Συμβουλές για εκτός δρόμου οδήγηση με αυτοκίνητο

Σε όλους μας αρέσει η εκτός δρόμου οδήγηση. Ψάχνουμε να βρούμε χρόνο να ξεχυθούμε στα βουνά και στα λαγκάδια, για να φτάσουμε σε προορισμούς απρόσιτους για τον πολύ κόσμο, απομονωμένους από τον πολιτισμό, ανέγγιχτους από την τουριστική βιομηχανία. Η εκτός δρόμου οδήγηση έχει πολλά μυστικά.

Στο κείμενο μου αυτό, θα σας εξηγήσω τα πιο βασικά σημεία που πρέπει να ξέρετε πριν βγείτε εκεί έξω. Η πείρα μου στην εκπαίδευση του κόσμου στην εκτός δρόμου οδήγηση, μου δίνει τη δυνατότητα να ξέρω που κάνουν λάθος οι περισσότεροι, αλλά και τι είναι αυτό που θα πρέπει να προσέξουν οι οδηγοί, έτσι ώστε η εκτός δρόμου διαδρομή τους να είναι πάντα ασφαλής και χωρίς απρόοπτα.

Όσο εξοικειώνεστε με την εκτός δρόμου οδήγηση και ανακαλύπτετε τις δυνατότητες του οχήματός σας, θα αντιληφθείτε ότι χρησιμοποιείτε πολύ περισσότερο τις αισθήσεις σας απ ότι πιθανόν σε κανονικό δρόμο. Για να αποφύγετε να κολλήσετε για παράδειγμα, θα πρέπει να είστε σε συνεχή επιφυλακή όσον αφορά τις συνθήκες του εδάφους μπροστά σας, καθώς και να αντιδράτε σωστά σε αυτά που περνάτε.

Να θυμάστε πάντα τα εμπόδια που περνάτε αλλά και να μελετάτε αυτά που πρόκειται να περάσετε κατά την διάρκεια της πορείας σας.

Εάν δεν είστε σίγουροι ότι έχετε αποφύγει το εμπόδιο αλλά, προφανώς, το έχετε από κάτω, κάντε όπισθεν η κατεβείτε να το ελέγξετε.

Η ασφαλής εκτός δρόμου οδήγηση βασίζεται πολύ στην “αίσθηση” του οχήματος, κάτι που θα εκτιμήσετε καθώς οδηγείτε όλο και περισσότερο εκτός δρόμου. Γι αυτό είναι ζωτικής σημασίας να είστε εκατό τοις εκατό εξοικειωμένοι με το όχημά σας και τον έλεγχό του.

Το να γνωρίζετε πότε πρέπει να αυξάνετε ταχύτητα, πότε να κρατάτε ελαφρά το τιμόνι και να αφήνετε τις ροδιές ή τον δρόμο να σας οδηγούν, ή πότε να κάνετε όπισθεν αμέσως, είναι κάτι που μπορείτε να το μάθετε μόνο με προσπάθεια και σφάλματα.

Εάν είστε στο ξεκίνημα της εκτός δρόμου οδήγησης, είναι σημαντικό να κατανοήσετε πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει. Σε καμιά περίπτωση δεν μπορείτε να γίνετε ειδικός σε μια μέρα, γιαυτό μην προσπαθήσετε να αποδείξετε το αντίθετο. Όταν, παραδείγματος χάριν, κάποιος έχει περάσει ένα δύσκολο νεροφάγωμα με επιτυχία ή έχει διασχίσει ένα βαθύ ποτάμι χωρίς να κολλήσει, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι μπορείτε κι εσείς να κάνετε το ίδιο.

Η εμπειρία των οδηγών αλλά και ο εξοπλισμός των οχημάτων διαφέρουν.

Εάν ποτέ έχετε αμφιβολία ή αισθάνεστε ανασφάλεια για κάποιο χειρισμό μην τον κάνετε!

Εάν είστε νέος στην εκτός δρόμου οδήγηση, θα ανακαλύψετε ότι διαφέρει από την οδήγηση σε κανονικό δρόμο. Για παράδειγμα, η μέση ταχύτητα εκτός δρόμου είναι το ένα δέκατο αυτής σε κανονικό οδόστρωμα, ενώ πιθανότατα θα κάνετε περισσότερη χρήση των ταχυτήτων και λιγότερο του φρένου. Το φρενάρισμα της μηχανής είναι ο κυριότερος εκτός δρόμου φίλος σας, γι αυτό δεν πρέπει ποτέ να είστε χωρίς ταχύτητα όταν κινείται το όχημα.

Το κιβώτιο κοντών ταχυτήτων του οχήματός σας πρέπει να το χρησιμοποιείτε στις περισσότερες περιπτώσεις της εκτός δρόμου οδήγησης.

Κανόνες εκτός δρόμου οδήγηση

Τα τετρακίνητα οχήματα συνυπάρχουν με το φυσικό περιβάλλον, συνεπώς η προστασία του πρέπει να αποτελεί βασικό μέλημα του οδηγού.

Να κινείστε πάντα σε χαραγμένους δρόμους, να μην επιδεικνύετε τις δυνατότητες του οχήματός σας σε χώρους ακατάλληλους όπως παραλίες ή χωράφια, και προπάντων σε Δρυμούς όπου απαγορεύεται η είσοδος με μπάρες.

Σε ευαίσθητες περιοχές όπως δάση, ποτάμια, φαράγγια, και πεδιάδες φροντίστε το πέρασμά σας να είναι ελαφρύ.

Σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες η είσοδος σε ορεινούς όγκους και όχι μόνον, απαγορεύεται. Ας μην επισπεύσευμε λοιπόν και στην δική μας χώρα αυτή την απαγόρευση.

Υπάρχει τόσος χώρος για παιχνίδι σε όλη την Ελλάδα, που δεν δικαιολογείται το πέρασμά μας από περιοχές ευαίσθητες.

Εάν σεβαστείτε την φύση και τα φαινόμενα της, σίγουρα μια δραστηριότητα που είναι σε εξέλιξη θα έχει αίσιο αποτέλεσμα.

Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι η οδήγηση ενός τετρακίνητου οχήματος σε φυσικό έδαφος είναι πολύπλευρη όσον αφορά:

• Τον τρόπο οδήγησης
• Τον εξοπλισμό
• Την αντιμετώπιση καιρικών συνθηκών
• Τους τρόπους απεγκλωβισμού
• Για τον λόγο αυτό μην υπερεκτιμάτε τις δυνατότητες σας, αλλά και αυτές του οχήματός σας έναντι των στοιχείων της φύσης.

Προετοιμασία εκδρομής

Αφού αποφασίσετε να κάνετε μια εκδρομή μονοήμερη η διήμερη, θα πρέπει να φροντίσετε έτσι ώστε να ολοκληρωθεί με γνώμονα την ασφάλεια και όχι την τύχη. Για να το πετύχετε αυτό, σε μεγάλο βαθμό, θα πρέπει να κάνετε σωστή προετοιμασία, δηλαδή:

1. Προμηθευτείτε έναν καλό χάρτη της περιοχής που θα επισκευθείτε σε κλίμακα 1:50.000 (εάν υπάρχει).

Θα σας βοηθήσει να έχετε μια άποψη της περιοχής που θα επισκεφθείτε, αλλά και σε περίπτωση ανάγκης θα μπορέσετε να επιστρέψετε, συμβουλευόμενοι τον χάρτη, από σύντομο δρόμο. Να ενημερώνεστε διαρκώς για την θέση σας επάνω στο χάρτη σε κάθε διασταύρωση και όχι όταν έχετε πλέον χαθεί.

Όταν συναντάτε διασταύρωση που δεν υπάρχει στον χάρτη, να την σημειώνετε επάνω στον χάρτη με ειδικό ανεξίτηλο μαρκαδόρο, έτσι ώστε σε περίπτωση επιστροφής να είναι σίγουρη και όχι αμφίβολη η κατεύθυνση σας.

Μην νομίζετε ότι θα την θυμάστε στην επιστροφή!!!

2. Ενημερωθείτε σχετικά με τον καιρό.

Να ενημερωθείτε πριν την αναχώρησή σας για τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν στην περιοχή που θα δραστηριοποιηθείτε, και για όσες ημέρες διαρκέσει η δραστηριότητα.

Στους ορεινούς όγκους συνήθως οι μεταβολές του καιρού είναι απότομες. Η προμήθεια ενός βαρομέτρου επιβάλεται.

Όταν η διαδρομή περιλαμβάνει πέρασμα από ξεροπόταμο, διάσχιση ή ανάβαση ποταμού, επιβάλεται η λεπτομερής ενημέρωση για τα καιρικά φαινόμενα της γύρω περιοχής, αλλά και της ευρύτερης περιοχής που τυχόν διασχίζει το συγκεκριμένο ποτάμι, έτσι ώστε να αποφύγετε τυχόν εγκλωβισμό σας, αλλά και για να μην παρασυρθείτε, σε περίπτωση καθόδου, από τις έντονες βροχοπτώσεις.

Εάν ήδη βρίσκεστε σε διαδρομή με απότομη λεκάνη απορροής υδάτων, και επικρατούν έντονα καιρικά φαινόμενα, απομακρυνθείτε το συντομότερο δυνατόν, ή ανέβείτε όσο πιο ψηλά μπορείτε.

Γενικά να αποφεύγετε τις δραστηριότητες όταν υπάρχουν έντονα καιρικά φαινόμενα.

3. Ελέγξτε το όχημα σας

Είναι ιδιαίτερα ριψοκίνδυνο να ξεκινήσετε μια δραστηριότητα με όχημα που δεν είναι ελεγμένο ή έχει κάποιο μηχανικό πρόβλημα που εσείς δεν θεωρείτε σημαντικό. Το όχημα σας θα πρέπει να είναι πάντα σε ετοιμότητα και χωρίς την παραμικρή υποψία μηχανικού προβλήματος.

Σε διαδρομές εκτός δρόμου, όλα τα μηχανικά μέρη του οχήματος ενδέχεται να λειτουργήσουν σε ακραίες συνθήκες, χρήσης, εδάφους, ή καιρού. Φυσικά, εσείς δεν έχετε υπολογίσει ότι η διαδρομή μπορεί να είναι δύσκολη, αλλά συνήθως τα πράγματα δεν έρχονται όπως τα έχουμε υπολογίσει. Σε μια τέτοια περίπτωση το όχημα καλείται να αντιμετωπίσει πολύωρη και κοπιαστική διαδρομή για να σας βγάλει και πάλι στον πολιτισμό.

Φρόντιστε να ενημερωθείτε από τον μηχανικό σας για τα ευάλωτα μηχανικά σημεία του οχήματός σας και προμηθευτείτε τα απαραίτητα ανταλλακτικά και εργαλεία.

4. Εξασφαλίστε την συμμετοχή τουλάχιστον ενός δεύτερου επιλεγμένου οχήματος.

Στην πλειοψηφία τους οι κάτοχοι και οδηγοί των τετρακίνητων οχημάτων πιστεύουν ότι έχουν “το απόλυτο όχημα”, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν μόνοι τους διάφορες δυσκολίες εδάφους, αλλά και στην περίπτωση ακινητοποίησης του οχήματος από κόλλημα ή μηχανική βλάβη, να εγκαταλείπουν το όχημα τους και στην καλύτερη περίπτωση, να περπατούν μερικές ώρες. Το πιό τραγικό όμως είναι να χρειάζεστε άμεση ιατρική βοήθεια λόγω κάποιου ατυχούς περιστατικού, ενώ βρίσκεστε μόνοι σας στο πουθενά.

Το να έχετε ένα δεύτερο όχημα μαζί σας είναι ασφάλεια σε πολλές περιπτώσεις. Φροντίστε όμως, το δεύτερο όχημα που θα επιλέξετε να είναι εξοπλισμένο τουλάχιστον όσο και το δικό σας, αλλά και το πλήρωμα του να έχει σχετική εμπειρία σε παρόμοιες δραστηριότητες.

Το πλήρωμα πρέπει να είναι συνεργάσιμο, και να εξασφαλίζετε πάντα τη σύμφωνη γνώμη του στις αποφάσεις που θα παίρνετε σε όλη την διάρκεια της διαδρομής.

5. Βεβαιωθείτε ότι έχετε στο όχημά σας τον απαραίτητο εξοπλισμό για εκτός δρόμου οδήγηση.

Η καλή διάθεσηνα αντιμετωπίσετε τα φυσικά εμπόδια που θα τύχουν στην διαδρομή σας, δεν αρκεί. Θα πρέπει να έχετε και τον κατάλληλο εξοπλισμό.

Όλοι οι οδηγοί τετρακίνητων, ξεκινούν για μια διαδρομή που είναι βέβαιοι ότι θα ολοκληρωθεί χωρίς να κολλήσουν πουθενά. Επειδή αυτό είναι κάτι το οποίο δεν μπορούμε να το υπολογίσουμε (εκτός και αν η διαδρομή είναι γύρω από την πλατειά της γειτονιάς μας) καλό θα είναι να έχουμε τουλάχιστον τα απαραίτητα.

Μην νομίζετε ότι επειδή περάσατε με επιτυχία το πρώτο και το δεύτερο εμπόδιο, θα περάσετε με επιτυχία και το τρίτο. Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν μπορείτε να το γνωρίζετε παρά μόνον όταν το περάσετε. Επειδή αυτό μπορεί να συμβεί σε όλους τους offroaders έμπειρους και μη, ανεξάρτητα από τον τύπο του οχήματος που διαθέτουν και την ιπποδύναμή του, αλλά και ανεξάρτητα από το πώς έχει προγραμματιστεί και πως θα εξελιχθεί μια διαδρομή, μην αφήνετε τον εξοπλισμό στο σπίτι όσο εύκολη και εάν νομίζετε ότι θα είναι μια εξόρμηση σας.

6. Βεβαιωθείτε ότι έχετε στο όχημα σας τον απαραίτητο ατομικό εξοπλισμό και εφόδια – Ο κανόνας είναι πάντα να υπολογίζετε παραπάνω.

Σχεδιάστε προσεκτικά την διαδρομή και εξετάστε όλες τις παραμέτρους, έτσι ώστε να έχετε τουλάχιστον τα απαραίτητα για να αντιμετωπίσετε μια δύσκολη κατάσταση.

Ο ατομικος εξοπλισμός εξαρτάται από:

• Το χρονικό διάστημα που θα διαρκέσει η δραστηριότητα.
• Τις κλιματολογικές συνθήκες που υπολογίζετε ότι θα αντιμετωπίσετε.

7. Εξασφαλίστε ότι η ομάδα είναι ομοιογενής και συμπαγής

Εφόσον, όπως είπαμε πιο πάνω, σε κάθε εκδρομή πρέπει να συμμετέχουν τουλάχιστον δύο οχήματα, είναι απαραίτητο να μάθετε να λειτουργείτε μέσα στα πλαίσια μιας ομάδας.

Μόνον μια οργανωμένη ομάδα μπορεί να ολοκληρώσει με ασφάλεια μια δραστηριότητα.

Για αυτό, εάν συμμετέχετε σε μία ομάδα και αισθανθείτε ανασφάλεια λόγω συμπεριφοράς και ενεργειών των άλλων μελών της, καλύτερα θα είναι να την εγκαταλείψετε νωρίς.

Πρακτική εξάσκηση σε φυσικό περιβάλλον

Αφού μάθετε τις απλές λειτουργίες του οχήματός σας, το επόμενο βήμα είναι η πρακτική εξάσκηση σε φυσικό περιβάλλον, για να γνωρίσετε τα όριά του καθώς και τα δικά σας.

Γνωρίστε το όχημα σας

• Την τετρακίνηση, (για όσα οχήματα την έχουν κατ’ επιλογή), να την έχετε πάντα όταν κινείστε σε χωματόδρομο, ανεξάρτητα εάν είναι δύσκολος η όχι, αφού με αυτήν έχετε καλύτερο έλεγχο του οχήματος σε κάποια απότομη κίνηση που ίσως χρειαστεί να κάνετε.
• Το DIF/LOCK (κεντρικό διαφορικό), να είναι πάντα κλειδωμένο σε δύσκολες καταστάσεις π.χ. σε νεροφαγώματα ή λάσπες. Φροντίστε επίσης να είναι πάντα κλειδωμένο πριν από ανηφορικές και κατηφορικές διαδρομές με μεγάλη κλίση και μην περιμένετε να το κλειδώσετε κατά την διάρκεια, γιατί υπάρχει κίνδυνος να χάσετε την πρόσφυση και συνεπώς τον έλεγχο του οχήματος.
• Το LOW (κοντή σχέση στο βοηθητικό κιβώτιο) να μπαίνει πριν το δύσκολο πέρασμα κι όχι αφού κολλήσετε, γιατί δεν είναι σίγουρο ότι θα βγείτε από το δύσκολο σημείο όταν βάλετε την κοντή σχέση. Φροντίστε να μην εξαντλείτε την δύναμη του κινητήρα σε παρόμοιες διαδρομές, αλλά πάντα να έχετε αποθέματα επιλέγοντας την κατάλληλη ταχύτητα στο κιβώτιο ταχυτήτων.
• Μην αλλάζετε ταχύτητα στο κιβώτιο παρά μόνον όταν έχετε σίγουρα απομακρυνθεί από το δύσκολο σημείο (λάσπη, ποτάμι, ανηφόρα, κατηφόρα, βαθύ χιόνι).
• REAR DIF / LOCK μας δειλώνει την ύπαρξει οπίσθιου μπλοκέ διαφορικού και σε ποσοστό 100%.
  • Η χρήση του είναι μόνον σε ευθεία κίνηση.
  • Δεν το χρησιμοποιούμε σε πλαϊνά περάσματα
  • Και δεν ξεχνάμε να το αποσυμπλέξουμε όταν περάσουμε το δύσκολο σημειο

Γνωρίστε τα όρια σας

• Εάν στη διαδρομή σας συναντήσετε κάποιο εμπόδιο, όπως νεροφάγωμα, πεσμένο δένδρο, κατολίσθηση, ποτάμι, χιόνι, ή βγείτε από το δρόμο από λάθος χειρισμό, πρέπει να γνωρίζετε ότι στο χώρο της εκτός δρόμου οδήγησης, κάθε πρόβλημα έχει και διαφορετική λύση.
• Εάν ο καιρός δεν είναι καλός ή δεν έχετε χρόνο, εξοπλισμό, διάθεση, εμπειρία, αλλά και άλλους να σας βοηθήσουν, καλό θα είναι να επιστρέψετε.
• Εάν όμως αποφασίσετε να το αντιμετωπίσετε, εξετάστε σοβαρά το πρόβλημα και ακολουθήστε όχι την γρηγορότερη, αλλά την ασφαλέστερη λύση όσο χρόνο και αν σας πάρει.
• Υπολογίστε όλες τις παραμέτρους σε όλες τις κινήσεις σας κατά την διάρκεια των εργασιών, και μην λειτουργείτε βιαστικά και στην τύχη.
• Μην εξαντλείτε ποτέ τα όρια του οχήματος, των βοηθητικών υλικών, αλλά και τα δικά σας.
• Μην λειτουργείτε εγωιστικά επειδή κάποιοι σας βλέπουν.
• Να μελετάτε ένα δύσκολο σημείο πριν το πέρασμα και όχι αφού κολλήσετε.

Αναγνωρίζοντας τις συνθήκες

Το όχημα θα πρέπει να το οδηγείτε, και όχι να σας οδηγεί. Για να το καταφέρετε αυτό θα πρέπει να περάσει αρκετός καιρός με διαρκή χρήση του οχήματος.

• Σε ανώμαλο έδαφος να οδηγείτε όσο πιο αργά μπορείτε και αφήστε το όχημα να έρπει, αποφεύγοντας τον συμπλέκτη και μαθαίνοντας να χρησιμοποιείτε την ροπή του στις λιγότερες στροφές. Σίγουρα στην αρχή θα σας σβήνει συχνά, αλλά μόνον έτσι θα μάθετε την σωστή χρήση του συμπλέκτη και το όχημα θα λειτουργεί σε φυσιολογικές συνθήκες και όχι στα όρια του.
• Κατά την οδήγηση σε πετρώδη εδάφη και ειδικά σε τυχόν πέρασμα ποταμού, οι αντίχειρες θα πρέπει να βρίσκονται εξωτερικά της περιμέτρου του τιμονιού, γιατί εάν ένας τροχός βρει εμπόδιο μπορεί να στρίψει το τιμόνι βίαια με αποτέλεσμα τον πιθανό τραυματισμό σας από τις ακτίνες του τιμονιού.
• Όταν οδηγείτε σε δρόμο με συνεχόμενα εμπόδια, κοιτάτε πάνω από το καπό. Σε ορισμένα σημεία όμως, όπως κατά την διάρκεια χειρισμών για την αποφυγή χαμηλών βράχων, ή όταν κάνετε όπισθεν για να ξαναμπείτε στη ροδιά σας, πρέπει να βγάζετε το κεφάλι σας έξω για να οριοθετήσετε καλύτερα το πέρασμα. Με την προϋπόθεση βέβαια, ότι δεν θα σας χτυπήσει κάποιο κλαδί ή δεν θα εγκλωβιστεί το κεφάλι σας σε κάποιο βράχο που περνά το όχημα εκείνη την στιγμή.
• Να ελέγχετε πάντα το επόμενο εμπόδιο όταν περνάτε κάποιο άλλο. Συνήθως το αγνοούμε ή δεν το παρατηρούμε και ακούμε τον γνώριμο ήχο. Αφού αποκτήσετε πείρα, θα νιώσετε ότι κατά την διάρκεια που οδηγείτε σε δύσκολο και ανώμαλο έδαφος, θα αποφεύγετε τα εμπόδια με ένα τρόπο, που μόνον εάν είχατε μάτια κάτω από το όχημα θα μπορούσατε να το καταφέρετε.
• Μην σταματάτε ποτέ μπροστά σε εμπόδιο που τυχόν συναντήσετε στην διαδρομή σας (βράχο, πέτρα, κορμό ή νεροφάγωμα) για να κάνετε άλλες εργασίες (π.χ. καφέ ή λήψη φωτογραφιών). Μπροστά στο εμπόδιο πρέπει να κάνετε μόνο ενέργειες περάσματος, διότι μπορεί τελειώνοντας την άσχετη εργασία σας να ξεχάσετε την ύπαρξή του και ξεκινώντας να συμβεί το μοιραίο.
• Προσοχή στα τυφλά σημεία όταν κάνετε όπισθεν, δηλαδή σε οχήματα της ομάδας σας που βρίσκονται σε κρυφές γωνιές ορατότητας, σε φυλλωσιές που κρύβουν πέτρες, σε κομμένους κορμούς, σε τρύπες από τυχόν ξεριζωμένα δένδρα που έχουν καλυφθεί από φύλλα, σε θάμνους που κρύβουν πέτρες. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνετε όταν κάνετε μανούβρα και όπισθεν σε στενό δρόμο που οι άκρες του είναι σαθρές και κρύβουν παγίδες. Έχει αποδειχθεί ότι όταν κάνουμε όπισθεν σε off-road διαδρομές γίνονται πολλά μικροατυχήματα.
• Προσοχή όταν περνάτε δίπλα σε κλαδιά δένδρων. Τυχόν είσοδος τους στην καμπίνα, μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα τον τραυματισμό σας, ιδιαίτερα στα μάτια.
• Δώστε ιδιαίτερη προσοχή σε περάσματα με πλαϊνή κλίση. Αυτά, καλό είναι να τα αποφεύγετε κυρίως εάν το πέρασμα είναι σαθρό. Για μεγαλύτερη ασφάλεια διαμορφώστε το πλαϊνό πέρασμα, μειώνοντας με μια τσάπα το ύψος της κλίσης όσο πιο πολύ μπορείτε. Σε τέτοια σημεία, η πορεία σας θα πρέπει να είναι σε ευθεία γραμμή, συνεχόμενη και όχι διακοπτόμενη, χωρίς έντονες αυξομειώσεις της ταχύτητας και χωρίς ποτέ να κλειδώνετε το πίσω ή/και το μπροστά διαφορικό του οχήματος.
• Μην αναπτύσετε μεγάλη ταχύτητα για να περάσετε ένα δύσκολο σημείο ή εμπόδιο (εκτός από ορισμένες ειδικές περιπτώσεις). Γενικά, η off-road οδήγηση έχει συνδιαστεί από πολλούς οδηγούς με αυξημένη ταχύτητα. Η χρήση όμως αυξημένης ταχύτητας σε δύσκολα σημεία έχει σαν αποτέλεσμα την γρήγορη φθορά και τις συνεχόμενες ζημιές του οχήματος στο μέλλον. Κυρίως όμως ενέχει σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια του πληρώματος, αφού εύκολα μπορεί να χαθεί ο έλεγχος του οχήματος.
• Πριν σταματήσετε το όχημα σας για οποιονδήποτε λόγο, ελέγξτε το χώρο γύρω σας. Μην σταματάτε ποτέ σε σημεία που υπάρχει κίνδυνος κατολίσθησης, πτώσης βράχων ή δέντρων ή σε σημεία που μπορεί να πέσει κεραυνός κατά την διάρκεια ενός έντονου καιρικού φαινομένου. Βρείτε ασφαλή χώρο για στάση ανάλογα με την περίπτωση.
• Προσοχή στα περάσματα από σαθρά εδάφη, ειδικά όταν έχει βρέξει και αρχίζουν να φαίνονται οι ρίζες των δέντρων.
• Προσοχή στα σημεία με δέντρα ενώ φυσά δυνατός άνεμος. Υπάρχει κίνδυνος πτώσης δέντρου, ειδικά στα μέσα του χειμώνα και μετά από έντονες βροχοπτώσεις. Σίγουρα θα έχετε συναντήσει δένδρα πεσμένα σε κάποια διαδρομή που έχετε κάνει στο παρελθόν. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και την στιγμή που περνά το δικό σας όχημα.
• Εάν φυσά δυνατός άνεμος σε διαδρομή μέσα σε δάσος από ευθύκορμα ψηλά δέντρα που τους προκαλεί έντονη ταλάντωση, θα πρέπει να είστε σε ετοιμότητα και να ανακόπτετε ταχύτητα σε σημεία που κρίνετε επικίνδυνα. Εάν δεν μπορείτε να κρίνετε τον βαθμό της επικινδυνότητας, καλό θα ήταν να επιστρέψετε, ή να περιμένετε σε ανοιχτό χώρο μέχρι να περάσει το φαινόμενο.

Γενικοί κανόνες

• Να είστε παρατηρητικοί σε όλη την διάρκεια της διαδρομής και σε κάθε θόρυβο.
• Πάντα να κρατάτε τουλάχιστον 30 μέτρα απόσταση ασφαλείας από οποιοδήποτε εμπόδιο συναντήσετε π.χ. κατολίσθηση, νεροφάγωμα, λάσπη, πεσμένο βράχο κ.α. Έτσι εξασφαλίζετε το πλήρωμα και το όχημα, αλλά και σε περίπτωση συνέχισης του φαινομένου, δεν κινδυνεύετε άμεσα από αυτό.
• Μην μπαίνετε σε δύσκολη διαδρομή όταν στην περιοχή επικρατούν δυσμενείς καιρικές συνθήκες ή το βαρομετρικό είναι χαμηλό. Χρειάζεται εμπειρία, γρήγορες κινήσεις και άρτιος εξοπλισμός για έναν δρόμο που έχει υποστεί π.χ. κατολίσθηση, νεροφάγωμα, πτώση βράχων ή δέντρων κ.λ.π. και ενώ επικρατούν δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Η καταστροφή μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή εάν υποτιμήσετε την κατάσταση.
• Μην βάζετε δυνατά μουσική για να μπορείτε να ακούτε καθαρά π.χ. κατολίσθηση ή αντίθετα διερχόμενο όχημα.
• Μην καθυστερείτε σε δύσκολα σημεία π.χ. σε κοίτη ποταμού ή σαθρά εδάφη.
• Φροντίστε να θυμάστε τα σημεία που είχε σήμα το κινητό σας κατά την διάρκεια της διαδρομής.
• Μην σπινάρετε άσκοπα στην προσπάθειά σας να περάσετε ένα δύσκολο κομμάτι γιατί δημιουργείτε πρόβλημα εδάφους στο επόμενο όχημα αλλά και στο δικό σας.
• Μην στρίβετε ποτέ το όχημα όταν είναι σε στάση γιατί:
  • Δημιουργείτε πρόωρη και βίαιη φθορά στο σύστημα διεύθυνσης.
  • Μετατοπίζετε το υλικό κάτω από τους τροχούς, με αποτέλεσμα, την πιθανή ακινητοποίηση του οχήματός σας. Αρκούν ελάχιστα εκατοστά κίνησης του οχήματος εμπρός ή πίσω για να μπορέσετε να στρίψετε με ασφάλεια.

Όταν ένα όχημα ακινητοποιηθεί λόγω της κατάστασης του εδάφους και σας καλέσει σε βοήθεια, μην πλησιάσετε το όχημά σας πιο κοντά από είκοσι μέτρα και ποτέ μην σταματήσετε σε σαθρό σημείο, γιατί μπορεί να εγκλωβιστείτε και εσείς.

Εξετάστε προσεκτικά το πρόβλημα που υπάρχει και εάν πρόκειται να το ρυμουλκήσετε, μελετήστε από ποιό σημείο θα το πιάσετε, προς ποιά κατεύθυνση θα το πάτε και σε κάθε περίπτωση να επιλέγετε την πιο ασφαλή μέθοδο. Εάν όμως το έδαφος είναι κατηφορικό και σαθρό, σταματήστε το όχημά σας στο πιο επίπεδο σημείο πριν από το ακινητοποιημένο όχημα και ρυμουλκήστε το από αυτό το σημείο.

Για τον αρχηγό της ομάδας

• Όταν ηγείστε μιας ομάδας δύο η περισσότερων οχημάτων, και αφού αποκτήσετε πείρα μην ξεχνάτε ποτέ:
• Πάντα να ενημερώνετε κάποιον – κάτοικο της περιοχής κατά προτίμηση – για την διαδρομή σας και την κατά προσέγγιση διάρκεια της. Σημειώστε το νούμερο του τηλεφώνου του, έτσι ώστε εάν σας συμβεί κάτι και δεν μπορείτε να επιστρέψετε, να μπορέσετε να τον ειδοποιήσετε.
• Να παρατηρείτε τα πάντα, για να εξασφαλίσετε εφόσον χρειαστεί, την ασφαλή επιστροφή σας: τον καιρό, σημεία για καταφύγιο, υλικά που θα χρησιμεύσουν σε έκτακτη ανάγκη, πηγές, στάνες, συστάδες από δένδρα, κομμένους κορμούς κ.λ.π.
• Να διασταυρώνετε όλες τις πληροφορίες από την έναρξη μέχρι την λήξη της δραστηριότητας.
• Να αξιολογείτε με σύνεση και γνώμονα την ασφάλεια και όχι την τύχη.
• Να συσχετίζετε ακόμα και τα απίθανα, όπως π.χ. την αλλαγή του καιρού από ηλιοφάνεια σε καταιγίδα μέσα σε κλειστό ποτάμι.
• Να έχετε πάντα εναλλακτική λύση και μόνον τότε να εκτελείτε την προγραμματισμένη σας πορεία.
• Και φυσικά πάντα να εξασφαλίζετε την σύμφωνη γνώμη της ομάδας.

Αρκετές οργανωμένες ομάδες στο χώρο του 4Χ4 είχαν στο παρελθόν ατυχήματα, και οι λόγοι ήταν οι εξής δύο:

1. Έλλειψη εμπειρίας, άρα υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων τους.
2. Ανύπαρκτος εξοπλισμός για αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων.
3. Μην αφήνετε λοιπόν τίποτα στην τύχη, συνήθως δεν είναι μαζί μας όταν την χρειαζόμαστε.

Το άρθρο έχει βασισθεί σε υλικό που αντλήθηκε από το βιβλίο των εκδόσεων ΔΙΑ: Καθαρόαιμος Οδηγός Τετρακίνητων Αποδράσεων, των Γ. Σπυράκου και Ξ. Κουτσογιάννη που θα βρείτε εδώ στην σελίδα τους στο facebook.com