Έχοντας μελετήσει κάποιους επεξεργαστές σήματος όπως τους compressors και τους limiters, βλέπουμε ότι υπάρχει μια λογική επάνω στον τρόπο που συμπεριφέρονται. Έτσι, έχοντας αυτή τη γνώση, μπορούμε να δημιουργήσουμε επεξεργαστές που έχουν ως σκοπό μεν να λειτουργούμε με την ίδια λογική όπως αυτή του compressor αλλα με αντίστροφη λογική.
Όπως γνωρίζουμε, η δράση ενός compressor (συμπιεστή σήματος) βασίζεται στο σημείο που θα ορίσουμε, που αποκαλείται threshold και με βάση αυτό μπορούμε να συμπιέσουμε το σήμα μας αφού ορίσουμε και την αναλογία συμπίεσης (ratio). Η αναλογία μπορεί να ξεκινήσει από 1:1, που σημαίνει ότι το σήμα που θα ξεπεράσει το threshold δεν θα συμπιεστεί, αφού υπάρχει η αναλογία “για κάθε db σήματος που θα περνάει στον επεξεργαστή να έχουμε επιστροφή επίσης ίδιου db σήματος“. Για παράδειγμα, σε μια αναλογία 10:1 έχουμε για κάθε 10 db σήματος που θα ξεπεράσει το threshold επιστροφή 1 db.
Όσον αφορά τους expanders τώρα, φανταστείτε πώς θα ήταν αν κατά τη στιγμή που ορίζαμε το threshold, το σήμα που περνούσε αντί της αναμενόμενης συμπίεσης να αυξάνονταν ανάλογα με το ratio που θα του δίναμε. Το αντίθετο δηλαδή από το compression. Μπορεί βέβαια η χρήση του expander να είναι πιο σπάνια σε σχέση με αυτή του compressor αλλά το αποτέλεσμα είναι αναγκαίο για αρκετές καταστάσεις. Ας δούμε από την αρχή τα είδη των expanders για να γνωρίσουμε τους τρόπους χρήσης και την σημασία τους στην ηχογράφηση, τη μείξη και το mastering.
«Ένας expander εκτελεί την αντίστροφη λειτουργία απο έναν compressor, αυξάνοντας το δυναμικό εύρος του ηχητικού σήματος. Γενικώς μιλώντας, οι expanders χρησιμοποιούνται για να κάνουν τους χαμηλούς ήχους ακόμα πιο χαμηλούς σε ένταση, μειώνοντας το επίπεδο του ηχητικού σήματος που πέφτει κάτω απο το όριο του threshold. Ένας Noise Gate είναι ενα είδος expander».
Upward expander
Το upward expansion αυξάνει την ένταση του σήματος που ξεπερνάει το threshold. H χρήση του είναι κάπως σπάνια μιας και η δράση του δεν είναι τόσο αναγκαία και χρήσιμη σε όλα τα είδη επεξεργασίας σήματος. Χρησιμοποιείται συνήθως από mastering engineers όταν θέλουν να αυξήσουν το δυναμικό εύρος μιας μείξης ή από mixing engineers όταν θέλουν να δώσουν «ζωντάνια» σε κάποιο κανάλι που, λόγω κάποιου πιθανού λάθους, δέχθηκε compression παραπάνω απ΄όσο θα έπρεπε και έχασε όλο του το δυναμικό εύρος.
Downward expander
Η χρήση του downward expander είναι πιο συχνή απο αυτή του upward. Χαμηλώνει την ένταση του σήματος που περνάει κάτω απο το threshold που έχουμε ορίσει. Θυμίζει λίγο την χρήση του Gate που θα δούμε λίγο παρακάτω. Αν θέλουμε για παράδειγμα σε ένα κανάλι που έχουμε ηχογραφήσει τον ήχο του snare να χαμηλώσουμε τους λοιπούς ήχους που θα εμφανίζονται από τα γύρω κρουστά, όταν το snare δεν θα ακούγεται μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε έναν downward expander. Μπορούμε να το ορίσουμε όταν δεν θα ακούγεται το snare να χαμηλώνει η έντασή του κατα 6 db ας πούμε. Υπάρχουν πολλές χρήσεις για τον downward expander αλλά γενικώς προτιμάται εκεί που ένα Gate θα κατέστρεφε τον ήχο.
Gate
Το Gate είναι στην ουσία ένας downward expander μιας και όταν του δίνουμε ένα threshold, οι ήχοι που πέφτουν κάτω από εξαφανίζονται ανάλογα με την ταχύτητα που του δίνουμε. Δεν μειώνει τον ήχο σε db που του ορίζουμε αλλά ο ήχος κόβεται εντελώς. Η χρήση του gate συναντάται σε συναυλίες, σε ηχογραφήσεις αλλά και σε μείξεις. Όσον αφορά τις συναυλίες και τις ηχογραφήσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να διακόψει την ροή του σήματος σε περιπτώσεις που δεν χρειάζεται να δέχεται το μικρόφωνο κάποιον ήχο. Θέλουμε να προσκαλέσουμε αδράνεια δηλαδή.
Κατα την live ηχογράφηση ενως συγκροτήματος, ένα gate στα πιο πολλά κανάλια μπορεί να αποδειχθεί λυτρωτικό μιας και το αποτέλεσμα της ηχογράφησης θα φανεί πως θα είναι πιο εύκολο στην μείξη αν το χρησιμοποιήσουμε παρά χωρίς αυτό.
Παρακάτω έχουμε ένα πολυ καλό παράδειγμα περι της χρήσης του gate / expander απο ένα plugin που λέγεται Pro-G και είναι της FabFilter
θα δούμε, σε μελλοντικό άρθρο, το πόσο σημαντική είναι η γνώση αλλα και η χρήση της λογικής του expanding και gating στον κόσμο της ηχοληψίας αλλά και της μείξης. Είναι ένα εργαλείο που μας προσφέρει άμεση λύση σε προβλήματα όπως η μείωση ανεπιθύμητου θόρυβου μεταξύ μελωδιών αλλά και ο δυναμικός εμπλουτισμός ήχων με μειωμένη την δυναμική περιοχή. Ένας gate/expander μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μια πληθώρα ήχων με κύριες αυτές των κρουστών, της φωνής και της κιθάρας.
