωπαϊκή ρίζα “λεύθ” και σημαίνει αυξάνω, αναπτύσσομαι. Από την ίδια ρίζα προέρχεται ο μέλλοντας του ελλειπτικού ρήματος έρχομαι, ελεύσομαι, που έχει και τη σημασία του ανεβαίνω, εισχωρώ. Επομένως ελευθερία σημαίνει ανάπτυξη, διείσδυση.
Η ελευθερία της βούλησης, της σκέψης και της έκφρασης, αντανακλά την Πρώτη Αρχή από την οποία ξεκινά η Ζωή, επομένως είναι ιερή και σεβαστή, γιατί είναι το κίνητρο της ζωής, της δημιουργίας και της εξέλιξης. Σε όποιο επίπεδο ατομικής εξέλιξης κι αν λειτουργεί η βούληση, είναι σεβαστή διότι είναι η ώθηση για την εμπειρία που χρειάζεται ο άνθρωπος για να εξελιχθεί. Η ελευθερία είναι μέσον και σκοπός μαζί, γιατί χωρίς αυτήν είναι ανέφικτη η εξέλιξη.
Η Θέληση του Δημιουργού εκδηλώνεται με το Ντάρμα, τη Θεία Νομοτέλεια. Ο εκδηλωμένος Κόσμος είναι το αποτέλεσμα της λειτουργίας των Θείων Νόμων. Στον άνθρωπο, που είναι ο μικρόκοσμος του μακρόκοσμου, οι Θείοι Νόμοι μετατρέπονται σε ηθικούς νόμους. Επειδή όμως ο άνθρωπος βρίσκεται βυθισμένος στο υλικό πεδίο, που βρίσκεται στον αντίποδα του Πνευματικού, εκδηλώνει την αντίθετη όψη αυτών των νόμων.
Ο άνθρωπος είναι ένα ανάτυπο του Δημιουργού του και εμπεριέχει τις ίδιες ιδιότητες με Εκείνον, αλλά ληθαργημένες. Σε όποιο επίπεδο προσωπικής εξέλιξης κι αν βρίσκεται, λειτουργεί κάτω από τις ίδιες ωθήσεις. Δηλαδή θέλει, σκέπτεται και προσπαθεί να πραγματώσει εκείνο που επιθυμεί. Η βούλησή του όμως αφορά μόνο ότι ικανοποιεί την προσωπικότητα και ότι ταυτίζεται με αυτή.
Όλες oι δράσεις του χαρακτηρίζονται από τις ιδιότητές της που είναι άγνοια, χωριστικότητα, ιδιοτέλεια, προσκόλληση και διαμάχη. Επαναλαμβανόμενες σκέψεις, συναισθήματα και πράξεις αυτής της ποιότητας, γίνονται συνήθειες που διαμορφώνουν το χαρακτήρα. Και αυτός ο χαρακτήρας, προδιαγράφει το πεπρωμένο.
Όλες οι αρνητικές δράσεις αποτελούν ένα αρνητικό δυναμικό, το οποίο ο άνθρωπος δεν αποχωρίζεται ποτέ. Με βάση το νόμο της Ανταποδοτικής Δικαιοσύνης ή Κάρμα, σε κάθε καινούρια ενσάρκωση, ένα μέρος αυτού του δυναμικού εκδηλώνεται και είναι αυτό που δημιουργεί τις δύσκολες και αντίξοες συνθήκες που τον πνίγουν και τον κάνουν να αισθάνεται δέσμιος του περιβάλλοντός του. Μοιάζει σαν αιχμάλωτος βασιλιάς που οι εχθροί, του έχουν αλυσοδέσει τα χέρια και τα πόδια και δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει τη βασιλική του θέληση και εξουσία και να δράσει σαν βασιλιάς.
Είναι αλυσοδεμένος σαν μαριονέτα στα χέρια των εχθρών του, που είναι οι συνήθειες του, τα πάθη του, οι προσκολλήσεις του και οι ασυνείδητες παρορμήσεις του. Είναι σκλάβος του σώματός του, των συναισθημάτων του και του νου του. Για να απαλλαγεί από τις αιτίες της σκλαβιάς του, θα πρέπει, αφενός να εξαντληθεί αυτό το αρνητικό δυναμικό και αφετέρου, οι νέες του δράσεις να είναι ανώτερης ποιότητας, ώστε να μην εγκλωβίζουν τη βούληση με τα αποτελέσματά τους.
Όπως η καταστρατήγηση των νόμων της Πολιτείας, που είναι ένα ανάτυπο των Θείων Νόμων, έχει σαν συνέπεια τη φυλακή, δηλαδή τη στέρηση της εξωτερικής ελευθερίας, έτσι και η καταστρατήγηση των Πνευματικών Αρχών και Αξιών, έχει σαν συνέπεια τον αποκλεισμό από τον Εσωτερικό Εαυτό που είναι η πηγή της ύπαρξής μας, γιατί οι αρνητικές δράσεις γίνονται τα πέπλα ή τα φράγματα που εμποδίζουν την προσέγγισή Του. Αυτό έχει σαν συνέπεια το σταμάτημα της εξέλιξης και τον εγκλωβισμό στο υλικό πεδίο. Κάθε αρνητική δράση προσθέτει και ένα επιπλέον φράγμα. Κάθε θετική δράση αφαιρεί και ένα φράγμα. Τα φράγματα αυτά εμποδίζουν τον άνθρωπο να απεγκλωβιστεί από το υλικό πεδίο και να νοιώσει ελεύθερος.
Επομένως η ανθρώπινη βούληση δεν είναι ελεύθερη, διότι εγκλωβίζεται από τα αποτελέσματα που δημιουργούνται εξαιτίας της αχαλίνωτης επιθυμίας. Η βούληση για να είναι ελεύθερη, θα πρέπει να απαλλαγεί από τους περιορισμούς των αισθήσεων και να μετατραπεί σε επιθυμία για τις πνευματικές αξίες και αρχές.
Ενώ οι αισθήσεις είναι τα μέσα με τα οποία ο άνθρωπος έρχεται σε επαφή και επικοινωνία με τα πράγματα της αντικειμενικότητας, η αναχαίτιση των αισθήσεων και ο περιορισμός τους, δίνει τη δυνατότητα της επαφής με την υποκειμενικότητά του. Ο έλεγχος των αισθήσεων είναι ο μόνος τρόπος προσέγγισης του Πνευματικού Εαυτού. Ο εγκλωβισμός μέσα στον κλοιό των αισθήσεων είναι απαραίτητος για όσον καιρό εξυπηρετεί στη διεύρυνση της συνειδητότητάς του. Όταν αυτός ο κύκλος ολοκληρώνεται, τότε ο άνθρωπος αρχίζει να συνειδητοποιεί αμυδρά τον “εν δυνάμει” Θεό που κρύβεται μέσα του, αποκλεισμένος από τις κλειδαριές και τα φράγματα της άγνοιας.
Η πρόοδος της ανθρωπότητας ή ενός ατόμου, αρχίζει όταν ο άνθρωπος αφυπνίζεται και ψιθυρίζει τη φράση του Άσωτου Υιού : ” Αναστάς πορεύσομαι προς τον Πατέρα μου ” . Ο Πατέρας μας είναι ο Πνευματικός Εαυτός μας. Κάθε βήμα προς τον Πνευματικό Εαυτό, είναι και ένα βήμα προς την ελευθερία.
Το μονοπάτι που οδηγεί προς το ναό της Ελευθερίας είναι ανηφορικό και περνά από το πεδίο της μάχης. Είναι ένα εγχείρημα πολύ δύσκολο, επίπονο και επώδυνο, γιατί η ανθρώπινη ευτυχία είναι ταυτισμένη με την ικανοποίηση των αισθήσεων και κυρίως με τη διατήρηση της προσωπικότητας. Το όπλο που διαθέτει ο άνθρωπος για να πετύχει αυτό το δύσκολο αγώνα, είναι ο Νους. Είναι το δώρο που του έκανε ο Πατέρας του, φεύγοντας για το μεγάλο του ταξίδι. Ο νους του παρέχει την αντίληψη και τη συνειδητότητα και είναι αυτός που πρέπει να ανοίξει την πύλη και να απελευθερώσει τον φυλακισμένο, για να πετάξει στην ανώτερη επίγνωση.
Ο Νίκος Καζαντζάκης αναφέρει στην “Ασκητική” : ” Η ζωή είναι στρατιωτική θητεία στην υπηρεσία του Θεού. Κινήσαμε σταυροφόροι να λευτερώσουμε, θέλοντας και μη, όχι τον Άγιο Τάφο, παρά το Θεό το θαμμένο μέσα στην ύλη και μέσα στην ψυχή μας. Κάθε κορμί, κάθε Ψυχή, είναι Άγιος Τάφος”.
Η αφύπνιση του ανθρώπου, σημειοδοτείται από τη σύγκρουση των αντιθέτων που νοιώθει μέσα του και μετατρέπεται σε πεδίο μάχης.
Η συμβολική διδασκαλία της Μπαγκαβάτ Γκιτά, μας δίνει έναν από τους πιο όμορφους συμβολισμούς της πάλης ή της σύγκρουσης μέσα από την οποία περνά ο άνθρωπος στο μονοπάτι προς τον Πνευματικό Εαυτό του.
Ο Αρτζούνα ο μαθητής του Κρίσνα, που συμβολίζει τον άνθρωπο, στέκει ανάμεσα σε δυο στρατούς έτοιμους να πολεμήσουν.
Ο ένας από τους στρατούς ενάντια στον οποίο πρέπει να πολεμήσει, είναι οι σφετεριστές της βασιλικής εξουσίας του πατέρα του, που πρέπει τώρα να διεκδικήσει γιατί του ανήκει. Ο στρατός αυτός αποτελείται από τους συγγενείς, τους φίλους, ακόμα και από τους δασκάλους του και ο Αρτζούνα διστάζει, δεν βρίσκει το κουράγιο να τους πολεμήσει.
Οι συγγενείς αντιπροσωπεύουν τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τις ιδέες και τα σχέδιά του, τα οποία κάποτε τον αντιπροσώπευαν, αλλά τώρα είναι εναντίον του γιατί του είναι άχρηστα. Οι φίλοι συμβολίζουν τις θεωρήσεις των άλλων, τις γνώμες τους, τις προσδοκίες τους και τα αισθήματά τους γι αυτόν. Όλ’ αυτά του ήταν χρήσιμα σε ένα στάδιο της εξέλιξής του, αλλά τώρα δεν θέλει να περιορίζεται από τις εκτιμήσεις, τις προσδοκίες και τις εγωιστικές ελπίδες των άλλων. Οι δάσκαλοι συμβολίζουν τις αρετές που βρίσκονται στη φάση της αποκρυστάλλωσης και του φανατισμού. Είναι το σύμβολο της ξεπερασμένης γνώσης, παράδοσης και πρόληψης και στέκονται ενάντια στον άλλο στρατό.
Εκεί βρίσκονται και πάλι συγγενείς, φίλοι, προοδευτικοί δάσκαλοι, προοδευτική γνώση, οράματα, μεγάλες αρετές, όπως ελευθερία, ανιδιοτέλεια, ενότητα και ο Αρτζούνα πρέπει να επιλέξει , να πολεμήσει ή να λιποτακτήσει.
Ο Κρίσνα που συμβολίζει τον Ανώτερο Εαυτό, τον εμψυχώνει να δώσει αυτή τη μάχη και να κερδίσει τη χαμένη βασιλική εξουσία, γιατί του ανήκει.
Ο πόλεμος αυτός, που αφορά κάθε άνθρωπο, είναι καθοριστικός παράγοντας στην ανάπτυξη, την ολοκλήρωση και τελικά την απελευθέρωση του.Είναι ο τιτάνιος αγώνας για τον απεγκλωβισμό του από τα πλοκάμια των αισθήσεων και τη μετατόπιση του εστιακού του σημείου από την προσωπικότητα στον Πνευματικό Εαυτό.
Είναι η μάχη για την απαλλαγή από εξαρτήσεις και ταυτίσεις, για την εγκατάλειψη κάθε αρνητικής στάσης νοοτροπίας και συμπεριφοράς και τη μετουσίωση, τη μετάλλαξη και αντικατάστασή τους με ανώτερες και πνευματικότερες που έχουν κίνητρο την αγάπη και την ενότητα, την προσφορά και τη θυσία. Στο πεδίο της μάχης της ζωής, νικητής είναι εκείνος που παλεύει με μέθοδο και συνέπεια εναντίον όλων εκείνων που ταπεινώνουν τη θεότητα που βρίσκεται μέσα του και μέσα στους άλλους.
Αρωγός και συμπαραστάτης σ’ αυτό τον αγώνα είναι ο νους, γιατί μόνο αυτός μπορεί να επιβάλλει στην ανθρώπινη φύση τις Πνευματικές αξίες και αρχές. Με άξονα τις Πνευματικές αξίες και αρχές και στήριγμα τη διάνοια, ο άνθρωπος αρχίζει να κατακτά σταδιακά την ελευθερία της βούλησης που από άγνοια την παγίδεψε. Η άγνοια υπάρχει στα αρχικά στάδια, γιατί είναι απαραίτητη στη γνώση. Η γνώση εξαρτάται από την άγνοια, για την προετοιμασία και την πρόοδο της ανθρώπινης ψυχής, προς τη μεγάλη ενότητα.
Αν ο άνθρωπος δεν βιώσει την αντίθεση, δεν μπορεί να νοιώσει και να συνειδητοποιήσει την αξία της θέσης. Αυτή η συνειδητοποίηση τον ωθεί να εφαρμόσει στην καθημερινή του ζωή τις Πνευματικές αξίες και αρχές, διότι η καθημερινή ζωή αποτελεί το πραγματικό γήινο σχολείο, το εργαστήρι της ωρίμανσής του και το πεδίο πραγμάτωσης των ικανοτήτων και των δυνατοτήτων του. Τίποτα δεν μπορεί να πραγματωθεί στους άυλους κόσμους, αν δεν πραγματωθεί εδώ στο φυσικό πεδίο.
Ο μυθικός Ηρακλής που συμβολίζει τον κάθε άνθρωπο, εκτέλεσε και τους δώδεκα άθλους του στο υλικό πεδίο και κατέκτησε την αθανασία. Ο όγδοος άθλος του, που αναφέρεται στην εξόντωση της Λερναίας Ύδρας, του τέρατος με τα εννέα κεφάλια, που έβγαζαν φλόγες και όταν έκοβε ένα φύτρωναν δύο, συμβολίζει τον αγώνα που κάνει ο κάθε άνθρωπος για τον εξαγνισμό της προσωπικότητας.
Όταν ο Ηρακλής έφτασε στο βάλτο της Λέρνας, ο Δάσκαλός του είπε : ” Μια συμβουλή μόνο μπορώ να σου δώσω: Εγειρόμεθα κλίνοντες το γόνυ” και τον άφησε να εκτελέσει το έργο του.
Μέρα και νύχτα ο Ηρακλής έψαχνε και παραμόνευε στο βάλτο, περιμένοντας την κατάλληλη ώρα που το θηρίο θα εξορμούσε. Το τέρας όμως παρέμενε στο βρωμερό του άντρο. Καταφεύγοντας σε ένα τέχνασμα, βύθισε τα βέλη του σε καυτή πίσσα και τα έριξε μέσα στη σπηλιά. Ακολούθησε ταραχή και το τέρας πρόβαλλε με τα εννέα του κεφάλια να πετάνε φλόγες και τη φολιδωτή ουρά του να μαστιγώνει τα νερά. Πήδησε στον Ηρακλή και προσπάθησε να τυλιχτεί στα πόδια του. Ο Ηρακλής έκανε ένα βήμα στο πλάι, κατάφερε ένα συντριπτικό χτύπημα με το ρόπαλο και έκοψε ένα κεφάλι. Αμέσως φύτρωσαν δύο στη θέση του. Με κάθε επίθεση που έκανε, το τέρας γινότανε δυνατότερο.
Αμέσως θυμήθηκε τη συμβουλή του Δασκάλου του. Πέταξε δίπλα το ρόπαλο, γονάτισε, άρπαξε την Ύδρα με τα γυμνά του χέρια και τη σήκωσε ψηλά. Κρεμασμένη στον αέρα και στον ήλιο, έχασε τη δύναμή της και τα κεφάλια της κρεμόντουσαν νεκρά. Τότε ο Ηρακλής παρατήρησε ότι ένα κεφάλι ήταν αθάνατο. Το έκοψε και το έθαψε κάτω από ένα βράχο που συμβολίζει τη σταθερή θέληση.
Τρία από τα κεφάλια συμβολίζουν τις ορέξεις που συνδέονται με το σεξ, την άνεση και το χρήμα. Η δεύτερη τριάδα συμβολίζει τα πάθη, το φόβο, το μίσος και την επιθυμία για δύναμη. Και τα τρία τελευταία συμβολίζουν τις κακίες του ανθρώπινου νου : την υπερηφάνεια, τη χωριστικότητα και τη σκληρότητα.
Οι τρεις ιδιότητες του χαρακτήρα που έπρεπε να εκφράσει ο Ηρακλής, ήταν η ταπεινότητα, το θάρρος και η διάκριση. Ταπεινότητα, για να γονατίσει, να δει την κατάστασή του αντικειμενικά και να αναγνωρίσει τα μειονεκτήματά του , δηλαδή όλα τα συσσωρευμένα κακά, λάθη και αποτυχίες του μακρινού του παρελθόντος.
Θάρρος, για να επιτεθεί στο τέρας που βρίσκεται συσπειρωμένο στις ρίζες της φύσης του. Αυτό το τέρας, παραμένοντας βαθιά μέσα στα υπόγεια διαμερίσματα του υποσυνείδητου, πότε ήρεμο και πότε σε μια φλογερή και ταραχώδη φρενίτιδα, δημιουργεί μια μόνιμη κατοικία. Δύσκολα ανακαλύπτει την ύπαρξή του ο άνθρωπος. Περνάει πολύς καιρός ώσπου να καταλάβει ότι τρέφει και συντηρεί ένα τόσο άγριο πλάσμα. Μόνο τα καυτερά βέλη της φλογερής έφεσης το αναγκάζουν να αποκαλυφτεί. Και τέλος διάκριση, για να ανακαλύψει μια τεχνική προκειμένου να χειριστεί σωστά το θνητό εχθρό του.
Ο Ηρακλής κάνει τρία πράγματα : Αναγνωρίζει την ύπαρξη της Ύδρας, την αναζητεί υπομονετικά και τελικά την καταστρέφει. Χρειάζεται διάκριση για να αναγνωρίσει την ύπαρξή της, υπομονή για να ανακαλύψει τη φωλιά της και ταπεινότητα για να φέρει τα ακάθαρτα στοιχεία του υποσυνείδητου στην επιφάνεια και να τα εκθέσει στο φως της σοφίας.
Ο θάνατος της Ύδρας συμβολίζει τον εξαγνισμό και τη μετάλλαξη των τριών φορέων της προσωπικότητας. Το αθάνατο κεφάλι που έκοψε και έθαψε κάτω από το βράχο, συμβολίζει τη μετάλλαξη της επιθυμίας, που ήταν η κινητήρια δύναμη της προσωπικότητας, σε σταθερή θέληση που είναι Πνευματική ιδιότητα.
Η ελευθερία κερδίζεται με την υπακοή στις Κοσμικές Αρχές. Η αληθινή ελευθερία δεν είναι να κάνει κανείς ό,τι θέλει, αλλά ό,τι έχει δικαίωμα να κάνει. Πάνω στην ατραπό για την ελευθερία, η υπακοή γίνεται μια σκάλα. Πάνω σε κάθε σκαλοπάτι ο ταξιδιώτης απορρίπτει το κατώτερο και αποδέχεται το ανώτερο. Κάθε βήμα προς την πηγή των Κοσμικών Αρχών, είναι ένα βήμα προς την ελευθερία. Πράξεις ενάντια σ’ αυτές τις κοσμικές προθέσεις, είναι βήματα προς τη σκλαβιά.
Συμπλέοντας συνειδητά με τις Κοσμικές Αρχές, ο άνθρωπος ωθείται σταθερά και προοδευτικά προς το ανοδικό τόξο της ζωής, σε μια κατακόρυφη προς τα ύψη πορεία που θα τον οδηγήσει στην αγκαλιά του πατέρα του.
Η ελευθερία δεν χαρίζεται αλλά κερδίζεται. Στη Μ.Δ. Ι 17 (γ), αναφέρεται : “Το βασικό δόγμα της Εσωτερικής φιλοσοφίας, δεν δέχεται προνόμια ή ειδικά χαρίσματα στον άνθρωπο, εκτός από εκείνα που κέρδισε με το Εγώ του, μέσω προσωπικής προσπάθειας και χάρης, μέσα από μια μακριά σειρά μετεμψυχώσεων και μετενσαρκώσεων”. Επομένως, η ελευθερία ορίζεται σαν η πορεία που οδηγεί την αναπτυσσόμενη ανθρώπινη ψυχή στην ανώτερη κληρονομιά της αυτοπραγμάτωσης, στον πυρήνα της ύπαρξής της, ενεργοποιούμενη μόνο από τις εφέσεις, τα οράματα και τις πνευματικές εμπνεύσεις που προέρχονται από τον αληθινό της Εαυτό.
Η ελευθερία είναι αποτέλεσμα συνειδητής εξέλιξης, αποτέλεσμα αμέτρητων εποχών πόνου, απόσπασης και παρατήρησης. Τίποτα στη φύση δεν μπορεί να επιτευχθεί εύκολα. Η ατραπός προς την ελευθερία είναι η σκληρή εργασία. Πάνω σ’ αυτή την ατραπό, τα πέταλα της ελευθερίας ανοίγουν αργά και σκορπίζουν το άρωμα της αγάπης, της αβλάβειας, του σεβασμού, της αίσθησης ευθύνης, της δημιουργικότητας, της υπηρεσίας και της θυσίας.
Συνήθως οι άνθρωποι νομίζουν ότι εκείνος που διαθέτει μια βαθιά αίσθηση ευθύνης και μια έντονη θέληση για υπηρεσία, είναι ένας σκλάβος. Αυτό όμως δεν είναι αλήθεια, γιατί η αίσθηση ευθύνης και η θέληση για υπηρεσία είναι τα πρώτα κύρια σημάδια, που δείχνουν ότι ο άνθρωπος είναι ικανός να αποσπαστεί από τα δεσμά των γήινων ενδιαφερόντων. Είναι ικανός να αγνοήσει τα εμπόδια που προέρχονται από τη φυσική, τη συναισθηματική και τη νοητική του φύση. Είναι ικανός να απορρίψει κάθε ανταπόκριση της προσωπικότητας στις συνθήκες του περιβάλλοντος και να παραμείνει ήρεμος προσπαθώντας να ζήσει με νοημοσύνη συμβάλλοντας στο γενικό καλό.
Η ελευθερία δεν είναι μια φυσική κατάσταση, ούτε διαφυγή από τις ευθύνες μας και τα καθήκοντά μας. Είναι μια εσωτερική ακτινοβολία από την οποία πηγάζει η ομορφιά, η καλοσύνη και η αλήθεια. Σε μια τέτοια κατάσταση ελευθερίας, ένας φυλακισμένος μπορεί να είναι ο πιο ελεύθερος άνθρωπος και ένας ισχυρός κυβερνήτης ο πιο άθλιος σκλάβος.
Η ενέργεια της ελευθερίας είναι η κινητήρια δύναμη πίσω απ’ όλη τη δημιουργία. Είναι η ενέργεια που βρίσκεται πίσω από κάθε κουλτούρα και πολιτισμό. Υπάρχει μέσα μας. Είναι η ατμόσφαιρα στην οποία ζει ο πραγματικός Εαυτός. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν μπορούμε να νοιώσουμε πραγματική ελευθερία, αν δεν γίνουμε ο Πραγματικός Εαυτός μας.
Ελευθερία είναι η ικανότητα της Ψυχής να σπάει τα δεσμά της και να υπερβαίνει τα συνειδησιακά της όρια, που προσωρινά την περιορίζουν σε ένα επίπεδο αντίληψης και ζωής και να εισχωρεί προοδευτικά σε ένα ανώτερο επίπεδο ζωής, όπου υπάρχουν κι εκεί όρια, αλλά λεπτότερα από τα προηγούμενα.
Για τον άνθρωπο ελευθερία είναι να υπερβαίνει τα όρια της προσωπικότητας και να εισχωρεί στα όρια της Πνευματικής Ψυχής. Τότε η ατομική βούληση, απεγκλωβισμένη από τις ταυτίσεις και τις προσκολλήσεις, που είναι οι αλυσίδες που σύρουν την ανθρώπινη ψυχή στον κύκλο των μετενσαρκώσεων, ελευθερώνεται από τον φυσικό κόσμο και συνεχίζει τον αγώνα της, για να κατακτήσει την ελευθερία της στο ψυχοπνευματικό πεδίο και να εισχωρήσει στο Απεριόριστο.
Η βούληση είναι το πρώτο ασυνείδητο σκίρτημα της ατομικής ψυχής που την ωθεί στην πρόσληψη των άπειρων εμπειριών και συνειδητοποιήσεων και θα είναι και η τελευταία συνειδητή κίνηση που θα την οδηγήσει στο Απεριόριστο.
