The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring (soundtrack)

23 Μαρτίου 2022

453

Σύνθεση, Εκτέλεση και Παραγωγή Μουσικής: Ηoward Shore
Κυκλοφορία: Reprise Records, 2001
Συνολική Διάρκεια CD: 71 λεπτά
Εύρεση CD στην Αγορά: Πολύ εύκολη (σε όλα τα δισκοπωλεία)
Είδος Tαινίας: Φαντασία

Η επιλογή του Howard Shore να γράψει τη μουσική για την τριλογία του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών είχε ξαφνιάσει τους φανατικούς αναγνώστες του Tolkien και γνώστες της κινηματογραφικής μουσικής. Στο πρόσωπο του συνθέτη έβλεπαν τον αδύναμο κρίκο την παραγωγής που δε θα μπορούσε (λόγω αμαρτωλού παρελθόντος) να δημιουργήσει το μουσικό στίγμα της Μέσης Γης και θα μείωνε σημαντικά το αναμενόμενο αποτέλεσμα.

Ωστόσο, όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα, το αποτέλεσμα δεν ήταν μόνο ικανοποιητικό αλλά εκπληκτικά ξεχωριστό δείχνοντας πως η επιλογή του Howard Shore ήταν απόλυτα επιτυχής, αν και ριψοκίνδυνη. Μέχρι και η Ακαδημία Κινηματογράφου έσπευσε να συμφωνήσει προσφέροντας απλόχερα στο συνθέτη το όσκαρ καλύτερης μουσικής…

Η απονομή του χρυσού αγαλματιδίου ήταν η πολυπόθητη αναγνώριση που χρόνια μάταια περίμενε ο συνθέτης και ίσως αυτός ήταν ένας από τους λόγους που επεδίωξε να συνθέσει τη μουσική της τριλογίας εξαρχής. Η βράβευσή του, είναι απόλυτα δικαιολογημένη και αντιπροσωπεύει την αίσθηση που προκάλεσε η μουσική του.

Είναι αναμφισβήτητα μακράν ό,τι καλύτερο έχει συνθέσει, ένα μουσικό σύνολο πλούσιο σε θέματα και φωνητικά που ανταμείβει τον ακροατή με το παραπάνω. Μια μουσική που ενώ έχει δράση και σκοτεινές πτυχές, έχει και μια λυρικότητα εκφράζοντας σημεία της πλοκής που στερούνται περιπέτειας, αφήνοντας να έρθει στην επιφάνεια το δράμα και άλλα συναισθήματα.

Ο Howard Shore κατάφερε κάτι πολύ δύσκολο (για τα δικά του δεδομένα) συνθέτοντας τη μουσική της Συντροφιάς του Δαχτυλιδιού: να δημιουργήσει ένα μουσικό σύνολο που μπορεί να σταθεί από μόνο του, χωρίς τη βοήθεια της εικόνας. Κάτι τέτοιο αποτελεί κορυφαία επίδοση του συνθέτη, αν σκεφτεί κανείς πως πολύ σπάνια η μουσική που έχει γράψει στο παρελθόν αποτέλεσε ικανοποιητικό μεμονωμένο άκουσμα.

Ξεκινώντας το σχολιασμό της μουσικής, παρατηρούμε πως οι ονομασίες των κομματιών του soundtrack είναι κυρίως τίτλοι κεφαλαίων από το βιβλίο του Tolkien. Έτσι, κατά κάποιο τρόπο μπορούμε να πούμε πως ο Howard Shore δε συνθέτει απλώς μια ταινία αλλά είναι σα να δίνει μουσική υπόσταση στο βιβλίο. Όπως έχει επανειλημμένως δηλώσει και ο ίδιος, βλέπει την τριλογία του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών σαν ένα εννιαίο μουσικό έπος που χωρίζεται σε τρία μέρη τα οποία θα διατηρούν ένα εννιαίο ύφος.

Το εισαγωγικό κομμάτι “The Prophecy” με το σκοτεινό του χαρακτήρα αποκαλύπτει παραστατικά τη φυσιογνωμία του soundtrack. Μέσα στο σκοτεινό περιβάλλον, υπάρχουν συναισθηματικές, δραματικές και περιπετειώδεις μουσικές στιγμές που το χρωματίζουν κάθε φορά ανάλογα με τις εικόνες. Μία από τις ανάλαφρες στιγμές είναι το μουσικό θέμα των Hobbits στο κομμάτι “Concerning Hobbits” (2).

Ένα γλυκό, χαρούμενο με χιουμοριστικό ρυθμό θέμα που ταιριάζει στα Hobbits αλλά δεν καταφέρνει τίποτα περισσότερο από αυτό. Στη συνέχεια, το θέμα των Nazgul (μαύρων καβαλάρηδων) όπου κυριαρχούν τα σκοτεινά φωνητικά της ανδρικής χορωδίας ακούγεται στο κομμάτι “The Black Rider” (5) για πρώτη φορά, αλλά γίνεται κουραστικό μετά από τις πανομοιότυπες επαναλήψεις στα κομμάτια “At the Sign of the Prancing Pony” (6) και “Flight to the Ford” (8). Η παράμετρος “φωνητικά” (ανδρικά και γυναικεία) παίζει μέγιστο ρόλο στη μουσική της ταινίας διαμορφώνοντας ατμόσφαιρα μοναδική.

Μάλιστα, τα φωνητικά αποτελούν και τα καλύτερα σημεία αυτού του soundtrack με επιδόσεις που αγγίζουν την τελειότητα (όπως στα κομμάτια “The Bridge of Khazad Dum”, “Many Meetings”, “Lothlorien” και “The Great River”). Ιδιαίτερα στα τρία τελευταία, η γυναικεία χορωδία δίνει ένα έντονα θρησκευτικό άκουσμα που κάποιες στιγμές φτάνει στα όρια του θρήνου (“Lothlorien” – Lament for Gandalf).

H ταινία έχει αρκετά θέματα, τα οποία χρησιμοποιούνται για να τονίσουν διαφορετικές πτυχές της υπόθεσης. Το θέμα των Hobbits (“Concerning Hobbits”), των Nazgul (“The Black Rider”), του Isengard (“A Knife in the Dark”), του ονειρικού Rivendell (“Many Meetings”), το θέμα της Συντροφιάς του Δαχτυλιδιού (“The Ring Goes South”), το Love Theme (Aragorn και Arwen) και του Lothlorien (“Lothlorien”) δίνουν μια καταπληκτική μουσική σκιαγράφηση της Μέσης Γης.

Αν υπάρχει τουλάχιστον ένας λόγος να λατρέψετε τη μουσική του Howard Shore, αυτός είναι τα θέματα της ταινίας. Η δράση, χωρίς να είναι απούσα, δεν κυριαρχεί στη μουσική. Ο πιο σημαντικός εκπρόσωπός της είναι το κομμάτι “The Bridge of Khazad Dum” (13), ένα μοναδικό περιπετειώδες ταξίδι με τη συνοδεία των εξαιρετικών επιδόσεων της ανδρικής χορωδίας.

Το μισό περίπου soundtrack μέχρι και το “Flight to the Ford” (8) είναι ένα δείγμα καλής μουσικής, η οποία παρ’όλα αυτά βρίσκεται ένα σκαλοπάτι πιο χαμηλά σε σχέση με το υπόλοιπο soundtrack. H αιθέρια έναρξη του “Many Meetings” (9) σηματοδοτεί την απαρχή ενός συνόλου εντυπωσιακής μουσικής πανδαισίας όπου η μονοτονία απλά δεν υπάρχει…

Και ερχόμαστε στην Enya, η συνεισφορά της οποίας με τα δύο τραγούδια της κρίνεται σχετικά ουδέτερη σε σχέση με το υπόλοιπο soundtrack (παρόλο που αποτέλεσε τον κύριο μοχλό της διαφημιστικής προώθησης αυτού). Η μουσική του Howard Shore είναι από μόνη της τόσο καλή ώστε να μη χρειάζεται στηρίγματα τύπου Enya για να “ανεβάσουν” το σύνολο και να το κάνουν πιο εμπορικό. Φυσικά, αυτό δε σημαίνει πως τα τραγούδια της δεν είναι ωραία… κάθε άλλο. Απλώς δεν κλέβουν την παράσταση…

Το soundtrack της Συντροφιάς του Δαχτυλιδιού αποτελεί την πρώτη μεγάλη έκπληξη από έναν συνθέτη που δε μας είχε συνηθίσει σε τέτοιες υψηλές επιδόσεις. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό κατόρθωμα που εκφράζει δύναμη, σκοτεινή ατμόσφαιρα, ηρωϊκή δράση και ρομαντισμό. Η μουσική απεικόνηση της Μέσης Γης βρήκε τον ιδανικό της εκφραστή στο πρόσωπο του Howard Shore και δικαίως απολαμβάνει την τιμή του βραβείου όσκαρ για το καλύτερο soundtrack της περσινής κινηματογραφικής χρονιάς.

Ωστόσο, δεν πληρεί τις προϋποθέσεις για να αγγίξει χαρακτηρισμούς όπως “μουσικό αριστούργημα” ή “κλασσικό δημιούργημα”. Το μεγάλο του προτέρημα είναι πως απευθύνεται σε ένα μεγάλο εύρος κοινού, από τους φανατικούς του Howard Shore μέχρι και εκείνους που αγνοούσαν πλήρως την ύπαρξη του πριν από τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών.