Η Ιερουσαλήμ ή Ιεροσόλυμα είναι πόλη του Ισραήλ, ενώ παλιά ήταν πόλη της Παλαιστίνης, που από το 1948 χωρίστηκε σε ισραηλινή και ιορδανική. Το 1950 οι Ισραηλινοί ανακήρυξαν πρωτεύουσα του κράτους τους το τμήμα της δικαιοδοσίας τους. Αλλά μετά τον πόλεμο των έξι ημερών, μεταξύ Αράβων και Ισραήλ (Ιούνιος του 1967 πόλεμος των 5 ημερών) οι Ισραηλινοί κατέλαβαν και το αραβικό τμήμα και ενοποίησαν την πόλη.
Η Ιερουσαλήμ έχει πληθυσμό 901,302 κατοίκους (εκτίμηση 2017) και έκταση 125,42 τετραγωνικά χιλιόμετρα, επίσης αξίζει να επισημάνουμε πως η ονομασία της πόλης στα εβραικά είναι יְרוּשָׁלַיִם, στα αγγλικά Jerusalem και στα αράβικα القُدس.
Είναι η έδρα της κυβέρνησης, της Βουλής και του Ανώτατου Δικαστηρίου. Στην Ιερουσαλήμ βρίσκεται το εβραϊκό πανεπιστήμιο, το εθνικό μουσείο κ.ά. Εκεί εδρεύει και ο πατριάρχης της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Πολλοί χριστιανικοί ναοί βρίσκονται στην πόλη: της Ανάστασης, που έχτισε ο Μ. Κωνσταντίνος, του Γολγοθά, της Ευρέσεως του Τιμίου Σταυρού, της Θεοτόκου κ.ά.
Οι περισσότεροι ανήκουν στο ορθόδοξο πατριαρχείο των Ι. και οι υπόλοιποι είναι των καθολικών, Αρμενίων, κοπτών. Η Ι. είναι ιερή πόλη των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών: χριστιανισμού, ιουδαϊσμού και μωαμεθανισμού. Η παλιά πόλη κατοικείται κυρίως από μουσουλμάνους και χριστιανούς (95.000 κάτ.), ενώ η νέα από Ισραηλίτες (185.000 κάτ.). Είναι σπουδαίο εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο. Έχει εργοστάσιο υφαντουργίας, μεταλλουργίας, κοπής διαμαντιών και δομικών υλικών.
Ιστορία της Ιερουσαλήμ
Η Ιερουσαλήμ είναι αρχαιότατη πόλη. Οι πρώτοι που εγκαταστάθηκαν εκεί ήταν οι Ιεβουσαίοι, στις αρχές της 2ης χιλιετίας π.Χ. Το 1400 π.Χ. ο βασιλιάς της πόλης ήταν υποτελής στο φαραώ της Αιγύπτου. Όταν τα γύρω κρατίδια αποτέλεσαν το ενιαίο κράτος της Ιουδαίας, ο βασιλιάς Δαβίδ (αρχές του 10ου αι. π.Χ.) κυρίευσε με αιφνιδιασμό την πόλη και την κατέστησε πρωτεύουσα της Ιουδαίας. Οχύρωσε την πόλη με ισχυρά τείχη και ο γιος του Σολομώντα, γνωστός για την παροιμιώδη σοφία του, έχτισε τον περίφημο ομώνυμο ναό.
Το 586 π.Χ. ο βασιλιάς των Βαβυλωνίων Ναβουδοχονόσορας κατέστρεψε την πόλη και το ναό και εκτόπισε τους κατοίκους, που ξαναγύρισαν μόνο το 504 π.Χ., όταν ο βασιλιάς της Περσίας Κύρος Β΄ έθεσε τέρμα στη βαβυλωνιακή αιχμαλωσία. Την πόλη κατέλαβε και ο Μέγας Αλέξανδρος. Μεγάλη καταστροφή έπαθε αργότερα από τον Αντίοχο τον Επιφανή. Την ελευθέρωσαν οι Μακκαβαίοι, που τη διοίκησαν μέχρι την κατάκτησή της από το Ρωμαίο Πομπήιο (63 π.Χ.).
Το 70 μ.Χ. μία εξέγερση των υπόδουλων Εβραίων οδηγεί τον Τίτο στην πόλη, που την κατέστρεψε ολοκληρωτικά, ισοπεδώνοντάς την. Ο ναός έγινε στάχτη. Σήμερα σώζεται ένα μόνο τείχος του ναού, το τείχος των Κλαυθμών. Στη θέση της Ι. χτίστηκε, το 130 μ.Χ., η Αιλία Καπιτωλίνα, που αποτέλεσε αργότερα τμήμα του Βυζαντίου, μέχρι την εποχή που την κατέστρεψαν οι Πέρσες.
Το 637 την κατέλαβαν οι Άραβες, το 1099 οι Σταυροφόροι, ιδρύοντας το βασίλειο της Ιερουσαλήμ. Το 1187 την ξαναπήραν οι Άραβες ώσπου έπεσε στα χέρια των Τούρκων, το 1517. Οι Άγγλοι την κατέλαβαν το 1917 και αποχώρησαν όταν άρχισε να εκδηλώνεται έντονα ο εθνικιστικός ανταγωνισμός του αραβικού και εβραϊκού στοιχείου της Παλαιστίνης. Το 1949 ο Ο.Η.Ε. ζήτησε να γίνει διεθνής πόλη, αλλά δεν αναγνωρίστηκε από κανένα ενδιαφερόμενο μέρος.
