Μια απροσδόκητη διακοπή ρεύματος μπορεί να σας στοιχίσει πολλές ώρες εργασίας με τον υπολογιστή, ενώ μια απρόβλεπτη διακύμανση της τάσης ίσως να καταστρέψει ακόμα και το hardware του PC. Η λύση είναι η εγκατάσταση ενός UPS (Uninterrupted Power Supply) που θα προστατέψει τις πολύτιμες ηλεκτρικές συσκευές σας από τέτοιες ανεπιθύμητες καταστάσεις.
Tο καλοκαίρι είναι αντικειμενικά μια δύσκολη περίοδος για τις ηλεκτρικές συσκευές και πολύ περισσότερο για τους υπολογιστές. Εκτός από την αυξημένη θερμότητα που αναπτύσσεται στο εσωτερικό των PCs λόγω της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος, οι συχνές μεταβολές της τάσης λόγω της υπερφόρτωσης του ηλεκτρικού δικτύου από τα κλιματιστικά μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και στην καταστροφή ευαίσθητων υπό-συστημάτων hardware.
Η επερχόμενη θερινή περίοδος είναι μια πολύ καλή ευκαιρία για να προμηθευτείτε ένα UPS που θα προσφέρει σταθερή ηλεκτρική ροή στον υπολογιστή σας, αλλά και μερικά λεπτά αυτονομίας -αρκετά για να αποθηκεύσετε την εργασία σας- σε περίπτωση μπλακ άουτ. Ακόμα και αν περιοχή που μένετε δεν έχει “ιστορικό” παρόμοιων προβλημάτων, ποτέ δεν ξέρετε πότε και αν θα συμβεί κάτι δυσάρεστο. Επιπλέον, οι τιμές των UPS κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα και αυτό αποτελεί ένα επιπλέον κίνητρο για να επιλέξετε κάποιο από αυτά.
Τι είναι το UPS;
Η απλούστερη μορφή ενός UPS είναι μια μπαταρία, η οποία αναλαμβάνει να τροφοδοτήσει με την απαιτούμενη ηλεκτρική ενέργεια τον υπολογιστή, σε περίπτωση διακοπής ρεύματος. Πρόκειται για τα αρχικά των αγγλικών λέξεων Uninterruptible Power Supply, που θα μπορούσε να μεταφραστεί ως “μη διακοπτόμενη παροχή ενέργειας”. Το UPS είναι ένα αυτόνομο “κουτί” που παρεμβάλλεται (συνδέεται) μεταξύ της τροφοδοσίας (πρίζα τοίχου) και της ηλεκτρικής συσκευής (υπολογιστής).
Εφόσον το ηλεκτρικό δίκτυο λειτουργεί κανονικά, η δουλειά του UPS είναι να φιλτράρει το ρεύμα και να προσφέρει στον υπολογιστή μια σταθερή ηλεκτρική ροή (τάση) εξομαλύνοντας τις διακυμάνσεις της τάσης που μπορούν να αποδειχθούν ιδιαίτερα επικίνδυνες, όπως έχουμε ήδη αναφέρει.
Σε περίπτωση διακοπής του ηλεκτρικού ρεύματος, το UPS παίρνει την κατάσταση “στα χέρια του”, προσφέροντας ρεύμα από την μπαταρία του για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Ένα τυπικό UPS θα προσφέρει ενέργεια στο PC για χρονικό διάστημα 10 έως 20-25 λεπτών, αρκετό για να αποθηκεύσετε όλες σας τις εργασίες πριν κλείσετε τον υπολογιστή.
Το φυσικό μέγεθος, η ισχύς αλλά και οι τιμές των UPS ποικίλλουν. Οι τιμές κυμαίνονται από 50-60 ευρώ και ανέρχονται μέχρι και μερικές χιλιάδες ευρώ, ανάλογα με το αν θα χρειαστεί να τροφοδοτήσετε ένα απλό PC ή ολόκληρα εταιρικά δίκτυα υπολογιστών. Μια τυπική ισχύς για ένα οικιακό UPS είναι τα 650VA.
UPS, ο καλύτερος φίλος του PC
Ένα UPS μπορεί να συνδεθεί με οποιαδήποτε ηλεκτρική συσκευή και να τη διατηρήσει ζωντανή για μερικά λεπτά από τη στιγμή που θα διακοπεί το ρεύμα. Η χρήση των συγκεκριμένων συσκευών, παρόλα αυτά, για τη σύνδεση του υπολογιστή, είναι σίγουρα ο σημαντικότερος λόγος ύπαρξής τους.
Χωρίς την προστασία του UPS, μια ξαφνική διακοπή του ρεύματος θα “σβήσει” τον υπολογιστή ακαριαία. Ως γνωστόν, δεν είναι καλό να κλείνουμε με αυτόν τον τρόπο το PC, χωρίς να χρησιμοποιούμε τη λειτουργία του Τερματισμού (Shutdown) από το μενού της Έναρξης (Start). Όταν επιλέγουμε Τερματισμό των Windows, το λειτουργικό σύστημα εκτελεί μια σειρά εντολών, “τακτοποιώντας” κάποιες εκκρεμότητες “ζωτικής” σημασίας.
Τα Windows αποθηκεύουν αρχεία που έχουμε αφήσει ανοιχτά ή σας υπενθυμίζουν να το κάνετε εσείς, διαγράφουν προσωρινά αρχεία που δεν χρειάζονται πλέον, ενώ τερματίζουν παράλληλα και πολλές υπηρεσίες (services) του λειτουργικού συστήματος. Θα έχετε παρατηρήσει, σίγουρα, ότι σε περίπτωση που ο υπολογιστής σας δεν τερματιστεί σωστά, την επόμενη φορά που θα τον ανοίξετε, θα ξεκινήσει αυτόματα η εξέταση δίσκων, για να ελέγξει τη δομή των αρχείων των αποθηκευτικών σας μέσων.
Η πιθανή απώλεια δεδομένων είναι, παρόλα αυτά, μόνο ένα από τα προβλήματα που πιθανώς θα αντιμετωπίσετε σε αυτές τις περιπτώσεις.
Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, οι απρόβλεπτες διακυμάνσεις της τάσης μπορούν να οδηγήσουν σε καταστροφή του hardware. Πρώτο στη λίστα με τα υποψήφια “θύματα” είναι το τροφοδοτικό, ενώ αν είστε άτυχος, η υπέρταση μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στη μνήμη, στον επεξεργαστή, στη motherboard ή ακόμα και στον σκληρό δίσκο του PC.
Το UPS συνδέεται με το PC μέσω σειριακού καλωδίου ή USB (το πιθανότερο) και σε περίπτωση που υπάρξει ανεπάρκεια στην τάση του ρεύματος, δίνει εντολή στα Windows να εκκινήσουν αυτόματα τη διαδικασία του τερματισμού. Προσφέρει παράλληλα την απαιτούμενη ενέργεια για όσο χρονικό διάστημα διαρκέσει αυτή η διαδικασία. Όπως θα έχετε ήδη αντιληφθεί, με την αγορά ενός UPS σάς παρέχεται επιπλέον μια εφαρμογή για τα Windows, η οποία είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση της προαναφερόμενης “κρίσης”.
Τύποι UPS
Τα UPS χωρίζονται ουσιαστικά σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με τις ανάγκες των χρηστών. Ο πρώτος τύπος είναι τα Standby ή Offline UPS, που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν και ως “οικιακά” UPS, αφού αποτελούν τη συνηθέστερη λύση για το σπίτι. Τα Standby UPS είναι ουσιαστικά ανενεργά, μέχρι να υπάρξει διακοπή ρεύματος, φορτίζοντας την μπαταρία τους από το ηλεκτρικό δίκτυο. Σε περίπτωση μπλακ άουτ, η συσκευή ενεργοποιείται και αναλαμβάνει να τροφοδοτήσει τον υπολογιστή με ρεύμα από την μπαταρία. Η τεχνολογία των offline UPS έχει εξελιχθεί σε μεγάλο βαθμό σε σχέση με το παρελθόν, με αποτέλεσμα η απόκρισή τους να είναι της τάξεως ορισμένων millisecond (χιλιοστά του δευτερολέπτου).
Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι το UPS θα αναλάβει δράση σχεδόν άμεσα, επιτρέποντας στο σύστημά σας να λειτουργήσει στο ακέραιο για όσο διάστημα διαρκέσει η μπαταρία του.
Δύο μοντέλα αυτής της κατηγορίας που μπορείτε να δείτε είναι τα Mustek Powermust 1000VA (90,3 ευρώ) και APC Back Ups CS 650 (112,5 ευρώ)
Τα Line-Interactive UPS, ενσωματώνουν μετασχηματιστή για να ελαχιστοποιήσουν την ανάγκη χρήσης της μπαταρίας με κάθε αυξομείωση της τάσης. Στην πραγματικότητα, αυτή η κατηγορία UPS ελέγχει συνέχεια την τάση και ενεργοποιεί τον μετασχηματιστή για να την εξομαλύνει σε περίπτωση που η τελευταία πέσει κάτω από συγκεκριμένα επίπεδα ή αυξηθεί επικίνδυνα.
Η μπαταρία μπαίνει σε λειτουργία μόνο αν η τάση πέσει ακόμα περισσότερο ή υπάρξει διακοπή του ρεύματος. Τα Line-Interactive UPS αποτελούν την ιδανική λύση σε περιπτώσεις όπου η αυξομείωση της τάσης του ρεύματος είναι συχνό φαινόμενο, όπως για παράδειγμα όταν ανοίγετε και κλείνετε συχνά ένα κλιματιστικό μηχάνημα.
Η απόκριση των Line-Interactive UPS είναι ταχύτερη, ενώ το αρχικό, αλλά και το κόστος λειτουργίας τους, είναι μεγαλύτερα σε σχέση με τα Standby. Επίσης, αυτή η κατηγορία UPS κερδίζει συνεχώς έδαφος στις προτιμήσεις των χρηστών καθώς αποτελεί μια πιο ολοκληρωμένη λύση (εξομάλυνση τάσης + μπαταρία). Ενδεικτικά αναφέρουμε τα παρακάτω μοντέλα: Accupower UPS 1000VΑ (119 ευρώ), Belkin 800 VA (189 ευρώ), APC 500VA BR 500i (119 ευρώ).
Η τρίτη κατηγορία ονομάζεται Online UPS και προορίζεται περισσότερο για επαγγελματική χρήση. Το πλεονέκτημα αυτών των UPS είναι ότι η μπαταρία τους αποτελεί την πρωτεύουσα πηγή ενέργειας και όχι την εναλλακτική λύση σε περίπτωση που διακοπεί το ρεύμα. Μια ειδική ηλεκτρονική συσκευή που ενσωματώνεται, είναι υπεύθυνη για τη μετατροπή του εναλλασσόμενου ρεύματος από το ηλεκτρικό δίκτυο σε συνεχές, για την τροφοδοσία της μπαταρίας. Στη συνέχεια, μια δεύτερη ηλεκτρονική συσκευή μετατρέπει και πάλι το συνεχές ρεύμα της μπαταρίας σε εναλλασσόμενο για την τροφοδοσία του PC.
Αυτή η συνεχής τροφοδοσία της μπαταρίας παράγει “καθαρό” ρεύμα, εξομαλύνοντας την τάση και περιορίζοντας κατά πολύ το φαινόμενο της υπέρτασης. Το δεύτερο σημαντικό πλεονέκτημα είναι ότι η απόκριση των Online UPS είναι άμεση, καθιστώντας αυτή την ομάδα των συσκευών ιδανική για την τροφοδοσία ευαίσθητων ηλεκτρικών συσκευών, όπου ακόμα και μια χρονική καθυστέρηση χιλιοστών του δευτερολέπτου θα μπορούσε να δημιουργήσει πρόβλημα.
Πόση ισχύ χρειάζεστε;
Αφού έχετε αποφασίσει τον τύπο του UPS που θα αγοράσετε, θα πρέπει να αποφασίσετε και την ισχύ που θα έχει. Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, η ισχύς των UPS μετριέται σε VA και είναι μια σύνθετη μονάδα που παράγεται από το γινόμενο της τάσης λειτουργίας μια ηλεκτρονικής συσκευής (μετριέται σε Volt), επί την ένταση του ρεύματος λειτουργίας (μετριέται σε Amper). Απλοποιώντας τους φυσικούς νόμους, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η συγκεκριμένη μονάδα μέτρησης ισούται με το Watt. Η τάση του ηλεκτρικού δικτύου στη χώρα μας είναι τα 220V. Όλες αυτές λεπτομέρειες αναγράφονται επάνω στις ηλεκτρονικές συσκευές, με αποτέλεσμα να μπορείτε να υπολογίσετε την ισχύ που η κάθε μια καταναλώνει.
Το άθροισμα όλων των επιμέρους ισχύων των ηλεκτρονικών συσκευών που θέλετε να συνδέσετε σε ένα UPS, θα σας δείξει και την ισχύ που αυτό θα πρέπει να έχει. Σε γενικές γραμμές, καλό θα είναι να αγοράσετε ένα UPS με ισχύ 25% περισσότερη από τις ανάγκες σας. Αν φυσικά συνδέσετε στο UPS περισσότερες συσκευές, όπως είναι για παράδειγμα η οθόνη ή ο εκτυπωτής σας, θα πρέπει να κάνετε τις κατάλληλες προσθέσεις.
Για να υπολογίσετε την ακριβή ισχύ που καταναλώνει ο υπολογιστής σας, ανάλογα πάντα με τα εξαρτήματα που ενσωματώνει, θα σας προτείναμε να επισκεφτείτε τη διεύθυνση www.apc.com/tools/ups_selector, όπου θα βρείτε έναν εξαιρετικά λεπτομερή οδηγό επάνω σε αυτό το θέμα. Κάντε κλικ στο Configure now από το πεδίο PC or Workstation και στη συνέχεια εισάγετε τις λεπτομέρειες για ένα προς ένα τα υποσυστήματα του PC.
Όταν ολοκληρώσετε, επιλέξτε Show UPS Solution για να εμφανιστούν οι προτεινόμενες συσκευές UPS της κατασκευάστριας εταιρείας APC. Μελετώντας τα χαρακτηριστικά τους, μπορείτε πλέον να διαπιστώσετε τι ακριβώς χρειάζεστε.
