Περίπου πεντακόσιοι τόνοι Χριστουγεννιάτικων στολιδιών και τουλάχιστον 25 εκατοµµύρια περιτυλίγµατα από γλυκά, συσκευασίες για την γαλοπούλα, µπουκάλια ποτών και σπασµένα παιχνίδια υπολογίζεται ότι απορρίφθηκαν αυτά τα Χριστούγεννα από τα βρετανικά σπίτια. Μόνο ένα µικρό ποσοστό των απορριµµάτων εκτιµάται ότι θα ανακυκλωθεί.
Ακόµη και σε άλλες περιόδους του έτους, µόλις το 25% των πλαστικών αποβλήτων του Ηνωµένου Βασιλείου ανακυκλώνονται. Την εορταστική περίοδο το ποσοστό αυτό µειώνεται ακόµη περισσότερο σύµφωνα µε έρευνα, σύµφωνα µε έρευνα της εταιρείας ποτών «SODASTREAM». Σε παγκόσµιο επίπεδο η ανακύκλωση των πλαστικών είναι ακόµη µικρότερη.
Η παγκόσµια πεποίθηση είναι ότι η Γη αρχίζει να στραγγαλίζεται από τα φανταχτερά πλαστικά απορρίµµατα που συσσωρεύονται και επιπλέουν στους ωκεανούς. ∆εν υπάρχουν συνολικά στοιχεία για το πραγµατικό µέγεθος του προβλήµατος, αλλά, σύµφωνα µε την PlasticsEurope, περίπου 265 εκατοµµύρια τόνοι πλαστικών παράγονται παγκοσµίως κάθε χρόνο. Στο Ηνωµένο Βασίλειο, περίπου τα δύο τρίτα της παραγωγής αφορούν την συσκευασία.
Σε παγκόσµιο επίπεδο αυτό µεταφράζεται σε 170 εκατατομμύρια τόνους πλαστικού, που σε µεγάλο βαθµό δηµιουργούνται για να πεταχτούν αµέσως µετά την χρήση. Ακόµη και στην Ευρωπαϊκή Ένωση το ποσοστό ανακύκλωσης φτάνει το 33%, µε τα δύο τρίτα των πλαστικών απορριµµάτων ή πάνω από 113 εκατοµµύρια τόνους να καταλήγουν σε χώρους υγειονοµικής ταφής, να καίγονται ή να µολύνουν περιβάλλον. Ένας τέτοιος αριθµός είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αρκούσε για να καλύψει τις 48 πολιτείες των ΗΠΑ µε πλαστικές συσκευασίες τροφίµων.
Πριν από µερικά χρόνια η κυβέρνηση του Ηνωµένου Βασίλειου ανησυχούσε για την εκτεταµένη χρήση πλαστικών σακουλών. Αρκετές κοινότητες θέσπισαν νόµους κατά της πλαστικής σακούλας και ο τότε πρωθυπουργός, Γκόρντον Μπράουν ανακοίνωνε ότι θα προσπαθήσει να πείσει τους λιανοπωλητές να τις απαγορεύσουν. Δεν διαφοροποιήθηκε πολύ ο διάδοχός του, Ντέιβιντ Κάµερον, που πρόσφατα επανεισήγαγε την ιδέα ενός φόρου στην πλαστική σακούλα σε εθνικό επίπεδο.
Η βιοµηχανία πλαστικών απαντά υποστηρίζοντας ότι οι εναλλακτικές λύσεις θα επιβάρυναν το περιβάλλον µε µεγαλύτερες εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου. Πως θα ήταν ένας κόσµος χωρίς πλαστικά; Το 2019 η περιβαλλοντική εταιρεία συµβούλων «Denkstatt» προσπάθησε να φανταστεί έναν τέτοιο κόσµο, όπου οι αγρότες, οι έµποροι λιανικής και οι καταναλωτές θα χρησιµοποιούσαν το ξύλο, τα χάρτινα κουτιά, τα γυάλινα µπουκάλια και τα βάζα και το χαρτόνι για την συσκευασία των αγαθών τους. ∆ιαπιστώθηκε ότι η συσκευασία θα αυξανόταν κατά 3,6 φορές, η οποία θα χρειαζόταν διπλάσια ενέργεια για να παραχθεί και πως οι εκποµπές των αερίων του θερµοκηπίου θα ήταν 2,7 περισσότερες.
Για να γίνει αντιληπτό αυτό, αρκεί κανείς να εξετάσει τις ιδιότητες των πλαστικών. Είναι ανθεκτικά, ευέλικτα, δεν σπάνε και είναι εξαιρετικά ελαφριά. Αποτέλεσµα; Τα τρόφιµα και τα ποτά προστατεύονται από ζηµιές και διατηρούνται για µεγάλα χρονικά διαστήµατα φρέσκα.
Ο Ευρωπαϊκός Σύνδεσµος Συσκευασίας και Φιλµ (Pafa) υποστηρίζει ότι η µέση αλλοίωση των τροφίµων µεταξύ συγκοµιδής και τραπεζιού φτάνει στο 3% στον ανεπτυγµένο κόσµο, σε σύγκριση µε το 50% στις αναπτυσσόµενες χώρες, όπου οι πλαστικές παλέτες, τα κιβώτια, οι δίσκοι, τα φιλµ και οι σακούλες δεν είναι τόσο διαδεδοµένα. Μόλις το φαγητό φτάνει τα σπίτια των ανθρώπων, η διάρκεια ζωής τους αυξάνεται επίσης – για παράδειγµα για ένα αγγούρι που προφυλάσσεται από πλαστική µεµβράνη παραµένει φρέσκο από 2 έως 14 ηµέρες.
Μια λιγότερη ορατή ωφέλεια είναι η µείωση της βενζίνης στις µεταφορές µιας και τα πλαστικά είναι πολύ πιο ελαφριά. Εξαιτίας της µεγάλης περιεκτικότητας σε άνθρακα της διατροφής µας, εκτιµάται ότι για κάθε τόνο διοξειδίου του άνθρακα που παράγεται από την κατασκευή πλαστικών, εξοικονοµούνται άλλοι πέντε που θα σπαταλιούνταν στην παραγωγή εναλλακτικών λύσεων υποστηρίζει ο Μπάρι Τέρνερ της Pafa.
Μια εκπληκτική παρατήρηση έγινε από τους «Φίλους της Γης» και την εκπρόσωπο τους, Τζούλιαν Κίρκµπι , η οποία επεσήµανε ότι επειδή το πλαστικό είναι αδρανές σε χώρους υγειονοµικής ταφής θάβεται στο έδαφος και έτσι «αποµονώνεται» ο άνθρακας, µε αποτέλεσµα να µην προσθέτει στην υπερθέρµανση του πλανήτη και την κλιµατική αλλαγή.
Αυτή η εστίαση στον άνθρακα και την κλιµατική αλλαγή αγνοεί τους ίδιους λόγους που δαιµονοποιήθηκαν οι πλαστικές σακούλες και οι πλαστικές συσκευασίες, όταν το κοινό πίστεψε ότι χωρίς να τα χρησιµοποιεί, µπορεί να αλλάξει την κοινωνία. Η Ουαλία, η Ιρλανδία και άλλες χώρες επέλεξαν να επιβάλλουν φόρο στις πλαστικές σακούλες για να αποτρέψουν τη χρήση τους, αλλά για να µειωθούν τα πλαστικά απόβλητα θα χρειαστούν δραστικές λύσεις.
Πολλά προϊόντα, από σάντουιτς ως και συσκευασίες για πάνες, έχουν αλλάξει τις συσκευασίες του χρησιµοποιώντας βιοδιασπώµενα πλαστικά, κατασκευασµένα είτε από φυσικά προϊόντα, όπως καλαµποκάλευρο ή µε τη χρήση µιας πρόσθετης ουσίας που βοηθά στην διάσπαση του πλαστικού. Ωστόσο, η Τέρνερ θεωρεί ότι αυτή η διαδικασία θα παραµείνει στα χαρτιά γιατί είναι δαπανηρή και αποτελεί «καταστροφή» ενός φυσικού πόρου που θα µπορούσε να ανακυκλωθεί.
Η ανακύκλωση πλαστικών είναι ιδιαίτερα δύσκολη επειδή υπάρχουν πολλοί, διαφορετικοί τύποι και διότι είναι δύσκολη η αφαίρεση των ρύπων. Η αύξηση της ανακύκλωσης είναι, όµως, ένας από τους δύο τοµείς στους οποίους εστιάζει η βιοµηχανία πλαστικών. Εκτιµά ότι αν κάθε συµβούλιο στο Ηνωµένο Βασίλειο αυξήσει το ποσοστό ανακύκλωσης για κάθε τύπο πλαστικού – PET µπουκάλια, κουτιά, θήκες, σακούλες -, η χώρα θα µπορούσε να αυξήσει συνολικά την ανακύκλωση των πλαστικών από 23% σε 45%.
Η ανακύκλωση κατά την διάρκεια της κίνησης είναι σήµερα σχεδόν ανύπαρκτη και πρέπει να βελτιωθεί δραµατικά, ανέφερε η Τέρνερ. Για να εκπληρώσει τους στόχους της για µηδενικά πλαστικά απόβλητα σε χώρους υγειονοµικής ταφής µέχρι το 2020 η βιοµηχανία στρέφεται στην αποτέφρωση, η οποία είναι εξαιρετικά αµφιλεγόµενη από περιβαλλοντικές οµάδες και κοινότητες, που ανησυχούν για την διάθεση της τέφρας των αποβλήτων και τις εκλύσεις αερίων από τα εργοστάσια – παρά τις διαβεβαιώσεις από τον Οργανισµό Προστασίας της Υγείας ότι οι σύγχρονες εγκαταστάσεις δεν βλάπτουν την υγεία.
Οι εκποµπές αερίων θερµοκηπίου από τις εγκαταστάσεις αυτές είναι επίσης υψηλές: 540g διοξειδίου του άνθρακα (CO ² ε) ανά κιλοβατώρα, περισσότερες από το φυσικό αέριο και 100 φορές περισσότερο από την πυρηνική. Αντίθετα περιβαλλοντικές οργανώσεις επιθυµούν να υπάρξει µεγαλύτερη µέριµνα στην ιεράρχηση των αποβλήτων – την µείωση, την επαναχρησιµοποίηση και την ανακύκλωση. Για να πετύχει αυτή την αλλαγή, η κυβέρνηση πρότεινε να αυξηθούν όλοι οι στόχοι ανακύκλωσης, φτάνοντας τον στόχο των πλαστικών στο 50%.
Εάν εκτελεστεί, τότε λογικά θα ενθαρρυνθούν οι καινοτοµίες, όπως η ενίσχυση της ανακύκλωσης των τροφίµων και η πρόσφατη ανάπτυξη µιας νέας χρωστικής για µαύρες πλαστικές σακούλες οι οποίες, σε αντίθεση µε την παραδοσιακή ένωση, µπορεί να εντοπιστεί στις αυτόµατες µηχανές διαλογής. Συνολικά, 47 οµάδες της βιοµηχανίας έχουν ενωθεί για να χρηµατοδοτήσουν την έρευνα για να σταµατήσει το πλαστικό να πέφτει στην θάλασσα.
Στην ξηρά, οι χώρες θα µπορούσαν να υιοθετήσουν ένα σύστηµα που χρησιµοποιείται σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, όπου οι κατασκευαστές είναι υπεύθυνοι για την ανάκτηση ενός ποσοστού των πλαστικών που δηµιουργούν. «Η ιδέα της ευθύνης του παραγωγού είναι µια από αυτές που οι περισσότεροι συµφωνούν αλλά δεν ξέρουµε πως θα γίνει» είπε η Κίρκµπι.
