Κεν Λόουτς: Άγγλος σκηνοθέτης με μακρά ιστορία

Μεγάλο μέρος των σκηνοθετών που στρέφονται προς ένα συγκεκριμένο πολιτικό ορίζοντα, ακόμα και όταν πατάνε πάνω σε γερά καλλιτεχνικά θεμέλια, πολλές φορές μοιάζουν ελαφρώς ύποπτοι, τουλάχιστον όσον αφορά τις προθέσεις τους. Όσοι κατάφεραν να ξεπεράσουν τον σκόπελο της προπαγάνδας, της γραφικότητας και της τάσης που ωθεί προς τα άκρα, τις περισσότερες φορές περιορίζονται από το χρώμα τους και γίνονται αποδεκτοί από την μερίδα του κοινού που ασπάζεται την μια ή την άλλη ιδεολογία.

Εναπόκειται στις δυνατότητες του κάθε δημιουργού, που υπηρετεί αυτό που είναι γνωστό ως σινεμά με κοινωνικοπολιτικό υπόβαθρο, να σταθεί πάνω από τις παγίδες και να πετύχει να δώσει σχήμα σε κάτι τόσο αόριστο και προσωπικό, με τρόπο που θα το κάνει να μοιάζει το απαραίτητο κομμάτι που δίνει ταυτότητα σε ένα έργο, που πάνω απ’ όλα αποτελεί προϊόν καλλιτεχνικής έμπνευσης.

Ο βρετανός Κεν Λόουτς (αγγλικά Ken Loach) δεν έκρυψε ποτέ το γεγονός ότι ιδεολογικά ανήκει στην αριστερά. Παρ’ όλα αυτά οι ταινίες του – απελευθερωμένες από τις πολιτικές παρωπίδες που συχνά σε εμποδίζουν να διακρίνεις τον άνθρωπο πίσω από τα σύμβολα – ξεχωρίζουν για την ουμανιστική τους διάθεση και υπογραμμίζουν ότι οι ηρωικές αποφάσεις δεν είναι δυνατόν να παρθούν μόνο υπό την σκιά των λαβάρων και την μουσική υπόκρουση εμβατηρίων.

Η δε ντοκιμαντερίστικη ματιά του, συμβάλει στην ρεαλιστικότερη απόδοση των ιστοριών, δίνοντας έμφαση στην ουσία μα και χωρίς να στερεί τίποτα από αυτή καθ’ αυτή την κινηματογραφική αξία του φιλμ. Από το 1969 και το “Kes” μέχρι το 2010 και το “Route Irish”, ο Λόουτς παραμένει πιστός στον καθημερινό άνθρωπο και τις ανάγκες του, που ακόμα και στοιχειώδεις, πολλές φορές παραμένουν ανικανοποίητες. Ήρωας του μπορεί να γίνει ένα παιδί, ένας έφηβος, μια γυναίκα που προέρχεται από την εργατική τάξη αλλά και οι ίδιοι οι ισπανοί επαναστάτες.

Το κοινό χαρακτηριστικό που ενώνει όλους αυτούς τους ετερόκλητους χαρακτήρες, δεν είναι άλλο από την αγωνιώδη προσπάθεια που καταβάλει ο καθένας προκειμένου να κερδίσει την ένταξη του σε ένα κοινωνικό σύνολο, που για κάποιους έχει την δομή μιας κλειστής λέσχης με αριθμημένες θέσεις.

Μακριά από τα παραμορφωτικά φώτα του Χόλυγουντ, ο αγαπημένος άγγλος των ευρωπαίων, έχει προταθεί εφτά φορές για Χρυσό Φοίνικα, ενώ έχει κερδίσει το 2006 με το “The wind that shakes the barley”. Η ταινία είναι μια ωδή στο υπέρτατο αγαθό της ελευθερίας και στα πάσης φύσεως οχυρά που δικαιολογείται να γκρεμίσει κανείς όταν επιχειρούν να του την στερήσουν.

Οι διαφορετικές ζωές των δύο αδελφών, Ντέμιαν και Τέντι – πρωτοστάτες της ιρλανδικής επανάστασης – ενώνονται σε μια κοινή μοίρα όταν καλούνται να υπερασπιστούν ιδανικά που θεωρητικά παρουσιάζονται σαν αυτονόητα, χωρίς να αντιμετωπίζονται πάντα ως τέτοια. Ο Λόουτς δεν επιδιώκει να δικάσει, ούτε καν να δημιουργήσει τύψεις, αυτό που κάνει είναι να διδάσκεται από την μοναδική κληρονομιά που φαίνεται να ενώνει έναν λαό, και δεν είναι άλλη από την ιστορία του. Ο σκηνοθέτης μέσα από την δύναμη της κάμερας δημιουργεί και πάλι το παρελθόν χωρίς να προσθέτει ή να αφαιρεί.

Κρατώντας το ίδιο σκηνικό, τοποθετημένο ίσως σε διαφορετικά γεωγραφικά μήκη και πλάτη και με λίγο πειραγμένους τους τελικούς όρους, το παρακολουθούμε να επαναλαμβάνεται πολλά χρόνια μετά…

Φιλμογραφία

• 2010 Route Irish (Ιρλανδέζικος Δρόμος)
• 2009 Looking for Eric (Αναζητώντας τον Έρικ)
• 2007 It’s a Free World… (Ένας Ελεύθερος Κόσμος…)
• 2006 The Wind That Shakes the Barley (Ο Άνεμος Χορεύει το Κριθάρι)
• 2005 Tickets
• 2004 Ae Fond Kiss… (Ένα Τρυφερό Φιλί)
• 2002 Sweet Sixteen (Γλυκά Δεκάξι)
• 2001 The Navigators (Ο Πωλ, ο Μικ και οι Άλλοι)
• 2000 Bread and Roses (Ψωμί και Τριαντάφυλλα)
• 1998 My Name Is Joe (Το Όνομά μου Είναι Τζο)
• 1996 Carla’s Song (Το Τραγούδι της Κάρλα)
• 1995 Land and Freedom (Γη και Ελευθερία)
• 1994 Ladybird Ladybird
• 1993 Raining Stones (Βροχή Από Πέτρες)
• 1991 Riff-Raff
• 1990 Hidden Agenda (Μυστική Ατζέντα)
• 1986 Fatherland
• 1985 Which Side Are You On?
• 1981 Looks and Smiles
• 1980 The Gamekeeper
• 1979 Black Jack
• 1971 Family Life (Οικογενειακή Ζωή)
• 1971 The Save the Children Fund Film
• 1969 Kes (Κες)
• 1967 Poor Cow