Ιστορίες για τουλίπες και νυχτερίδες!

Ελάχιστοι Έλληνες γνωρίζουν ότι η Ολλανδία δεν έχει “άγριες” τουλίπες στο περιβάλλον της. Οι πασίγνωστες ολλανδικές τουλίπες έχουν ως κύρια προέλευσή τους τη Μικρά Ασία και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, όπως η Χίος. Κάθε Μάρτιο η Κεντρική Χίος γίνεται ξαφνικά κατακόκκινη από τη θάλασσα των εξαίσιων τουλιπών που ανθίζουν. Ιδιαίτερα μέσα σε γεωργικές καλλιέργειες, όπως τους ελαιώνες.

Φαίνεται πραγματικά περίεργο ότι ενώ υπήρξαν στο παρελθόν αναρίθμητοι περιηγητές στη Χίο, ουδείς αναφέρει το εξαιρετικό φαινόμενο της παρουσίας των τουλιπών. Είναι πιθανό, βέβαια, η άλλη, παγκόσμια αυτή τη φορά, ιδιομορφία αυτού του νησιού, με την παρουσία του μαστιχοφόρου σχίνου, να προσέλκυσε το συνολικό ενδιαφέρον. Όπως όμως αναφέρει ο μελετητής της χιακής χλωρίδας Π. Σαλιάρης, οι ολλανδοί πρόξενοι στη Χίο του 16ου και 17ου αιώνα συνεχώς έστελναν τους βολβούς τουλιπών για αξιοποίηση.

Η τουλίπα πήρε το όνομα της από το κάλυμμα του κεφαλιού “τουλπάνι”, που στα τουρκικά γραφόταν “toliban”. Με αλλαγμένο κάπως στα λατινικά έγινε “tulip”. Όμως στη Χίο, όπως και στην Τουρκία, οι τουλίπες εξακολουθούν να ονομάζονται “λαλάδες”.

Το Πανεπιστήμιο του Αιγαίου εκπόνησε ένα ειδικό πρόγραμμα προστασίας της τουλίπας, σε συνδυασμό με την πιθανή οικονομική αξιοποίησή της. Στη φύση λοιπόν οι “άγριες” τουλίπες έχουν σύντομο χρόνο άνθισης. Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ανθίζουν την άνοιξη όταν η ελληνική φύση είναι ολάνθιστη- δεν τις κάνει οικονομικά αξιοποιήσιμες. Θα μπορούσαμε, όμως, να τις κάνουμε με ειδική καλλιέργεια και χειρισμούς- να ανθίζουν σε γλάστρες νωρίτερα, όταν τα λουλούδια είναι ακριβά; Ειδικά σε γιορτές, όπως αυτή του Αγίου Βαλεντίνου, στις 14 Φεβρουαρίου;

Ιστορίες για νυχτερίδες

Τα καλοκαίρια, λοιπόν, στο νησί Σκύρος τα πιτσιρίκια έπαιρναν ένα άσπρο πανί “ανοιγμένο” σε ένα τετράγωνο πλαίσιο από καλάμι, το οποίο κρατούσαν ψηλά με ένα άλλο καλάμι. Μετά πήγαιναν στους ελαιώνες τη νύχτα και το κουνούσαν πέρα-δώθε, μέχρις ότου κάποια νυχτερίδα γατζωνότανε πάνω του. Ευθύς μόλις συνέβαινε κάτι τέτοιο, χτύπαγαν με φόρα το πλαίσιο με το ύφασμα στο έδαφος, σκοτώνοντας τη νυχτερίδα. Την οποία στη συνέχεια έθαβαν, μέχρις ότου έλιωνε το σώμα της, οπότε κρατούσαν για γούρι- τα κοκαλάκια της. Είναι χωρίς αμφιβολία περίπου αξιοπερίεργο να αισθανόμαστε φόβο για ένα ζώο (πόσες ιστορίες δεν υπάρχουν που συνδέουν τις νυχτερίδες με δράκουλες και βρικόλακες;) του οποίου τα κόκαλα τα χρησιμοποιούμε ως γουρλίδικα.

Οι νυχτερίδες της χώρας όχι μόνο δεν πίνουν αίμα, αλλά “καθαρίζουν” την περιοχή όπου ζουν από κουνούπια, σκνίπες και άλλα έντομα της νύχτας. Ακόμη και το μικρότερο σε μέγεθος είδος ο πιπιστρέλος* – σε ένα βράδυ μπορεί να φάει πάνω από 3.500 κουνούπια.

Ο προϊστορικός άνθρωπος την είδε πρώτη φορά να κρέμεται μαζί με την υπόλοιπη αποικία από τοίχους των σπηλαίων και ο φόβος του μεταλλάχτηκε σε σεβασμό. Ιδιαίτερα όταν την αντίκρισε να γεννά και να θηλάζει με στοργή τα μικρά της.

Στην Αρχαία Ελλάδα, η νυχτερίδα απεικονίζεται να συνοδεύει την Αρτέμιδα στο κυνήγι και να αποτελεί σύμβολο ευγονίας, μητρότητας και αφοσίωσης στην ομάδα και γενικά στο σύνολο!

Στην Κίνα, ιδεογράμματα νυχτερίδων σήμαιναν πάντοτε ευτυχία και η ύπαρξή τους στα σπίτια, όπου τις κρατούσαν ως οικιακά ζώα, σήμαινε ότι το σπίτι θα διατηρήσει έτσι την καλοτυχία του.

Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, η λατρεία της φύσης θάφτηκε σε υπόγειες διαδρομές και κάθε αναφορά στις νυχτερίδες, αλλά και στα άλλα νυκτόβια ζώα, ήταν καταδικαστέα. Μόλις το 1793, ένας καθολικός καλόγερος βιολόγος και ερευνητής, ο Λάζαρος Παλαζίνι, τύφλωσε νυχτερίδες σε ένα πείραμά του, για να μελετήσει την ικανότητά τους να βλέπουν στο σκοτάδι.

Με έκπληξη διαπίστωσε ότι μπαινόβγαιναν στα σπήλαια όπως και πριν. Σήμερα γνωρίζουμε ότι οι νυχτερίδες έχουν ένα αισθητήριο όργανο που επιτρέπει την εκπομπή ήχων υψηλής συχνότητας. Οι ήχοι χτυπούν πάνω στο εμπόδιο και στη συνέχεια οι νυχτερίδες πιάνουν την αντήχηση με τα αυτιά τους. Έτσι αντιλαμβάνονται το χώρο γύρω τους. Πρόκειται λοιπόν για ένα ζωάκι “ιπτάμενο ραντάρ”! Η ανακάλυψη της ιδιότητας του αυτής, του ηχοεντοπισμού, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανακάλυψη των ραντάρ.

Επειδή λοιπόν αυτές πετούν στο βαθύ σκοτάδι και είναι δυνατόν να δουν και να αρπάξουν ακόμα και μια σκνίπα, καταλαβαίνετε ότι μάλλον είναι υπερβολή ότι δεν θα δουν έναν ολόκληρο άνθρωπο και θα πέσουν πάνω σας για να μπλεχθούν στα μαλλιά σας.

• * το βάρος του είναι μόλις τρία γραμμάρια.