Σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση Ευτυχίας του ΟΗΕ, το 2013 οι Σκανδιναβοί ήταν στην κορυφή των ευτυχισμένων λαών. Μόνο που αυτό είναι η μία πλευρά. Τι άλλο συμβαίνει στο μακρινό βασίλειο (και) της Δανιμαρκίας;
Έχουν το υψηλοτερο προσδόκιμο ζωής, τις πλέον επαρκείς αμοιβές και αξιοπρεπείς παροχές στην υγεία, την παιδεία, τις συντάξεις. Το προσδόκιμο επιβίωσης ξεπερνά τα 82 έτη και τα ύστερα χρόνια του βίου τους είναι απαλλαγμένα (κατά το δυνατόν) από νοσήματα των καπνιστών. Οι Σκανδιναβοί απολαμβάνουν ποιότητα και ποσότητα ζωής αξιοζήλευτη. Η επίζηλος, ωστόσο, κρατική μέριμνα που τους παρέχεται δεν είναι άμοιρη «παρενεργειών». Τα υψηλότατα ποσοστά αλκοολισμού και ο αριθμός των αυτοκτονιών στιγματίζουν τον βίο τους. Πιθανώς γιατί δεν εκρήγνυται το αυτοπυροδοτούμενο ένστικτο αυτοσυντήρησης όλων των έμβιων όντων.
Στα τέλη της πρώτης χιλιετίας οι σημερινές σκανδιναβικές χώρες κατοικούνταν από ανομοιογενείς ομάδες νομάδων, ετερόγλωσσες και ανεκπαίδευτες. Οι Βίκινγκς αποτελούν παράδειγμα ικανών πολεμιστών και θαλασσοπόρων –έφτασαν μέχρι τον Καναδά– που δεν συγκροτήθηκαν ποτέ σε ομοιογενές έθνος λόγω της έλλειψης εσωτερικής συνοχής και ομοιογένειας. Η «ομοιόσταση» ενός έθνους θωρακίζεται με την ανάλογη εκπαίδευση του λαού. Και ένας λαός αγράμματος δεν μετουσιώνεται ποτέ σε σύνολο πολιτών.
Η λέξη Βίκινγκς τότε σήμαινε μισθοφόροι, άπλυτοι, άξεστοι ή «πελεκυφόροι» βάρβαροι, «κρασοσακούλες», καθώς τα κράνη τους διακοσμούνταν με κέρατα, σύμβολο του διαβόλου στον Μεσαίωνα. Στα τέλη της 8ης εκατονταετίας μετά Χριστόν ομάδες Βίκινγκς αποβιβάζονται στη βόρεια Γαλλία, στο βασίλειο των Φράγκων. Οι Φράγκοι ονομάζουν τους εισβολείς Nordics, δηλαδή ανθρώπους από τον Βορρά.
Οι κατακτητές πολεμούν τους Φράγκους αλλά και αλληλοσπαράσσονται κατά τον διαμοιρασμό των λαφύρων. Επιβιώνουν μέσω των παραδοσιακών, προσφιλών τους μεθόδων βιοπορισμού και πλουτισμού, δηλαδή, με επιδρομές, πειρατείες, αρπαγές και φυσικά διαφθορά εντός και εκτός της φράξιας. Κλέβουν το «κράτος», τουτέστιν τα παιδιά και τα εγγόνια τους.
Ολα αυτά οδηγούν τους ικανούς πολεμιστές αλλά ανώριμους Nordics στο αυτοκαταστροφικό χάος των μικροσυμφερόντων των φατριών. Η έλλειψη εμπνευσμένων ηγετών και η μη δημιουργία ενός καταστατικού χάρτη θεμελιωδών νόμων τούς καταδίκασε. Ωστόσο, οι πικρές εμπειρίες εκείνης της εποχής πιθανώς δίδαξαν το πνεύμα και σφυρηλάτησαν τη μεθοδικότητα της σκέψης των Σκανδιναβών, που μεταλλάχθηκαν σε άτομα περισσότερο οργανωτικά και λιγότερο διεφθαρμένα στις κοινωνίες που ακολούθησαν. Καθώς τα χρόνια περνούσαν, ο Λούθηρος μετά το 1520 περίπου σφυρηλάτησε με την αυστηρή προτεσταντική παιδαγωγική μεταρρύθμισή του την «αρετή» στην ψυχή και στο πνεύμα των βόρειων λαών. Εκτοτε η αρετή δεν είναι ήθος και έθιμο, είναι συνειδητή επιλογή, εγχάρακτη στο σύστημα της συμβίωσης των Σκανδιναβών, για αυτό και λειτουργεί διαμορφώνοντας την κοινή συνείδηση σε αρκετούς αιώνες.
Ο προτεσταντισμός εδραιώθηκε επιτυχέστερα στη βόρεια Ευρώπη και ελάχιστα στον Νότο, αφού οι πολίτες ήταν περισσότερο προετοιμασμένοι να δεχτούν μια αυστηρή ηθική και θρησκευτική μεταρρύθμιση, «μπαϊλντισμένοι» από εμφύλιους πολέμους, κερδοσκόπους ηθικολογούντες πολιτικούς και παπικά συγχωροχάρτια. Στα σκανδιναβικά κράτη έκτοτε, λόγω της τίμιας διαχείρισης, «λεφτά υπάρχουν». Και αυτά καλύπτουν με ζηλευτή επάρκεια ανάγκες πρόνοιας, υγείας, παιδείας, άμυνας. Η αναδιανομή των οικονομικών πόρων από τις κυβερνήσεις διαμορφώνει διαχρονικά έναν διαφορετικό ψυχισμό. Οι πολίτες συνεργάζονται, οι κυβερνήσεις συναισθάνονται.
Οι οδηγοί των Ι.Χ. σέβονται τους πεζούς· έτσι, στις χώρες με τους πλέον ολισθηρούς δρόμους παρατηρούνται τα ολιγότερα θανατηφόρα τροχαία. Οι πρωθυπουργοί πηγαίνουν σινεμά με τη γυναίκα τους και όχι με δέκα ένστολους και δέκα «αστόλιστους». Οι πλούσιοι (περίπτωση ιδιοκτήτη ΙΚΕΑ) μετακινούνται με τρένο. Φυσικά όλα αλλοιώθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς οι Σκανδιναβοί υποχρεούνται να «εισάγουν» νέα εργατικά χέρια. Και η πρόσφατη πλημμύρα τόσο ετερογενών ατόμων στις ελίτ κοινωνίες του Βορρά προκαλεί συναισθήματα αυτοάμυνας και περισυλλογής. Τα περιστατικά αυτά είναι συμπτώματα μιας επιδημίας που υφέρπει στον Βορρά.
Στα σκανδιναβικά κράτη λόγω της τίμιας διαχείρισης «λεφτά υπάρχουν». Οι ανάγκες καλύπτονται ολες από την κυβέρνηση. με έναν τρόπο μαγικό…
Η σουηδική κυβέρνηση παραδέχτηκε πριν από μερικά χρόνια ότι 4.500 περίπου Σουηδοί πολίτες υποβλήθηκαν σε λοβοτομή, μία από τις πιο απάνθρωπες ιατρικές πράξεις στη διάρκεια των αιώνων. Ακρωτηριάζει αυθαίρετα, αναπόδεικτα και ανώφελα την πνευματική ατομικότητα προς όφελος –τάχα– της κοινωνίας. Λοβοτομές πραγματοποιούνταν, σύμφωνα με επίσημα αρχεία, από το 1920 μέχρι τα τέλη του 1970. Έκτοτε, εγκαταλείφθηκαν επειδή η μέθοδος αποδείχτηκε ατελέσφορη.
Τα τελευταία 70 έτη, επίσης, περισσότερες από 60.000 Σουηδές υπέστησαν υποχρεωτική στείρωση, επειδή η σωματική ή ψυχική υγεία τους δεν υποσχόταν «ευγονία». Σύμφωνα με τους κυβερνητικούς «εκτιμητάς» είχαν αδιαμφισβήτητα Ρομά χαρακτηριστικά, παραπλήσια με αυτά των Ρομά πληθυσμών που ζούσαν στα νοτιοανατολικά όμορα κράτη. Στην πραγματικότητα, υπήρχαν από αιώνες μειονότητες μελαμψών Σκανδιναβών, οι επονομαζόμενοι «Σκάνοι».
Οι Σκάνοι εθνολογικά θεωρούνται νομάδες από τα ανατολικά που μετανάστευσαν από την Ασία και κατοικούν διάσπαρτα στην περιοχή από τα τέλη περίπου της πρώτης χιλιετίας μετά Χριστόν. Τα φυλετικά τους χαρακτηριστικά είναι φυσικά διαφορετικά. Οι «καθαρόαιμοι» Σκανδιναβοί ξεχωρίζουν από το λεπτό μακρόστενο πρόσωπο, τα ανοιχτόχρωμα μαλλιά, τα γαλανά μάτια και το ψιλόλιγνο κορμί με μακριά πόδια. Οι Σκάνοι θυμίζουν τους Ανατολίτες προγόνους τους, έχουν μαύρα μάτια, σκούρα μαλλιά, πυκνικό σωματότυπο, ενώ οι γυναίκες παρουσιάζουν αναπτυγμένους μαστούς, αντίθετα με τις «ξερακιανές» ξανθές Σουηδές.
Ο τρόπος ζωής και η κουλτούρα της σκανδιναβικής κοινωνίας είναι άλλου είδους «social supermodel» συγκριτικά με το «made in USA». Των ΗΠΑ αποσκοπεί στην επαγγελματική σταδιοδρομία, στην προσωπική επιτυχία, στον οξύ ανταγωνισμό, με αιχμή του δόρατος τις οικονομικές αποδόσεις και ολιγότερο την κοινωνική καταξίωση. «Δολαριακός πλουτισμός» Vs «πνευματικός πλούτος» σημειώσατε 1 στις ΗΠΑ. Στην Ευρώπη (εισέτι) ισχύει το αντίστροφο.
Στη σημερινή Σκανδιναβία, αν είστε γηγενής πολίτης, τα χρήματα από την εργασία ίσως θα σας είναι χρήσιμα για τα έξοδα των διακοπών και κάποιες «αμερικανιές» όπως η αγορά πολυτελούς γιoτ, καθώς ο τυπικός Σκανδιναβός προτιμά μια ψαράδικη οικογενειακή σκούνα που θυμίζει τον παππού Βίκινγκ. Πρακτικά, δεν υφίσταται κοινωνική πίεση, ούτε πείνα για πλούτο καθώς δεν αναφύονται άμεσες ανάγκες επιβίωσης. Ολες καλύπτονται επιτυχώς από την κεντρική κυβέρνηση με έναν τρόπο μαγικό όπως ο ψαλμωδός της εκκλησίας επικαλείται «πάσαν την βιωτική μέριμναν αποθώμεθα εις εσέ Κύριε». Στον Βορρά είναι η κυβέρνηση που αναλαμβάνει τον ρόλο.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, ουδείς επιθυμεί να εργαστεί πέραν των 37,5 ωρών εβδομαδιαίως. Στη Δανία συζητείται το ωράριο εργασίας να μειωθεί στις 30 (!) Ετσι, είναι φυσικό όλοι να σε ρωτούν για τα χόμπι σου ή τις πρόσφατες διακοπές σου και ελάχιστοι για την εργασία σου. Κι αυτό επειδή όλοι αμείβονται με έναν μέτριο αλλά επαρκή μισθό, καθώς τα απαραίτητα οικογενειακά και προσωπικά έξοδα (ενοίκιο, δίδακτρα, υγειονομική περίθαλψη, σύνταξη) καλύπτονται ικανοποιητικά από το κράτος.
Οι απόγονοι των Βίκινγκς ή Nordics απολαμβάνουν σήμερα κοινωνίες supermodels, μακριά από την «οικονομική σκλήρυνση» του ευρωπαϊκού Νότου και ακόμη πιο μακριά από τις εξωφρενικές κοινωνικές ανισότητες της Βόρειας Αμερικής. Επαληθεύουν, έτσι, τη ρήση ότι οι «κρίσεις» είναι παιδιά της απληστίας και εγγόνια της αμορφωσιάς, δηλαδή της ανωριμότητας του λαού. Η ζωή, ωστόσο, χτίζεται ή γκρεμίζεται κάθε μέρα από τους ανθρώπους που τη ζουν.
