Joseph Merrick: Η ιστορία του ανθρώπου – ελέφαντα

Είναι στιγμές που αισθάνεσαι πώς έχεις γεννηθεί άτυχος; Στιγμές που εύχεσαι να μην είχε σπάσει εκείνη η καπότα, όταν πριν κάτι δεκαετίες ο μπαμπάς σου την σφύριζε στην μαμά σου; Μάντεψε. Σήμερα θα σε κάνω να αισθανθείς λίγο πιο τυχερός.

Μπορεί να συνεχίζεις να μου σπαταλάς το οξυγόνο με την μιζέρια σου, αλλά τουλάχιστον δεν πάσχεις από το σύνδρομο του Πρωτέα ή νευροφιβρομάτωση ή και από τις δύο αυτές ασθένειες μαζί. Τι θέλει να πει ο ποιητής; Ότι κάποτε υπήρξε κάποιος τόσο άτυχος που υπέφερε από αυτές τις δύο ασθένειες μαζί. Το όνομα αυτού Joseph Carey Merrick (ελληνικά: Τζόζεφ Μέρικ).

Εφόσον τσέκαρες τα link που σου έδωσα παραπάνω ένιωσες πάνω-κάτω ότι σήμερα θα ασχοληθούμε με έναν τύπο που δεν ήταν λόγιος, δεν ήταν συγγραφέας δεν ήταν αποκρυφιστής – του “Εξαποδώ” που λέει και η μάνα σου- αλλά ιατρική περίπτωση και γκαντέμης. Πολύ γκαντέμης.

Και επειδή μια μικρή φωνούλα μέσα μου μου λέει πως σου αρέσει ο Γρηγόρης ο Σπίτης και τα ιατροτέτοια, μαζί με μια δόση ανθρωπιστικού-αλτρουιστικού ενδιαφέροντος, πιστεύω ότι θα τον αγαπήσεις τον Joseph. Μη σου πω ότι από αύριο θα κοτσάρεις και αφίσα του στο δωμάτιο σου.

Πάμε λοιπόν να δούμε τι εστί Joseph Merrick

Joseph Merrick γεννήθηκε στο Leicester στις 5 Αυγούστου του 1862. Ο πατέρας του, Joseph Rockley Merrick, ήταν χειριστής μηχανημάτων σε εργοστάσιο βαμβακιού, ενώ παράλληλα είχε ένα μαγαζάκι με ψιλικά ενώ η μητέρα του, Mary-Jane Potterton ήταν δασκάλα σε κατηχητικό. Ο Joseph είχε ένα σχετικά ταπεινό background, αλλά αυτό δεν ήταν μεγάλη ατυχία σε σχέση με αυτή που θα τον έβρισκε γύρω στα 5 χρόνια μετά τη γέννησή του.

Γύρω στα 5 του λοιπόν άρχισε να παρουσιάζει συμπτώματα από τις ασθένειες που τον έδερναν, αν και σε ηλικία 21 μηνών είχε ήδη αναπτύξει κάποια οιδήματα στα χείλη, στα οποία μάλλον οι δικοί του δεν έδωσαν σημασία. Αρχικά “φύτρωσε” ένα εξόγκωμα στο κεφάλι του, με μία απόχρωση της στάχτης, παρόμοια με αυτή που έχει το δέρμα του ελέφαντα.

Μετά από λίγο καιρό το δεξί του χέρι άρχισε να φουσκώνει, το ίδιο και οι πατούσες του και φυσικά να αποκτούν αυτό το όμορφο ελεφαντί χρώμα που αναφέραμε παραπάνω. Η μητέρα του υποστήριζε πως για αυτή τη δυσμορφία του Joseph έφταιγε ότι την περίοδο που τον κυοφορούσε, την είχε τρομάξει ένας ελέφαντας σε κάποιο πανηγύρι στο οποίο έτυχε να πάει.

Σημειωτέον ότι τότε ήταν πολύ της μόδας η θεωρία που έλεγε πως τα ερεθίσματα που λάμβανε η μητέρα επηρέαζαν άμεσα το έμβρυο στη μετέπειτα ζωή του (Το κόνσεπτ αυτό λέγεται Maternal Impression, άλλα η μετάφραση “Μητρική Εντύπωση” δε μου κάθεται καλά).

Ναι, το ξέρω ακούγεται μπαρούφα: “Με τρόμαξε ελέφαντας όταν ήμουν γκαστρωμένη, γι’ αυτό ο γιόκας μου είναι γκρι και πρησμένος” αλλά όταν μια άποψη είναι δημοφιλής και εσύ όχι ιδιαίτερα μορφωμένος, μάλλον θα την ασπαστείς και θα την φέρεις στα δικά σου μέτρα και σταθμά για να εξηγήσεις “παράξενα φαινόμενα”.

Η πλάκα είναι ότι την θεωρία την υποστήριζε και ο Merrick καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του. Τέλος πάντων, τότε δεν είχαν ιδέα τι έπαιζε με τις γενετικές ανωμαλίες, τα γονίδια, τα χρωμοσώματα και όλα αυτά που τρομάζουν εσένα και συναρπάζουν κάτι τύπους σαν τον Στέλιο, οπότε δεν έχουμε δικαίωμα να τους κοροϊδεύουμε για τις δοξασίες που είχαν — Επειδή σε τρόμαξε ελέφαντας; Μοαχαχαχαχαχ!

Σαν να μην έφτανε που ο μικρός Joseph είχε φουσκώσει σαν κακοψημένο κέικ, κάπου στην παιδική του ηλικία έφαγε μια ξεγυρισμένη σαβούρδα και τραυμάτισε το αριστερό του ισχίο (επειδή μάλλον δεν τα πας καλά με την ανατομία, το ισχίο είναι η άρθρωση μεταξύ μηρού και λεκάνης) το τραύμα μολύνθηκε και εκτός από γκρι και τουμπανιασμένος ήταν πλέον και κουτσός. Όλα τα ‘χε η Μαριορή…

Παρόλα αυτά συνέχιζε να πηγαίνει στο σχολείο, να τρομάζει τα άλλα παιδάκια και επίσης απολάμβανε ένα πολύ γλυκό οιδιπόδειο με την μάνα του την οποία δυστυχώς έχασε στην ηλικία των 11 ετών από βρογχοπνευμονία. Εδώ να σημειώσουμε πως εκτός από τον Joseph που τον είχε δείρει η μοίρα του εκ γενετής, η οικογένεια Merrick γενικά ήταν μοιροδαρμένη και χαροκαμένη.

Εκτός από τον Joseph είχαν σπείρει άλλα 3 πιτσιρίκια, τον John Thomas το 1864 ο οποίος απεβίωσε σε ηλικία μόλις 3 μηνών, τον William Arthur, το 1866 που πήγε από οστρακιά σε ηλικία 4 ετών και την Marion Eliza (αμάν με τα διπλά ονόματα) το 1867 η οποία γεννήθηκε με κάποια μορφή αναπηρίας (το wiki δεν είναι σαφές, αλλά δε θα χαλάσουμε τις καρδιές μας) και πέθανε στα 24 της. Ποιος καλός άνθρωπος άφηνε σφαγμένα κοκόρια κάθε πρωί στην εξώπορτά τους άραγε;

Φυσικά τα πράγματα μετά τον θάνατο της μητέρας του έγιναν αρκετά άσχημα. Ξεμπέρδεψε με το σχολείο του έναν χρόνο μετά, στα 12 του δηλαδή και άρχισε να ψάχνει για δουλειά.

Στο σπίτι του φυσικά η κατάσταση που επικρατούσε κάθε άλλο παρά ευχάριστη ήταν για τον Joseph. Ο πατέρας του τον περιφρονούσε και τον έκανε τόπι στο ξύλο, η μητριά που του κουβάλησε ο πατέρας του του φερόταν επίσης σαν σκουπίδι, με αποτέλεσμα ο καημένος ο Joseph να το σκάει κάθε τρεις και λίγο από το σπίτι, αλλά δυστυχώς ο πατέρας του τον έβρισκε και τον γύριζε πίσω –με τέτοια εμφάνιση και να θέλεις δεν χάνεσαι εύκολα.

Στα 13 του έπιασε δουλειά σε εργοστάσιο παραγωγής τσιγάρων, οπού έστριβε τσιγάρα ολημερίς, αλλά μετά από τρία χρόνια, επειδή το δεξί του χέρι είχε φουσκώσει ακόμα περισσότερο, κρίθηκε ακατάλληλος για την δουλειά -άσε που τους χαλούσε την αισθητική- οπότε τον έδιωξαν. Για να αποφύγει την γκρίνια και την κακοτροπιά της μητριάς του καθώς και για μην τις τρώει από τον πατέρα του, τριγυρνούσε όλη μέρα στους δρόμους ψάχνοντας για δουλειά.

Αλλά επειδή με τα χάλια που είχε ήταν κομματάκι δύσκολο να τον πάρουν κάπου, και επειδή είχε γίνει πλέον οικονομικό βάρος για τους δικούς του, ο πατέρας του αναγκάστηκε να βάλει μπροστά τα μεγάλα μέσα και να του βγάλει μια άδεια που του επέτρεπε να γυρνάει από πόρτα σε πόρτα πουλώντας πραγμάτια. Τώρα μάλιστα! Όλοι γνωρίζουμε ότι μετά τους ταξιτζίδες, τους εφοριακούς, τους υπαλλήλους του ΙΚΑ και τους δικηγόρους, οι πλασιέ είναι από τους πιο άξιους για σκότωμα επαγγελματίες εκεί έξω.

Ξέρεις τώρα, σου χτυπάνε την πόρτα τις χειρότερες στιγμές, όταν είσαι δεμένος στο κρεβάτι και η δικιά σου ξυρίζει τις γάμπες της στο μπάνιο, όταν το χάμστερ σου έχει χωθεί πίσω από την βιβλιοθήκη σου, όταν το μπολ με τα δημητριακά σου έχει αλλάξει απόχρωση στο πέρσικο χαλί της μάνας σου. Οπότε για σκεφτείτε έναν τύπο σαν τον Joseph να κάνει τον πλασιέ. Να ανοίγεις την πόρτα σου και να βλέπεις έναν τουμπανιασμένο, γκρι τύπο που με δυσκολία αρθρώνει ορθό λόγο να προσπαθεί να σου πουλήσει κατσαρόλες. Α ναι, τα οιδήματα στα χείλη του Joseph που ανέφερα πιο πάνω μεγάλωναν συνέχεια και τον δυσκόλευαν απίστευτα στην ομιλία.

Όπως ήταν αναμενόμενο η δουλειά του πλασιέ ήταν σκέτο φιάσκο. Οι νοικοκυρές έντρομες του έκλειναν την πόρτα κατάμουτρα και διάφοροι περίεργοι τον ακολουθούσαν για να δουν τι παίζει με την πάρτη του.

Σε κάποια φάση, επειδή κέρδος από τη δουλειά δεν έβγαινε, πάνω σε έναν καυγά από εκείνους που απολάμβανε συχνά στο σπίτι του, ο πατέρας του τον έδειρε πιο άγρια απ’ ότι συνήθως. Ο Joseph πήρε τα μπογαλάκια του και έφυγε μια και καλή. Μετά από λίγο καιρό άστεγος, ένας θείος του, ονόματι Charles Merrick, είχε την μεγαλοψυχία να τον μαζέψει από τον δρόμο. Ο Joseph συνέχισε να δουλεύει ως πλασιέ, αλλά φυσικά δεν υπήρξε βελτίωση της όλης κατάστασης.

Εν τέλει η άδεια του αφαιρέθηκε και έμεινε για ακόμη μια φορά ξεκρέμαστος και επειδή ο θείος του ήταν οικογενειάρχης, δεν μπορούσε να συντηρεί και αυτόν,έτσι ο Joseph,τον Δεκέμβριο του 1879 σε ηλικία 17 ετών, αναγκάστηκε να μπει στο πτωχοκομείο του Leicester (Leicester Union Workhouse)

Τα πράγματα εκεί μάλλον δεν ήταν ρόδινα για την πάρτη του, και μετά από διαμονή 12 εβδομάδων πήρε άδεια εξόδου από το πτωχοκομείο για 2 εικοσιτετράωρα σε μια απελπισμένη προσπάθεια να βρει δουλειά, αλλά τζίφος.

Έμεινε 4 χρόνια στο πτωχοκομείο κατά την διάρκεια των οποίων υποβλήθηκε σε εγχείρηση για την αφαίρεση των εξογκωμάτων που είχε στο στόμα του, γιατί πλέον είχαν μεγαλώσει σε τέτοιο βαθμό που τον δυσκόλευαν εκτός από την ομιλία του και στην σίτιση. Ε, κάπου στον τέταρτο χρόνο διαμονής του στο πτωχοκομείο αποφάσισε πως έπρεπε να φύγει από εκεί και να βρει μια εργασία που να του αρμόζει, και τι πιο ταιριαστό για ένα άτομο σαν και αυτόν από τη δουλειά του αξιοθέατου;

Απευθύνθηκε αρχικά σε έναν κωμικό και ιδιοκτήτη καμπαρέ ονόματι Sam Torr, πρώτα του έστειλε γράμμα και μετά τον επισκέφτηκε στο καμπαρέ του.

Ο Torr θεώρησε πως με τα μούτρα του Merrick για αξιοθέατο σίγουρα θα έβγαζε λεφτά, αλλά θέλοντας να διατηρήσει την πρωτοτυπία του θεάματος αποφάσισε πως ο Joseph έπρεπε να περιοδεύει σε διάφορες περιοχές. Έτσι έφτιαξε ένα επιτελείο από λαγωνικά managers που θα φρόντιζαν για την οργάνωση του σόου του Merrick.

Αυτοί ήταν οι J. Ellis, George Hitchcock και Sam Roper. Έτσι χαρούμενα και με τσακπινιά ο Joseph αναχώρησε στις 3 Αυγούστου του 1884 από το πτωχοκομείο του Leicester για το άγνωστο και την καριέρα του ως αξιοθέατο.

Περιόδευσε στα ανατολικά Μίντλαντς, στο Leicester, στο Nottingham και την χειμερινή περίοδο θα την έβγαζε στο Λονδίνο. Πριν πάνε στο Λονδίνο ο Hitchcock ήρθε σε επικοινωνία με ένα γνωστό showman της εποχής τον Tom Norman, ο οποίος είχε εμπειρία στα freakshows και εκείνο τον καιρό “έτρεχε” ένα penny gaff shop.

Ο Norman δέχτηκε αμέσως την πρόταση του Hitchcock και έτσι όλο το επιτελείο μαζί με τον ασχημούλη μας τον Joseph πήγαν κατά Λονδίνο μεριά. Παρεμπιπτόντως κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας του κόλλησε και το προσωνύμιο “The Elephant Man” καθώς τον παρουσίαζαν ως “μισό άνθρωπο και μισό ελέφαντα”.

Όταν παρουσίασαν τον Joseph στον Norman, αυτός έπαθε αρχικά μια μικρή φρίκη, όχι τόσο γιατί ο Joseph δεν ήταν μορφονιός, αλλά κυρίως γιατί δεν ήξερε αν το να κάνει σόου με έναν τέτοιο τύπο, ακόμη και freakshow, θα είχε εμπορική επιτυχία.

Παρόλα αυτά οι “παραστάσεις” ξεκίνησαν σε ένα μικρό μαγαζάκι στο δρόμο του Whitechapel διακοσμημένο με αφίσες φτιαγμένες από τον Hitchcock οι οποίες απεικόνιζαν έναν όχι και τόσο γλυκούλη ελεφαντάνθρωπο, έξω από το οποίο ο Norman έκανε τον κράχτη και μάζευε κόσμο για να τους δείξει τον περίφημο “Elephant Man” λέγοντας τους πως ο Joseph δεν είχε σκοπό να τους τρομοκρατήσει αλλά να τους ψυχαγωγήσει –Χμου,”παραπλανητική διαφήμιση” το λένε αυτό θαρρώ.

Το Joseph τον είχαν σε ένα σιδερένιο κρεβάτι με μια κουρτίνα τριγύρω του και όταν μαζευόταν κόσμος τραβούσαν την κουρτίνα και -τααανταααα!- να σου εγκεφαλικά και καρδιακά επεισόδια.

Μετά το πρώτο σοκ και αφού μάζευαν τα πτώματα όσων είχαν υποστεί καρδιοεγκεφαλικές βλάβες, ο Norman άρχισε να διηγείται την ιστορία του Merrick -καθώς και το περιστατικό με τον ελέφαντα στο πανηγύρι. Γιούπι!- και όσοι είχαν πιο γερό στομάχι, ή την λόξα να συμπαθούνε οτιδήποτε ο υπόλοιπος κόσμος έβρισκε αποκρουστικό μπορούσαν να πλησιάσουν τον Joseph και να τον περιεργαστούν από κοντά.

Μαζί με όλο αυτό πουλούσαν και μια φυλλάδα με τίτλο “Τhe Autobiography of Joseph Carey Merrick” την οποία δεν είμαστε σίγουροι αν την έγραψε ο ίδιος ο Merrick ή κάποιος από τους manager του, αλλά περιγράφει την ζωή του, μέχρι την περίοδο που βγήκε στο κλαρί κάνοντας freakshows, με μεγάλη ακρίβεια.

Η όλη μπίζνα είχε ένα αξιόλογο κέρδος, μαζί με τις πωλήσεις της “αυτοβιογραφικής φυλλάδας” του Joseph, ο οποίος μάζευε τα λεφτά από το μερίδιό του, ελπίζοντας ότι κάποια μέρα θα καταφέρει να αγοράσει ένα δικό του σπιτάκι. Αχ, ευσεβείς πόθοι! Επίσης το “μαγαζάκι” στο Whitechapel ήταν ακριβώς απέναντι από το Royal London Hospital με αποτέλεσμα όλα τα wannabe “φραγκοφονιάς – με – λευκή – ρόμπα” φοιτητούδια καθώς και οι επαγγελματίες φραγκοφονιάδες μαζευόταν σε κοπάδια για να δουν από κοντά την αξιοπερίεργη περίπτωση του Merrick.

Κάποια στιγμή η περίπτωσή του έγινε γνωστή στον μεγαλοχειρούργο Sir Frederick Treves, ο οποίος πήγε στο “μαγαζάκι” του Whitechapel πριν την παράσταση για να εξετάσει τον Joseph. Η αλήθεια είναι ότι τον βρήκε κατ’ αρχάς άκρως αποκρουστικό. Τον χαρακτήρισε ως :”Το πιο αηδιαστικό δείγμα ανθρώπου που έχω δει ποτέ μου.” Such a pussy. Μπορώ να απαριθμήσω έτσι πρόχειρα έναν μεγάλο αριθμό πραγματικά αηδιαστικών ανθρώπινων υπάρξεων, αλλά θα βγω εκτός θέματος.

Τέλος πάντων, η εξέταση κράτησε ένα τέταρτο και μετά την παράσταση έστειλε έναν συνάδελφό του να ρωτήσει αν μπορεί ο Merrick να περάσει μια βόλτα από το νοσοκομείο για ακόμα μία εξέταση. Μετά από μια μίνι συνεδρίαση με τον Norman συμφώνησε να πάει. Φυσικά τον κουκούλωσαν προσεκτικά πριν τον βγάλουν εκτός του “μαγαζιού”, για να μην φρικάρουν τους ανυποψίαστους Λονδρέζους και για να μην αισθανθεί άσχημα ο καημένος ο Joseph από τα αδιάκριτα βλέμματα (τους αφήνουμε να μας κοιτάζουν αδιάκριτα μόνο αν μας πληρώνουν) και τον έχωσαν σε μια άμαξα που είχε νοικιάσει ο Treves.

Στο νοσοκομείο τον μέτρησαν -περίμετρος κεφαλιού: 91cm, περίμετρος δεξιού καρπού: 30cm, περίμετρος δακτύλου δεξιού χεριού: 15cm.- είδαν ότι στο δέρμα του υπήρχαν θηλώματα, εκ των οποίων τα μεγαλύτερα είχαν μια αρκετά δυσάρεστη οσμή – σαν την τρύπα που έκανες στην ρώγα σου και μολύνθηκε χρυσό μου – και παρατήρησαν ότι ο υποδόριος ιστός του δέρματός του ήταν αδύναμος με αποτέλεσμα το δέρμα του να είναι χαλαρό και σε πολλά σημεία να κρέμεται.

Επίσης διέγνωσαν σκελετικές δυσπλασίες στο δεξί του χέρι, στα πόδια του και κυρίως στο κρανίο του. Συν τοις άλλοις η ομιλία του παρά την εγχείρηση που είχε γίνει το 1882 συνέχισε να είναι δυσνόητη και αυτό κυρίως οδήγησε τον Treves στο συμπέρασμα ότι ο Joseph ήταν λίγο πολύ κλινικά καθυστερημένος, πράγμα που δεν ίσχυε βέβαια, αλλά όταν σου κάνει διάγνωση γιατρός που σε θεωρεί “ένα απαίσιο πλάσμα” τι περιμένεις;

Παρά τις δυσμορφίες του πάντως και το ότι ήταν κομματάκι κουτσός δεν είχε κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας. Just for the record επίσης, το πουλάτσι του αν και παρθένο ήταν υγιέστατο.

Ο Treves τον κάλεσε στο νοσοκομείο μερικές ακόμη φορές, τον φωτογράφισε γυμνό -οι φωτογραφίες αυτές αργότερα προστέθηκαν στην αυτοβιογραφική του φυλλάδια- και τον παρουσίασε σε μια συνάντηση της Pathological Society of London. Οκ, οκ κύριε Treves το παρατραβήξατε.

Ο Merrick ήταν αξιοπερίεργος και το γνώριζε, αλλά η συμπεριφορά των γιατρών απέναντί του τον ξένιζε, γιατί τον έκαναν να αισθάνεται “σαν ζώο σε αγορά βοοειδών” οπότε έκοψε τις επισκέψεις στο νοσοκομείο μια και καλή. Ο Treves πάντως προνόησε να του δώσει την κάρτα του, η οποία αργότερα τον έβγαλε από μια πολύ δύσκολη κατάσταση.

Τι έπαιξε;

Κάποια στιγμή, επειδή τα γούστα αλλάζουν και επειδή οι Λονδρέζοι άρχισαν να μην πολυγουστάρουν freakshows και περίεργους τύπους το μαγαζάκι του Whitechapel έκλεισε δια της βίας από μπάτσους.

Οι managers του Joseph από το Leicester τον πήραν από την προστασία του Norman και πλέον άρχισε να περιοδεύει με τον Roper και δύο νάνους γνωστούς και ως “Roper’s midgets” με τους οποίους ο Joseph είχε συνάψει φιλικές σχέσεις. Δυστυχώς η δουλειά πήγαινε από το κακό στο χειρότερο, το κοινό ήταν ελάχιστο, οι αρχές τους κυνηγούσαν, οπότε αποφάσισαν να στείλουν τον Merrick ένα τουρ στην υπόλοιπη Ευρώπη μήπως και έχει καλύτερη τύχη.

Τον ανέλαβε ένας manager για του οποίου το όνομα δεν είμαστε σίγουροι(κάποιοι λένε ότι το επίθετό του ήταν Ferrari) τον πήρε από το χεράκι για το ευρωπαϊκό τουρ, το οποίο επίσης πάτωσε και ο μπάσταρδος τον παράτησε κάπου στο Brussels κλέβοντας του οικονομίες 50 λιρών (ισοδυναμούν με περίπου 4000 λίρες στις μέρες μας, χρηματικό ποσό άξιο για να το κλάψεις). Μετά από ένα εφιαλτικό ταξίδι με διάφορα τρένα -τρώγοντας και πόρτα σε ένα από αυτά μάλιστα- κατάφερε να φτάσει στον σιδηροδρομικό σταθμό της Liverpool στις 24 Ιουνίου του 1886.

Εκεί προσπάθησε να ζητήσει βοήθεια από τους περαστικούς για να καταφέρει να γυρίσει με κάποιο τρόπο στο Leicester, στην ζεστή και υγρή αγκαλιά του πτωχοκομείου του, αλλά όπως ήταν αναμενόμενο, δεν φιλοτιμήθηκε κανείς να τον βοηθήσει. Ευτυχώς τον περιμάζεψε ένας αστυφύλακας, στον οποίο ο Joseph έδωσε την κάρτα του Treves.

Οπότε ο Sir Treves μάζεψει τον Joseph και τον πήγε σε ένα απομονωμένο δωμάτιο στην σοφίτα του Royal London Hospital, αφού πρώτα τον εξέτασε (και διέγνωσε μια ωραιότατη βρογχίτιδα) και φρόντισε να τον περιποιηθούν και να τον ταΐσουν. Ας τον παραδεχτούμε τον μπαρμπα-Treves εδώ γιατί παρόλο που θεωρούσε τον Joseph έκτρωμα, λάθος της φύσης και τα λοιπά, του φέρθηκε φιλεύσπλαχνα, πράγμα που δεν κάναν πολλοί για την πάρτη του.

Από δω και πέρα ο Joseph έγινε μόνιμος κάτοικος του νοσοκομείου. Του πήρε 5 μήνες να συνέλθει από την όλη ταλαιπωρία που τράβηξε και παρόλο που αρχικά φρίκαρε τις νοσοκόμες τελικά τον συνήθισαν και ίσως τον συμπάθησαν γιατί παρά την εξωτερική του ασχήμια ήταν ένα γλυκύτατο πλασματάκι.

Βέβαια για να μείνει μόνιμα στο νοσοκομείο χρειάστηκε αρκετό τρέξιμο, γιατί δεν υπήρχαν οι υποδομές για να συντηρούν ανίατα άρρωστους εκεί μέσα. Ο διευθυντής του νοσοκομείου Carr Gromm έκανε όλη τη δουλειά, επικοινώνησε με άλλα νοσοκομεία, έστειλε γράμμα στην “Times” και μετά την ευαισθητοποίηση του κόσμου -που ευαισθητοποιείται μόνο όταν του το υποδεικνύουν τα media- αποφάσισαν ότι “μπορούνε να τον κρατήσουν” — αν και δεν ακούστηκε από πουθενά η ατάκα “”αχ τι γλυκούλι!”

Από τα ψηλά της σοφίτας τον έστειλαν στο υπόγειο, του παραχώρησαν δύο δωμάτια με αυλή, ένα ειδικό κρεβάτι, για να κοιμάται καθιστός, αφού αν επιχειρούσε να κοιμηθεί “κανονικά” θα έσπαγε τον λαιμό του και θα άφηνε μια και καλή τον μάταιο τούτο κόσμο.

Επίσης το δωμάτιο δεν είχε καθρέφτες — λογικόν. Ο Treves τον επισκεπτόταν συνήθως κάθε Κυριακή και συνειδητοποίησε πως γνωμάτευσή του για την πνευματική καθυστέρηση του Merrick ήταν πέρα για πέρα λάθος –το ότι δεν μπορείς να καταλάβεις την ομιλία κάποιου φίλε, δε σημαίνει πως ο άλλος είναι χαζός.. Άργησε, αλλά τουλάχιστον στο αντιλήφθηκε και μάλιστα έμαθε να τον καταλαβαίνει και να ανοίγει εποικοδομητικό διάλογο μαζί του.

Ο.κ. όλα καλά με την παρεούλα του Treves, αλλά ο καημένος Joseph χρειαζόταν και γυναικεία συντροφιά, γιατί εκτός από την μάνα του, ούτε θηλυκή κατσαρίδα δεν είχε μπει ποτέ στην διαδικασία να του μιλήσει. Έτσι ο Treves του γνώρισε μια νεαρή χήρα ονόματι Leila Maturin.

Η γνωριμία με την Leila και ο τρόπος που του φέρθηκε, τον έκαναν να αποκτήσει πίστη στον εαυτό του και να μην φοβάται να πλησιάσει το άλλο φύλο. Καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του είχε αρκετές “συμπάθειες”. Βέβαια η συμπάθεια ήταν κυρίως από την μεριά του Merrick ο οποίος, όπως είχε διηγηθεί αργότερα ο Treves, μάλλον θα επιθυμούσε να μείνει σε ίδρυμα τυφλών. Ξέρεις τώρα, για να τον ερωτευτεί μια τυφλή Εσμεράλδα που δε θα βλέπει το χάλι του.

Παρά το άσχημο του παρουσιαστικό όμως, ήταν σωστός gentleman στους τρόπους και στην μόρφωση που απέκτησε, αφού περνούσε τις μέρες του καταβροχθίζοντας βιβλία. Επίσης είχε σαν χόμπυ να φτιάχνει ομοιώματα κτιρίων από χαρτόνι, τα οποία πραγματικά είναι πολύ καλοφτιαγμένα, και σκέψου ότι τα έκανε μόνο με το ένα χέρι, ενώ εσύ που έχεις δύο ξερά, ούτε καστράκι στην παραλία δεν μπορείς να φτιάξεις.

Μερικές από αυτές τις μακέτες σώζονται ακόμα και σήμερα και είναι απόδειξη τι μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος έχοντας υπομονή -και αρκετό χρόνο- στη διάθεσή του.

Τα χρόνια του στο νοσοκομείο ήταν γενικά ευχάριστα, το άρθρο στην “Times” είχε σαν αποτέλεσμα να πέσει πάνω του η προσοχή της “υψηλής κοινωνίας” που σημαίνει ότι δεχόταν αρκετά συχνά επισκέψεις από ευγενείς και καλλιτέχνες. Η ηθοποιός Madge Kendal έκανε εράνους για την πάρτη του, του έστελνε αυτόγραφο της, μέχρι και έναν καλαθά του έστειλε για να του μάθει να πλέκει καλάθια και να βγάζει το χαρτζιλίκι του -sounds funny, το ξέρω, αλλά ήταν κίνηση καλής θέλησης.

Ακόμα και η Πριγκίπισσα Αλεξάνδρα της Ουαλίας τον επισκέφτηκε και φάνηκε να τον συμπάθησε αρκετά, αφού κάθισε αρκετή ώρα μαζί του, του άφησε φωτογραφία με αυτόγραφο της και έκτοτε δεν παρέλειπε να του στέλνει κάρτες στις γιορτές. Ναι, το να έχεις ακόμα και αυτού του είδους την αναγνώριση από μέλος της βασιλικής οικογένειας ήταν μεγάλο πράγμα, κυρίως όταν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής σου το έχεις περάσει “δίχως στον ήλιο μοίρα”.

Η αλήθεια είναι πάντως πως στο θέμα της υγείας του η κατάστασή χειροτέρευε σταδιακά, οι όγκοι του μεγάλωναν και γενικά του είχε γίνει δύσκολο να μετακινείται και την έβγαζε ολημερίς στο κρεβάτι. Εκείνο τον καιρό πρέπει να του καρφώθηκε έντονα στο -υπερμεγέθης- κεφάλι του, η ιδέα να κοιμηθεί “like normal people do” και φυσικά δεν κώλωσε να το δοκιμάσει, άσχετα αν δεν πρόλαβε να το χαρεί ιδιαίτερα αφού λογικά άκουσε ένα “κρακ” και μετά μάλλον είδε ένα λευκό φως “που τον καλούσε να πάει προς πάνω” που λένε και οι διάφοροι νεκραναστημένοι του χειρουργείου. Μπορεί και να ήθελε να αυτοκτονήσει, ποτέ δε θα μάθουμε.

Το πτώμα του βρέθηκε στις 11 Απριλίου του 1890 και η νεκροψία έδειξε πως πέθανε από ασφυξία λόγω του σπασμένου λαιμού. Ο Treves διαμέλισε το σώμα του, πήρε καλούπια από το κεφάλι και τα άκρα του, δείγματα από το δέρμα του -τα οποία χάθηκαν κατά τον Β’ Παγκόσμιο, φαντάζομαι τα καβάτζωσε κανένας τρελός επιστήμονας των SS για την συλλογή του- και συναρμολόγησε τον σκελετό του, ο οποίος βρίσκεται στην “συλλογή” του νοσοκομείου. Χμμμ, αυτά τα σκηνικά μου θυμίζουν έντονα το φίλτατο Στέλιο — βρε μπας και είναι η μετενσάρκωση του Treves;

Πολλά και διάφορα ειπώθηκαν κατά καιρούς για το τι διάολο είχε ο καημένος ο Joseph. Έχουν ακουστεί διάφορα: δερματόλυση, σύνδρομο του Maffucci, σύνδρομο McCune Albright, νευροφιβρομάτωση και σύνδρομο του Πρωτέα. Το σύνδρομο του Πρωτέα είναι η επικρατέστερη θεωρία συνδυασμένο με την νευροφιβρομάτωση, αν και διάφοροι καυλωμένοι ερευνητές συνεχίζουν να ψάχνουν στοιχεία για το τι ακριβώς παίζει με την ασθένεια του Merrick, οπότε στο μέλλον μπορεί να βρεθούνε καινούρια φασούλια για την πάρτη της…

Μετά από αυτό ελπίζω να μην ξαναγκρινιάξεις για την κακιά σου μοίρα ή για το ότι είσαι άσχημος και δεν σε θέλει καμία, γιατί θα αναγκαστώ να βγάλω το φλογοβόλο μου και να αφανίσω με χαρά την μίζερη σου ύπαρξη.

Ο Treves χρόνια μετά τον θάνατο του Merrick -το 1923 για την ακρίβεια- έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο “The Elephant Man and Other Reminiscences” στο οποίο καταγράφει τα απομνημονεύματά του σε σχέση με τον Merrick. Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι από ένα σημείο και μετά στο βιβλίο αντί για Joseph τον αναφέρει ως John. Γιατί;

Μακάρι να ξέραμε. Μπορεί να τον φώναζε John χαϊδευτικά, μπορεί και να βαριόταν να γράφει συνέχεια Joseph ή μπορεί να ήταν τρολλ και να ήθελε να μπερδέψει τους μεταγενέστερους μελετητές. Αν ήθελε το τελευταίο το κατάφερε γιατί πάρα πολλοί βιογράφοι του Merrick έχοντας σαν κύρια πηγή το βιβλίο του Treves αντέγραψαν λάθος το όνομά του με αποτέλεσμα ακόμα και σήμερα να υπάρχει σχετική σύγχυση και ο Joseph να αναφέρεται ως John. Τέλος για κάποιο λόγο ο Treves λασπολογεί άγρια εναντίον του Norman, υποθέτω γιατί του έκοψε τον αέρα τον καιρό που έπαιρνε τον Joseph και τον έδειχνε από δω και από κει σα ματωμένο σεντόνι της πρώτης γαμήλιας νύχτας.

Μνησικακία είναι αυτή τι να κάνουμε. Ευτυχώς η μνήμη του Norman αποκαταστάθηκε από έναν άλλον κυριούλη τον Nadja Durbach ο οποίος στο βιβλίο του “The Spectacle of Deformity: Freak Shows and Modern British Culture” παραθέτοντας την θέση του Norman μέσα στην όλη φάση με τα freakshows και πώς με αυτά βοηθούσε όλους τους παραμορφωμένους, στραβούς, κουτσούς και απόκληρους να επιβιώσουν. Δεν το έκανε από καθαρή φιλανθρωπία φυσικά, αλλά επιτελούσε θετικό παράγοντα για περιπτώσεις σαν του Merrick.

Στον αντίποδα ο Durbach παρουσίαζε την συμπεριφορά των λευκοντυμένων κυρίων απέναντι στα “φρικιά” η οποία μόνο ανθρώπινη δεν ήταν τις περισσότερες φορές. Τέλος πάντων τι εστί γιατρός στις περισσότερες περιπτώσεις το γνωρίζουμε και από τα ιατρεία του ΙΚΑ.