Γιατί η Κίνα επενδύει μαζικά στους φυσικούς πόρους της Αφρικής; Γιατί η Ρωσία σπεύδει πρώτη να στήσει τη σημαία της στο Νότιο Πόλο; Γιατί οι ΗΠΑ δεν σκοπεύουν να αφήσουν το Ιράκ και ενδεχομένως ετοιμάζονται για πόλεμο με το Ιράν; Γιατί όλες οι μεγάλες αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες κλείνουν τις μονάδες παραγωγής των ενεργοβόρων μεγάλων τζιπ και SUV;
Γιατί υπουργοί και κυβερνήσεις στη Δύση μιλούν πλέον για την ανάγκη μαζικών επενδύσεων στην ενέργεια και τα αγροτικά προϊόντα προκειμένου να καλυφθεί το μακροχρόνιο έλλειμμα προσφοράς έναντι μιας συνεχόμενης αυξανόμενης ζήτησης;
Θα συνεχιστεί
Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα εξηγούν γιατί ακόμη και εάν σημειωθεί (στο πετρέλαιο, τα δημητριακά) ή συνεχισθεί (στα βασικά και τα πολύτιμα μέταλλα) η κάμψη τιμών στις αγορές των περισσότερων εμπορευμάτων υπό την επήρεια της οικονομικής επιβράδυνσης και της κερδοσκοπίας -η οποία δεν ποντάρει μόνο στην άνοδο αλλά και στην πτώση των τιμών- αυτό καθόλου δεν σημαίνει και κλείσιμο του μακροχρόνιου ανοδικού κύκλου τους, που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας και ιστορικά διαρκεί 15 περίπου χρόνια.
Σήμερα τα έθνη όλου του κόσμου διεξάγουν αγώνα δρόμου για να βρουν τις απαραίτητες για την ανάπτυξή τους πρώτες ύλες. Σε αντίθεση με τη χρυσή για τα εμπορεύματα δεκαετία του 1970, όταν η ανάπτυξη περιοριζόταν σε ΗΠΑ – Ευρωπαϊκή Ένωση – Ιαπωνία, σήμερα όλος ο κόσμος συμμετέχει στην αναπτυξιακή διαδικασία και τα ηνία κατέχουν Κίνα, Ινδία, Αν. Ευρώπη, Λ. Αμερική και Μέση Ανατολή. Γι’ αυτό και το μπουμ της αγοράς των εμπορευμάτων έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο.
Μέσα στα 5 τελευταία χρόνια οι τιμές του πετρελαίου και των μετάλλων αυξήθηκαν 3 έως 5 φορές. Οι δε τιμές των αγροτικών πρώτων υλών αυξήθηκαν 2-3 φορές στη διάρκεια της τελευταίας διετίας, αφού εισήλθαν καθυστερημένα στο ράλι.
Υπό αυτό το πρίσμα πολλοί πιστεύουν ότι η άνοδος στις τιμές των εμπορευμάτων θα συνεχισθεί τα επόμενα έτη για τρεις βασικούς λόγους:
1 Η ζήτηση θα συνεχίσει παγκοσμίως να αυξάνεται καθώς η εκβιομηχάνιση και η κατανάλωση στις αναδυόμενες οικονομίες υπερβαίνει πλέον καθαρά την όποια καταστροφή ζήτησης η οποία ενδέχεται να προκύψει -λόγω κρίσης- από τις ΗΠΑ ή/και την Ε.Ε.
Οι χώρες της Ασίας
- Η Ασία πρωταγωνιστεί με τους ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης που αν και θα μειωθούν ελαφρά προβλέπεται να διατηρήσουν υψηλή δυναμική απορρόφησης εμπορευμάτων. Για παράδειγμα, φέτος η ζήτηση χαλκού στην Κίνα θα αυξηθεί 15% και στην Ινδία 10%, ενώ η ζήτηση πετρελαίου στην Κίνα το α’ 3μηνο αυξήθηκε 8%. Ακόμη η ζήτηση για τρόφιμα στην Ασία αυξάνεται ταχύτερα από την αύξηση του ΑΕΠ των χωρών της και προβλέπεται να αναπηδήσει 50% μέχρι το 2020.
- Επίσης, σύμφωνα με τον δυτικό Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας ΙΕΑ, η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου, που φέτος εκτιμάται σε 86,8 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, υπολογίζεται να ξεπεράσει τα 115 εκατ. βαρέλια μέχρι το 2030.
Και αυτό την στιγμή που η προσφορά δεν έχει ακόμη ξεπεράσει τα υψηλά του 2005 (85 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως).
- Η παγκόσμια ζήτηση χάλυβα προβλέπεται να ανέλθει σε 1,45 εκατ. τόνους το 2011, σημειώνοντας εκτίναξη 88% μέσα σε 10 χρόνια.
- Η παγκόσμια ζήτηση τσιμέντου αναμένεται να αυξηθεί 5,3% ετησίως έως το 2012, οδηγούμενη από την ισχυρή αύξηση της κατασκευαστικής δραστηριότητας στις αναπτυσσόμενες οικονομίες (βλ. Ινδία).
2 Η προσφορά θα συνεχίσει να παραπαίει, καθώς οι φυσικοί πόροι εξαντλούνται βαθμηδόν και οι επενδύσεις που απαιτούνται για την ανακάλυψη ή αξιοποίηση νέων κοιτασμάτων είναι πολύ μεγάλες και υψηλού κόστους. Μέχρι σήμερα δεν έχουν αναληφθεί και εμποδίζονται από την αυξανόμενη γεωπολιτική αβεβαιότητα (κλιμάκωση εθνικισμού, προστατευτισμού κ.λπ.).
- Ενώ η ΙΕΑ προέβλεπε πως η παραγωγή πετρελαίου θα κορυφωνόταν το 2030 στα 116 εκατ. βαρέλια ημερησίως, σήμερα ανησυχεί (εξαιτίας της εξάντλησης των παλιών κοιτασμάτων και της απουσίας επενδύσεων από τις μεγάλες πολυεθνικές) πως ακόμη και τα 100 εκατ. δύσκολα θα παραχθούν τις δύο προσεχείς δεκαετίες.
- Η νέα προσφορά χαλκού το 2008 θα προσθέσει μόλις 2,3% παραπάνω ποσότητα στην αγορά. Επιπλέον, τα αποθέματα χαλκού (βλ. LME) έχουν μειωθεί πάνω από 30% από τις αρχές του έτους.
- Τα παγκόσμια αποθέματα δημητριακών κινούνται σε επίπεδα συναγερμού, αναλογώντας μόνο σε 1,7 μήνες κατανάλωσης. Τα αποθέματα σιτηρών έχουν φθάσει σήμερα σε χαμηλό 30ετίας. Αντίστοιχα, τα παγκόσμια αποθέματα ρυζιού σημείωσαν ιστορικό χαμηλό (72 εκατ.) ήδη από τα τέλη του 2007, εξ ου και οι κρατικές παρεμβάσεις για παρεμπόδιση εξαγωγών από μία σειρά χωρών που ανησυχούν για την επάρκεια προμήθειας της εσωτερικής τους αγοράς.
- Με τον παγκόσμιο πληθυσμό να έχει διπλασιασθεί τα τελευταία 50 χρόνια στα 6,5 δισ. και να εκτιμάται πως θα αυξηθεί κατά 30% ακόμη, στα 9,2 δισ. έως το 2050, είναι φυσικό οι απαιτήσεις διατροφής, κίνησης, στέγασης κ.λπ. να προϋποθέτουν τεράστιες επενδύσεις στη γεωργία, την εξόρυξη μετάλλων, την τεχνολογία και τις υποδομές.
Η ανάληψη παρόμοιων επενδύσεων προϋποθέτει χρόνο αλλά και κέρδη, που, αλίμονο, θα προέλθουν από την αύξηση των τιμών των εμπορευμάτων.
3 Η κρίση της ηγεμονικής δύναμης στον πλανήτη καθρεφτίζεται στη μακροχρόνια κατρακύλα του δολαρίου, η οποία αναμένεται να συνεχισθεί εξαιτίας της πολιτικής που ακολουθεί η Fed και οι αμερικανικές κυβερνήσεις.
Πληθωριστικό χρήμα
Προκειμένου να αποσοβήσουν ένα κραχ στις αγορές μειώνουν τα επιτόκια και ρίχνουν (πληθωριστικό) χρήμα στην αγορά. Πληθωρισμός δολαρίων σημαίνει πληθωρισμός και των υπόλοιπων νομισμάτων, αν και σε μικρότερη έκταση. Γι’ αυτό και η πραγματική υποτίμηση του δολαρίου φαίνεται έναντι του χρυσού, ο οποίος ανατιμάται έναντι όλων των νομισμάτων.
Είναι χαρακτηριστικό πως από τις αρχές της δεκαετίας μέχρι τα τέλη του 2007 η ανατίμηση του χρυσού σε όρους δολαρίου ήταν ισόποση της ανατίμησης του πετρελαίου…
Σήμερα εκτιμάται πως η παγκόσμια κατανάλωση φυ-σικών πόρων αντιστοιχεί ή-δη σε 1,3 πλανήτες Γη. Μέχρι το 2050 υπολογίζεται πως θα απαιτούνται 2 πλανήτες Γη για να καλύψουν την προβλεπόμενη αύξηση της ζήτησης.
Αυτό, φυσικά, δεν είναι εφικτό. Γι’ αυτό είτε εμείς πρέπει να αλλάξουμε τρόπο ζωής ή ο πλανήτης μας θα αλλάξει δραματικά όψη, διακινδυνεύοντας την ανθρώπινη επιβίωση.
