Το αυτοκίνητο δίχως οδηγό δεν είναι κάποιο σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά μία πραγματικότητα που την έχουν υιοθετήσει αρκετές κατασκευάστριες εταιρείες οχημάτων και, όπως με κάθε άρμα της νέας τεχνολογίας, είναι δύσκολο να προβλέψεις αν θα έρθει ως άγγελος ή ως δαίμονας.
Η εποχή όπου η τεχνολογία προοδεύει πιο γρήγορα από τον άνθρωπο εμφανίζει άλλο ένα δίλημμα, στην αυτοκίνηση τούτη τη φορά: Από το 2021, που θα πατήσουν τους δρόμους του δυτικού κόσμου τα πρώτα αυτόνομα αυτοκίνητα, τι θα κάνει ο οδηγός με τον ελεύθερο χρόνο όσο ο ηλεκτρονικός του σοφέρ τον μεταφέρει εκεί που έχει προστάξει; Στις στιγμές που πριν οδηγούσε, στο φανάρι που έκανε σκέψεις, έμπαινε σ’ ένα τυχαίο τραγούδι του ραδιοφώνου, ακόμα κι όταν γινόταν φρικτός για αφορμή ασήμαντη, σε όλες δαύτες τις στιγμές σκέψης και συναισθήματος, τώρα τι θα κάνει; Θα εργάζεται, ξανά, αναλύοντας διαγράμματα σε ένα PC ή κάνοντας τηλεδιασκέψεις εν κινήσει; Θα παίζει παιχνίδια ή θα χαζεύει στο διαδίκτυο;
Σίγουρα τα αυτόνομα αυτοκίνητα, όπως προετοιμάζονται, θα έχουν στον πυρήνα τους όλες αυτές τις τεχνολογίες. Μήπως θα διαβάζει ένα βιβλίο; Θα παρατηρεί ό,τι πριν δεν παρατηρούσε –τα κτήρια, πώς περπατούν οι άνθρωποι, τι κάνουν–, θα σκέφτεται πάλι, θα τραγουδά; Οι τελευταίες επιλογές του αστού, ατυχώς, δεν αφήνουν και πολλές ελπίδες ότι με την αυτόνομη οδήγηση δεν θα επιδεινώσει τον ήδη παρανοϊκά άπιαστο ρυθμό της ζωής του, ή ότι θα αντισταθεί σθεναρά στο περαιτέρω ξόδεμα του χρόνου του σε μια ψηφιακή πραγματικότητα που όλο και πιο πολύ εισχωρεί στη θέση της ζωής.
Η αυτόνομη οδήγηση είναι πεδίο βαριάς επένδυσης από το γύρισμα στη δεκαετία μας όχι μόνο κορυφαίων αυτοκινητοβιομηχανιών, αλλά και γιγάντων της silicon valley όπως οι Apple και Google. Το υψηλότερο όραμα είναι ότι τα πολύπλοκα συστήματα από σένσορες, κάμερες και δορυφορική σύνδεση των αυτόνομων αυτοκινήτων θα αποτρέψουν τον θάνατο της μεγάλης πλειοψηφίας των 1,2 εκατομμυρίων ανθρώπων που χάνονται ετησίως στην άσφαλτο –οι οποίες κυρίως οφείλονται σε απροσεξία, ποτό, λεονταρισμούς ή κούραση.
Άλλωστε, δεν φαντάζει καθόλου κακό να γίνει η σπορ οδήγηση ένα χόμπι, που όλο και πιο πολύ θα φεύγει από τον δρόμο και θα πάει προς την πίστα –καθόλου κακό. Ενα άλλο όραμα είναι ότι θα αλλάξει τη ζωή ανθρώπων με κινητικές δυσκολίες ή των ηλικιωμένων. Ενα τρίτο είναι ότι με την κίνηση στους αυτοκινητοδρόμους ως βαγόνια, τα αυτοκίνητα –και ειδικά τα φορτηγά– θα έχουν βελτιωμένη αεροδυναμική κι έτσι λιγότερη κατανάλωση, στην οποία θα βοηθά και η επιλογή μιας διαδρομής χωρίς κίνηση.
Μετεξέλιξη του αυτοκινήτου ή ένα νέο gadget; Για τις αυτοκινητοβιομηχανίες, αυτή είναι η μετεξέλιξη του αυτοκινήτου σε κινητό χώρο διαβίωσης και ιδιωτικότητας. Για τους γίγαντες της silicon valley, όμως, αυτή είναι η ευκαιρία για ένα ακόμα χρυσοφόρο gadget.
Οι φόβοι, εύλογοι, είναι ότι όλα αυτά στην πράξη θα συναντήσουν δυσκολίες που μπορούν να γίνουν επικίνδυνες: Ενας υπολογιστής δεν έχει τη νοημοσύνη να προβλέψει την ανοησία που επίκειται να κάνει ένας οδηγός ή πεζός, που εν πολλοίς είναι το μυστικό της ασφαλούς οδήγησης. Επιπλέον, στην ομίχλη ή τη βαριά βροχή οι σένσορες και τα δορυφορικά συστήματα, θα αποδίδουν αξιόπιστα; Σε σημεία όπου γίνονται έργα, θα αφήσει το κύκλωμα να πατήσει το αυτοκίνητο στη διπλή διαχωριστική; Θα παρακάμψει τη σήμανση του κ.ο.κ. σε σημεία όπου ο οδηγός θα έκρινε ότι η σήμανση είναι επικίνδυνη για την περίσταση; Για όλα αυτά, η Google υποστηρίζει ότι στα ένα εκατομμύριο χιλιόμετρα δοκιμών που έχει κάνει με το μικρό της αυτόνομο αυτοκίνητο, που για λόγους ασφαλείας προς το παρόν κινείται με όριο 40 χλμ./ώρα, έχει προσομοιώσει 18.000 πιθανές περιστάσεις του δρόμου.
Στις βαριές πτυχές της αυτόνομης οδήγησης, υπάρχουν και οι κοινωνικές: Η ανεργία εκατομμυρίων οδηγών και η αλλαγή του προσώπου της πόλης. Μπορεί να μειωθούν, κάποτε, οι πινακίδες της σήμανσης ή οι χώροι στάθμευσης να γίνουν πάρκα, αλλά τι θα γίνει αν τα εκατομμύρια των κατοίκων παίρνουν το αυτοκίνητό τους για μια βόλτα στο κέντρο, τώρα που ξέρουν ότι μόλις φτάσουν μπορούν να το στείλουν κάπου μακριά για να παρκάρει, μόνο του, καλώντας το μετά πάλι μέσω του κινητού τους τηλεφώνου;
Για αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η Mercedes-Benz, το αυτόνομο αυτοκίνητο, όπως το πρωτότυπο F015, είναι η μετεξέλιξη από μέσο μεταφοράς σε κινητό χώρο διαβίωσης και ιδιωτικότητας. Με οθόνες περιμετρικά, όπου μεταδίδονται πληροφορίες ή τα πολυμέσα ή προβάλλεται ένα τεχνητό παραδείσιο τοπίο.
Για την Google και την Apple, το αυτόνομο αυτοκίνητο είναι ένα κινούμενο gadget που θα μαυλίσει τα νέα παιδιά που φορούν τ’ ακουστικά και κατεβαίνουν στο μετρό και δεν δίνουν δεκάρα για την κίνηση. Το αυτοκίνητο, λέει η Google, θα συνδυάζει όλα όσα ξέρει για σένα ώστε να σου ταιριάξει τα πάντα περί μετακίνησης και «θα κάνει πράγματα που θα σε βοηθούν να γίνεις καλύτερος, εξυπνότερος και πιο παραγωγικός». Για το τελευταίο, ας περιμένουμε λίγο.
