Rope (1948): Οδηγός για το τέλειο έγκλημα

Σύνοψη ταινίας

• Σκηνοθέτης: Alfred Hitchcock
• Ηθοποιοί: Douglas Dick, Farley Granger, James Stewart, Joan Chandler, John Dall, Sir Cedric Hardwicke
• Είδος: Δράμα, Θρίλερ, Μυστηρίου
• Έτος κυκλοφορίας: 1948

Έχοντας στο μυαλό να παρουσιάσω κάτι από Hitchcock, μιας και ήθελα να επανορθώσω για την αισθητή απουσία του Βρετανού από την στήλη στα δυόμιση χρόνια ύπαρξης της, βρισκόμουν σε τρομερό δίλημμα.

Τελικά, αποφάσισα να βασίσω την επιλογή μου στην επίδειξη υψηλής τεχνικής και πρωτοπορίας που πολλές φορές κατάφερνε ο σκηνοθέτης, άσχετα αν τις περισσότερες φορές κάτι τέτοιο σκιαζόταν από την ιστορία που βρισκόταν στο προσκήνιο. Τελικά, κατέληξα στο Rope, το φιλμ που βρίσκεται στα πέντε πιο αγαπημένα μου από το έργο του ιδιοφυούς θεού της 7ης Τέχνης. Τι εννοείς δεν έχεις ξανακούσει για αυτό; Λίγα γεγονότα θα σε βάλουν στο κλίμα λοιπόν…

Το Rope είναι (μάλλον) η πιο πειραματική ταινία του Hitchcock, και σίγουρα της εποχής της. Πρόκειται για ένα μονοπλάνο (κατά τα φαινόμενα), μια καλά χορογραφημένη παράσταση σε Technicolor, χωρίς μοντάζ, χωρίς εξωτερικά γυρίσματα, χωρίς να αφήνει τους θεατές να πάρουν ανάσα! Όλα συμβαίνουν σε πραγματικό χρόνο και χωρίς να γίνεται κάποια «κοιλιά». Ξέρω, όταν ακούτε την λέξη «πραγματικό χρόνο» το μυαλό πηγαίνει στην Αμερικάνικη σειρά «24», όμως εκεί η δράση πηδούσε από την μία περιοχή στην άλλη, ενώ εδώ όλα γίνονται στο μικρό διαμέρισμα, όπου κινούμαστε μεταξύ της πόρτας της κουζίνας, του χωλ και του σαλονιού. Πώς σου φαίνεται σαν ιδέα;

Η σύλληψη για το φιλμ προέκυψε από την πηγή της, ένα θεατρικό του 1929 που βασιζόταν σε ένα έγκλημα του ’24 στο Σικάγο. Ο σκηνοθέτης ήθελε να αναπαραστήσει την θεατρική εμπειρία, όχι όμως βάζοντας την κάμερα σε μια από τις θέσεις του κοινού και τραβώντας από εκεί σαν ξένος παρατηρητής. Αντίθετα, κατάφερε να βάλει την ογκωδέστατη μηχανή μέσα στο διαμέρισμα, στον χώρο που κινούνταν προσεχτικά οι ηθοποιοί, να την κάνει να περιπλανιέται σαν φάντασμα και να αλλάζει συνεχώς γωνίες λήψης, ανάλογα με το ζητούμενο κάθε στιγμής, διαμορφώνοντας έτσι δυναμικές σκηνές που εναλλάσσονται δίχως να το προσέχει ο θεατής! Θέατρο λοιπόν με μια καθαρά κινηματογραφική ματιά. Αν το 12 Angry Men σου είχε αρέσει, εδώ θα γουστάρεις διπλά!

Όμως αναφέρθηκε νωρίτερα ότι το Rope είναι μονοπλάνο (δηλαδή συνεχόμενη λήψη). Είναι δυνατόν αυτό; Η απάντηση είναι απλά όχι. Όχι, αφού τα ρολά του φιλμ μπορούν να διαρκέσουν ως 10 λεπτά, ενώ η διάρκεια της ταινίας είναι 80’. Αυτό που συμβαίνει λοιπόν είναι η ψευδαίσθηση του μονοπλάνου, καθώς τα σημεία που διακόπτεται η λήψη είναι όμορφα καμουφλαρισμένα ώστε να μην κόβουν τη ροή της δράσης. Μερικές φορές ίσως τα προσέξετε, αν αυτό είναι που σας απασχολεί αντί για την εξέλιξη της υπόθεσης. Αυτά που θα δείτε όμως θα είναι αυτά που δεν προσπάθησε να κρύψει ο σκηνοθέτης, αφού κάθε 20 λεπτά αλλάζονται οι μπομπίνες του σελουλόιντ στις μηχανές προβολής και συνεπώς θα υπήρχε μια υπολογισμένη διακοπή λόγω του συγχρονισμού των δύο μπομπινών.

Εντάξει, ίσως το τεχνικό κομμάτι να σε αφήνει παγερά αδιάφορο, το θέμα είναι τι εισπράττει ο θεατής. Αν πετύχαινες το φιλμ τυχαία στην τιβί χωρίς να ξέρεις ότι είναι ένα τεχνολογικό θαύμα, στο μισό λεπτό που αφιερώνεις ανά κανάλι στο ζάπινγκ, θα σε κέρδιζε; Η απάντηση είναι ένα σίγουρο «όχι» αν αυτό που έψαχνες είναι τρία κοριτσάκια να χαριεντίζονται σε μια πισίνα. Αν όμως ψάχνεις να δεις κάτι που θα σε ιντριγκάρει σε εγκεφαλικό επίπεδο, τότε ναι, θα καθηλωνόσουν στην θέση σου μέχρι να τελειώσει.

Δε θα πω ψέμματα, Νίτσε δεν έχω διαβάσει ακόμα. Για αυτό δε θα εμπλακώ σε επιφανειακή ανάλυση της κουβέντας των πρωταγωνιστών για την ανωτερότητα του Νιτσεϊκού Υπερανθρώπου. Όμως ξέρω ότι μόλις σου έδωσα κάτι για να θέλεις να δεις τι λέγεται εκεί. Πως προκύπτει αυτή η συζήτηση; Μα από το δικαίωμα των ανώτερων ανθρώπων να σκοτώνουν τους κατώτερους. Ποιοι είναι ανώτεροι άνθρωποι; Και αυτό αποτελεί θέμα συζήτησης στο πάρτι που διοργανώνουν οι Μπράντον και Φίλιπ (το ομοφυλοφιλικό ζευγάρι που έγινε αιτία να απαγορευθεί η προβολή του Rope το 1948 σε πολλές συντηρητικές/πουριτανικές Αμερικανικές πόλεις — αν και δεν υπάρχει άμεση παραδοχή ότι είναι ζευγάρι). Το βασικότερο θέμα συζήτησης όμως, είναι το γιατί άργησε ο Ντέιβιντ.

Μεταξύ μας, ο Ντέιβιντ είναι νεκρός μέσα στην κασέλα του σαλονιού, είναι το θύμα του τέλειου εγκλήματος, είναι η απόδειξη της ανώτερης ευφυΐας των δύο νέων! Καλά, μην ανησυχείς, αυτό το βλέπεις μόλις ξεκινάει η ταινία, δε σου χάλασα τίποτα. Αν σου πως οτιδήποτε άλλο όμως θα σου χαλάσω την έκπληξη. Ελπίζω να έβαλα αρκετό τυράκι και να πιάστηκες στην φάκα. Αυτή την ταινία ΠΡΕΠΕΙ να την δεις άμεσα!

Περιμένω να μου πεις εντυπώσεις. Φιλιά!