Η Βουλγαρία είναι κράτος της Βαλκανικής χερσονήσου. Στα βόρεια συνορεύει με τη Ρουμανία, στα δυτικά με τη Σερβία, στα νότια με την Ελλάδα και την Τουρκία (Ανατολική Θράκη) και στα ανατολικά βρέχεται από τη Μαύρη Θάλασσα.
Η πρωτεύουσα της Βουλγαρίας είναι η Σόφια που έχει 1.221.000 χιλιάδες κατοίκους. Η επίσημη γλώσσα του κράτους είναι η βουλγαρική, ενώ το νόμισμά της είναι το λέβα.
Μορφολογία
Η έκταση της Βουλγαρίας είναι 110.912 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ενώ ο πληθυσμός σύμφωνα με την απογραφή του 1991 ήταν 9.005.000 κατ. Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο αντιστοιχούσαν 83 κάτοικοι.
Η Βουλγαρία είναι χώρα αρκετά ορεινή. Στο κέντρο της χώρας υπάρχει η οροσειρά Στάρα Πλάνινα που έχει κατεύθυνση από τα δυτικά προς τα ανατολικά, με αποτέλέσμα να χωρίζει τη χώρα σε δυο κομμάτια, που διαφέρουν μεταξύ τους, κυρίως στο κλίμα και στις καλλιέργειες. Στα νότια, στα σύνορα με την Ελλάδα, υπάρχει η οροσειρά της Ροδόπης.
Οι πεδιάδες καταλαμβάνουν συνολικά το 31% της επιφάνειας. Σπουδαιότερες πεδιάδες είναι η παραδουνάβια και η πεδιάδα της ανατολικής Ρωμυλίας. Η πεδιάδα της ανατολικής Ρωμυλίας προστατεύεται από τους βόρειους ανέμους με αποτέλεσμα να έχει αρκετά ευνοϊκό κλίμα για πολλές καλλιέργειες.
Η Βουλγαρία είναι πλούσια χώρα σε ποτάμια, με μεγαλύτερο το Δούναβη, που αποτελεί τα σύνορά της με τη Ρουμανία. Άλλο σπουδαίο ποτάμι είναι ο Έβρος, που στα βουλγαρικά λέγεται Μαρίτσα.Ο Δούναβης αποτελεί μια από τις σπουδαιότερες συγκοινωνιακές αρτηρίες, αφού είναι πλωτός σε όλη την έκτασή του στη Βουλγαρική ζώνη. Ο Έβρος έχει μεγάλη σημασία για τη γεωργική παραγωγή στην πεδιάδα της ανατολικής Ρωμυλίας. Άλλα ποτάμια που διασχίζουν το έδαφος της Βουλγαρίας είναι: ο Ίσκουρ, ο Ογκόστα, ο Βιτ, ο Οσάμ, ο Γιάντρα και πολλοί άλλοι. Τα ποτάμια της Βουλγαρίας, που πηγάζουν από τα βουνά, αποτελούν πρώτης τάξης πηγές για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Τα βουνά της δεν είναι πολύ ψηλά. Η ψηλότερη κορυφή είναι η κορυφή της Μουσάλας που ανήκει στην οροσειρά της Ρίλα Πλάνινα που εκτείνεται στις επάνω κοιλάδες του Έβρου, του Ίσκουρ κλπ. Η οροσειρά αυτή έχει τυπική αλπική εμφάνιση με τις οδοντωτές κορυφές και με τις βαθιές πλαγιές που τις διατρέχουν ορμητικοί χείμαρροι.
Νοτιότερα από τη Ρίλα βρίσκεται μια άλλη οροσειρά, η Πιρίν Πλάνινα, που η ψηλότερη κόρυφή της φτάνει τα 2915 μέτρα. Η οροσειρά αυτή παρουσιάζει την ίδια μορφολογία με την προηγούμενη, της Ρίλας, αφού άλλωστε αποτελεί και συνέχεια της πρώτης.
Κοντά στην πρωτεύουσα της Βουλγαρίας υπάρχει μια άλλη οροσειρά, η Βίτοσα Πλάνινα, που η ψηλότερη κορυφή της φτάνει τα 2290 μέτρα και λέγεται Τσέρνι Βραχ.
Μεταξύ των ποταμών Έβρου και Νέστου βρίσκεται η οροσειρά της Ροδόπης. Η οροσειρά αυτή έχει στρογγυλεμένες κορυφές ή ακόμη και επίπεδες, ενώ οι πλαγιές της καλύπτονται από πυκνά δάση. Η ψηλότερη κορυφή είναι η Γκόλιαμ Περελίκ που φτάνει τα 2191 μέτρα. Η οροσειρά αυτή όσο προχωρεί προς τα βόρεια – ανατολικά και τα ανατολικά χαμηλώνει και χωρίζεται σε μικρότερα υψώματα.
Κλίμα
Το κλίμα της Βουλγαρίας είναι εύκρατο μέχρι ηπειρωτικό, ενώ στις νότιες περιοχές παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά του υποτροπικού κλίματος. Τον Ιούλιο η μέση θερμοκρασία φτάνει τους 23°-25° C, ενώ τον Ιανουάριο η μέση θερμοκρασία είναι περίπου 2° C. Οι βροχοπτώσεις φτάνουν στα πεδινά τα 450-500 χιλιοστά, ενώ στα ορεινά φτάνουν μέχρι τα 1000 χιλιοστά.
Δημογραφία
Ο πληθυσμός της Βουλγαρίας αποτελείται από Βούλγαρους κατά 90% ενώ τα υπόλοιπα 10% τα αποτελούν οι Τούρκοι, οι Αρμένιοι, οι Ρουμάνοι, οι Έλληνες, καθώς και άλλες μικρότερες μειονότητες. Το ένα πέμπτο του πληθυσμού κατοικεί στις πόλεις. Η μεγαλύτερη πυκνότητα του πληθυσμού παρουσιάζεται στις πεδιάδες του Δούναβη, στο βαθύπεδο της Άνω Θράκης και σε ορισμένα λεκανοπέδια, όπως της Σόφιας και του Πέρνικ.
Πολίτευμα
Η Βουλγαρία είναι πρώην σοσιαλιστικό κράτος. Το ανώτερο όργανο του κράτους είναι η εθνοσυνέλευση που εκλέγεται κάθε 4 χρόνια. Το ανώτερο εκτελεστικό όργανο, αλλά και διοικητικό, είναι η κυβέρνηση που σχηματίζεται από βουλευτές που εκλέχτηκαν στην εθνοσυνέλευση. Στη Βουλγαρία δικαίωμα ψήφου έχουν όλοι οι πολίτες που συμπλήρωσαν το 18ο χρόνο.
Οικονομία
Η Βουλγαρία πριν από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ήταν από τις πιο καθυστερημένες οικονομικά χώρες της Ευρώπης. Το 80% του πληθυσμού είχε σαν απασχόληση τη γεωργία, αλλά με την πιο πρωτόγονη μορφή της. Το 10% του πληθυσμού το απασχολούσε η βιομηχανία. Η αναλογία αυτή, μετά τον πόλεμο, άλλαξε, με αποτέλεσμα το 1963 να απασχολούνται στη βιομηχανία το 23% του πληθυσμού και στη γεωργία το 48%.
Ιδιαίτερα αισθητή ήταν η ανάπτυξη της βιομηχανίας, που βασίστηκε περισσότερο στις πρώτες ύλες που διαθέτει η χώρα. Στο υπέδαφος της χώρας υπάρχουν πλούσια κοιτάσματα σιδηρομεταλλεύματος, μαγγανίου, χαλκού, μόλυβδου και πολλών άλλων.
Πλούσια επίσης είναι η Βουλγαρία σε κοιτάσματα λιγνίτη, που μαζί με τη φτηνή ηλεκτρική ενέργεια που της εξασφαλίζουν τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια, αποτελούν την καλύτερη προϋπόθεση για την ανάπτυξη της βιομηχανίας. Στα βορειοανατολικά διαμερίσματα της χώρας κοντά στη Ρουμανία, βγάζει και πετρέλαιο. Μεγάλη σημασία δίνεται για την ανάπτυξη της βαριάς βιομηχανίας, της χημικής βιομηχανίας και της υφαντουργίας.
Σημαντική είναι και η γεωργική παραγωγή. Στη Βουλγαρία δεν υπάρχουν παρά ελάχιστα ιδιωτικά αγροκτήματα. Ο κύριος όγκος της παραγωγής γίνεται από τους γεωργικούς παραγωγικούς συνεταιρισμούς και από τα κρατικά αγροκτήματα στα οποία ανήκει το 90% της συνολικής καλλιεργήσιμης επιφάνειας.
Βασικά στοιχεία της γεωργικής παραγωγής είναι τα σιτηρά (και κυρίως το σιτάρι και το καλαμπόκι), ακολουθούν κατόπιν τα καπνά, που αποτελούν και βασικό στοιχείο στο εξαγωγικό εμπόριο της χώρας και ο ηλιόσπορος από τον οποίο γίνεται παραγωγή λαδιού.
Αξιόλογη είναι και η παραγωγή των κηπευτικών με τα οποία εφοδιάζονται πολλές αγορές τόσο των ανατολικών, όσο και των δυτικών χωρών. Σημαντική είναι επίσης και η παραγωγή φρούτων, από τα οποία μεγάλες ποσότητες προορίζονται για εξαγωγή. Χαρακτηριστικό, τέλος, της βουλγαρικής γεωργικής παραγωγής είναι η καλλιέργεια μεγάλων εκτάσεων με τριαντάφυλλα από τα οποία παράγεται το γνωστό ροδέλαιο.
Μεγάλη επίσης είναι και η κτηνοτροφική παραγωγή, στην οποία την πρώτη θέση κατέχουν τα πρόβατα, ακολουθούν τα χοιρινά και κατόπιν τα βόδια. Στα νότια της χώρας είναι πολύ αναπτυγμένη η σηροτροφία και η μελισσοκομία.
Συγκοινωνίες
Αρκετά σημαντική είναι και η ανάπτυξη του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου που αποτελεί και τη βασική προϋπόθεση για τη βιομηχανική ανάπτυξη μιας χώρας. Το 1963 στη Βουλγαρία υπήρχαν πάνω από 5.000 χιλιόμετρα σιδηροδρομικές γραμμές, ενώ οι αυτοκινητόδρομοι έφταναν τις 45.000 χιλιόμετρα. Αξιόλογη είναι και η ναυσιπλοΐα της, καθώς και οι αεροπορικές συγκοινωνίες της.
Πόλεις
Η μεγαλύτερη πόλη της Βουλγαρίας είναι η Σόφια που είναι και η πρωτεύουσα της χώρας με 1.221.000 κατοίκους και ακολουθεί η Φιλιππούπολη (Πλόβντιβ) με 379.000 κατ. που είναι και μεγάλο βιομηχανικό κέντρο.
Στη Μαύρη θάλασσα υπάρχουν δύο μεγάλες πόλεις και συγχρόνως μεγάλα λιμάνια: η Βάρνα με 315.000 κατοίκους και η Μπουργκάς (ή Πύργος) με 185.000 κατοίκους, που είναι συγχρόνως και μεγάλο βιομηχανικό κέντρο με αλευρόμυλους, χημική βιομηχανία κλπ. Στο Δούναβη υπάρχουν επίσης αξιόλογες πόλεις και συγχρόνως λιμάνια, όπως π.χ. το Βιντίν με 30.000 κατοίκους η Λομ με 30.000 και η Ρούζε με 180.000 κατοίκους.
Στο εσωτερικό της χώρας υπάρχουν πολλές πόλεις μεγάλα εμπορικά και βιομηχανικά κέντρα. Τέτοιες πόλεις προς τα βόρεια είναι: η Βράστα με 45.000 κατοίκους, που είναι ένα από τα πιο αξιόλογα κέντρα εμπορίου γεωργικών προϊόντων, η Πλέβεν με 85.000 κατοίκους, η Γκάμπροβο με 60.000 κατοίκους, η Τύρνοβο με 45.000 κατοίκους, η Σούμεν, που ιδρύθηκε από το βασιλιά Συμεών το 927 και που έχει σήμερα 65.000 κατοίκους. Άλλες πόλεις είναι η Τολμπούχιν που ανήκε παλιότερα στη Ρουμανία με 57.000 κατοίκους, το Παζαρντζίκ με 60.000 κατοίκους, σημαντικό εμπορικό κέντρο αγροτικών προϊόντων στη λεκάνη του Έβρου, η Καζανλάκ με 50.000 κατοίκους, η Σλίβεν με 105.000 κατοίκους και η Γιάμπολ με 60.000 κατοίκους που είναι μεγάλα βιομηχανικά κέντρα.
Στην περιοχή της Ροδόπης υπάρχει η Κάρντζαλι με 40.000 κατοίκους και το Χάσκοβο με 60.000 κατοίκους. Στο εσωτερικό της χώρας υπάρχει η Στάρα Ζαγορά με 165.000 κατοίκους, με μεγάλη χημική Βιομηχανία, η Πέρνικ με 90.000 κατοίκους, που είναι κέντρο ορυχείων και βιομηχανικών εγκαταστάσεων και τέλος η Κιουστεντίλ με 45.000 κατοίκους.
Ιστορία
Η Βουλγαρία πήρε το όνομά της από μια μογγολική φυλή που εισέβαλε στη βαλκανική χερσόνησο κατά τον 7ο αιώνα και αφού κατέλαβε τις σλαβικές τοπικές φυλές που υπήρχαν στην περιοχή, πήρε από αυτές τη γλώσσα, τα ήθη, και τα έθιμα, καθώς και τον τρόπο ζωής που είχαν.
Οι Βούλγαροι έμειναν από τον 7ο ως τον 12ο αιώνα σχεδόν ανεξάρτητο κράτος. Στο διάστημα αυτό πολλές φορές έκαναν πολέμους με τη βυζαντινή αυτοκρατορία. Το 852 μ.Χ. άρχισαν να ασπάζονται το χριστιανισμό. Το 1393 η Βουλγαρία που είχε πια διαιρεθεί σε πολλά μικρότερα κρατίδια, υποδουλώθηκε στους Τούρκους και έμεινε υπόδουλη μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα.
Στο διάστημα αυτό πολλές φορές ξεσηκώθηκαν οι Βούλγαροι εναντίον των Τούρκων, αλλά όλες αυτές οι απόπειρες πνίγηκαν στο αίμα. Το 1876 έγινε μεγάλη εξέγερση και πάλι, ενώ οι Τούρκοι κατέφυγαν στη μέθοδο της ολοκληρωτικής εξόντωσης, με αποτέλεσμα να προκαλέσει την αγανάκτηση όλων σχεδόν των ευρωπαϊκών λαών.
Η αγανάκτηση αυτή έδωσε το δικαίωμα στην τσαρική Ρωσία να κηρύξει τον πόλεμο στην Τουρκία και να πετύχει την απελευθέρωση ενός μεγάλου μέρους του βουλγαρικού εδάφους. Μόνο μετά το τέλος του πρώτου παγκόσμιου πολέμου η Βουλγαρία απόκτησε πλήρη ανεξαρτησία. Στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ο βασιλιάς της Βουλγαρίας Βόρις ο Γ’ είχε συμμαχήσει με το Χίτλερ. Έτσι, μετά την κήρυξη του πολέμου από την Γερμανία εναντίον της Ελλάδας, τα βουλγαρικά στρατεύματα επιτέθηκαν εναντίον της Ελλάδας από την οποία πήραν τη Μακεδονία και τη Θράκη, ενώ από τη Γιουγκοσλαβία πήραν ένα αρκετά μεγάλο τμήμα. Όταν άρχισε να καταρρέει το φασιστικό καθεστώς του Χίτλερ, οι Βούλγαροι ξεσηκώθηκαν και αφού συμμάχησαν με τους Ρώσους, πολέμησαν για ένα διάστημα εναντίον των παλιών τους συμμάχων και στο πλευρό των Ρώσων.
Στη δεκαετία του ’80 το σοσιαλιστικό σύστημα εισέρχεται σε περίοδο κρίσης. Ο άνεμος της περεστρόικα και διάφορα προβλήματα στο εσωτερικό της χώρας, όπως η αύξηση του εξωτερικού και του εσωτερικού χρέους, η οικονομική στασιμότητα, οι ηθικοκοινωνικές ζυμώσεις που προκλήθηκαν, όταν οι πολίτες τουρκικής καταγωγής υποχρεώθηκαν το 1985 να λάβουν βουλγαρικά ονόματα, τα προσωπικά σφάλματα του επί 35 χρόνια προέδρου της Βουλγαρίας Τεοντόρ Ζίφκωφ, ανάγκασαν τους αρχηγούς του κομμουνιστικού κόμματος και της κυβέρνησης να ζητήσουν την παραίτησή του.
Στις 7 Νοεμβρίου 1989 άνοιξε ένα καινούργιο κεφάλαιο στην ιστορία της χώρας αυτής. Ο Ζίφκωφ αντικαταστάθηκε και τη θέση του κατέλαβε ο Π. Μλαντένοφ, ο οποίος δήλωσε ότι η Βουλγαρία θα γίνει μια χώρα με αληθινή δημοκρατία, που θα στηρίζεται στον κοινοβουλευτισμό, στη νομιμότητα και στα ανθρώπινα δικαιώματα. Στον πολιτικό χώρο σημειώθηκαν ραγδαίες αλλαγές. Δημιουργήθηκαν νέα πολιτικά κόμματα και κινήματα, από τα οποία τα 16 συγκρότησαν την πιο σπουδαία συμμαχία της Αντιπολίτευσης, το Συνασπισμό των Δημοκρατικών Δυνάμεων (ΣΔΣ), ο οποίος εξέδωσε την καθημερινή εφημερίδα “Δημοκρατία”, στην οποία παρουσίασε το πρόγραμμά του, δηλαδή αποχώρηση από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, είσοδο στην ΕΟΚ και στο διεθνές νομισματικό ταμείο, ιδιωτικοποίηση, απόδοση των εθνικοποιημένων περιουσιών στους δικαιούχους από την κομμουνιστική κυβέρνηση, σκληρή πολιτική προς την οικονομία της αγοράς. Το Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΒ) μετονομάστηκε σε Σοσιαλιστικό Κόμμα (ΣΚΒ) και υποσχέθηκε μεταρρυθμίσεις σ’ όλους τους τομείς της ζωής.
Τον Ιούνιο 1990 έγιναν στη Βουλγαρία οι πρώτες ελεύθερες εκλογές μετά από 43 χρόνια για την αλλαγή του συντάγματος της χώρας. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα ήλθε πρώτο με 47% και δεύτερο το ΣΔΣ με ποσοστό 36%. Η νέα βουλή εξέλεξε ως Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον αρχηγό του ΣΔΣ, Ζέλιου Ζέλεφ, ψήφισε νέο σύνταγμα και άλλαξε εν μέρει τους νόμους, αναγγέλλοντας παράλληλα εκλογές βουλευτικές και δημοτικές. Το όνομα του κράτους μεταβλήθηκε σε Δημοκρατία Βουλγαρίας. Ο Πρόεδρος της χώρας υπέγραψε οριστικά την πράξη της διάλυσης του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Η κυβέρνηση αποφάσισε τη μεταφορά και τον ενταφιασμό της σορού του κομμουνιστή ηγέτη Δημητρόφ από το Μαυσωλείο της Σόφιας στο κοιμητήριο.
Στις 25 Φεβρουαρίου 1991 άρχισε στη Σόφια η δίκη του πρώην προέδρου της χώρας Τεοντόρ Ζίφκωφ, η οποία διάρκεσε μακρύ χρονικό διάστημα και οδήγησε στην καταδίκη του. Στις 3 Σεπτεμβρίου 1991 διακόπηκε η λειτουργία ενός πυρηνικού αντιδραστήρα στον ατομικό σταθμό του Κοζλοντούι. Στις 13 του επόμενου μήνα, δηλαδή στις 13 Οκτωβρίου, πραγματοποιήθηκαν πρόωρες βουλευτικές εκλογές κατά τις οποίες νικητής αναδεικνύεται ο Συνασπισμός των Δημοκρατικών Δυνάμεων με 34,48% και ακολούθησε το Σοσιαλιστικό Κόμμα με 33%, ενώ οι μουσουλμάνοι με το κόμμα τους, που ονομάσθηκε Κίνημα Δικαιωμάτων και Ελευθεριών, πήραν το 7,44% των ψήφων.
Η νέα κυβέρνηση υπό τον Φιλίπ Δημητρώφ έλαβε στις 3 Νοεμβρίου ψήφο εμπιστοσύνης, έχοντας και την υποστήριξη της μειονότητας των μουσουλμάνων βουλευτών του Κινήματος των Δικαιωμάτων και Ελευθεριών. Έτσι τέθηκε τέλος στον άξονα συνεργασίας και συμμαχίας Ελλάδας- Βουλγαρίας, ενώ αναφάνηκε στον ορίζοντα η βουλγαροτουρκική συνεργασία. Χαρακτηριστική είναι η αναγνώριση της Δημοκρατίας των Σκοπίων από τη Βουλγαρία με την κλοπιμαία ονομασία της Μακεδονίας. Μετά από λίγες μέρες στις 21 του ίδιου μήνα έπαψε η λειτουργία του δεύτερου πυρηνικού αντιδραστήρα στο Κοζλοντούι, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της Βουλγαρίας προς τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενεργείας.
Στις 26 του μήνα σταμάτησε η λειτουργία του τρίτου, από τους έξη, πυρηνικού αντιδραστήρα στο εργοστάσιο παραγωγής ατομικής ενεργείας στις όχθες του Δούναβη, στο Κοζλοντούι. Στις 6 Δεκεμβρίου 1991 η Κυβέρνηση έχοντας περιέλθει σε οικονομικό αδιέξοδο δήλωσε αδυναμία να εξοφλήσει το χρέος των 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων που οφείλει σε δυτικές τράπεζες. Στο χώρο της Εκκλησίας δημιουργήθηκε οξύτατο πρόβλημα από τον κρατικό λειτουργό Αρχιμανδρίτη Σάμπεθ, που αμφισβήτησε την εκλογή του Πατριάρχη Μαξίμου και ζήτησε την απομάκρυνσή του για συνεργασία με τους κομμουνιστές. Τελικά οδήγησε σε σχίσμα με την προσχώρηση μερικών Μητροπολιτών, ενώ στο πλευρό του Πατριάρχη Μαξίμου τάχθηκαν όλες οι ορθόδοξες Εκκλησίες.
Η Βουλγαρία διέρχεται αυτή την εποχή (1997) μεγάλη οικονομική κρίση με ετήσιο πληθωρισμό που ξεπερνά το 400%.
