K-19: The Widowmaker (2002). Υποβρύχιο K-19: Ο Φονιάς

• Ηθοποιοί: Harrison Ford, Liam Neeson, Peter Sarsgaard, Christian Camargo, Steve Nicolson, Ravil Issyanov
• Σκηνοθεσία: Kathryn Bigelow
• Είδος: Ιστορική ταινία
• Ημερομηνία κυκλοφορίας: 19 Ιουλίου 2002
• Ελληνικός τίτλος: Υποβρύχιο K-19: Ο Φονιάς
• Διάρκεια: 138 λεπτά
• Παραγωγή: Paramount Pictures
• Προϋπολογισμός: 100 εκατομμύρια δολάρια
• Ακαθάριστα έσοδα: 65 εκατομμύρια δολάρια

Ταινίες με υποβρύχια υπάρχουν πολλές. Νουνού όμως… Ήτοι εν προκειμένου το K-19. Το Ρωσικό πυρηνικό υποβρύχιο, που κατασκευάστηκε το 1961 και του οποίου την ιστορία μάθαμε μόνο αφού έπεσε τη δεκαετία του ’90 το Κομμουνιστικό καθεστώς, που μέχρι τότε πρόσταζε πλήρη μυστικότητα και εχεμύθεια γύρω από στρατιωτικού περιεχομένου ζητήματα.

Το συγκεκριμένο φιλμ είναι μια σπάνια συμπαραγωγή των εταιρειών First Light Production, IMF Internationale Medien und Film GmbH & Co. 2. Produktions KG (εκ Γερμανίας), InterMedia Film Equities Ltd. (εκ Βρετανίας), New Regency Pictures, Palomar Productions και του δημοφιλούς National Geographic Society. Προτείνω λοιπόν ανεπιφύλακτα να επισκεφτείτε και την ιστοσελίδα National Geographic K-19 The Widowmaker The true story behind the movie.

Οι σχέσεις ΗΠΑ και Ρωσίας ακροβατούν σε τεντωμένο σκοινί. Η Ρωσία διαθέτει πυρηνικά όπλα για να καταστρέψει 4 φορές τη Γη, ενώ η Αμερική για 10 φορές. Και όμως συνεχίζουν να φτιάχνουν. Στην προσπάθειά τους αυτή οι “προλετάριοι” κατασκευάζουν το πυρηνικό υποβρύχιο K-19, του οποίου καπετάνιος είναι ο Μιχαήλ Πολένιν (Λίαμ Νίσον). Μια αποτυχημένη στρατιωτική άσκηση όμως, ενώ ακόμα το υποβρύχιο δεν είναι 100% έτοιμο και κατασκευασμένο, οδηγεί την Μόσχα στην απόφαση αλλαγής διοίκησης του σκάφους. Τη θέση λοιπόν του Πολένιν, που πλέον παραμένει σε απλή επιτελική θέση αξιωματικού του υποβρυχίου, παίρνει ο σκληροπυρηνικός Αλεξέι Βόστρικοφ (Χάρισον Φορντ). Η κατασκευή του K-19 ολοκληρώνεται και οι δοκιμές, στη θάλασσα πια, είναι έτοιμες να ξεκινήσουν.

Το σενάριο έχει μια πολύ μεγάλη καινοτομία, που σε κανένα έργο του παρελθόντος με υποβρύχια δεν έχουμε δει. Δεν υπάρχει εχθρός! Μην περιμένετε να δείτε τορπίλες να πυροδοτούνται από υποβρύχιο σε υποβρύχιο. Μην περιμένετε να δείτε τμήματα να πλημμυρίζουν από τορπίλες ή βόμβες βυθού και κόσμο να τρέχει πανικόβλητος μέσα στις λαμαρίνες. Τέλος μην περιμένετε να δείτε εκρήξεις -κλασικό στοιχείο σε πολεμικό έργο που εύκολα γεμίζει πλάνα και χορταίνει τους θεατές. Εδώ έχουμε το K-19, με δύο καπετάνιους, το λοιπό πλήρωμα, έναν πυρηνικό αντιδραστήρα και μπόλικη παγωνιά. Αν βέβαια με αυτή μου την πρόταση έχετε την αίσθηση πως θα βαρεθείτε βλέποντας το, τότε πλανάστε πλάνην οικτράν!

Η Κάθριν Μπίγκελόου μπορεί να ξεκίνησε ως ζωγράφος αλλά κατέληξε να σκηνοθετεί υποβρύχια. Η σκηνοθεσία της για το K-19 έχει φοβερό ρυθμό, πολύ καλά κάδρα που αποδίδουν περισσή αγωνία και ένταση, αλλά δεν είναι όσο ευφάνταστη θα μπορούσε να ήταν. Παρόλα αυτά στο K-19 βγάζει τον καλύτερό της εαυτό. Κυριολεκτικά ο θεατής θα αντικρίσει σε κάποια σημεία του έργου, που δεν θα αποκαλύψω, μερικές “σκληρές” σκηνές, στις οποίες και ο πλέον αναίσθητος θα συνοφρυωθεί με ρίγος και απέχθεια σε εκείνο το θέαμα. Πανέμορφα και πρωτοποριακά πλάνα είναι αυτά των τουρμπίνων του υποβρυχίου από την πίσω μεριά του κήτους.

Επιπροσθέτως η σκηνοθεσία της Μπίγκελοου γίνεται ακόμα πιο αποτελεσματική σε συνδυασμό με τις ερμηνείες των 2 πρωταγωνιστών. Οι Χάρισον Φορντ και Λίαμ Νισον καλέστηκαν να αποδώσουν δύο δυνατούς χαρακτήρες στις πλάτες των οποίων στηρίζονται όλες οι σκηνές συναισθηματικής φόρτισης, αντικρούσεων και διλημμάτων. Ο ένας πιστός στην πατρίδα, ο άλλος πιστός στο “πρώην” πλήρωμα του.

Και όμως η συνύπαρξη τους εν πλω και μόνο, υπό τη συνοδεία μοιραίων αναποδιών και ακραίων αποφάσεων, καταφέρνει να κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον για την πρώτη μιάμιση και παραπάνω ώρα. Το τελευταίο ημίωρο χωλαίνει επικίνδυνα και καταλήγει να είναι αρκετά κουραστικό. Πιστεύω όμως πως διαφορετικά δεν γινότανε. Είναι το ημίωρο των αποφάσεων και των αντιδράσεων. Είναι το ημίωρο που η μοναδική αγωνία του θεατή έγκειται στο πότε θα απεσωβηθεί το μοιραίο. Κάτι το οποίο γίνεται αναπόφευκτα μέσω διαλόγων και μόνο.

Το βαρύ πυροβολικό του καστ Φορντ και Νίσον είναι ανέλπιστα καλό. Ο 60χρονος πλέον Φορντ δίνει την καλύτερη ερμηνεία του από όλες της τελευταίας δεκαετίας. Από την άλλη ο Νίσον έχει ένα ρόλο που θα του ταίριαζε γάντι αν η υπηκοότητα του ήρωα που υποδύεται ήταν διαφορετική. Στις σκηνές όμως που φωνάζουν και ωρύονται είναι τόσο πειστικοί που μου έδωσαν την εντύπωση πως είναι ένα βήμα πριν κάνει μήνυση ο ένας στον άλλον. Όλοι οι υπόλοιποι ηθοποιοί δεν έχουν τίποτα σπουδαίο να επιδείξουν πέραν των φυσιογνωμιών του, που αναμφίβολα ρωσο-φέρνουν.

Τέλος μεγάλο ατού του έργου η εκπληκτική μουσική του Klaus Badelt, που αρχίζει πια να φαντάζει στους παραγωγούς του Χόλυγουντ ως ένα σίγουρο χαρτί για τα μελλοντικά τους σχέδια. Μετά την παρθενική του δουλειά στη “Μηχανή του Χρόνου” της άνοιξης, συνέθεσε τη μουσική και για το K-19. Σκηνές, όπως για παράδειγμα το opening της ταινίας, όπου η αδρεναλίνη χτυπάει κόκκινο απρόσμενα, η μουσική του δρα καταλυτικά. Γενικά δουλεύει υπέροχα καθόλη τη διάρκεια του έργου. Τα εύσημα επίσης πρέπει να δοθούν και στο team των ειδικών ηχητικών εφέ.

Δεν μπορώ να αντισταθώ σε κάτι που θέλω να επισημάνω. Προτού καν δω το έργο είχα διαβάσει ορισμένες κριτικές. Μπορεί να μην τις λαμβάνω υπόψη μου εγώ αλλά το ανυποψίαστο σινεφιλ κοινό όλο και κάποια στοιχεία από αυτά που διάβασε κρατάει. Όλες -σχεδόν- συμφωνούσαν στο εξής. Πως είναι το μοναδικό έργο που οι Ρώσοι εμφανίζονται σαν ήρωες και πως είναι και βαρετό! Όπως προείπα το αντικείμενο του φιλμ, που ουσιαστικά είναι ένα ιστορικό φιλμ, είναι το Ρωσικό υποβρύχιο με τους Ρώσους ναυτικούς και κανένα άλλο, πράγμα που καθιστά άμεσα τους Ρώσους “πρωταγωνιστές”.

Πέραν αυτού ο Αμερικανός σεναριογράφος φρόντισε πολύ το κείμενό του και κατάφερε να τους παρουσιάσει όχι σαν ήρωες μα σαν ηλίθιους και στενόμυαλους κομμουνιστές καθοδηγούμενους από μερικά Μοσχοβίτικα κεφάλια και μόνο. Αυτό ιστορικά μπορεί να είναι αλήθεια, αλλά σε καμία περίπτωση δεν τους καθιστά ήρωες κινηματογραφικά.

Το K-19 είναι μακράν το καλύτερο έργο της εβδομάδας. Ένα ιστορικό έργο που δεν θα απογοητεύσει ακόμα και αυτούς που συνηθίζουν να κοιμούνται στις ταινίες του Τζέημς Μποντ. Πολύ καλός ρυθμός, λιτή μα δεμένη σκηνοθεσία, απαιτητικό μοντάζ, δυνατές ερμηνείες και πάνω από όλα μια άκρως ενδιαφέρουσα πραγματική ιστορία. Ένα έργο που σίγουρα θα περάσει σχεδόν απαρατήρητο από τις αίθουσες, αλλά θα συζητιέται για πολύ καιρό από όσους έχουν την τύχη να το δουν. Γιατί όχι και εσείς;

Δείτε παρακάτω το τρέιλερ της ταινίας K-19: The Widowmaker (2002). Υποβρύχιο K-19: Ο Φονιάς.