H Johanna Bonger υπήρξε το πρόσωπο – κλειδί στη διάδοση του έργου του van Gogh μετά τον θάνατό του και τη δικαίωση αυτού. Επίσης είναι αυτή που ευθύνεται για τη συλλογή και τη ταξινόμηση της αλληλογραφίας μεταξύ των Vincent και Theo, καθώς και για τη καταγραφή της οικογένειας van Gogh.
Πέρα από όλα αυτά η ζωή και το άτομό της έχουν αρκετό ενδιαφέρον για να αξίζει να ειδωθούν στα πλαίσια της παρούσας στήλης.
Ας μη χρονοτριβούμε λοιπόν, πάμε στη βιογραφία:
Η Johanna Bonger γεννήθηκε στις 4 Οκτωβρίου του 1862 στο Άμστερνταμ και ήταν το πέμπτο από τα επτά παιδιά της οικογένειας.
Αναφέρεται πως ο πατέρας της ήταν ασφαλιστής, με μεγάλη αγάπη προς την μουσική, πράγμα που οδήγησε τη Johanna να ασχοληθεί με το βιολί από μικρή ηλικία. Παρόλα αυτά, μεγαλώνοντας επέλεξε να σπουδάσει αγγλική φιλολογία. Επίσης άλλη μια χρήσιμη σημείωση για την Bonger είναι πως από τα δεκαεπτά της άρχισε να κρατάει ημερολόγιο, συνήθεια την οποία διατήρησε και σε όλη την υπόλοιπη ζωή της.
Εξαιτίας των σπουδών της έμεινε για μια περίοδο στο Λονδίνο, όπου εργαζόταν στο Βρετανικό Μουσείο, ενώ παράλληλα έκανε τη διατριβή της πάνω στο έργο της Shelley.
Στα 22 της έγινε καθηγήτρια αγγλικών σε ένα οικοτροφείο στο Elburg και στη συνέχεια δίδαξε σε ένα σχολείο στην Ουτρέχτη. Εκείνη την περίοδο, ο αδερφός της ο Adries την γνώρισε στον Theo van Gogh, ο οποίος έπαθε αγάπη με την πάρτη της. Τόση αγάπη που τον επόμενο χρόνο πήγε στο Άμστερνταμ για να τη ζητήσει σε γάμο.
Η δικιά μας πάλι απέρριψε τη πρότασή του, μιας και βρήκε προσβλητικό το να τη ζητάει σε γάμο ένας τύπος που καλά καλά δε γνώριζε. Βέβαια με τον καιρό φάνηκε να μαλακώνει τη στάση της απέναντί του και εν τέλει να τον δέχεται και για σύζυγό της. Παντρεύτηκαν στις 17 Απριλίου του 1889. Η περίοδος κατά την οποία ζούσε τον έρωτα της με τον Theo, ήταν η μόνη περίοδος της ζωής της που δεν κρατούσε ημερολόγιο, αν και μεταγενέστερα έκανε μια καταγραφή των απομνημονευμάτων της από τότε.
Και ενώ η Johanna μαζί με τον Theo ζούσαν το γαμήλιό τους όνειρο στο Παρίσι, κάνει απόπειρα αυτοκτονίας ο Vincent και εν τέλει πεθαίνει.
Στα πατώματα ο Theo και εν τέλει τον Νοέμβρη του 1890 μπήκε για νοσηλεία σε ψυχιατρική κλινική, σε πολύ άσχημη σωματική και ψυχική κατάσταση. Μερικούς μήνες αργότερα, για την ακρίβεια στις 25 Ιανουαρίου του 1891, πήγε να βρει τον αδερφό του στη μεταθανάτιο.
Η Johanna μετά τον θάνατο του Theo πήρε τον μοναχογιό τους, μερικά έπιπλα και πολλούς πίνακες που της είχαν ξεμείνει από τον μακαρίτη τον άνδρα της και γύρισε στην Ολλανδία.
Μεταξύ άλλων είχε 200 έργα του Vincent van Gogh στη κατοχή της, τα οποία ο στενός της κύκλος την πίεζε να ξεφορτωθεί. Αυτή αποφάσισε να τους αγνοήσει και για αρχή πήγε και εγκαταστάθηκε μαζί σε μια φίλη της στην εξοχική περιοχή του Bussum για να ηρεμήσει το κεφάλι της και να δει τι θα κάνει με τη ζωή της από εκεί και έπειτα, ενώ παράλληλα την κουτσοέβγαζε διδάσκοντας σε οικοτροφεία.
Το 1892 επέστρεψε στο Άμστερνταμ και ξεκίνησε να επανασυνδέεται με τους εκεί καλλιτεχνικούς κύκλους. Πολύ σύντομα διοργάνωσε τη πρώτη αναδρομική έκθεση με τα έργα του Vincent, η οποία έλαβε κατά κύριο λόγο θετικές κριτικές. Αναπόφευκτα υπήρξαν και οι επικριτές του έργου του van Gogh, όπως και της προσπάθειας της ίδιας να το αναδείξει. Απ’ όσο καταλαβαίνεις όμως η Bonger δε κώλωσε και συνέχισε να προωθεί τη δουλειά του Vincent.
Παράλληλα, την άνοιξη του 1892 ξεκίνησε να οργανώνει την ογκώδη αλληλογραφία του Vincent προς τον Theo, μία δουλειά στην οποία αφιερώθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της.
Η ίδια αντιλαμβανόταν σε μεγάλο βαθμό τη σημασία της ταξινόμησης αυτών των γραπτών, για τη διάδοση και τη κατανόηση του έργου του van Gogh αλλά και του ίδιου του καλλιτέχνη, ενώ στα γράμματά του προς τον Theo έβρισκε έναν συγκινητικό συναισθηματισμό τον οποίο μάλλον θεωρούσε άξιο να ιδωθεί από το ευρύ κοινό.
Το 1901 παντρεύτηκε τον Johan Cohen Gosschalk, ο οποίος ήταν ζωγράφος και καλλιτεχνικός συγγραφέας.
Ενώ ο Johan ήταν καλός σύντροφος για την Bonger -σε σημείο που μέχρι και ο γιος της από τον γάμο της με τον Theo, ο Vincent Willem, να τον μνημονεύει με καλά λόγια- ήταν ιδιαίτερα φιλάσθενος. Έτσι πέθανε εξαιτίας της κακής υγείας του το 1912, αφήνοντας την Bonger και πάλι χήρα μετά από 11 χρόνια γάμου.
Παρά τον χαμό του άνδρα της -ή ίσως και εξαιτίας αυτού- συνέχισε να είναι όσο πιο ενεργή γινόταν σχετικά με την προώθηση του έργου του van Gogh και την ενασχόλησή της με την ογκώδη αλληλογραφία του, που της πήρε πολλά χρόνια να ταξινομήσει, μιας και ο Βινσεντάκος εκτός των άλλων συχνά παρέλειπε να βάλει ημερομηνίες στα γράμματά του, πράγμα που έκανε τη ταξινόμηση τους ακόμα πιο ζόρικη δουλειά.
Εν τέλει το 1914 δημοσιεύτηκε ο πρώτος τόμος της αλληλογραφίας του προς τον Theo, ενώ μέσα στα επόμενα χρόνια δημοσιεύτηκαν οι δύο επόμενοι τόμοι της ίδιας έκδοσης η οποία σημείωσε εμπορική επιτυχία και εξαντλήθηκε. Η δεύτερη έκδοση της αλληλογραφίας χωρίστηκε σε τέσσερις τόμους.
Τον επόμενο χρόνο η Bonger μετακόμισε τη Νέα Υόρκη και παράλληλα ξεκίνησε να μεταφράζει στα αγγλικά τα γράμματα του Vincent. Για την ακρίβεια αφιέρωσε την τελευταία δεκαετία της ζωής της σε αυτό το σκοπό.
Το 1919 γύρισε στο Άμστερνταμ και πέθανε έξι χρόνια αργότερα, στις 2 Σεπτεμβρίου του 1925, έχοντας μεταφράσει περίπου τα μισά γράμματα.
Με όλα αυτά συμπληρώσαμε – έστω και επιγραμματικά- το τι έπαιξε μετά τον θάνατο του van Gogh, ενώ είδαμε παράλληλα τη ζωή της Bonger που παρά τις επικρίσεις και τις συμφορές που την χτύπησαν παρέμεινε δυνατή και πιστή στον σκοπό της, βοηθώντας ουσιαστικά στη διατήρηση και τη διάδοση ιδιαίτερα σημαντικών καλλιτεχνικών τεκμηρίων.
