Έχω την εντύπωση πως τον τελευταίο καιρό σε έχω καλομάθει με προσωπικότητες τις οποίες πάνω κάτω τις έχεις ακουστά. Νομίζω πως αρκετά σου χάιδεψα τα αυτάκια με τέτοιες mainstream καταστάσεις και πως είναι η κατάλληλη στιγμή, τώρα που σε γλύκανα, να σου χώσω και πάλι ηδονικά το κεφάλι στον κουβά με τους “ποιος είναι πάλι αυτός είπαμε;“.
Ένα μικρό -έστω- ποσοστό από τους ανώμαλους που διαβάζουν αυτή τη στήλη με τα αφιερώματα και τις βιογραφίες γνωρίζω πως γουστάρουν να τους τριβελίζω το κεφάλι με μπαρμπάδες των οποίων την ύπαρξη αγνοούσαν. Έτσι σήμερα λέω να μπω και πάλι στη παλιά καλή τυπική γραμμή της στήλης: να ξεθάψω έναν τύπο για τον οποίο πιθανότατα δεν γνωρίζεις τίποτα, να τον περιποιηθώ καταλλήλως, με extra δώσεις lubricant και εξωτικών κόμπων, και να σου τον πλασάρω αναίσχυντα για να γίνετε φίλοι.
Λοιπόν, γλυκέ μου -και έκφυλε- αναγνώστη, το σημερινό μας όργιο θα περιπλεχτεί γύρω από μια ιδιαίτερη περσόνα της ελισαβετιανής Αγγλίας. Το όνομα αυτού Walter Raleigh (ελληνικά: Ουόλτερ Ράλεϊ).
Υπήρξε ευνοούμενος της γνωστής κοκκινομάλλας βασίλισσας (τσάκω και blast from the past βιογραφία του μπαμπάκα της), αριστοκρατικής καταγωγής, κυρίως γνωστός για τις εξερευνητικές του αδυσώπητες παρασπονδίες. Έχει επίσης μείνει γνωστός ως ο πρώτος Βρετανός που άρχισε να φουμάρει tobacco και που κατάφερε να περάσει αυτή την βρωμερή συνήθεια και στους συμπατριώτες του, όπως και ήταν αυτός που έφερε την πατάτα στην βρετανική επικράτεια. Η συνέχεια πάνω στο θέμα με την πατάτα είναι γνωστή: οι Βρετανοί άρχισαν να τις συνδυάζουν με τα ψάρια τους εφευρίσκοντας ένα πιάτο που δεν το εκτιμάει κανένας άλλος λαός πάνω σε αυτό τον βαριόμοιρο πλανήτη.
Η ιστορία δαύτου του τύπου λοιπόν ξεκινάει στις 22 Ιανουαρίου, για το έτος έχουμε διχασμό. Η μια εκδοχή λέει πως γεννήθηκε το 1552, ενώ το Oxford Dictionary of National Biography επιμένει πως γεννήθηκε το 1554. Και επειδή τα παλικάρια της Oxford θεωρούνται πιο φερέγγυα (χα, χα, χα — Σάββα, ξέρεις εσύ), θα δεις πιο συχνά το 1554 σαν χρονολογία γέννησης του Walty μας.
Ήταν ο στερνογιός της Catherine Champernowne, από τον δεύτερο γάμο της. Πρέπει να σου αναφέρω εδώ, πως η οικογένεια Raleigh ήταν έντονα θρησκευόμενη και σκαλωμένη στο κουτάκι του Προτεσταντισμού. Όπως μάλλον θα ξέρεις, εκείνο τον καιρό οι χριστιανοί στη Βρετανία, καθολικοί και προτεστάντες, πιάνονταν μπούκλα με μπούκλα για ποιανού το δόγμα γουστάρει παραπάνω ο φανταστικός κυριούλης που μας μπανίζει από ψηλά.
Όλο αυτό το θρησκευτικό μίσος βέβαια, έκρυβε από πίσω του διάφορα πολιτικά συμφέροντα και σκατοκαταστάσεις που δεν θα περιλάβουμε εδώ. Όμως αξίζει να έχεις στα υπόψιν σου, πως ανάλογα με το πιο θρησκευτικό φορεματάκι λάνσαραν οι κυβερνώντες, έπιαναν την καλή ή τον πάτο όλοι οι υπόλοιποι, μιας και οι εκείνοι συνήθως απαιτούσαν ομοιομορφία στην θρησκευτική “ένδυση” των υπηκόων τους και όσοι απέκλιναν από την κατεστημένη ομοιομορφία αντιμετώπιζαν πρόβλημα.
Η φαμίλια του Raleigh, εκείνο τον καιρό βρισκόταν στη “προβληματική” πλευρά, μιας και τα κουμάντα τα έκανε η πρωτότοκη κόρη του Henry, η Mary, που αρεσκόταν να καίει και να αποκεφαλίζει προτεστάντες έτσι για το hype.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ο πατέρας του Walter να κυνηγηθεί άσχημα και να κρύβεται σαν το ποντίκι για να γλιτώσει το κεφάλι του από το τσεκούρι. Και φυσικά αυτά και άλλα χουνέρια που ανεχόταν οι προτεστάντες από τους καθολικούς εκείνον τον καιρό, έκαναν τον μικρό Walty να τρέφει παράφορο μίσος για τον Καθολικισμό (χμ, για δες, μια ενδιαφέρουσα αντιστροφή αυτού του μίσους βρίσκεται εδώ). Κατά τ’ άλλα γνωρίζουμε λίγα πράγματα για την παιδική ηλικία του τύπου.
Με το που χτύπησε εφηβεία, οι γονείς του τον έστειλαν στο Oriel College στην Οξφόρδη όπου σπούδαζε εκεί από 1568 μέχρι το 1572. Μετέπειτα, από το 1575 μπήκε στο Middle Temple. Και πάλι αυτή η χρονική περίοδος είναι σε πολλά της σημεία ιστορικά μη εξακριβωμένη, αν και γνωρίζουμε πως κάπου εκεί απέκτησε την εύνοια της Elizabeth. Επειδή όμως δεν θέλω να σου τινάξω το κεφάλι με χίλιες-δυο ιστορικές ανακρίβειες και μη τεκμηριωμένα συμβάντα, πάμε στα πιο ασφαλή info.
Που λες, ο δικός μας, εν έτη 1579 πήγε στην Ιρλανδία, για να υπηρετήσει τα συμφέροντα της πατρίδας του και να πάρει μέρος στην καταστολή των εξεγέρσεων που υποκινούσε ο κόμης του Desmond.
Αφού λοιπόν επανέφεραν την “τάξη” στους άξεστους Ιρλανδούς επαναστάτες (με τη βοήθεια Ιρλανδών συνεργατών) τους έμειναν κάτι κομμάτια γης να μοιράσουν. Ποιοι θα τα καρπώνονταν αυτά τα κομμάτια γης άραγε; Μα οι ευνοούμενοι της Βασίλισσας! Έτσι ο Walter βρέθηκε από το πουθενά με 160 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης, πράγμα που τον έκανε έναν από τους σημαντικότερους γαιοκτήμονες του Munster.
To 1583 αφού τελείωσε το bloodfest με τους Ιρλανδούς, ο Walter γύρισε στην Αγγλία. Τον επόμενο χρόνο η Βασίλισσα τον έχρησε ιππότη και τον έκανε επικεφαλής στα ορυχεία του Devon και του Cornwall — να σου σημειώσω εδώ πως πάλι οι πηγές διχάζονται μεταξύ 1884 και 1885. Εκείνη τη χρονιά μάλιστα, ο Walter οργάνωσε ένα μεγαλεπίβολο σχέδιο αποικισμού στον Νέο Κόσμο, πιο συγκεκριμένα στην Virginia (η οποία λέγεται πως ονομάστηκε έτσι, προς τιμήν της παρθένας βασίλισσας τους).
Στην πρώτη φάση αυτού του σχεδίου, οι απεσταλμένοι του Walter έπιασαν σουξουμούξου με τους γηγενείς πληθυσμούς του νησιού Roanoke (θεωρήθηκε βέβαια fail που δεν έφτασαν στα ηπειρωτικά της χώρας , αλλά από τα ολότελα…).
Στη δεύτερη φάση του σχεδίου το πράγμα έγινε πιο εντατικό, στέλνοντας υπό την αρχηγεία του John White κάποιες οικογένειες Βρετανών να κατοικήσουν στο νησί. Τρία χρόνια αργότερα όμως, όταν ο White επέστρεψε στην αποικία οι οικογένειες των Βρετανών είχαν γίνει άφαντες, αφήνοντας πίσω τους απλά την λέξη “CROATOAN” και τα αρχικά “CRO” (εκ του Croatoan προφανώς) χαραγμένα σε μια στήλη του φρουρίου των αποίκων και σε έναν κορμό δέντρου αντίστοιχα. Περισσότερες πληροφορίες πάνω σε αυτό αν θέλεις μπορείς να βρεις εδώ.
Ο Walter βέβαια χάρη σε αυτές τις αποστολές (παρά την αποτυχία αποικισμού) απέκτησε περισσότερο κύρος, ένα καράβι το οποίο μετέπειτα πούλησε στην βασίλισσα και εξωτικά αγαθά τα οποία φρόντισε να εκμεταλλευτεί. Όχι, δεν του έστειλαν τις παρθένες των ιθαγενών του Roanoke, τον προμήθευσαν όμως με καπνό, πατάτες και καλαμπόκι, τα οποία ο δικός μας φύτεψε στα κτήματα που είχε στην Ιρλανδία — good investment mister Raleigh!
Όπως κατάλαβες, με όλα αυτά τα χαριτωμένα είχε φτάσει στο απόγειο της δόξας και του πλούτου του. Τι άλλο θα μπορούσε να ζητήσει; Έρωτα! O οποίος όμως κάποιες φορές μπορεί να θεωρηθεί ένας από τους πιο εύκολους τρόπους για να φας κατρακύλα σε όλους τους υπόλοιπους τομείς της ζωής σου.
Ο Walter λοιπόν έπαθε την ζημιά του με την Elizabeth Throckmorton, γνωστή και ως “Bess”, η οποία ήταν κυρία επί των τιμών της βασίλισσας. Το 1591 παντρεύτηκαν κρυφά και λίγους μήνες αργότερα η Bess γέννησε έναν γιο, τον οποίο αναγκαστικά έδωσε σε τροφό στο Durham House. Ο μικρός, δυστυχώς για τους γονείς του όμως, απεβίωσε πριν κλείσει τον πρώτο χρόνο ζωής. Οι στραβές συνεχίστηκαν με τη βασίλισσα να μαθαίνει για τα κρυφά παντρολογήματα του ευνοούμενού της με την Bess. Οι κακές γλώσσες λένε πως έφριξε στη ζήλια που ο Walter προτίμησε την Bess από την πάρτη της. Και να μην ισχύει αυτό βέβαια, θεώρησε λίαν προσβλητικό το ότι παντρεύτηκαν δίχως την άδειά της και τον Ιούνιο του 1592 τους μπουντρούμιασε ασάλιωτα στο Πύργο του Λονδίνου.
Ένα μήνα αργότερα ο Walter αφέθηκε ελεύθερος για να αναλάβει την μοιρασιά των λαφύρων του ισπανικού καραβιού Madre de Dios, ενώ η Bess έμεινε στη στενή μέχρι τον Δεκέμβρη. Το ζευγάρι όμως παρέμεινε πιστό στον έρωτα του. Δυστυχώς όμως ο Walter θα αργούσε να ξανακερδίσει την εύνοια της βασίλισσας. Μια σοφή του κίνηση πάντως ήταν το ότι αποσύρθηκε στο Sherborne, όπου έκτισε την φωλίτσα που θα φιλοξενούσε αυτόν, την Bess και τα δυο τους κουτσούβελα, Walter και Carew.
Η κατοικία του είναι πλέον γνωστή ως “Sherborne new Castle“. Ως φυσικόν, όντας μαλαγάνας και καταφερτζής έπιασε γρήγορα φιλίες με τους τοπικούς άρχοντες, πράγμα που φυσικά του διασφάλιζε μια ευχάριστη διαμονή στην επαρχία.
Το 1954 έπεσε στα χέρια του μια αναφορά ισπανικής προελεύσεως που μιλούσε για μια πόλη τίγκα στα χρυσάφια η οποία βρισκόταν στις πηγές του ποταμού Caroni. Σαν καλό και άπληστο λευκό λαγωνικό, έπρεπε να βρει δαύτη την πόλη, την περίφημη Manoa.
Έτσι μάζεψε μια αρμαθιά νοματαίους και θέρισαν την ανατολική Βενεζουέλα και τη Guiana μπας και βρουν χρυσό. Απ’ όσο γνωρίζουμε ατύχησαν και γύρισαν στην πατρίδα τους χωρίς το πολυπόθητο κιτρινωπό μέταλλο, αν και ο Walter έγραψε και εξέδωσε το “Discovery of Guiana“, στο οποίο ισχυριζόταν μάλλον παρατραβηγμένα πράγματα για αυτή την αποστολή του.
Όπως και να έχει, με αυτό, αλλά και με άλλες του κινήσεις, κατάφερε να αποκτήσει και πάλι την εύνοια της βασίλισσας. Έλα μου όμως που η βασίλισσα το 1603 πήγε να βρει τους προγόνους της και στα καπάκια την διαδέχτηκε ο Βασιλιάς James, ο οποίος είχε βάλει τον Raleigh στο μάτι.
Ο δικός μας, λόγω ανωτέρας βίας, έχασε μέρος της περιουσίας του και εκδιώχθηκε από το Durham House. Μέσα στις τσίτες του λοιπόν λέγεται πως έβαλε το χεράκι του σε κάποια από τις συνωμοσίες που έπαιζαν εκείνο τον καιρό για να ρίξουν τον James από τον θρόνο. Το κακό είναι πως ο βασιλιάς δεν τον άφησε στην ησυχία του και εν τέλει έγινε τσακωτός με την κατηγορία πως συμμετείχε στην Main Plot.
Στην δίκη που έγινε τα πήγε καλά και έπεισε τους παρεβρισκόμενους για την αθωότητα του, μόνο που αν σε έχει βάλει στο μάτι ο βασιλιάς, την μπουντρούμα δεν την γλιτώνεις όσους και να πείσεις πως είσαι αθώος. Έμεινε λοιπόν έγκλειστος για 13 χρόνια στον Πύργο του Λονδίνου. Επειδή όμως ήταν ευγενής, οι συνθήκες διαβίωσης του ήταν πολύ καλύτερες από αυτές του μέσου φυλακισμένου, πράγμα που του επέτρεψε να αφοσιωθεί στην συγγραφή.
Να σου αναφέρω εδώ πως ανέκαθεν είχε δαιμόνια πένα και ήταν πολύ γνωστός στην αυλή για τα ποιήματα του, τα οποία αντιστεκόταν στις επιβεβλημένες τάσεις της Ιταλικής Αναγέννησης και διατηρούσαν, μορφικά έστω, έναν μεσαιωνικό χαρακτήρα. Αν σε ενδιαφέρει να τα μπανίσεις σου τα έχω όλα εδώ.
Το 1616 ο βασιλιάς αποφάσισε να τον βγάλει από την στενή και να τον στείλει στον Νέο Κόσμο μήπως και βρει κάνα χρυσαφικό. Αν πήγαινε καλά το εγχείρημα, θα του συγχωρούσε την προδοσία και ο Walter θα μπορούσε και πάλι να γυροφέρνει ελεύθερος και ωραίος στη βασιλική αυλή. Μόνο που στάθηκε πολύ γκαντέμης για να συμβεί κάτι τέτοιο.
Άκου εδώ τι διαβολική στραβή έπαιξε: ο Walter άρπαξε έναν υπέροχο τροπικό πυρετό και δεν μπορούσε ούτε το όνομα του να αρθρώσει. Έτσι την αποστολή την ανέλαβε ο Lawrence Keymis. Μόνο που ο Keymis πατώντας το πόδι του στην Guiana έκανε μια ασυγχώρητη χοντράδα. Πήγε και την έπεσε στους Ισπανούς που βρίσκονταν στο φυλάκιο του Santo Tome. Δεν σφαγιάστηκε πολύς κόσμος στη συμπλοκή, αλλά ανάμεσα στις απώλειες βρισκόταν ο πρωτότοκος γιος του Walter. Το φυλάκιο κρατήθηκε από τους Βρετανούς για ένα μήνα, ενώ γινόταν προσπάθειες να τα βρουν με τους Ισπανούς που τους είχαν περικυκλώσει εκτός φρουρίου.
Βλέπεις το αγκάθι στην όλη φάση ήταν πως οι Βρετανοί με τους Ισπανούς ήταν μεν γενικώς στα μαχαίρια, αλλά εκείνη την περίοδο είχαν peace treaty, το οποίο, με την χαζομάρα του, παραβίασε ο Keymis. Η καφρίλα συνεχίστηκε, και αφού οι Βρετανοί είδαν πως δεν έβγαζαν άκρη, ο Keymis θεώρησε πως ήταν καλή ιδέα να λεηλατήσει ότι είχε μείνει στο φρούριο και μετά να το κάψει.
Ναι το ξέρω, τραγικός ο τυπάς, χρυσό τον έστειλαν να φέρει και αυτός είπε να παίξει ξυλίκι με τους Ισπανούς. Ξέρεις όμως πως πάνε αυτά “αν θέλεις να γίνει κάτι σωστά, κάνε το μόνος σου“,
Έχει και συνέχεια όλο αυτό. Γύρισε λοιπόν ο Keymis με τους άντρες του πίσω στο καράβι, και πήγε σφαιράτος να κάνει αναφορά στον κατάκοιτο Walter (άσχετα αν του είχε στείλει ήδη τα μαντάτα με ραβασάκι) ζητώντας του παράλληλα συγχώρεση, την οποία φυσικά δεν έλαβε — γάμησες μια αποστολή και έφαγες τον γιο του αρχηγού σου, περιμένεις να σου δοθεί συγχώρεση ρε φίλος;
Αφού αποχώρισε από την καμπίνα του Walter, πήγε και κλείστηκε στην δική του καμπίνα όπου και αυτοκτόνησε, με αρκετά μπρουτάλ τρόπο, οφείλω να ομολογήσω, τον οποίο μπορείς να τσεκάρεις εδώ για να μην πλατειάζω και άλλο πάνω στη χαζαμάρα που έδερνε αυτό τον τύπο.
Μετά από όλο αυτό το φιάσκο ο Walter γύρισε πίσω στη πατρίδα με την ουρά στα σκέλια και με σίγουρο θάνατο να τον περιμένει. Η εκτέλεση του έγινε το πρωινό της 29ης Οκτωβρίου του 1618. Ο ίδιος δέχτηκε την μοίρα του όσο πιο γενναία μπορούσε και με μπόλικες μεγαλόστομες ατάκες. Μετά τον αποκεφαλισμό του, το κεφάλι του βαλσαμώθηκε και δόθηκε πεσκέσι στη χήρα του. Υπάρχει μια χαριτωμένη (μη εξακριβωμένη όμως)ιστορική αναφορά πάνω σε αυτή τη φάση με το βαλσαμωμένο κεφάλι, που λέει πως η Bess για την υπόλοιπη ζωή της, το κουβαλούσε μαζί της όπου και αν πήγαινε. Elizabethian overly attached widow. — η “overly attached girlfriend” μοιάζει να ωχριά μπροστά της.
Κάπως έτσι λοιπόν έκλεισε η ζωή του Raleigh. Το αστείο είναι πως παρά την ισχνή δημοτικότητα που είχε στα τελευταία του, η εκτέλεση του θεωρήθηκε από πολλούς σύγχρονούς του άδικη και εξαιτίας αυτού, το όνομα και η προσωπικότητά του ηρωοποιήθηκαν μέχρι ένα βαθμό.
Κλείνοντας αυτό το άρθρο θέλω να σου εξομολογηθώ αναγνώστη μου πως χάρηκα πολύ που έπιασα έναν (στα μέρη μας τουλάχιστον) αφανή τύπο μετά από τόσο καιρό.
Δεν μπορείς να πεις ήταν καλός. Πλήρης σε ίντριγκα και ιστορικά νταχτιρντί. Αν είσαι έστω και λίγο αρρωστάκι με την ιστορία είμαι σίγουρη ότι βρήκες αυτή την εμπειρία απολαυστική και θέλεις να την επαναλάβομε. Μην ανησυχείς καρκαδάκι μου, εδώ είμαι εγώ για εσένα και θα σου έρθω από βδομάδα με περισσότερα και νοστιμότερα βιογραφικά και ιστορικά καλούδια.
Σε περιμένω μπάστακα στην στήλη μου και την επόμενη Τετάρτη. Au revoir!
