Osamu Dazai: Ο Συγγραφέας της Απελπισίας

Εκείνες τις μέρες που πλησιάζει η μαγική εξεταστική. Εσύ ως τεμπέλικο και ευθυνοβοφικό ον, αντί να κάτσεις να μαζέψεις τα ασυμμάζευτα από εργασίες και διαβάσματα, εύχεσαι να τηλεμεταφερθείς σε κάποιο παράλληλο σύμπαν χωρίς ευθύνες, όπου η σοκολάτα δεν παχαίνει.

Αν είσαι λίγο πιο απαισιόδοξος, μίζερος και drama queen εύχεσαι να πεθάνεις. Αν τυχαίνει να είσαι και μαζοχάκι εύχεσαι να πεθάνεις επώδυνα. Πριν όμως δοκιμάσεις κάποιες από τις μεθόδους που βρήκες στο κακό Internet για να μας απαλλάξεις από την ύπαρξη σου, έλα να σε ταΐσω βιογραφία που θα σε κάνει να αισθανθείς ότι “δεν είσαι μόνος”!

Σήμερα το τυπάκι που θα μας απασχολήσει είναι ο Osamu Dazai (ελληνικά: Οσάμου Νταζάι και στα ιαπωνικά 太宰 治 ). Ιάπωνας συγγραφέας, από τους πιο αγαπημένους στη χώρα του ανατέλλοντος ηλίου. Είναι από τα παλικάρια εκείνα που κατάφεραν να αποτυπώσουν την αυτοκαταστροφική τους λόξα στο χαρτί και να αγαπηθούν για αυτό. Drama queen ολκής, από νεαρή ηλικία άρχισε να έχει εμμονή με τον θάνατο.

Τέτοια εμμονή που ήθελε να τον κάνει αγκαλίτσα. Και το δοκίμασε αρκετές φορές, αποτυχημένα. Βέβαια “ο επιμένων πάντα νικά” και στη περίπτωση μας ο Osamu τήρησε με ευλάβεια το παραπάνω τσιτάτο και μετά από πολλές προσπάθειες πήγε στον “Παράδεισο των Αυτόχειρων”, όπου όλοι κυκλοφορούν με ξυραφάκια, θηλιές στον λαιμό, μπουκαλάκια με νεκροκεφαλές και βουτάνε μεθυσμένοι μέσα στην θάλασσα.

Πέρα όμως από το ότι ήταν Ιάπωνας, που απ’ όσο μας λένε τα στερεότυπα, συνηθίζουν να είναι πειραγμένοι, τι άλλο έπαιξε με την πάρτη του και ήθελε τόσο πολύ να γίνει τροφή για σκουλήκια;

Πάμε να ρίξουμε ένα βλέφαρο στη ζωή του μήπως και βγάλουμε καμιά άκρη.

Το κανονικό του όνομα ήταν Shuji Tsushima και γεννήθηκε στις 19 Ιουνίου του 1909. Ο πατέρας του ήταν εύπορος γαιοκτήμονας στο Kanagi. Εκτός από την αφεντιά του οι γονείς του έφεραν στον κόσμο άλλα 10 κουτσούβελα. Μετά από 11 εγκυμοσύνες η μάνα του δεν ήταν και στα καλύτερα της από άποψη υγείας.

Παράλληλα ο πατέρας του, λόγω δουλειάς, έλειπε ακόμα και για μέρες από το σπίτι, οπότε ξεχνάμε ιστορίες περί “οικογενειακής θαλπωρής”. Ο μικρός μας μεγάλωσε κυρίως στα χέρια και στα γόνατα του υπηρετικού προσωπικού.

Από σχετικά νεαρή ηλικία άρχισε να ασχολείται με το “σπορ” του γραψίματος. Κατά καιρούς, έτρεχε διάφορα μαθητικά περιοδικά και παράλληλα δημοσίευε και δικές του δουλειές σε αυτά. Συν τοις άλλοις ήταν υποδειγματικός μαθητής και μάλλον αξιοθαύμαστος από τους δασκάλους του για αυτό.

Τι στράβωσε στην πορεία και έγινε αυτοκτονικός, ενώ τα προγνωστικά έλεγαν πως θα μεγαλουργήσει; Το κακό ξεκίνησε όταν το 1927 ο Ryunosuke Akutagawa, είπε να αυτοκτονήσει. Ποιος ήταν δαύτος; Ήταν ο αγαπημένος συγγραφέας του δικού μας, το είδωλό του.

Για κάποιο αδιευκρίνιστο, για εμάς τους δυτικούς, λόγο οι Ιάπωνες φαίνεται πολλές φορές να έχουν αρρωστημένη προσήλωση στα είδωλα τους. Ας πούμε τότε που ο Hide των X-Japan τα ήπιε και μετά πήγε και κρεμάστηκε, οι fans του έπαθαν φρενίτιδα και προσπαθούσαν να κρεμαστούν επίσης. Τρεις από αυτούς τα κατάφεραν μάλιστα. Είδωλα, παράνοια και αυτοκτονίες. Μάλλον συνηθισμένες φάσεις στην Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου.

Τέλος πάντων, μετά την αυτοκτονία του Akutagawa, ο νεαρός Shuji άρχισε να μην τη πολυπαλεύει. Υιοθέτησε μια αυτοκαταστροφική στάση ζωής, τίγκα στην μιζέρια και την κατάθλιψη, όπου οι καλές του σχολικές επιδόσεις τον χαιρετούσαν από απόσταση, το αλκοόλ ήταν ο καλύτερος του φίλος και οι πουτάνες του έτρωγαν τα λεφτά. Όλα τα κλισέ της κατρακύλας μαζεμένα! Άσε που εκείνο τον καιρό, το γύρισε στον Μαρξισμό, που δεν ήταν διόλου αγαπητός στην Ιαπωνική κυβέρνηση και λόγω συνεχούς σούρας, άνοιγε το στόμα του και κουόταρε τον θείο Μαρξ σε περιστάσεις που δεν ήταν κατάλληλες.

Το 1929, έκανε τη πρώτη του απόπειρα, κατεβάζοντας υπνωτικά χαπάκια, ένα βράδυ πριν τις τελικές σχολικές εξετάσεις. Τζίφος. Τον γλίτωσαν. Μετέπειτα αποφάσισε να στρωθεί στο διάβασμα και την επόμενη χρονιά πέρασε το τμήμα Γαλλικής Φιλολογίας στο Tokyo Imperial University. Όχι πως αξιώθηκε να πατήσει στην εν λόγω σχολή. Τον Οκτώβριο του 1930 είχε αρχίσει να τραβιέται με μια γκέισα την Hatsuyo Oyama.

Αυτά τα τραβήγματα αναθεματίστηκαν από την φαμίλια του, με αποτέλεσμα να τον πετάξουν απένταρο στον δρόμο. Εννιά μέρες αφότου πήρε πόδι από τους δικούς του, έκανε την δεύτερη του απόπειρα. Μαζί του τράβηξε και μια κοπελιά που δούλευε σε host club την Shineko Tanabe. Πήγαν τα ζαβά, ήπιαν όλο τον Βόσπορο και μετά πήγαν να πνιγούν σε μια παραλία της Kamakura. Η απόπειρα της Shineko στέφθηκε με epic success, από την άλλη τον Shuji τον μάζεψαν κάτι ψαράδες που έτυχαν να περνάνε με την βάρκα τους, οπότε να σου άλλη μια αποτυχημένη απόπειρα στο ιστορικό του.

Μαθαίνοντας τα καμώματα του, οι δικοί του τον περιμάζεψαν, άρχισαν πάλι να τον συντηρούν οικονομικά και τον άφησαν να παντρευτεί την Hatsuyo, ελπίζοντας πως αν του κάνουν το χατήρι θα κόψει τις μαλακίες. Για μια περίοδο τις έκοψε και μαζεύτηκε.

Μετά όμως είπε να αρχίσει τα πάρε δώσε με το Κομουνιστικό Κόμμα της Ιαπωνίας. Εκείνο τον καιρό τα κουμούνια στην Ιαπωνία ήταν “του Διαβόλου”. Το κόμμα θεωρούνταν παράνομο και οι αρχές κυνηγούσαν τα μέλη του με φωτιά και katana (χμου, σου θυμίζει ότι θυμίζει και σε εμένα δαύτο;). Φυσικά o Shuji δεν γλύτωσε το μπουζούριασμα και καλά που ο μεγάλος του αδερφός, Bunji, τον μάζεψε από την στενή και τον έβαλε να υποσχεθεί πως θα κόψει τα πάρε δώσε με το κόμμα.

Σε περίπτωση που δεν ικανοποιούσε το θέλημα του αδερφού και της οικογένειας του, όχι μόνο θα τον ξαναμπουζούριαζαν, αλλά θα του κοβόταν και η οικονομική υποστήριξη από την φαμίλια.

Συμμορφώθηκε λοιπόν, έκοψε την παρέα με τους κόκκινους και το έριξε στην συγγραφή. Με την βοήθεια του Masuji Ibuse, όπου ήταν αρκετά γνωστός συγγραφέας με πολλά κοννέ, ο Shuji ξεκίνησε τη συγγραφική του καριέρα χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο «Osamu Dazai». Παρά τα όλα του issues, το γράψιμο ήταν το μεράκι του.

Μέχρι το 1935 είχε γράψει μεγάλο αριθμό διηγημάτων. Το στυλ γραφής του ήταν αυτοβιογραφικό, σε πρώτο πρόσωπο και οι περισσότερες του ιστορίες είχαν πολύ, μα πολύ drama. Παρόλο που περνούσε μια σχετικά καλή περίοδο συνέχιζε την μίρλα. Και μετά δικαιώθηκε η μίρλα του. Το 1935 συνειδητοποίησε πως το να τελειώσει την σχολή του ήταν ένα όνειρο τρελό, όνειρο απατηλό.

Έτσι προσπάθησε να πιάσει δουλειά σε μια εφημερίδα στο Tokyo αλλά έφαγε άκυρο. Ήταν που ήταν μίζερος και φυγόπονος από μόνος του, με κάτι τέτοια η κατάσταση του χειροτέρευε. Εκείνη τη περίοδο τελείωσε και μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο “The Late Years” όπου θεωρήθηκε από πολλούς το συγγραφικό του “αντίο” στον άπονο τούτο κόσμο. Και μετά πήγε να κρεμαστεί. Μάντεψε: 0 στα 3. “Κακό σκυλί ψόφο δεν έχει” και τα ρέστα.

Λιγότερο από τρεις βδομάδες μετά από αυτό το περιστατικό, του βάρεσε την πόρτα μια όμορφη οξεία σκωληκοειδίτιδα. Τον έμπασαν στο νοσοκομείο λοιπόν. Και φυσικά αυτός αν δεν έκανε κάτι μαλακισμένο εκεί μέσα, δεν θα ηρεμούσε.

“Ας εθιστώ στο Pabinal που το έχω και εύκαιρο” — δαύτο ήταν παυσίπονο με βάση την μορφίνη. Πέρα από το ότι ο δικός μας κατάφερε και εθίστηκε σε αυτό, δεν βρήκα άλλες πληροφορίες για την πάρτη του online. Ένα χρόνο αφού κατέβαζε τα Pabinal σαν να ήταν M&Ms μπήκε σε ψυχιατρική κλινική για να κόψει τα παυσίπονα μαχαίρι. Όσο αυτός λοιπόν βρισκόταν σε κάποιο δωμάτιο του ψυχιατρείου, φορώντας λευκή ρομπίτσα και ουρλιάζοντας “Θέλω τα Pabinal μου!” η Hatsuyo αποφάσισε να τον κερατώσει με τον κολλητό του, τον Zenshiro Kodate.

Και τώρα ας απολαύσουμε λίγο ακόμα Japanese WTFuckery. Αντί, όπως συνηθίζεται σε τέτοιες περιπτώσεις στις περισσότερες περιοχές του πλανήτη, η μοιχαλίδα να πετροβολείται ή έστω να πετιέται με συνοπτικές διαδικασίες έξω από το συζυγικό σπίτι, αυτή είπε να αυτοκτονήσει. Μαζί με τον κερατωμένο σύζυγο της. Επεξεργάσου το. Τον κεράτωσε. Και μετά πήγαν να αυτοκτονήσουν. Μαζί. Πάω να χτυπήσω το κεφάλι μου στον τοίχο και επανέρχομαι.

Η απόπειρα έγινε με υπνωτικά. Όπως ήταν αναμενόμενο κανείς τους δεν πέθανε και τελικά είπαν να λειτουργήσουν λίγο λογικά και να πάρουν διαζύγιο. Ο Osamu σύντομα ξαναπαντρεύτηκε μια καθηγήτρια γυμνασίου ονόματι Michiko Ishihara. Το 1941 ξεπέταξαν και μια κόρη την Sonoko.

Τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου η Ιαπωνία μπήκε στον χορό του Β’ Παγκοσμίου. Ο δικός μας δεν κατατάχθηκε γιατί διαγνώστηκε με φυματίωση – όλα τα ‘χε η Μαριωρή – ενώ η λογοκρισία και η απόρριψη της δουλειάς του έπεφτε βροχή. Παρόλα αυτά κατάφερε και εξέδωσε κάποιες ιστορίες , πολλές από αυτές ήταν διασκευές ιστοριών του Ihara Saikaku, καθώς εξέδωσε και έναν αριθμό δικών του έργων: “Udaijin Sanetomo” (Minister of the Right Sanetomo, 1943), “Tsugaru” (1944), “Pandora no hako” (Pandora’s Box, 1945–46), “Otogizōshi” (Fairy Tales, 1945).

Το ότι δεν πήγε να πολεμήσει τους “κακούς Αμερικάνους” δεν σημαίνει πως πέρασε καλά στον πόλεμο βέβαια. Τα Αμερικανάκια του έκαψαν δύο φορές το σπίτι, αν και τελικά την γλίτωσε. Μάλιστα κατά την διάρκεια του πολέμου, έκανε άλλο ένα παιδί με την Michiko τον Masaki (1944) και μετά τον τον πόλεμο η Michiko γέννησε και ένα κοριτσάκι την Satoko, η οποία μετέπειτα έγινε συγγραφέας σαν τον μπαμπάκα της, με το ψευδώνυμο “Yuki Tsushima“.

Όταν με το καλό τελείωσε αυτός ο τρισκατάρατος ο Β’ Παγκόσμιος, αφού τα παλικάρια από το Αμέρικα αποφάσισαν να φιλέψουν στους Ιάπωνες την ραδιενεργή φρίκη, ο Osamu άρχισε να γίνεται popular επιτέλους. Πιο γνωστό έργο του Osamu κατά την μεταπολεμική περίοδο ήταν το “Shayo” (The Setting Sun) όπου περιέγραφε την παρακμή της Ιαπωνικής αριστοκρατείας μετά τον Β’ Παγκόσμιο.

Αυτό το βιβλίο βασίστηκε στο ημερολόγιο μιας θαυμάστριας του, της Shizuko Ota, με την οποία μάλιστα έκανε και μια κόρη την Haruko. Ωραίος, είχε φροντίσει να μεταλαμπαδεύσει το ζαβό του DNA όσο πιο πολύ μπορούσε.

Εν τέλει το 1948 παράτησε την γυναίκα του και πήγε μαζί με την καινούρια του ερωμένη, την Tomie Yamazaki, σε ένα θέρετρο με θερμές πηγές, στο οποίο κάθισε και έγραψε το “Ningen Shikkaku” (No Longer Human) μια ημί αυτοβιογραφία του, η οποία δείχνει την πορεία ενός νέου ανθρώπου προς την αυτοκαταστροφή, χωρίς ελπίδα σωτηρίας — τι πρωτότυπο! Το εν λόγω βιβλίο είναι ένα από κλασσικά της Ιαπωνικής λογοτεχνίας και έχει μεταφραστεί σε αρκετές γλώσσες.

Την ίδια χρονιά δούλευε και σε μία νουβέλα που θα εκδιδόταν αποσπασματικά στην εφημερίδα Asahi Shinbun η οποία είχε τίτλο “Guddo bai” (Goodbye). Βέβαια δεν κατάφερε να την τελειώσει.

Έλα ξέρεις, πάλι απόπειρα έκανε και – ω ναι! μετά από μια εικοσαετία σκληρής προσπάθειας κατάφερε να πεθάνει! Πήρε λοιπόν την Tomie από το χεράκι και φούνταραν μαζί στο Tamagawa Canal που είχε φουσκώσει από την βροχή. Έξι μέρες μετά, στις 19 Ιουνίου (η ημερομηνία γέννησής του Osamu μπρε!) βρήκαν τα πτώματα τους. Βέβαια μετέπειτα βγήκε η βρώμα πως ο Osamu δεν αυτοκτόνησε, αλλά τον σκότωσε η Tomie τον έριξε στο κανάλι και μετά έπεσε και αυτή. Αυτή η εκδοχή μοιάζει ακόμα πιο τραγική. Να θέλεις να αυτοκτονήσεις και να μην μπορείς να τα καταφέρεις μόνος σου!

Ιάπωνες… Πάντα πιο ανισόρροποι από τον μέσο κάτοικο αυτού του έρμου πλανήτη. Ίσως φταίει το γεγονός ότι ήταν στην απομόνωση για πολύ καιρό, με αποτέλεσμα να αποκτήσουν χούγια που εμείς τα δυτικά τα θεωρούμε ταμπού, όπως η αποδοχή της ομοφυλοφιλίας, το σεξουαλικό φετίχ με ότι φέρει πλοκάμια ή εκείνη τη καταραμένη ευκολία με την οποία αποφασίζουν να αυτοκτονήσουν.

Τώρα για τον Dazai, τι να πει κανείς; Μεγαλωμένος μέσα σε μια τέτοια κουλτούρα λογικό ήταν να κάνει απόπειρα για ψύλλου πήδημα, το ότι ήταν βέβαια πιο μίζερος από τον μέσο Ιάπωνα είναι μια άλλη ιστορία. Τουλάχιστον άφησε έργο πίσω του, οπότε δεν πέρασε από αυτόν τον κόσμο για να πει απλώς “ένα γεια”. Oh, that’s something indeed. Βέβαια αυτό δεν θα με εμποδίσει μετά την συγγραφή του άρθρου να πάω για κλύσμα τσιρίζοντας υστερικά: “Hey you! What the fuck is wrong with you?“

Μη φεύγεις. Δεν τελειώσαμε, σου έχω λίγες ακόμη πληροφορίες που νομίζω είναι χρήσιμες να τις γνωρίζεις για τον Osamu Dazai.

• Όταν ήσουν μικρούλι σίγουρα έβλεπες Captain Harlock. Στο τέλος του τελευταίου επεισοδίου της σειράς που λες, ρίχνει ένα haiku του Dazai. Ήταν από μόνο του καταθλιπτικό το τέλος του Captain Harlock, τον Dazai τι τον θέλατε;
• Υπάρχει μια σειρά anime παραγωγής του 2009, το Aoi Bungaku (Blue Literature) όπου μέσα σε 12 επεισόδια παρουσιάζει 6 κλασσικά Ιαπωνικά διηγήματα. Τα πρώτα 4 επεισόδια παρουσιάζουν το “Ningen Shikkaku” του Dazai. Μάλιστα τα συγκεκριμένα επεισόδια αγαπήθηκαν τόσο πολύ που οι παραγωγοί τους έκαναν re-edit ράβοντας τα σε μια αυτοτελή ταινία.