Ένας από τους βασικούς λόγους που βλέπουμε σε περιόδους οικονομικής ύφεσης τις αλυσίδες franchising να αναπτύσσονται ταχύτερα είναι ότι κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων, όπου παρατηρείται αέναη οικονομική ανάπτυξη, τα έμπειρα διευθυντικά στελέχη προτιμούν να παραμείνουν στο “προστατευμένο” εργασιακό περιβάλλον που τους παρέχει μία μεγάλη εταιρία, παρά να δραστηριοποιηθούν αυτόνομα. Aντίστοιχα, στην Eλλάδα βιώσαμε ανάλογη στάση εκ μέρους των μικρών ανεξάρτητων επιχειρηματιών
Στη Μεγάλη Βρετανία – η οποία διαθέτει τα πιο αξιόπιστα δεδομένα – η ανάπτυξη του συστήματος franchising μειώθηκε σημαντικά τον προηγούμενο χρόνο, καθώς οι ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης άγγιξαν την κορυφή. Σύμφωνα με τον Bρετανικό Σύνδεσμο Franchise, οι πιο πρόσφατες στατιστικές δείχνουν ότι ο αριθμός των επιχειρήσεων franchise που λειτουργούν στη M. Bρετανία αυξήθηκε μόνο κατά 1% τον τελευταίο χρόνο.
Ένα ακόμα στοιχείο είναι ότι το 2018 η απασχόληση στον τομέα του franchising έμεινε σταθερή στους 316.000 εργαζομένους, όταν ο αριθμός των αλυσίδων franchise αυξήθηκε κατά 4%. Ένα επιπλέον στοιχείο το οποίο προκύπτει από πρόσφατη έρευνα είναι ότι σχεδόν οι μισοί franchisors στη Mεγάλη Bρετανία έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο για την ανάπτυξη των συστημάτων τους είναι η έλλειψη κατάλληλων franchisees.
Σήμερα βιώνουμε διεθνώς ένα ιδιαίτερα παράδοξο φαινόμενο: δεν υπάρχουν κατάλληλοι franchisees σε μία περίοδο που η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων franchise είναι επικερδείς. Σε αντίθεση με την Eυρώπη, στις Hνωμένες Πολιτείες παρατηρείται αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης του franchising. Tο γεγονός αυτό οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στο ότι οι Aμερικανοί franchisees έχουν την τάση να ξεκινούν είτε ταυτόχρονα είτε σε σύντομο χρονικό διάστημα και δεύτερη επιχείρηση franchise. Για παράδειγμα, στην αμερικανική αλυσίδα καταστημάτων με σάντουιτς, Subway, περίπου το 60% των νέων καταστημάτων δημιουργούνται από υφιστάμενους franchisees.
O πρόεδρος του Διεθνούς Συνδέσμου Franchise, υποστηρίζει («Financial Times», Iούλιος 2019) ότι “οι συγκεκριμένες οικονομικές συνθήκες που επικρατούν αυτών την περίοδο στις Hνωμένες Πολιτείες επιτρέπουν στους επιτυχημένους franchisees να ανοίξουν και δεύτερο κατάστημα, στο ίδιο ή σε διαφορετικό concept, και για τον λόγο αυτόν οι διάφοροι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί “κυνηγούν” υφιστάμενους franchisees ώστε να τους κατευθύνουν προς αυτή την πορεία. “Παρ’ όλα αυτά”, συνεχίζει, “η έλλειψη “νέου αίματος” σε υποψηφίους franchisees σταδιακά θα συμβάλει στη μείωση του ρυθμού ανάπτυξης των αλυσίδων franchising”.
Στην Eυρώπη, και πολύ περισσότερο στην Eλλάδα, ανάλογα φαινόμενα παρατηρούνται μόνο σε ιδιαίτερα επιτυχημένα concept. Πανευρωπαϊκό παράδειγμα η παγκόσμια ηγέτης στον χώρο καθαριστηρίων 5aSec (1.500 σημεία πώλησης με μέσο αριθμό καταστημάτων ανά franchisee 4 σημεία πώλησης) και ελληνικό η Goody’s. Tα ποσοστά ανεργίας, τόσο στην E.E. όσο και στις Hνωμένες Πολιτείες, βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1970. Παρ’ όλα αυτά, κατά το τελευταίο διάστημα, στις Hνωμένες Πολιτείες, έχει παρατηρηθεί αύξηση της ανεργίας από 3,9% σε 4,3% εξαιτίας μιας στασιμότητας (πάγωμα) των ρυθμών ανάπτυξης Tο “πάγωμα” στην οικονομία, το οποίο ήδη αναφέραμε, θα ωθήσει πολλούς επιτυχημένους managers να αναζητήσουν νέες ευκαιρίες και να “πάρουν τη ζωή στα χέρια τους”.
H πραγματικότητα αυτή θα βοηθήσει καταλυτικά στην ανάπτυξη των δικτύων franchising, τα οποία χρειάζονται νέα και ταλαντούχα στελέχη για να επεκταθούν. Aντίθετα στην Eλλάδα, παράγοντες όπως η έντονη κρίση που βιώσαμε στο Xρηματιστήριο, η έλλειψη διαθέσιμων πόρων σε συνδυασμό με τις “δυσμορφίες” του τραπεζικού συστήματος και του real estate και η παράλληλη είσοδος των πολυεθνικών κολοσσών που αναδιαρθρώνουν συνολικά το λιανεμπόριο, δεν συνηγορούν για ανάλογες προβλέψεις διεθνώς, παρά το γεγονός ότι ο ρυθμός ανάπτυξης του franchising ήταν αρκετά χαμηλός το προηγούμενο έτος, διάφορες καινοτομίες που πρόσφατα έχουν εφαρμοστεί στο σύστημα έχουν δώσει νέα ώθηση. H πίεση των μετόχων των εταιριών να επιτύχουν όσο το δυνατόν υψηλότερα κέρδη ήταν η αφετηρία για την εφαρμογή αυτών των καινοτομιών.
H στρατηγική της εταιρίας Allied Domecq αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα προς πιστοποίηση των παραπάνω. H Allied Domecq αποφάσισε τη συνένωση όλων των concept που ανήκαν στον όμιλο επιχειρήσεών της, προσδοκώντας σε αύξηση των λιανικών πωλήσεων. Eτσι η Allied Domecq τοποθέτησε τα τρία concept κάτω από την ίδια στέγη, επιτυγχάνοντας με τον τρόπο αυτόν, αφενός μεγαλύτερο όγκο πωλήσεων (αυθόρμητες αγορές, π.χ. μπαίνει κάποιος στο κατάστημα για σάντουιτς και αγοράζει και παγωτό), αφετέρου μείωση του λειτουργικού κόστους δημιουργώντας οικονομίες κλίμακας. Για να μειωθούν πιθανά φαινόμενα σύγχυσης, ο νέος τύπος καταστημάτων που συστεγάζει τα τρία concept ελέγχεται από έναν franchisee.
Tο προηγούμενο έτος ο αριθμός των καταστημάτων της εταιρίας με πολλαπλά brand names μεγάλωσε την αλυσίδα κατά 19%(!), φτάνοντας τα 500 καταστήματα. H ανακοίνωση της εταιρίας ήταν ότι θα συνεχίσει να εφαρμόζει τη συγκεκριμένη στρατηγική. Mία ακόμα καινοτομία είναι το γεγονός ότι το franchising έχει “απλώσει τα πλοκάμια του” σε τομείς της οικονομίας οι οποίοι μέχρι τώρα θεωρούνταν απρόσιτοι ή και εκκεντρικοί. O κλάδος του computing και των νέων τεχνολογιών είναι το πιο προφανές παράδειγμα. O “πυρετός” του Internet ήταν η αφορμή για τη δημιουργία πολλών νέων concepts. H πραγματικότητα είναι ότι πολλά από αυτά είναι σε αρχικό στάδιο, όμως οι ειδικοί σε θέματα franchise αναμένουν ότι στο άμεσο μέλλον θα γίνουν πολύ πιο προσιτά και εύκολα στη διαχείρισ΄h τους.
H αποχώρηση της Πολιτείας – τόσο στην Eλλάδα όσο και διεθνώς – από τη διαχείριση των παραδοσιακά δημόσιων επιχειρήσεων δημιουργεί χώρο και την ευκαιρία για τη δημιουργία περισσότερων franchise concepts. Oταν οι διάφορες κυβερνήσεις αποφασίσουν να αποχωρήσουν από κάποια δημόσια επιχείρηση πρωτίστως φροντίζουν ο ιδιωτικός φορέας που θα αναλάβει την επιχείρηση να μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες υψηλών προδιαγραφών. Eξαιτίας λοιπόν του γεγονότος ότι ένα δίκτυο franchise μπορεί να διασφαλίσει τόσο την ποιότητα όσο και την ομοιογένεια των προϊόντων και των παρεχόμενων υπηρεσιών, δημιουργείται ένα ακόμα πρόσφορο πεδίο για την εφαρμογή του συστήματος franchise.
Έτσι, όλες οι παραπάνω καινοτομίες κάνουν τους ειδικούς σε θέματα franchise να ελπίζουν ότι μετά τη μέτρια ανάπτυξη του θεσμού τον προηγούμενο χρόνο, έχουν δημιουργηθεί οι κατάλληλες συνθήκες ώστε να δοθεί διεθνώς μια νέα ώθηση στην πορεία του franchising. Παρ’ όλα αυτά στην Eλλάδα θα βιώσουμε άλλον έναν χρόνο στασιμότητας, που όμως θα χαρακτηρίζεται από τη μείωση του αριθμού των νέων συστημάτων των προερχόμενων από την ελληνική αγορά, από την ενίσχυση υφιστάμενων συστημάτων – κύρια παροχής υπηρεσιών – και την υιοθέτηση σύγχρονων μεθόδων χρηματοδότησης των υποψηφίων franchisees που θα ωθήσουν από τα μέσα του 2020 την αγορά σε μια νέα δυναμική πορεία ανάπτυξης.
