Δεν βλέπω το Facebook όπως το είδε σε όραμα ο εφευρέτης του, Mark Zuckerberg, σε κάποιον κοιτώνα του Harvard: σαν μια μεγάλη, σπιραλοειδή ένωση των γνωστών σου, πλήρη και ολοκληρωτική, στην οποία κάθε πράξη σου και βίτσιο και γούστο σου αναμεταδίδεται στιγμιαία. Ούτε το βλέπω όπως τα media, οι Anonymous, ή οι ελαφρώς παρανοϊκοί: σαν μια μεγάλη συνωμοσία για να αποκτήσουν οι κυβερνήσεις και οι μεγαλοεπιχειρήσεις τα δεδομένα σου.
Καταλαβαίνω τα δίκια και των δύο μεριών, αλλά για εμένα είναι το Facebook μεταφράζεται σε δικτύωση: σε μοίρασμα πληροφορίας και ιδεών. Και δεν έχω κανένα απολύτως πρόβλημα να αφήσω έξω στην ψηφιακή ζούγκλα ορισμένα προσωπικά μου δεδομένα, εφόσον τον έλεγχο της μοιρασιάς τον έχω εγώ. Δεν με αναγκάζει κανείς να ομολογήσω δημόσια οτιδήποτε. Στην τελική, η holier-than-thou Google μοιράζεται τα προσωπικά μου δεδομένα εδώ και χρόνια, χωρίς ποτέ να μου έχει δώσει δικαίωμα επιλογής. Δεν καταλαβαίνω πως αυτό διαφέρει από το Facebook, που τουλάχιστον ποτέ δεν έκρυψε τους σκοπούς του για διαφάνεια και έναν κόσμο όπου το ονοματεπώνυμο σου θα είναι το διαβατήριο σου.
Έτσι, στη λίστα των e-φίλων μου θα βρεις την αρραβωνιαστικιά μου, φίλους από τον στρατό, κολλητούς και γνωστούς, μερικούς φρικαρισμένους bloggers που στείλαν friend request και δεν μπήκα καν στον κόπο να δω ποιοι ήταν μέχρι να παίξουμε e-σφαλιάρες, συγγενείς, εταιρείες των οποίων τα προϊόντα απολαμβάνω, εταιρείες που μοναδικός σκοπός ύπαρξης τους στο FB είναι να με πρήξουν παρ’ όλο που δεν απολαμβάνω τα προϊόντα τους (σερβιέτες, ας πούμε), διάσημους συγγραφείς και underground μπάντες όπως τους Jane Doe, media και δημοσιογράφους… Και το Greekvertising.
Πριν λίγο καιρό, “σερφάροντας” στο Facebook για ενδιαφέροντα status updates έπεσα πάνω σε ένα άλμπουμ με απεικονίσεις ελληνικών διαφημίσεων. Δεν είχε κάποια πληροφορία πάνω του: το όνομα ήταν απλά “Adv 2011″ και η περιγραφή απουσίαζε. Αλλά η κάθε διαφήμιση συνοδευόταν από πλήρη credits και από ζωντανή, ενδιαφέρουσα συζήτηση και κριτική — συνήθως από τους ίδιους designers και διαφημιστές που την προωθούσαν, και από συναθλητές τους.
Αυτή είναι η φάση μου, σκέφτηκα: μοίρασε το περιεχόμενο και άφησε το να κάνει μόνο του την δουλειά του. Η ιδέα είναι ιδιοφυής μέσα στην απλότητα της, και ίσως ένα μάθημα σε πολλούς που προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν το Facebook για διάδοση ιδεών. Απλά δώσε στον λαό ενδιαφέρον περιεχόμενο και τα άλλα θα έρθουν μόνα τους.
Τώρα, η ελληνική διαφήμιση είναι μια πονεμένη ιστορία. Στο άσχημο της άκρο βλέπεις παρδαλά τέρατα και αίσχη, σχεδιασμένα από τον τυπογράφο που ζει στην υπόγα κάτω από το σπίτι σου ή τον παραγιό του. Από την άλλη, πολυεθνικές μεγαθήρια με παρακλάδια από το Τόκιο ως την Κωλοπετεινίτσα δημιουργούν στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη μικρά θαύματα επικοινωνίας. Και στην μέση, υπάρχουν πολλές-πολλές διαβαθμίσεις, όμορφες και μη.
Το Greekvertising επιλέγει φρέσκες διαφημίσεις, έντυπες ή δικτυακές, όπως και packaging, ασχέτως στρατοπέδου και εταιρείας σχεδιασμού. Τί είναι τελικά το Greekvertising, ρωτάω αμέσως με μήνυμα – υπάρχει κάποια ομάδα από πίσω του ή είναι προσωπικό project;
- Το Greekvertising δημιουργήθηκε για να μπορέσει να ενώσει τους διαφημιστές 365 μέρες το χρόνο. Η ομάδα είναι τα 1600 άτομα που εχουν συγκεντρωθεί μέχρι τώρα στο Greekvertising. Αυτή είναι η δύναμή του. Οι ιδέες είναι έτσι, ειδικά στην διαφήμιση, κάποιος ξεκινάει και είναι η δύναμη της ομάδας που κάνει την ιδέα μεγάλη.
Όχι ακριβώς αυτό που περίμενα. Η συνηθισμένη διαδικασία σε αυτές τις περιπτώσεις περιλαμβάνει απαντήσεις όπως “αποτελούμαστε από τον Χρήστο Καραμερακλή και την Αμαλία Σούβλα. Ξεκινήσαμε στις τότε, και ο κύριος σκοπός μας είναι να. Αν θέλεις, μπορείς να διαβάσεις αυτό“. Στις συζητήσεις μας, το Greekvertising είναι ευγενικότατο, αλλά δεν δείχνει διατεθειμένο να αποκαλύψει πολλά πράγματα για τα άτομα που το αποτελούν και τον τρόπο λειτουργίας του. Και πώς αποφασίσατε να προωθήσετε την ελληνική διαφήμιση μέσω του Facebook, επιμένω. Η απάντηση είναι λογικά ζυγισμένη και αφοπλιστική, για άλλη μια φορά:
- Στην Β. Αφρική γίνεται επανάσταση, πέφτουν δικτάτορες λόγω του facebook και των social networks. Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να μοιραστείς ιδέες με άλλους ανθρώπους. Το facebook είναι από μόνο του μια επανάσταση. Είναι το καλύτερο μέσο διαφήμισης και θα είναι για τα επόμενα χρόνια.
Μπορείς να τους δώσεις άδικο; σκέφτομαι. Το internet δεν ήταν το ίδιο θηρίο που είναι σήμερα πριν ο Zuck γράψει ένα μίζερο blog post και μερικές εκατοντάδες γραμμές κώδικα, για να μας φέρει κοντά — θέλουμε δεν θέλουμε. Και τ’ ότι ο ορισμός του “κοντά” του μπούκλα-φλώρου-geek περιλαμβάνει και το “πλήρως επώνυμα” δεν πάει να πει πως οι χρήστες του δημιουργήματος του δεν έχουν το δικαίωμα να παραμείνουν ανώνυμοι, προωθώντας τις ιδέες, τα προϊόντα τους, τα ενδιαφέροντα τους ή τις καθημερινές τους γκρίνιες. Και αν 600 εκατομμύρια χρήστες, δικτυωμένοι μεταξύ τους καθημερινά, δεν είναι μια επανάσταση όσον αφορά την μοιρασιά ιδεών, τότε τι είναι;
Βλέπω πως οι επιλογές των διαφημίσεων που προβάλλονται είναι σχετικά ελεύθερες. Από καλόγουστες, ως μέτριες. Από διαφημίσεις προφυλακτικών και κρεμών… οργασμού, ως φραπέδων του Everest. Δίπλα-δίπλα συνυπάρχουν προϊόντα από μικρές ή άγνωστες μάρκες και μεγαθήρια της ελληνικής αγοράς όπως η ΜΕΒΓΑΛ. Άραγε υπάρχει ένας από πίσω που τις διαλέγει, ή ίσως περισσότεροι; Τις στέλνουν τα διαφημιστικά γραφεία; Τελικά ποιά είναι η διαδικασία επιλογής των διαφημίσεων, ρωτάω. Η απάντηση είναι όσο ελεύθερες είναι και οι επιλογές των διαφημίσεων:
- Δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη διαδικασία. Το Greekvertising δεν είναι Ermis awards, Cannes ή Epica. Για το Greekvertising δεν υπάρχουν καλές και κακές διαφημίσεις. Υπάρχουν διαφημίσεις που είναι περισσότερο ή λιγότερο αξιόλογες, που όμως με την κριτική και την συζήτηση μπορεί να βοηθήσουν τους δημιουργικούς και τον χώρο να εξελιχτούν.
Ως τώρα καταλαβαίνω πως ο συνομιλητής ή οι συνομιλητές μου δεν θέλουν να αναλύσουμε τις περσόνες τους ή τις επιλογές τους: προτιμούν να αφήσουν το περιεχόμενο να κάνει τη συζήτηση, και η συζήτηση αυτή να είναι για το ίδιο το περιεχόμενο και όχι για προσωπικότητες. Τελικά, ρωτάω, η ελληνική διαφήμιση έχει μέλλον;
- Η διαφήμιση στην Ελλάδα περνάει και αυτή μια δύσκολη φάση. Υπάρχει μια παρακμή της κουλτούρας γενικά, που αναπόφευκτα επηρεάζει και την διαφήμιση. Σε μεγάλο βαθμό ακολουθεί και παρουσιάζει στερεότυπα, χωρίς να ανοίγει και να διευρύνει τους οριζοντές της. Επιπλέον, στα πλαίσια και της οικονομικής κρίσης, οι πελάτες αλλά και οι ίδιοι οι διαφημιστές έχουνε γίνει πιο συντηρητικοί. Οι ασφαλείς επιλογές όμως δεν σημαίνουν συνήθως και αποτελεσματικότητα. Αντίθετα η τόλμη μπορεί να φέρει μεγάλες επιτυχίες. Τέλος, επειδή οι εποχές αλλάζουν και μαζί τους και η διαφήμιση, με την ανάπτυξη των social media και του internet η διαφήμιση στην Ελλάδα έχει μέλλον, απλά αυτό θα είναι μάλλον διαφορετικό από ότι ξέραμε μέχρι τώρα.
Μπορείς να ακολουθήσεις το Greekvertising στο προφίλ του στο Facebook, ή να λαμβάνεις ενημερώσεις για τις επιλογές του μέσω Twitter. Τέλος, πριν μερικά έτη, κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος του 72dpi, του webzine που εκδίδει το Greekvertising. Ακολουθεί μια επιλογή από διαφημίσεις που έχουν αναρτηθεί από το Greekvertising στο Facebook.
