Από τότε που εμφανίστηκε στη Γη πριν από 250.000 χρόνια ο homo sapiens προσπαθεί να καλύψει βιοτικές ανάγκες κινητοποιώντας κάθε του κύτταρο. Ευτυχώς, τα εγκεφαλικά του κύτταρα αποδείχτηκαν πολύ δυνατά.
Ήταν η αναβάθμιση στις εγκεφαλικές του λειτουργίες που χάρισε στον homo sapiens ποιότητα και ποσότητα στη ζωή του, ανώτερη από εκείνη του προκατόχου homo erectus. Η πρόοδος, η εξέλιξη, η καινοτομία έχουν «μήτρα» τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Αλληλουχία εμπνεύσεων ήταν η παραγωγή της ασπιρίνης από την ιτιά και της κινίνης από τον φλοιό ενός φυτού της Κίνας.
Ο άνθρωπος έχει απόλυτη ανάγκη την καινοτομία. Ο χρόνος και η χρήση της δείχνουν αν είναι επωφελής ή επιζήμια. Τις «άριστες» τις τιμά και τις ονοματίζει ιδιαίτερα: θρησκεία και επιστήμη. Η πρώτη ομογενοποιεί ψυχές και ομαδοποιεί άτομα σε λειτουργικές κοινότητες διδάσκοντας συμβίωση (αγαπάτε αλλήλους) και ιεραρχία (τίμα τον πατέρα σου και τη μητέρα σου). Η γη δεν διατρέφει μονήρη θηλαστικά, καθώς η φυσική «αναπαραγωγική μονάδα» της αποτελείται από δύο μέρη. Γι’ αυτό η κοινωνία οχυρώνει το ζεύγος πολύ αποτελεσματικά (ου μοιχεύσεις). Οι θρησκείες «επιβιώνουν» χιλιετίες. Οσες επικρατούν είναι μονοθεϊστικές και «ομονοούν» οι περισσότερες. Ολες διδάσκουν αγάπη, δηλαδή ομόνοια, αλληλοσεβασμό, ευσπλαχνία.
Οι επιστήμες, αντίθετα, είναι αθάνατες, καθώς δέχονται και αφομοιώνουν τρομακτικές τροποποιήσεις στην πορεία τους. Τα δύο αυτά τέκνα του ανθρώπινου εγκεφάλου αναδεικνύονται τα πλέον μακρόβια και χρήσιμα καινοτόμα «εργαλεία» στον εφευρέτη τους.
Περιέργως πως, βασικός υπαίτιος και σαμποτέρ της μάχης της επιβίωσης, ο «καταστροφέας» της, είναι ο ίδιος ο δημιουργός της. Τόσο αφερέγγυο και αναξιόχρεο όργανο είναι ο εγκέφαλος, όσο πολύτιμο και ικανό αναδεικνύεται υπό διαφορετικές συνθήκες. Αλλα επιτεύγματά του καταχωρίζονται ως πόλεμοι και άλλα ως πολιτισμός του χρυσού αιώνα του Περικλή. Παράξενη και δυσεξήγητη η ανθρώπινη φύση, που δεν πείθεται εύκολα και υπακούει δυσκολότερα. Στην παλίνδρομη πορεία του ο sapiens συσσωρεύει λάθη επί ερειπίων αλλά και νίκες επί των πλέον θανάσιμων εχθρών του (ασθένειες).
Χαρακτηριστικά παραδείγματα «παραφροσύνης» του είναι οι ανακαλύψεις των αντιβιοτικών και των αντιχοληστερινικών φαρμάκων. Ναι, καλά διαβάσατε. Τα πραγματικά γεγονότα έχουν ως εξής: Η σουλφοναμίδη παρήχθη κατ’ εντολήν του Hitler, όταν πληροφορήθηκε το 1937-1938 ότι οι γενναίοι αλεξιπτωτιστές που θα καταλάμβαναν τον Πύργο του Αϊφελ πιθανώς θα χάνονταν άδοξα καθώς η πολύμηνη πολιορκία τους θα τους οδηγούσε στον θάνατο λόγω μικροβιακών λοιμώξεων, όπως η φυματίωση, ο τύφος και οι εντερίτιδες. Οταν πληροφορήθηκε το γεγονός ο Churchill (1937), διέταξε την παραγωγή ενός αντίστοιχου φαρμάκου. Ετσι, οι Βρετανοί ανακάλυψαν την πενικιλίνη, μια ουσία που είχε περιγραφεί από έναν Σκωτσέζο μικροβιολόγο ήδη δέκα χρόνια πριν, το 1929.
Στη δεκαετία του ’60 μια άλλη γενιά «στρατευμένων» αντρών στις Ηνωμένες Πολιτείες διαπιστώθηκε ότι δεν δικαιούνταν πρόωρο θάνατο αν δεν είχε αποπληρώσει τα δάνεια που είχε συνάψει με τράπεζες. Ουδείς επιτυχημένος μάνατζερ επιτρεπόταν να χαθεί πρόωρα (!) από την «ασθένεια των μάνατζερ», γνωστή έκτοτε ως αιφνίδιο έμφραγμα μυοκαρδίου. Η έρευνα των αντιχοληστερινικών και αντιυπερτασικών φαρμάκων στην πρώτη δεκαετία της επιχορηγούνταν από το Υπουργείο Εργασίας. Σήμερα επιδοτείται η θεραπεία των «απολωλότων» παχύσαρκων καπνιστών από τα ταμεία αυτασφάλισης που ανήκουν εθιμοτυπικά ακόμα στο Υπουργείο Εργασίας. Ο sapiens (σοφός) είναι ανίκανος να διακρίνει το συμφέρον του. Και το αναλαμβάνουν οι επιτήδειοι. Τάχα αφιλοκερδώς.
Οι κοινωνίες έχουν ανάγκη παντοτινή καινοτόμες ιδέες και χαρισματικά άτομα που τις εμπνέονται. Αν και στην πλειονότητά τους οι δημιουργικές προσωπικότητες είναι ξεχωριστοί, ανεπανάληπτοι άνθρωποι, οι κοινωνίες έχουν την ανάγκη να αναζητούν συνθήκες για να τους ανακαλύπτουν ή και να τους «αναπαράγουν», δηλαδή να τους εκπαιδεύουν. Οσο και αν αυτό εκ πρώτης όψεως φαίνεται ακατόρθωτο. Ο Δαρβίνος χαρακτηρίστηκε από τον πατέρα του «ανεπρόκοπος». Ο Νεύτωνας και ο Pasteur χαρακτηρίστηκαν από τους δασκάλους τους ο πρώτος «αφανής» και ο δεύτερος «μέτριος» μαθητής. Ο Einstein εγκατέλειψε το σχολείο. Ο Edison θεωρήθηκε «καθυστερημένος». Απλώς οι μαθητές αυτοί ήταν αλλιώτικοι.
Στην ιστορία οι συνθήκες διαδραματίζουν τον δικό τους ρόλο. Συχνά, δε, είναι οι συνθήκες που εμπνέουν τους εμπνευστές.
Αυτός ο πλανήτης έχει γεννήσει δισεκατομμύρια άτομα. Πόσοι, ωστόσο, ήταν αυτοί που επηρέασαν καθοριστικά τον ρου της Ιστορίας του και τις τύχες των κατοίκων του; Αρχικά έχουμε τους τέσσερις-πέντε ιδρυτές μεγάλων θρησκειών. Αντίστοιχα, δεν φαίνεται ότι πάνω από πεντακόσιοι «μεγάλοι» ξεχώρισαν. Ακόμα και αν συμπεριλάβουμε και άτομα που δημιούργησαν ιστορικές καταστάσεις και αυτοδιαλύθηκαν στη συνέχεια, όπως ο Ναπολέων. Στην Ιστορία οι συνθήκες πάντα διαδραματίζουν τον δικό τους ρόλο. Πιθανότατα η Ισπανία θα είχε κατακτήσει το Μεξικό ακόμα και αν δεν υπήρχε ο Cortés, καθώς είχε τον μεγαλύτερο στόλο της εποχής, ενώ ο Κολόμβος δεν θα ανακάλυπτε την Αμερική αν η μεγαλομανία της Ισαβέλλας δεν χρηματοδοτούσε το ταξίδι του. Συχνά και οι συνθήκες εμπνέουν τους «εμπνευστές».
Η παρατήρηση ότι ανάμεσα σε εκατοντάδες ή χιλιάδες δημιουργικούς και χρήσιμους άντρες της ανθρωπότητας δεν μπορεί να αντιπαρατεθεί ούτε μία δεκάδα γυναικών μάς οδηγεί να αναλογιστούμε γιατί η πρόοδος των κοινωνιών χαρακτηρίζεται από μισογυνία. Αρχικά από τους προϊστορικούς χρόνους αναφέρονται μόνο δύο βασίλισσες, η Ισαβέλλα Α΄ της Ισπανίας και η Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας. Πρόσφατα η Marie Curie, επειδή είναι η πρώτη γυναίκα με σημαντική επιστημονική δράση. Φυσικά, η διασημότερη όλων είναι η Κλεοπάτρα της Αιγύπτου, που κατάφερε ο μεγαλύτερος στόλος εκείνης της εποχής να βυθιστεί αύτανδρος μέσα στο βάθος των 5-7 εκατοστόμετρων του κόλπου της. Ωστόσο, οι παραπάνω παρατηρήσεις είναι τόσο αληθείς όσο και παραπλανητικές.
Η έλλειψη γυναικών ανάμεσα στις χαρισματικές προσωπικότητες που άλλαξαν τη μορφή του πλανήτη και την Ιστορία του πρέπει να διερευνηθεί ανάλογα με τα πραγματικά περιστατικά που ευνόησαν τους άντρες και εμπόδισαν τις γυναίκες. Και οι αιτίες αυτής της «αδικίας» είναι κοινωνιογενείς, όπως ο εγκλεισμός στο σπίτι και ο αποκλεισμός τους από την εκπαίδευση. Η εκπαίδευση λειτουργεί ως σπίθα σε πυριτιδαποθήκη. Το βιβλίο είναι φάρος και η μάθηση λίκνο της έμπνευσης. Παρατηρήστε την καθημερινή ζωή των ανθρώπων 1.500 χρόνια πριν και 1.500 μετά τη γέννηση του Ιησού Χριστού. Τα 3.000 αυτά έτη φαίνονται στατικά. Τα πάντα άλλαξαν μετά την ευρεία διάδοση του βιβλίου και της εκπαίδευσης. Εκτοτε προοδευτικά και σταθερά οι κοινωνίες είναι περισσότερο υγιείς, μακροβιότερες, ψηλότερες, ομορφότερες και ευτυχέστερες. Ντυνόμαστε με ρούχα πιο φιλικά προς το σώμα μας. Ασκούμε επαγγέλματα λιγότερο κουραστικά. Εχουμε περισσότερες εργασιακές ευκαιρίες και μετακινούμαστε ελεύθερα σε πέντε ηπείρους. Το προσδόκιμο ζωής το 1500 π.Χ. ήταν τα 30 έτη. Σήμερα τα 80. Προσέξτε πόσους σοφούς γέννησαν οι τελευταίοι πέντε αιώνες. Σίγουρα περισσότερους από όσους γέννησαν οι προηγούμενοι πεντακόσιοι.
Από το Big Bang της ύλης περάσαμε στο Big Bang του πνεύματος. Η έμπνευση, η καινοφανής σκέψη δημιουργεί τον καινούργιο κόσμο όπου η έμπνευση της σχετικότητας (Einstein) ισοδυναμεί με το «ανύπαρκτο» πλέον απόλυτο. Η ύλη και η ενέργεια (φως) είναι ισοδύναμα φυσικά φαινόμενα. Oλες οι μονοθεϊστικές θρησκείες διδάσκουν ισοδύναμα αγάπη. Aντρας και γυναίκα είναι ισοδύναμα έμβια όντα. Καλώς ήρθατε στον χώρο όπου δεν υπάρχει «απόλυτο μέγεθος» και όλα είναι παιδιά της έμπνευσης.