Οι άνθρωποι του Νεάντερταλ οι οποίοι έζησαν πριν από περίπου 230.000 χρόνια έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον και εξάψει την ανθρώπινη φαντασία εδώ και πολλά χρόνια. Σήμερα αναλύσεις του γενετικού υλικού των απολιθωμάτων προσθέτουν σιγά σιγά τα κομμάτια που λείπουν από το πάζλ.
Οι επιστήμονες σήμερα χρησιμοποιούν γενετικές αλλά και φυσικές ενδείξεις για να λάβουν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες από τα εναπομείναντα σκελετικά απολιθώματα των κοντινότερων συγγενών μας.
Τα οστά από δυο ανθρώπους του Νεάντερταλ μας εφοδιάζουν με πολύτιμες γενετικές πληροφορίες οι οποίες προσδίδουν ένα κόκκινο χρώμα στα μαλλιά των προγόνων μας, ανοιχτόχρωμο δέρμα και ίσως φακίδες.
Τα αποτελέσματα της έρευνας, που δημοσιεύθηκαν την περασμένη Πέμπτη στο επιστημονικό περιοδικό Science, προτείνουν ότι τουλάχιστον το 1% των ανθρώπων Νεάντερταλ είχαν κόκκινα μαλλιά.
«Δεν μπορούμε να πούμε κάτι για τα συγκεκριμένα απολιθώματα τα οποία μελετήσαμε, αλλά μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι ένα μέρος του πληθυσμού είχε κόκκινα μαλλιά,» αναφέρει ο Michael Hofreiter, μέλος της ερευνητικής ομάδας από το Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology στο Leipzig της Γερμανίας.
Νωρίτερα μέσα στο μήνα, κάποιοι άλλοι επιστήμονες δημοσίευσαν κάποιες θεωρίες που υποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι του Νεάντερταλ πιθανώς να χρησιμοποιούσαν παρόμοιο τρόπο ομιλίας με αυτόν που χρησιμοποιούμε σήμερα.
Οι άνθρωποι του Νεάντερταλ έζησαν πριν από 230.000 χρόνια στην Ευρώπη, στη Κεντρική Ασία και στη Μέση Ανατολή. Σύμφωνα με καταγραφές απολιθωμάτων, εξαφανίστηκαν πριν από 200,000 χρόνια, μερικές χιλιάδες χρόνια αφού έκανε την εμφάνιση του ο σύγχρονος άνθρωπος (Cro-Magnons).
Ο Holger Rompler από το πανεπιστήμιο του Leipzig και ο Carles Lalueza-Fox από το πανεπιστήμιο της Barcelona στην Ισπανία σε συνεργασία με άλλους επιστήμονες κατάφεραν να απομονώσουν το γονίδιο mc1r από τα οστά ενός άνθρωπου του Νεάντερταλ ηλικίας 43,000 ετών από το El Sidron της Ισπανίας και ενός άλλου 50,000 ετών από το Monti Lessini της Ιταλίας.
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι και τα δυο είδη διαθέτουν μια μοναδική αλληλουχία γονιδίων, η οποία δεν υπήρχε στον σύγχρονους ανθρώπους (4,000 ετών) με τους οποίους συγκρίθηκαν (συμπεριλαμβανομένων και των εαυτών τους).
Η γενετική αυτή αλληλουχία είναι υπεύθυνη για την παραγωγή μιας πρωτεΐνης η οποία βοηθάει στην ρύθμιση της ισορροπίας ανάμεσα στην χρωστική pheomelanin που δημιουργεί την καφετιά ή μαύρη τρίχα, και την eumelanin που κάνει την τρίχα να εμφανιστεί κόκκινη. Η ξανθή τρίχα είναι ένα αποτέλεσμα των πολύ χαμηλών ποσών μελανίνης.
Ο σύγχρονος άνθρωπος με ανενεργούς υποδοχείς mc1r τείνει να έχει κόκκινα μαλλιά και χλωμό δέρμα. Ωστόσο υπάρχουν και άλλα γονίδια που συνδέονται με την παραγωγή χρωστικών στον άνθρωπο και ευθύνονται τόσο για το χρώμα του δέρματος αλλά και των μαλλιών.
Μια παλιότερη έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τον Rompler αποκάλυψε τη ύπαρξη μιας διαφορετικής εκδοχής του ίδιου γονιδίου στα οστά των τριχωτών μαμούθ, ενισχύοντας την άποψη ότι μερικά από τα ζώα της εποχής των παγετώνων διέθεταν ανοιχτόχρωμο τρίχωμα.
Στην συγκεκριμένη έρευνα, οι επιστήμονες τροποποιήσαν ένα ανθρώπινο γονίδιο mc1r με τέτοιο τρόπο ώστε να ταιριάζει στην εκδοχή των γονιδίων που βρέθηκαν στον άνθρωπο του Νεάντερταλ. Όταν το γονίδιο αυτό τοποθετήθηκε σε κύτταρα σύγχρονου ανθρώπου, τότε ενεργοποιήθηκε η παραγωγή μελατονίνης, προτείνοντας ότι οι άνθρωποι του Νεάτερνταλ είχαν κόκκινα μαλλιά και λευκό δέρμα.
Οι άνθρωποι του Νεάντερταλ έχουν σκιαγραφηθεί παλιότερα τόσο από επιστήμονες αλλά και από καλλιτέχνες, αλλά η μελέτη αυτή παρέχει τις πρώτες αληθινές ενδείξεις για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των μακρινών προγόνων μας.
«Αυτό που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα είναι ότι σχεδόν ένα ποσοστό 1% ή και περισσότερο από τον πληθυσμό των ανθρώπων του Neanderthals είχαν δυο αντίτυπα ανενεργών γονιδίων και αυτά είχαν σαν αποτέλεσμα το κόκκινο χρώμα των μαλλιών ορισμένων ατόμων.»
Οι άνθρωποι του Νεάντερταλ που κατοικούσαν σε μεγάλα γεωγραφικά πλάτη στην Ευρώπη, δέχονταν περιορισμένα ποσοστά υπεριώδους ακτινοβολίας. Έτσι λοιπόν το ευαίσθητο λευκό δέρμα των ατόμων που κατοικούσαν στην περιοχή απορροφούσε αρκετή από την υπεριώδη ακτινοβολία ώστε να παράγει βιταμίνη D σε επαρκή ποσά.
«Το λευκότερο δέρμα είναι εύκολα προσαρμόσιμο επειδή η παραγωγή βιταμίνης D εξαρτάται από την υπεριώδη ακτινοβολία,» σχολιάζει ο Hofreiter.
Όπως ορισμένοι σημερινοί άνθρωποι με παρόμοια χαρακτηριστικά, οι επιστήμονες θεωρούν ότι οι άνθρωποι του Νεάντερταλ διέθεταν μια ποικιλία αποχρώσεων του κόκκινου, από καστανοκόκκινο έως έντονο κόκκινο και μελί.
Διάβασε επίσης: Σχεδιάζοντας μια πόλη χωρίς αυτοκίνητα για χάρη των παιδιών
