Οξυγόνο (ταινία 2003): Δίχως υπερβολή, ένα αριστούργημα

Σύνοψη ταινίας: Οξυγόνο (2003)

• Σκηνοθέτης: Θανάσης Παπαθανασίου, Μιχάλης Ρέππας
• Ηθοποιοί: Ακύλας Καραζήσης, Αλέξης Γεωργούλης, Μαρία Καβογιάννη, Νένα Μεντή, Τζόυς Ευείδη
• Είδος: Δράμα, Ελληνικός Κινηματογράφος
• Έτος κυκλοφορίας: 2000

Το 2003, το σκηνοθετικό – σεναριακό δίδυμο Ρέππας – Παπαθανασίου είχε γυρίσει ήδη επί της ουσίας δύο αληθινά εμπορικές κωμωδίες που είχαν κάνει αναπάντεχα ρεκόρ εισιτηρίων στην ιστορία του νέου ελληνικού κινηματογράφου. Η νέα τους ταινία όμως δε θα ήταν για γέλια. Τουναντίον θα ήταν μια αλλαγή πλεύσης στα συνηθισμένα, ένα δράμα με τον μυστηριώδη τίτλο «Οξυγόνο». Δεν θυμάμαι αν κυκλοφόρησε πρώτα στις σκοτεινές αίθουσες ή αν παρουσιάστηκε σε παγκόσμια πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το Νοέμβρη του 2003.

Όπου και να παρουσιάστηκε πρώτα, θυμάμαι ότι η διαφορά μεταξύ της εξόδου στις αίθουσες και της προβολής στο Φεστιβάλ ήταν της τάξεως της μιας εβδομάδας, οπότε δεν τρέχει και τίποτα. Θυμάμαι όμως το σάλο που είχε προκαλέσει και τις έντονες διαφωνίες μεταξύ των διάφορων κριτικών αλλά και στις απλές παρέες, συμπεριλαμβανομένης και της δικής μου.

Το βραβείο Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (F.I.P.R.E.S.C.I.) που κέρδισε η ταινία στο Φεστιβάλ έφερε ακόμα μεγαλύτερο διχασμό στο κοινό. Το άξιζε ή όχι; Θα σας πω: δε με νοιάζει! Αυτό που με νοιάζει είναι να γυρίζονται ταινίες που να με ταρακουνάνε. Το αν θα είναι πολλές αυτές κάθε χρόνο και θα δυσκολεύομαι να τις ταξινομήσω μου προκαλεί ευχαρίστηση, δείχνει ότι καλά πράγματα γίνονται.

Η εμπορική πορεία του φιλμ ήταν κακή. Ο κόσμος ήθελε να βλέπει σεξουαλικά υπονοούμενα και γελοίες ούγκα-μπούγκα συμπεριφορές, ήθελε βυζάκι και χυδαία υποτίμηση των θηλυκών για να έχει κάτι να μαλακιστεί όταν γυρίσει σπίτι, ήθελε χαριτωμένους και αστείους «γκέη» που το μόνο τους πρόβλημα είναι το ποιος θα ήταν ο ενεργητικός εκείνη την φορά που θα «το κάνανε».

Αντ’ αυτού, πήρε δυσλειτουργικές οικογένειες με αρρώστους, μικροαστούς που παλεύουν για το μεροκάματο, αετονύχηδες απατεωνίσκους που περιμένουν να πιάσουν την γερή μπάζα, πουστράκια που γαμιούνται με όποιον τους συμφέρει περισσότερο μπας και γλυτώσουν από τον πάτο του κοινωνικού βαρελιού, πρεζούδες που απέχουν έτη φωτός από το να είναι μάνες και γενικότερα, όλη την σαπίλα που κρύβει κάθε μικρή πόλη της ελληνικής επαρχίας.

Ω ναι, θέλω έναν να βγει και να μου πει ότι στην πόλη του είναι όλοι ντόμπροι και τίμιοι, δεν χώνουν τη μούρη τους σε ξένες υποθέσεις και υπάρχει διαφάνεια και αξιοκρατία στην διοίκηση της. Από την Κομοτηνή ως τα Γιάννενα και από τις Σέρρες ως την Λαμία, από τον Πύργο ως την Χαλκίδα και από την Σαλονίκη ως την Ρόδο, το ξέρουμε ότι ισχύει η παροιμία «από έξω κούκλα και από μέσα πανούκλα»!

Η πληροφορία για κάποια έργα που θα γίνουν στην περιοχή, κάνει τον αντιδήμαρχο πολύ ισχυρό. Τα δίχως αξία ξεροχώραφα ξαφνικά μπορεί να σώσουν τους τυχερούς ιδιοκτήτες που θα πάρουν την αποζημίωση απαλλοτρίωσης από το έργο. Πώς όμως μπορείς να αναγκάσεις τον τοπικό άρχοντα να παίξει όπως θες εσύ; Μα φυσικά, με έναν παραδοσιακό, καλό εκβιασμό! Όσα διαδραματίζονται στο φιλμ θεωρήθηκαν από πολλούς ως «τραβηγμένα» και χωρίς έρεισμα στην πραγματικότητα. Εγώ πάλι, είμαι υπέρμαχος της άποψης ότι όχι μόνο καταστάσεις σαν αυτές συμβαίνουν, αλλά γίνονται και ακόμα χειρότερα.

Όπως καταλάβατε, το story της ταινίας το αγαπώ. Αυτό που λίγο μου κάθεται στραβά είναι η επιλογή των πρωταγωνιστών. Οι σκηνοθέτες επιλέξαν να συνεργαστούν για άλλη μια φορά με τα οικεία τους πρόσωπα με τα οποία κάνανε τηλεοπτικές δουλειές αλλά και τις προηγούμενες κινηματογραφικές παραγωγές. Το στοιχείο που συνδέει τα προηγούμενα είναι η κωμική φύση των προηγούμενων συνεργασιών τους. Οι περισσότεροι θεατές νοιώσαμε αμήχανα, ειδικά στην αρχή, όταν βλέπαμε ηθοποιούς που είχαν μπει σε ένα καλούπι χιουμοριστικό να μιλάνε με δραματικό τόνο, ήταν κάτι που δεν το περιμέναμε. Προφανώς, είναι το τίμημα του εμπορικού σινεμά με το οποίο είχαν συνδεθεί οι δημιουργοί. Μαζί με όλο αυτό είναι και οι χορηγοί και λοιπές ασθένειες που πάντα επεμβαίνουν σε μια ταινία επιδρώντας αρνητικά στην όλη εικόνα. Σκεφτείτε αυτό που λέω στην σκηνή που το ζευγάρι βάζει τα ψώνια του σούπερμαρκετ στο πορτ-μπαγκάζ του αυτοκινήτου του.

Γενικότερα, για να απολαύσεις το φιλμ, πρέπει να αφεθείς λίγο στον κόσμο που δημιουργεί, αδιαφορώντας για όσα σου μοιάζουν λίγο περίεργα (η Μεντή να υφαίνει σατανικές πλεκτάνες, σοβαρά τώρα;). Περιμένω την δική σας άποψη για την ταινία, είναι κάτι που γενικότερα διχάζει τον κόσμο, σαν τους Manowar (θαρρώ έχω ξαναχρησιμοποιήσει αυτό το παράδειγμα). Είτε το αγαπάς, είτε το μισείς. Ενδιάμεση κατάσταση δεν υπάρχει…

Τα λέμε στο το επόμενο άρθρο αγαπητοί μου αναγνώστες.