Το χάπι της επόμενης ημέρας, ή αλλιώς επείγουσα αντισύλληψη, είναι μία φαρμακευτική αγωγή, που δίνουμε προκειμένου να αποφύγει μία γυναίκα μία πιθανή ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη στην οποία δε λήφθηκαν μέτρα ή απέτυχαν τα μέσα αντισύλληψης. Υπάρχουν διαθέσιμοι δύο τύποι τέτοιων χαπιών: αυτά που περιέχουν λεβονογεστρέλη (norlevo, postinor), και αυτά που περιέχουν οξική ουλιπριστάλη (ellaone). Για καλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα το χάπι θα πρέπει να ληφθεί αμέσως μετά την ύποπτη σεξουαλική επαφή σε διάστημα εντός 72 ωρών για τα σκευάσματα της λεβονογεστρελης και εντός 120 ωρών για το σκεύασμα της ουλιπριστάλης.
Πως δρα το χάπι της επόμενης ημέρας;
Ανάλογα με την ημέρα του κύκλου στην οποία βρίσκεται η γυναίκα που χρησιμοποιεί την επείγουσα αντισύλληψη το χάπι δρα ως εξής:
- Εμποδίζει τις ωοθήκες να απελευθερώσουν το ωάριο, δηλαδή την ωορηξία.
- Εμποδίζει τη γονιμοποίηση του ωαρίου, που πιθανόν έχει απελευθερωθεί, από το σπερματοζωάριο.
- Εμποδίζει την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου μέσα στο ενδομήτριο (εσωτερική στιβάδα της μήτρας).
Αν μία γυναίκα είναι ήδη έγκυος το χάπι της επόμενης ημέρας δεν έχει δράση και δεν προκαλεί έκτρωση. Σε περίπτωση που η αναμενόμενη περίοδος καθυστερήσει ή έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά ως προς την ποσότητα ή τη διάρκεια η γυναίκα θα πρέπει να κάνει ένα τεστ κύησης.
Είναι αποτελεσματικό το χάπι της επόμενης ημέρας;
Τα σκευάσματα λεβονογεστρέλης έχει αποδειχθεί ότι προλαμβάνουν το 85% των ανεπιθύμητων κυήσεων και αν ληφθούν εντός 12ώρου από τη σεξουαλική επαφή η αποτελεσματικότητά τους φθάνει το 98%. Το σκεύασμα της ουλιπριστάλης έχει εξίσου καλή αποτελεσματικότητα και μάλιστα στο διάστημα 48-72 ωρών μετά την επαφή φθάνει το 93%, σε σύγκριση με τη λεβονογεστρέλη που φθάνει το 58%. Να σημειωθεί ότι το χάπι της επόμενης ημέρας δεν προστατεύει από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
Έχει παρενέργειες;
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες του χαπιού είναι: ναυτία , έμετοι, ζάλη , αδυναμία, κεφαλαλγία, διάρροια, πόνος χαμηλά στην κοιλιά, διαταραχές στον κύκλο, εξωμήτρια εγκυμοσύνη (κυρίως σε καθυστερημένη λήψη του χαπιού). Η ασφάλεια του χαπιού έχει τεκμηριωθεί με μελέτες που έγιναν σε μεγάλο αριθμό γυναικών και γενικά θεωρείται ασφαλές, χωρίς ιδιαίτερες αντενδείξεις. Κύριες αντενδείξεις είναι η αλλεργία στη δραστική ουσία του χαπιού ή στα έκδοχα του και οι βλάβες του ήπατος.
Η λήψη του χαπιού θα επηρεάσει τον κύκλο μου;
Συνήθως, η περίοδος έρχεται κανονικά στην αναμενόμενη ημερομηνία, αλλά μπορεί να έρθει λίγο νωρίτερα ή αργότερα. Αν σε οποιαδήποτε περίπτωση παρατηρηθεί ανωμαλία στον κύκλο (καθυστέρηση περιόδου) θα πρέπει να προβείτε σε τεστ κύησης.
Πόσες φορές μπορώ να πάρω το χάπι της επόμενης ημέρας;
Γενικά, η επείγουσα αντισύλληψη πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο σε επείγουσες καταστάσεις και σε καμία περίπτωση δεν είναι μέθοδος συστηματικής αντισύλληψης. Δεν υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος περιορισμός όσον αφορά το πόσα χάπια μπορεί να πάρει μία γυναίκα στη ζωή της, παρόλο αυτά επειδή η δραστική ουσία είναι σε μεγάλη ποσότητα μπορεί να προκαλέσει σοβαρές διαταραχές στον κύκλο αν χρησιμοποιείται πολλές φορές και ανεύθυνα. Θεωρητικά, αν μία γυναίκα αναγκαστεί να λάβει το χάπι περισσότερες από 2 φορές το χρόνο θα πρέπει να συζητήσει με το γυναικολόγο της, προκειμένου να ξεκινήσει την κατάλληλη γι ΄αυτήν αντισυλληπτική μέθοδο. Στον ίδιο κύκλο μόνο αν κριθεί απαραίτητο μπορεί να χρησιμοποιηθεί δεύτερη φορά. Έτσι, αν γίνει λήψη χαπιού σε έναν κύκλο θα πρέπει οπωσδήποτε να χρησιμοποιηθεί κάποια άλλη μέθοδος αντισύλληψης στον ίδιο κύκλο π.χ προφυλακτικό και στους επόμενους κύκλους να αποφασισθεί με το γυναικολόγο ποια είναι η κατάλληλη αντισυλληπτική μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί.
Αν μετά τη λήψη του χαπιού κάνω έμετο;
Αν κάνετε έμετο σε διάστημα 3 ωρών από τη λήψη του χαπιού θα πρέπει να πάρετε και δεύτερο χάπι. Αν οι έμετοι συνεχισθούν θα πρέπει να πάρετε άλλες οδηγίες από το γιατρό σας, ο οποίος θα σας υποδείξει τι πρέπει να κάνετε και ενδεχομένως κάποια άλλη μέθοδο επείγουσας αντισύλληψης.
Αν θηλάζω μπορώ να πάρω το χάπι;
Ναι, μπορεί μία γυναίκα που θηλάζει να λάβει το χάπι (λεβονογεστρέλη), απλώς επειδή η ουσία περνάει στο μητρικό γάλα θα πρέπει να μη θηλάσει για τουλάχιστον 6 ώρες μετά τη λήψη του. Η λήψη του άλλου σκευάσματος, της ουλιπριστάλης, δεν αποτελεί ασφαλή επιλογή. Αν η γυναίκα έχει ολοκληρώσει τον οικογενειακό της προγραμματισμό (δε σκοπεύει να αποκτήσει άλλο παιδί) θα πρέπει να σκεφτεί τη λύση του ενδομήτριου σπειράματος (σπιράλ).
Αν είμαι έγκυος και λάβω το χάπι τι συμβαίνει;
Το χάπι της επόμενης ημέρας δε μπορεί να διακόψει μία εγκυμοσύνη που έχει ήδη ξεκινήσει. Όσον αφορά την επίδραση στο αναπτυσσόμενο έμβρυο η λεβονογεστρέλη δε φαίνεται να έχει καμία επίδραση (δε βλάπτει το έμβρυο), ενώ για την ουλιπριστάλη δεν υπάρχουν αρκετές μελέτες που να πιστοποιούν την ασφάλεια της.
Δυστυχώς, προς το παρόν τα φάρμακα αυτά λαμβάνονται από τα περισσότερα φαρμακεία χωρίς ιατρική συνταγή, κάτι που έχει σαν αποτέλεσμα οι γυναίκες να μην είναι ενημερωμένες για το τι ακριβώς λαμβάνουν και τι πρέπει να προσέχουν. Πρέπει να γίνει αντιληπτό, ότι το χάπι της επόμενης ημέρας είναι έσχατη λύση ανάγκης και ότι θα πρέπει η γυναίκα προτού αναγκαστεί να καταφύγει σε αυτό, να συζητήσει με το γυναικολόγο της για το ποια είναι η κατάλληλη αντισυλληπτική μέθοδος γι΄ αυτήν, με βάση το ιστορικό και την ηλικία της.
