Ζωή είναι το να ζεις, να υπάρχεις, να αναπνέεις. Τον ορισμό που θα μας πει με ακρίβεια τι είναι ζωή δεν τον γνωρίζουμε. Ξέρουμε όμως ότι εκδηλώνεται με την ανταλλαγή της ύλης. Αν δεν υπάρχει ανταλλαγή της ύλης δεν υπάρχει και ζωή.
Σε πλατύτερη έννοια. η ζωή περιλαμβάνει τον οργανικό και τον ανόργανο κόσμο. Παρουσιάζεται με δύο όψεις. Υπάρχει η φυσική και η ψυχική ή πνευματική ζωή. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ζωή είναι η διαρκής κίνηση, δράση και ροή. Η οργανική ζωή και η ανόργανη έχουν μερικές διαφορές.
Τα γνωρίσματα της οργανικής ζωής είναι: η μορφή, η συντήρηση και η αναπαραγωγή. Τα ενόργανα αποτελούνται από κύτταρα, ιστούς και όργανα, που δεν έχουν τ’ ανόργανα όντα.
Επίσης τα ενόργανα αντιδρούν με διάφορες ψυχικές λειτουργίες, όπως είναι: η αντίληψη, η παράσταση, η φαντασία, η νόηση, η προσοχή, λειτουργίες δεμένες μόνο με τη ζωή των οργανικών όντων.
Στοιχειώδης μονάδα του οργανισμού κάθε όντος είναι το κύτταρο. Υπολογίζεται ότι ο οργανισμός του ανθρώπου αποτελείται από 35 τρισεκατομμύρια κύτταρα. Από τα κύτταρα σχηματίζονται οι ιστοί, που έχουν την ίδια κατασκευή και κάνουν την ίδια λειτουργία. Οι ιστοί μεταξύ τους συμπλεκόμενοι δημιουργούν τα όργανα. Πολλά όργανα και διάφορα συστήματα συνεργαζόμενα αποτελούν τον οργανισμό.
Η απόπειρα για αναζήτηση μικρότερων μονάδων από τα κύτταρα οδήγησε στις διάφορες θεωρίες, όπως του Νageli, του Verworn και του Weissmann, από τις πιο γνωστές. Για την αιτία της ζωής έχουν γραφτεί πολλές θεωρίες. Γνωστότερες είναι: Η κοσμοζωική υπόθεση του Helmholz. Αυτός υποστήριξε ότι η ζωή κατάγεται από άλλα ουράνια σώματα. Η κοσμοοργανική Θεωρία των Σιέλλινγκ και Fechner. Αυτοί υποστηρίζουν ότι η ύπαρξη του ανόργανου κόσμου προηγήθηκε του πρωτοοργανικού. Η υπόθεση του περίφημου χημικού Liebig. Αυτός υποστηρίζει ότι ο οργανικός κόσμος υπάρχει από την αρχή, όπως και το ανόργανο. Τέλος η θεωρία της “αυτόματης γέννησης”, που σύμφωνα με αυτή Ο οργανικός κόσμος προήρθε από τον ανόργανο. Υπάρχει και η περί “δημιουργίας” θεωρία. Σύμφωνα με αυτή, ο κόσμος έχει δημιουργηθεί από το Θεό, εξαιτίας της άπειρης αγάπης που έτρεφε και τρέφει για μας. Επίσης τα φαινόμενα της ζωής συνδέονται και με τις συνθήκες που επικρατούν κάθε φορά. Τέτοια φαινόμενα είναι η θερμοκρασία, το γεωγραφικό πλάτος, η τροφή, τα φυτά, ο αέρας, το νερό κ.ά.
Άλλες διαφορές μεταξύ των ενζύμων ή οργανικών όντων και των άζωων ή ανόργανων είναι ότι τα ένζωα ή οργανικά όντα γεννιούνται, προέρχονται δηλαδή από κάποιο άλλο ον που προϋπήρχε. Αυτή είναι η γέννηση. Επίσης τρέφονται, δηλαδή παίρνουν ουσίες από τον εξωτερικό κόσμο.
Από τις τροφές αυτές κρατούν εκείνες που είναι αναγκαίες και τις άλλες τις αποβάλλουν. Όταν οι ουσίες αυτές, που κρατούνται, από πολύπλοκες μετατρέπονται σε απλούστερες, τότε το φαινόμενο αυτό ονομάζεται “καταβολισμός”, ενώ το αντίθετο όταν δηλαδή από απλούστερες μετατρέπονται σε πιο πολύπλοκες, το φαινόμενο ονομάζεται “αναβολισμός”.
Η όλη αυτή διαδικασία, ο αναβολισμός κι ο καταβολισμός, ονομάζεται “μεταβολισμός”. Εξάλλου μεγάλο ρόλο παίζει και ο ήλιος στη ζωή του οργανικού κόσμου. Χωρίς ήλιο δεν είναι δυνατό να υπάρξει ζωή. Η ζωή ανανεώνεται συνεχώς, τελευταία με μεγάλο ρυθμό. Η ανανέωση αυτή είναι δυνατή με τη “διαιώνιση του είδους”. Με αυτή τη διαδικασία, η ζωή δε σταματά, αλλά συνεχίζεται. Όταν δηλαδή τα έμβια όντα φτάσουν σε μία ορισμένη ηλικία, τότε πολλαπλασιάζονται, δίνουν δηλ. απογόνους όμοιους σχεδόν μ’ αυτούς τους ίδιους.
Το φαινόμενο του πολλαπλασιασμού δεν εμφανίζεται στα άζωα όντα. Όλα τα οργανικά όντα όταν φτάσουν σε μία ορισμένη ηλικία, σ’ ένα ανώτατο όριο, τότε σταματούν να ζούνε, δηλαδή πεθαίνουν. Τότε δε λειτουργεί ο οργανισμός, σταματούν δηλαδή όλα εκείνα τα φαινόμενα που γίνονταν όταν ο οργανισμός ζούσε. Το σώμα αποσυνθέτεται στα ανόργανα υλικά από τα οποία αποτελείται. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται θάνατος.
Έτσι ένα γενικό συμπέρασμα -όχι απόλυτο- είναι ότι ζωή είναι: η γέννηση, η διατροφή, η αύξηση, ο πολλαπλασιασμός και ο θάνατος ενός εμβίου.
Σύμφωνα με τη δογματική της χριστιανικής θρησκείας, όταν έρχεται ο θάνατος, το σώμα καταστρέφεται και διαλύεται στα συστατικά τα οποία το αποτελούν, ενώ η ψυχή ζει και περιμένει την ανάσταση των σωμάτων και τη Θεία τιμωρία ή τη Θεία μακαριότητα.
