Το πλοίο πλησιάζει το νησί ξεπροβάλλοντας μέσα από το σκοτάδι. Τα φώτα της προβλήτας μας καλωσορίζουν γλυκά και νωχελικά. Σαν να κατεβαίνει από τον ουρανό, βλέπουμε ένα φωτεινό σταυρό πάνω στο βουνό. Νιώθεις αμέσως μία αύρα διαφορετική, απροσδιόριστη που σε τυλίγει ευχάριστα. Είμαι σε ένα νησί του Αιγαίου. Αλλά δεν είναι απλά ένα νησί. Είναι μία πηγή που χαρίζει την ενέργεια της άπλετα. Είναι η Πάτμος.
Η εικόνα αυτή ζωντανεύει τόσες αναμνήσεις και τόση έμπνευση. Η Πάτμος είναι ένα από τα πιο αρχοντικά νησιά της χώρας μας, είναι το καμάρι του Αιγαίου πελάγους, το οποίο βρίσκεται στις Νότιες Σποράδες. Πολλοί τη γνωρίζουν σαν τα δεύτερα Ιεροσόλυμα. Το νησί της Αποκάλυψης και των αποκαλύψεων. Συνδυάζει όλες τις πτυχές της ζωής, από χαλαρή παραλία μέχρι τον υπέρτατο Πνευματισμό, και από την απόλαυση του ποιοτικού φαγητού μέχρι την έμπνευση από την απόλυτη φυσική ομορφιά.
Όλο το νησί … μπρος στα πόδια σου απλώνεται. Άνετα πας από τη μία άκρη στην άλλη. Καμία δικαιολογία δεν έχει κάποιος να μην δει κάθε σπιθαμή της Πάτμου. Η κάθε παραλία, το κάθε χωριό, η κάθε γωνιά έχει κάτι να σου διηγηθεί, κάτι να σου αποκαλύψει. Με το θαλάσσιο ποδήλατο πήγαμε σε μικρούς κολπίσκους, σαν ναυαγοί, βουτήξαμε στα κρυστάλλινα, και πολύ δροσερά (εννοώ κρύα!) νερά με τους μικρούς θησαυρούς της φύσης στο πυθμένα. Σε αυτούς τους κολπίσκους έχεις την αίσθηση ότι ο πληθυσμός της γης είσαι μόνο εσύ (και η παρέα σου)!
Με ένα μικρό αυτοκίνητο, γεμάτο χαμογελαστά πρόσωπα γυρίσαμε όλο το νησί κάνοντας μικρές στάσεις σε αρχοντικά σπίτια, σε ένα αγροτόσπιτο, σε μικρά και μεγάλα μοναστήρια, σε σημεία όπου η θέα ήταν μαγευτική. Φωτογραφίσαμε το τοπίο, τα χρώματα, τις σκιές, ο ένας τον άλλον σε καλλιτεχνικές πόζες. Να φανταστείς ότι μου είχαν πει ότι μετά από 4-5 μέρες θα είχα βαρεθεί και θα πήγαινα σε άλλο νησί, αλλά ούτε στις 10 μέρες δεν είχα βαρεθεί. Αντιθέτως…
Οι άνθρωποι της Πάτμου είναι θετικοί, καθόλου επηρεασμένοι από το εύκολο χρήμα του τουρισμού, και ουσιαστικά αυτό που χρήζει άξιο αναφοράς είναι ότι βρίσκονται μακριά από τη μιζέρια και τη γκρίνια που τα συναντάμε συχνά στις μεγαλουπόλεις. Δείχνουν αγάπη για τη γη τους και για τους επισκέπτες. Εξάλλου είναι μαθημένοι στο να καλωσορίζουν από την πιστή γιαγιά μέχρι αρχηγούς κρατών.
Ψιλά στη Χώρα, δεσπόζει το ενετικό κάστρο που είναι η Ιερά Μονή του Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου. Το κάστρο φύλακας, η προστασία εναντίων των πειρατών στα παλιά χρόνια. Εκεί ζήσαμε, οι φίλοι μου και εγώ, στις δύο τα ξημερώματα τον Όρθρο με τους μοναχούς στα στασίδια σαν σκιές, σκούρες, αλλά όχι σκοτεινές. Ακόμα και οι φίλοι που δεν ήταν αυτό που λένε «της εκκλησίας» εμπνεύστηκαν από την εμπειρία αυτή. Είδαν πως αναδύεται το φως μέσα από το σκοτάδι. Το φως των κεριών και το φως του πνεύματος.
Στο κέντρο του ναού ένας ψηλός μοναχός με τη μακριά μαύρη κάπα του να ανεμίζει από το γρήγορο βηματισμό, πηγαινό-έρχεται από το δεξί ψαλτήριο στο αριστερό και ξανά πίσω διαβάζοντας από το ένα και μοναδικό βιβλίο. Έτσι, κατά τη παράδοση, θυμίζοντας τις εποχές που τα βιβλία ήταν λίγα και ανεκτίμητα.
Περιμετρικά ο κάθε μοναχός στο στασίδι του είναι εστιασμένος σε κάτι, στη προσευχή, σε ένα προβληματισμό, σε μία σκέψη. Και ανάμεσα στις σκούρες και μυστηριώδης μορφές, σκορπισμένες τυχαία, είναι η παρέα μου, με τα χρωματιστά υφάσματα να διακόπτουν παιχνιδιάρικα τη κατανυκτική εικόνα.
Και μετά τον όρθρο, καφές και λουκούμι. Και μια βόλτα στη κορυφή του Κάστρου για να δούμε την ανατολή του ηλίου. Ακόμα πιο κοντά στο Θείο.
Στους πρόποδες του Κάστρου είναι το Σπήλαιο της Αποκάλυψης. Ήταν χώρος φυλάκισης του Αγίου Ιωάννου, του αγαπημένου μαθητή του Ιησού Χριστού, και ο χώρος όπου του έγινε η Αποκάλυψη, κάτι που περιγράφει στο τελευταίο βιβλίο της Καινής Διαθήκης. Η γιορτή της Αναστάσεως του Χριστού μέσα στο Σπήλαιο μαλακώνει ακόμα και τις πιο σκληρές και πικραμένες καρδιές.
Οι εικόνες είναι αμέτρητες. Αλλά καλύτερα να σας αποκαλύψει τα υπόλοιπα το ίδιο το νησί της Αποκάλυψης.
Συνεχίζουμε τη βόλτα μας στη Χώρα, που σχηματίζει μια λευκή ‘δαντέλα’ πάνω στη γη της Πάτμου, όπου νιώθεις ότι το κάθε βήμα σου γίνεται ένα με το χώρο και κάθε εικόνα που συναντάει η ματιά μένει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη. Θυμάμαι…
Τη θάλασσα να λαμπιρίζει και να αντανακλά τις ακτίνες του ήλιου, τη μοναδική θέα από ένα αρχοντικό που έμοιαζε σαν να μην το έχει αγγίξει ο χρόνος. Θυμάμαι ένα ήσυχο μπαράκι ψηλά στη Χώρα, κάτω από τ’αστέρια, στο φως των κεριών, την απόλυτη χαλαρότητα.
Το καλύτερο χταπόδι το έφαγα στο ύψωμα του Προφήτη Ηλία, παραμονές της γιορτής του στις 19 Ιουλίου. Οι άνθρωποι της Πάτμου γιορτάζουν στο μικρό εκκλησάκι του Προφήτη όπου δεν έχουν πρόσβαση τα αυτοκίνητα. Ανεβαίνεις μια σχετικά δύσκολη ανηφόρα γύρω από ένα μυτερό βουνό. Όμως όλοι ήταν εκεί, νέοι, ηλικιωμένοι, μοναχοί και πολιτικοί άρχοντες, παιδιά, τουρίστες, κ.α. Μετά τη Λειτουργία αρχίζει το ψήσιμο του χταποδιού στα κάρβουνα και οι κοινωνικές συναναστροφές.
Νύχτωσε και ήρθε η ώρα της επιστροφής… της καθόδου από το ύψωμα του Προφήτη. Βγαίνουν οι φακοί, αλλά δεν ανάβουν διότι μπροστά μας βλέπουμε ένα ολόγιομο φεγγάρι τόσο φωτεινό που έβαφε τη θάλασσα λευκή μέσα στη νύχτα. Κατεβήκαμε αργά αργά τη πλαγιά, και στο υπέροχο φως προστέθηκε ο ήχος της ψαλμωδίας των παιδιών και των μοναχών που έψαλλαν το Απόδειπνο. Αυτή είναι από τις πιο αξέχαστες στιγμές της ζωής μου. Εκεί ένιωσα την ομορφιά της ζωής.
Ήμασταν ξένοι μεταξύ μας, αλλά κινούμασταν σαν ομάδα . Ήμασταν σε αρμονία με τη φύση και όλες οι αισθήσεις μας απολάμβαναν κάτι από το περιβάλλον, από το φως πάνω στη θάλασσα, από το ψαλμό, από το χέρι βοηθείας που πρόσφερε ένας άγνωστος για να κατέβουμε τη πλαγιά, από την αίσθηση ικανοποίησης των ανθρώπων που πίστευαν ότι δεν θα κατάφερναν να ανέβουν και να κατέβουν… και όμως το κατάφεραν.
Η Πάτμος έχει διάχυτο πολιτισμό, μουσεία, ιστορικά αρχοντικά, την Ιερατική Σχολή, Κάστρα, μοναστήρια και τόσα άλλα. Σε εμπνέει να ζήσεις αυτόν τον Πολιτισμό, χαλαρά και όμορφα.
Και επειδή θα πεινάσεις, κάνε μια στάση για μια Πατινιώτικη Πίτα, νόστιμη και φουσκωτή. Δεν θα το μετανιώσεις.
Θα μπορούσα να συνεχίσω γράφοντας μυριάδες σημαντικές σκέψεις για το συγκεκριμένο επίγειο παράδεισο. Αλλά, όπως λέω κάθε φορά, καλύτερα να ζήσεις το Μύθο, παρά απλά να διαβάζεις για αυτόν.
Όταν φύγεις από τη Πάτμο, αφήνεις ένα κομμάτι της καρδιάς σου εκεί και μια υπόσχεση επιστροφής. Εγώ πάντως έχω πάει στη Πάτμο 7 φορές. Και τώρα νιώθω να με ξανακαλεί…
