Η λεπτομέρεια κάνει τη διαφορά. Και τη βίωσα με τον πιο οδυνηρό τρόπο, λίγο πριν φύγω για τις σπουδές των ονείρων μου.
Από τη Μίλα, όπως μας τα διηγήθηκε η ίδια σε μία εκ βαθέων εξομολόγηση.
2000, Σκόπια. Ήμουν τότε 17 στα 18 και τελείωνα το Λύκειο Καλών Τεχνών, με ειδίκευση στο fashion design και στο θεατρικό κοστούμι, με το οποίο ήθελα να ασχοληθώ από πολύ μικρή. Είχε προηγηθεί ένας χρόνος στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, όπου είχα πάει ως μαθήτρια ανταλλαγής. Είχα σκοπό να κάνω εκεί το τελευταίο έτος του σχολείου μου, αλλά από ένα γραφειοκρατικό μπέρδεμα κατέληξα σε γυμνάσιο αντί για το κολέγιο, οπότε έπρεπε να γυρίσω και να ξανακάνω την τελευταία τάξη στα Σκόπια. Όμως, αυτό το μπέρδεμα θα μου στερούσε λίγο αργότερα την ευκαιρία της ζωής μου.
Επιστροφή στο μέλλον
Τελειώνοντας το σχολείο, αποφάσισα να φύγω από τη χώρα μου. Δεν με κρατούσε τίποτα εκεί επαγγελματικά. Τότε ήταν που αποφάσισα με τη μητέρα μου να πάω πίσω στην Αμερική για σπουδές, μόνο που δεν υπήρχαν χρήματα. Άρχισα να κάνω αιτήσεις σε όσα κολέγια έδιναν υποτροφίες και περίμενα μέχρι που μου έστειλαν επιστολή από τη φημισμένη Academy of Art του Σαν Φρανσίσκο πως είχαν δει το portfolio μου, είχαν ενθουσιαστεί και μου προσέφεραν μια υποτροφία στο θερινό τους τμήμα. Απίστευτη ευτυχία.
Το μέλλον ανοιγόταν προστά μου κι εγώ έπρεπε μόνο να σκεφτώ πώς θα τα κατάφερνα οικονομικά, αφού το πρόγραμμα κάλυπτε μόνο τις σπουδές. Μια φίλη μας βρήκε μια οικογένεια στην οποία θα μπορούσα να μείνω με ελάχιστο αντίτιμο – είναι κάτι που κάνουν συχνά εκεί, γιατί τους εξασφαλίζει φοροαπαλλαγές. Διαμονή, τσεκ. Οι γονείς μου είχαν μαζέψει στο μεταξύ όσα χρήματα μπόρεσαν από φίλους και συγγενείς για τον πρώτο καιρό, μέχρι να βρω κάπου δουλειά. Διαβίωση, τσεκ. Ετοίμασα και όλα τα απαιτούμενα χαρτιά. Τα μαθήματα ξεκινούσαν 5 Αυγούστου, αλλά εγώ έπρεπε να εμφανιστώ λίγο νωρίτερα, ημέρα Δευτέρα, και συγκεκριμένη ώρα, προκειμένου να πάρω την υποτροφία. Έτσι, έκλεισα μια πτήση για Σάββατο βράδυ. Από το κολέγιο με είχαν ρωτήσει κάποια στιγμή αν είχα βίζα που διαρκεί, τους είχα απαντήσει «ναι» και το θέμα είχε λήξει εκεί. Διαδικαστικά, τσεκ. Τσεκ; Όχι ακριβώς.
Η ψυχή στο στόμα
Παρασκευή βράδυ. Είχα αποχαιρετήσει με ένα μεγάλο πάρτι όλους μου τους φίλους, είχα φτιάξει τις βαλίτσες μου, είχα μιλήσει ακόμα και με την οικογένεια που θα με φιλοξενούσε. Ήταν διακοπές στη Χαβάη, μου είχαν πει, αλλά κανένα πρόβλημα, θα έπαιρνα ένα συγκεκριμένο λεωφορείο από το αεροδρόμιο που θα με έβγαζε ακριβώς έξω από το σπίτι τους. Το κλειδί θα ήταν κάτω από το χαλάκι, το ψυγείο θα ήταν γεμάτο, το δωμάτιό μου θα ήταν μόλις ανέβεις τη σκάλα, το πρώτο αριστερά. Πετούσα στα σύννεφα.
Μέχρι που πήρα τηλέφωνο την υπεύθυνη του προγράμματος για τις τελευταίες διευκρινίσεις. «Τα έχεις όλα;» «Ναι». «Ωραία. Ένα τελευταίο, να τσεκάρουμε τη βίζα σου». Μου είπε να της διαβάσω τι έγραφε. Όταν το έκανα, σώπασε για λίγο. Ξαναμίλησε για να μου πει πως η βίζα μου δεν ήταν για κολέγιο αλλά για γυμνάσιο. Εγώ ακόμα να καταλάβω. Όταν μου ζήτησε χίλιες συγνώμες που δεν είχε επιμείνει πολύ σε αυτή τη λεπτομέρεια πιο πριν και την είδαμε τελευταία στιγμή, τότε μόνο υποψιάστηκα ότι τελικά μπορεί και να μην έμενα στο πρώτο δωμάτιο αριστερά.
Fairytale gone bad
Μαζί μου ήταν κι ένας οικογενειακός φίλος, που όταν με είδε να χλωμιάζω, άρπαξε το ακουστικό και της είπε ότι Σάββατο η αμερικάνικη πρεσβεία ήταν κλειστή και τι άλλο μπορούσε να γίνει, όμως εκείνη τού απάντησε πως η υποτροφία ήταν τέτοια (κανονικά μόνο για Αμερικανούς, κατ’ εξαίρεση είχε δοθεί σ’ εμένα) που δεν γινόταν με τίποτα να μετατεθεί. Ακολούθησε άλλη μία συγνώμη και ζήτησε να την ενημερώσουμε όταν θα είχαμε νεότερα.
Το θυμάμαι σαν όνειρο όλο αυτό, εγώ να κλαίω κι ο φίλος μας να με παρακινεί να ταξιδέψω κι ό,τι γίνει. «Εγώ στη θέση σου θα πήγαινα. Να φύγεις από τα Σκόπια δεν θα έχεις θέμα. Στην Αμερική βέβαια θα έχεις, θα δουν ότι τα χαρτιά σου είναι γι’ αλλού. Δύο είναι τα σενάρια. Το κακό, να σε γυρίσουν πίσω. Το καλό, να επιμείνεις, να τους εξηγήσεις τι έγινε μέχρι να σου αλλάξουν τη βίζα επιτόπου ή, αν σε αφήσουν, να την αλλάξεις κάπου αλλού» μου έλεγε.
Δεν ξέρω ποιο σενάριο θα επικρατούσε αν έφευγα, αλλά δεν έφυγα. Ήμουν μόνο 17, χωρίς πείρα στα ταξίδια, το μόνο που είχα κάνει ήταν ένα στη Φιλαδέλφεια, κι εκείνο με συνοδεία. Τώρα όχι μόνο θα ταξίδευα μόνη μου, αλλά δεν είχα ιδέα και τι θα αντιμετώπιζα εκεί. Τηλεφώνησα πάλι στην υπεύθυνη και είπα μόνο: «Δεν νομίζω ότι θα τα καταφέρω». Μου είναι αδύνατο να θυμηθώ τι μου απάντησε.
Transit
Η κατάθλιψη που με είχε κλείσει στο δωμάτιό μου για ένα μήνα μετά και η τεράστια, ασήκωτη απελπισία ήταν αυτονόητα. Όπως αυτονόητη, για το χαρακτήρα μου, ήταν και η δύναμη που βρήκα να σηκωθώ από το κρεβάτι και να κυνηγήσω πάλι το όνειρο, αυτή τη φορά στην Ευρώπη. Πρώτος σταθμός, Κροατία. Έδωσα εξετάσεις στην Καλών Τεχνών, όπου με δέχτηκαν αμέσως. Επειδή η χώρα ήταν πια στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κανονικά δεν θα χρειαζόταν να πληρώσω δίδακτρα. Όμως, εκείνη τη χρονιά άλλαξε η νομοθεσία και έπρεπε να δώσω αμέσως 3.500 ευρώ. Τα μισά είχαν ήδη φύγει στο αεροπορικό εισιτήριο κι εκεί δεν έδιναν υποτροφίες. Γύρισα πίσω.
Αλλά είμαι πεισματάρα. Κι έτσι, το ίδιο φθινόπωρο βρέθηκα στην Αθήνα. Στην αρχή για διακοπές, μετά μου άρεσε τόσο πολύ, που αποφάσισα να σπουδάσω εδώ. Οι γονείς μου με στήριξαν ακόμα μία φορά. Εξοικονόμησαν πάλι κάποια χρήματα, για να περάσω τον πρώτο καιρό μέχρι να βρω κάποια δουλειά. Ελληνικά δεν ήξερα καθόλου, τα έμαθα μέσα από συζητήσεις με φίλους και από την τηλεόραση. Δεν φοίτησα στην Καλών Τεχνών αλλά σε μια άλλη σχολή· φυσικά, όχι με υποτροφία – όσο κι αν ψάξαμε, οι σχέσεις μεταξύ των χωρών μας ήταν ήδη αρκετά τεταμένες για τέτοιες «πολυτέλειες». Τελείωσα με άριστα, με αντικείμενο το graphic design, και λίγο αργότερα άρχισα να εργάζομαι κάπου όπου μπορούσα να είμαι αρκετά δημιουργική. Μέχρι που ήρθε η κρίση και έφερε τα πάνω κάτω.
Total recall
Τώρα όμως νιώθω έτοιμη να κυνηγήσω το όνειρό μου από την αρχή. Αποφάσισα να γυρίσω στα Σκόπια και από εκεί να στείλω ένα γράμμα, μαζί με τις δουλειές μου, στο κολέγιο στο Σαν Φρανσίσκο, 12 χρόνια μετά. Θα τους γράψω αναλυτικά τι συνέβη και θα ζητήσω μια δεύτερη ευκαιρία. Μπορεί να με απορρίψουν. Μπορεί όμως και να φτάσω να χαζεύω την Golden Gate από το παράθυρο στο δωμάτιό μου, το πρώτο αριστερά μόλις ανέβεις τη σκάλα.
Είμαι ψείρας
Μέσα στον ενθουσιασμό που σε δέχτηκαν για σπουδές στο εξωτερικό, είναι πολύ εύκολο να αφήσεις τις τυπικές, «πεζές» διαδικασίες σε δεύτερη μοίρα. Μην το κάνεις. Ούτε να επαναπαυτείς στις διαβεβαιώσεις άλλων πως τα πάντα έχουν τακτοποιηθεί. Ένα μικρό λάθος στη διατύπωση, ένας προχειροδιαβασμένος μεσότιτλος, μια παράλειψη των ψιλών γραμμάτων στα έγγραφα που σου στέλνουν, μπορεί να σου κοστίσει ακριβά, από το εξτρίμ σενάριο να μην μπορείς να ταξιδέψεις μέχρι να βρεθείς στο χειρότερο δωμάτιο τρύπα του φοιτητικού ξενώνα της σχολής ή να έχεις ξαφνικά ένα σωρό έξτρα έξοδα από αυτά που είχες αρχικά υπολογίσει.
