Όπως και προηγούμενα άρθρα, για παράδειγμα αυτό της σύνθεσης βασιζόμενη στην Ευκλείδεια γεωμετρία, έτσι και το σημερινό άρθρο έχει σχέση με την μουσική δημιουργία με όχι συμβατικά μέσα — όπως ένα κλασικό sequencer, ένα μουσικό όργανο ή κάποιες δεδομένες τεχνικές μουσικής σύνθεσης που είναι διαδεδομένες γιατί στην ουσία είναι αυτές που διδασκόμαστε ως καλλιτέχνες και μουσική και έχουν ρίζες στη την κλασσική έννοια της σύνθεσης.
Υπάρχουν λαμπροί μουσικοί που ξεφεύγουν από τη νόρμα, όπως η ιδιοφυΐα που λέγεται Ιάννης Ξενάκης — ο Ξενάκης έδωσε τροφή με τα θαυμαστά έργα του στα πεινασμένα μυαλά, νέκταρ για τους σκεπτόμενους. Έδωσε διαφορετικούς τρόπους δημιουργίας μουσικής, εκμεταλλευόμενος πλήρως την τεχνολογική εξέλιξη της εποχής — ως ένας αληθινός εξερευνητής μας έδωσε βάσεις, πιο πολύ για τον τρόπο σκέψης παρά για την μουσική, έτσι ώστε να αρχίσει ο κάθε ένας να σκέφτεται πολύ πιο ανοιχτά απ’ οσο θα ήθελαν τα ωδεία, για να φτιάξουμε τον δικό μας ήχο, με την δικιά μας ιδιαίτερη δομή.
Έτσι κι αλλιώς όταν σκεφτείς έξω απο τα δεδομένα, αυτά που σου φύτεψαν στο μυαλό, καταλαβαίνεις πως μπορείς να εξελιχθείς, να επεκταθείς και ίσως να μεγαλουργήσεις. Ξέφυγε από την λογική της “μόνης λύσης” γιατί, ειδικά στο θέμα της τέχνης, κανένας δεν θέλει να σου μάθει να σκέφτεσαι μέσω των βασικών αρχών.
Ώς ένα διαφορετικού τύπου sequencer με εντελώς διαφορετική λογική, σήμερα θα μιλήσουμε για το πρόγραμμα IanniX που βασίζεται σε τρόπο που έχει χρησιμοποιήσει ο Ιάννης Ξενάκης για μια σειρά έργων του.
Το πρόγραμμα IanniX, λοιπόν, είναι ένας sequencer με γραφικό περιβάλλον που βασίζεται στα έργα του Ξενάκη. Είναι ανοιχτού λογισμικού, που σημαίνει οτι μπορείς και εσυ να συνεισφέρεις στην ανάπτυξή του. Μπορεί να συνδεθεί με το πρωτόκολλο OSC (Open Sound Control) και λειτουργεί σε real time περιβάλλον.
Εγκατάσταση του Iannix
Το Iannix είναι συμβατό με όλες τις γνωστές πλατφόρμες που κυκλοφορούν στην αγορά. Μιλάμε για το Linux, το Mac OS X αλλα και τα Windows. Ειδικά για τα προγράμματα μουσικής που έχουν γραφτεί για το περιβάλλον του Linux, είναι πολύ εύκολο για κάποιον με πολύ μικρό χρηματικό κόστος να φτιάξει ένα ολοκληρωμένο σύστημα απο την αρχή και να αρχίσει να γράφει μουσική. Είναι ευχάριστο πως στις μέρες μας μπορείς από το τίποτα να έχεις έναν υπολογιστή και ένα δωρεάν μουσικό πρόγραμμα. Αυτό είναι κάτι που σίγουρα δεν ήταν εφικτό 20 χρόνια πριν.
Ένα πολύ καλό παράδειγμα είναι και το Raspberry Pi ένα ARM/GNU μηχάνημα με αρκετή δύναμη που τρέχει Linux, που μπορείτε να το αποκτήσετε μόνο με 25$. Ναι είναι ένας τόσο προσιτός υπολογιστής. Μια και μιλάμε ακόμα για Linux, μην φανταστείτε πως υπάρχει κάποια δύσκολη ή ακατανόητη διαδικασία: το μόνο που θα χρειαστεί είναι να κάνετε τρέξετε το αρχείο IanniX.sh για ν’ αναλάβει αυτό το compile για εσάς — και είσαστε έτοιμοι.
Open Sound Control
Θα μιλήσουμε και σε μελλοντικό άρθρο για το OSC, αλλά μπορούμε να πούμε δυο λογάκια τώρα για να καταλάβουμε τα βασικά. Είναι ένα πρωτόκολλο, όπως και το MIDI –μόνο που εδω η επικοινωνία γίνεται μέσω της IP μας και μπορεί να μεταφερθεί από διάφορα συστήματα όπως Wi-Fi και Ethernet. Όπως και το MIDI, μπορεί να αναγνωριστεί απο όλα τα λειτουργικά συστήματα μιας και είναι ενσωματωμένο σχεδόν σε όλους τους Sequencers, ασχέτως λειτουργικού.
Το μόνο πράγμα που θα χρειαστεί να κάνουμε με το Iannix είναι να δώσουμε την σωστή IP του υπολογιστή μας αλλά και το Port που επικοινωνεί το πρόγραμμα, στη μορφή 127.0.0.1:57120, που σημαίνει ότι από την Port 57120 το πρόγραμμα χρησιμοποιώντας την δικιά μας τοπική IP (127.0.0.1) θα στέλνει και θα δέχεται μηνύματα OSC.
MIDI
Όπως είπαμε, δεν γίνεται μουσικό πρόγραμμα χωρίς πρωτόκολλο επικοινωνίας. Οπότε, δεν θα μπορούσε να λείπει το MIDI και έτσι οι προγραμματιστές του Iannix το ενσωμάτωσαν για να μπορεί να συνεργάζεται με όλα τα άλλα προγράμματα αλλά και συσκευές που υποστηρίζουν το ίδιο πρωτόκολλο. Αυτό σημαίνει οτι μπορούμε να συνδέσουμε το sequencer με ένα εξωτερικό synthesizer, MIDI keyboard ή εξωτερικό Sampler.
Ήχος
Ας δούμε παρακάτω δύο παραδείγματα για την νοοτροπία σύνθεσης. Ένα τρισδιάστατο περιβάλλον που το δημιουργούμε με βάση τις δικιές μας ιδέες μπορεί να δώσει πρωτόγνωρα αποτελέσματα.
Στο παράδειγμα που βλέπουμε, το IanniX ελέγχει ένα patch σε γλώσσα Max/MSP, που υπάρχει μέσα στο πακέτο του sequencer. Κάθε σημείο επάνω στο σχέδιο που βλέπουμε, ελέγχει και έναν διαφορετικό ταλαντωτή, δημιουργώντας μια ιδιαίτερη συμφωνία ήχων.
Σε αυτό το παράδειγμα το IanniX ελέγχει ένα patch απο το πρόγραμμα Jitter, που και αυτό είναι μέρος της Max/MSP και ανάλογα με τα σημεία που έχουμε δώσει ενεργοποιεί συγκεκριμένα εφέ για video.
Arduino
Ως τελευταίο παράδειγμα του sequencer θα δούμε την σχέση του και την συνεργασία με το μηχάνημα Arduino, μια ανοιχτή ηλεκτρονική πλατφόρμα για την κατασκευή φυσικών αντικειμένων που προγραμματίζονται.
Το πρόγραμμα ελέγχει μεσω εντολών την κάρτα Arduino. Στέλνει συχνότητες και πληροφορίες για την διάρκειά τους στην κάρτα μέσω σειριακού καλωδίου και αυτό με την σειρά παράγει τους ανάλογους ήχους μέσω των δυο μικρών ηχείων που βλέπουμε στο video.
Το IanniX είναι μια σύγχρονη μεταφορά του συστήματος UPIC που σχεδιασε ο Ιάννης Ξενάκης. Το UPIC (Unité Polyagogique Informatique) αναπτύχθηκε στο 1977 στο CEMAMu στο Παρίσι και ολοκληρώθηκε το 1977. Την χρήση του την βλέπουμε σε διάφορες συνθέσεις του Ξενάκη, όπως το Mycènes Alpha(1978).
